Ο τηλεοπτικός θρίαμβος του Γιώργου και της Ηρώς Σγουράκη

Κατά τη δεκαετία του 1970 δύο ξεχωριστοί φίλοι ο Γιώργος με την Ηρώ Σγουράκη, πήραν την πρωτοβουλία, να σκηνοθετήσουν μια τηλεοπτική εκπομπή και να ενεργήσουν αντίθετα προς τα καθιερωμένα. Τόλμησαν, απέναντι στο αυταρχικό καθεστώς της εποχής εκείνης, ένα απροσπέλαστο εγχείρημα μέσα στο δυσμενές εκείνο κλίμα. Να εκπονήσουν με ιδιαίτερη φροντίδα μια τηλεοπτική παραγωγή ιδιαιτέρων αξιώσεων ενός προηγμένου πολιτισμού.
Κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1970 μέσα στο βεβαρημένο πολιτικό κλίμα δεν υπήρχαν παραγωγοί με όραμα, αλλά και οι καναλάρχες δεν τολμούσαν να ενδιαφερθούν για εκπομπές με πνευματικό προσανατολισμό. Ο Γιώργος με την Ηρώ θέλησαν να προβάλλουν φυσιογνωμίες μιας άλλης ποιότητας από το χώρο των γραμμάτων, της τέχνης, της επιστήμης, της πολιτικής κλπ. με προοπτική να δώσουν στα προγράμματα της Ε.Ρ.Τ. έναν ξεχωριστό πολιτιστικό και μορφωτικό χαρακτήρα. Πρωταρχική ιδέα του Γιώργου Σγουράκη να ξεκινήσουν οι εκπομπές με μια πρωτοποριακή προβολή, η οποία πρωτίστως να ‘χει ως θέμα το «Θείον Πάθος» όπως αυτό απορρέει από την ποίηση του μεγίστου των Βυζαντινών υμνογράφων των Ρωμανού του Μελωδού. Καθοριστική υπήρξε η συμμετοχή καταξιωμένων τραγουδιστών, όπως του Νίκου Ξυλούρη, Μανόλη Μητσιά, Δήμητρας Γαλάνη.
Η υποδοχή της εκπομπής εκείνης (Μ. Σάββατο 9 Απριλίου 1977) υπήρξε αποθεωτική. Μετά από μια αναιτιολόγητη, ανεξήγητη πολεμική, ακολούθησαν εγκωμιαστικά σχόλια και ενθουσιώδεις κριτικές από τον τύπο: «Επιτέλους κάποιο περιεχόμενο στην Ελληνική Τηλεόραση» «Η ανάσταση του πολιτισμού» έγραψαν τα «ΝΕΑ». Η εκπομπή μεταδόθηκε ξανά και ξανά κατά τα έτη 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2008, 2012.
Από τότε μέχρι σήμερα πέρασαν από το κρατικό κανάλι και «έγραψαν» ιστορία πολιτιστικά προγράμματα μεγάλου διαμετρήματος.
Αριστουργηματικές, μοναδικές εκπομπές ευρύτατης απήχησης, αποδοχής από το κοινό και εντυπωσιακής τηλεθέασης. Προβλήθηκαν, με άψογη επιμέλεια και αισθητική τελειότητα, πλήθος διακεκριμένων προσωπικοτήτων, από τους χώρους των γραμμάτων, των επιστημών, των Τεχνών και της πολιτικής.
Θυμάμαι πόσο μας προσείλκυαν και μας καθήλωναν αυτές οι εκπομπές μπροστά στην τηλεόραση, εν αναμονή και έως ότου έρθει η ώρα, να φανεί το συγκεκριμένο αναγνωριστικό γνώρισμα, εκείνο το «μονόγραμμα» λογότυπο, ταυτότητα και σήμα κατατεθέν, κατά την έναρξη της προβολής. Αλλά και πόσο δυνατή η πρωτόγνωρη αίσθηση και βαθιά συγκίνηση από το συναρπαστικό περιεχόμενο με την αλλεπαλληλία και αλληλοδιαδοχή, από εβδομάδα σε εβδομάδα, προσώπων, πραγμάτων και καταστάσεων.
Οι εκπομπές του Γιώργου και της Ηρώς υπήρξαν ένα αξιοθαύμαστο επίτευγμα. Πρόβαλαν και τίμησαν ό,τι καλύτερο, ό,τι πολυτιμότερο έχει ο τόπος. Το εκλεκτότερο κομμάτι του πολιτισμού. Την αφρόκρεμα της επιστήμης, των γραμμάτων, της Τέχνης και της πολιτικής και επέτυχαν, στο μέτρο του εφικτού, να αφυπνίσουν από το λήθαργο της άγνοιας και της πλάνης τις κοιμισμένες συνειδήσεις. Το έργο τους δεν υπήρξε απλά και μόνον βιοποριστική απασχόληση, αλλά και κοινωνική προσφορά. Σήμερα, μετά από την πολύχρονη επιτυχημένη θητεία, σαν αποτίμηση και επιστέγασμα αυτής της φιλότιμης και απαράμιλλης προσπάθειας, έχει κυκλοφορήσει ένα αναμνηστικό λεύκωμα. Στη νέα τους αυτή έκδοση, στο εξώφυλλο υπάρχει ο ευρηματικός, όσο και πρωτότυπος τίτλος του έργου. Αναφέρεται με περίτεχνα ψηφία η λέξη «αρχείο». Από πού προέρχεται όμως η λέξη; Οι γλωσσολόγοι αποφαίνονται ότι η λέξη συνδέεται με τα «άρχω-άρχων-αρχή-άρχοντας-άρχουσα τάξη». Το έτυμον αυτών των λέξεων, η αρχική ρίζα τους είναι το ομηρικό ουσιαστικό «ορχαμός» που σημαίνει: ο ηγέτης, ο προπορευόμενος. Η επιλογή του τίτλου επομένως υπήρξε, εκτός των άλλων, νοηματική και συμβολική εις το έπακρον.
Με το εκδοτικό αυτό επίτευγμα ο Γιώργος με την Ηρώ μας δίδουν ένα περαιτέρω ρεσιτάλ καλλιέπειας και αισθητικής. Πρόκειται για κομμάτι συλλεκτικής αξίας, απόκτημα για κάθε βιβλιοθήκη, έκδοση εντυπωσιακή και πανέμορφη.
Οι δύο προικισμένοι δημιουργοί ανέδειξαν καταξιωμένους αλλά και αφανείς αστέρες, πέρασαν, στο πάνθεον της ιστορίας, λαμπερές αξίες και προσωπικότητες, δίδοντας νέα πνοή στην ελληνική τηλεόραση. Το σπουδαιότερο. Ταρακούνησαν από τον εφησυχασμό αρμόδιους φορείς και απέτρεψαν στα μέτρα του εφικτού την κατακόρυφη πτώση του πολιτιστικού επιπέδου στα κανάλια!…
Σελ. του ευμεγέθους, καλαίσθητου τόμου 270, πολυτελής έκδοση illustration, πλούσια εικονογράφηση, σχ. 30×22.
Έκδοση: ΑΡΧΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2012.