Έκλεισε το πολυδιαβασμένο, αγαπημένο βιβλίο του Καζαντζάκη και ήπιε μια γουλιά παγωμένο τσάι στην καφετέρια στο λιμάνι. Εκείνη τη στιγμή μια ομάδα προσφύγων με σκεφτικά, θλιμμένα βλέμματα πέρασε από μπροστά του. Νέοι άνδρες, γυναίκες και δυο μικρά παιδιά. Όπως όλοι, καθημερινά διάβαζε για τις μεταναστευτικές ροές από την Ανατολή προς την Ευρώπη και τη στάση της Ελλάδας και των Ευρωπαίων μεγαλοεταίρων της. Ασυναίσθητα έκανε τη σύγκριση της καζαντζακικής λογοτεχνίας με την πραγματικότητα. Μήπως οι Έλληνες είναι οι «χωριανοί Απόστολοι» που τους βοηθούν, ενώ το υπόλοιπο χωριό, η Λυκόβρυση, είναι οι Δυτικοευρωπαίοι που τους αποδιώχνουν; Ποιός έχει δίκιο;
Η πολιτισμένη Ευρώπη επιζητεί μια ευδαιμονία, η οποία στηρίζεται στη λογική «όταν ευημερούν οι αριθμοί, ευημερούν και οι άνθρωποι». Άρα, η διατήρηση της τωρινής οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ισορροπίας εξαρτάται από την ανθηρή οικονομία και την ποσότητα των υλικών αγαθών. Συνεπώς, για τους πρόσφυγες, η λύση είναι η επαναπροώθηση και η απαγόρευση εισόδου.
Ευτυχώς εμείς δεν σκεπτόμαστε με τον ίδιο τρόπο. Η ψυχοσύνθεση του Έλληνα, ο οποίος έχει στο αίμα του την προσφυγιά και την μετανάστευση από απαρχής γενέσεως της ελληνικής φυλής μέχρι σήμερα με την οικονομική κρίση, είναι συμπονετική και αλληλέγγυη προς κάθε ξεριζωμένο. Ο Έλληνας έχει μάθει να λειτουργεί ως καζαντζακικός απόστολος ανεξάρτητα πολιτικών αποφάσεων και σκοπιμοτήτων. Βέβαια, υπάρχουν και οι αρνητικές αντιδράσεις που καταγράφονται από μέρος της κοινωνίας και εκφράζουν αγωνίες ατομικής, οικονομικής και εθνικής επιβίωσης. Αυτές είναι κατανοητές και ανθρώπινες.
Η απάντηση σ’ αυτές τις αγωνίες είναι: καλύτερος πολιτικός σχεδιασμός, βελτιωμένος έλεγχος των εισροών, ποιοτικός (ποιος μπαίνει, τι ψάχνει, που μπορεί να πάει) και ποσοτικός («μέτρον άριστον»), καθώς και μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για το μέλλον τους.
Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ο «Χριστός ξανασταυρώνεται» πάντα την Εβδομάδα των Παθών. Για την Ελλάδα, αλήθεια, η Εβδομάδα των Παθών, είναι η οκταετία της κρίσης και το προσφυγικό είναι μέρος αυτών. Η ανάσταση, όμως, περνά μόνο μέσα από αυτό το μονοπάτι και πρέπει να το διαβούμε ως λαός σκεφτόμενοι πάντα, ακόμα κι όταν εξαντλούνται οι αντοχές μας (οικονομικές και συναισθηματικές), τον Σεφέρη, ο οποίος μας βεβαιώνει ότι, «Ζωή είναι ότι έδωσες»…
* Ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
