Tο δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου συγκαταλέγεται στην ενότητα «Αξιοπρέπεια»,την πρώτη από τις έξι ενότητες στις οποίες κατανέμονται τα 50 δικαιώματα του Χάρτη των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κατάταξη αυτή υπογραμμίζει τη βασική αρχή που διατρέχει τα δικαιώματα του ανθρώπου, βάζοντας στο επίκεντρο το άτομο ως υπέρτατη αξία και θέτοντας την προάσπιση της ανθρώπινης προσωπικότητας και αξιοπρέπειας διαρκή στόχο. Όσο, όμως, αυτονόητο φαίνεται αυτό θεωρητικά τόσο σύνθετο και πολύπλευρο περιεχόμενο αποκτά μέσα στα διαφορετικά πλαίσια και τους τομείς δραστηριότητας που εφαρμόζεται.
Αυτή η πολυπλοκότητα εφαρμογής της έννοιας της ακεραιότητας ως ανθρώπινου δικαιώματος στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες αποτέλεσε το θεματικό πυλώνα της 3ης εκπαιδευτικής συνάντησης του Ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+ 229 με τίτλο «DEMOCRACY MATTERS! Ηuman rights, the pillars of democracy» στο οποίο συμμετέχει το Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Κρήτης. Αυτή τη φορά, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που δημιουργεί η πανδημία, η συνάντηση πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά 9-11 Νοεμβρίου 2021, σε συνεργασία με άλλες πέντε σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης από Γερμανία, Ιταλία, Β. Ιρλανδία, Τσεχία και Νορβηγία που συγκροτούν τη στρατηγική εταιρική σχέση. Το εγχείρημα μπορεί ήταν πρωτόγνωρο για μας, να μας στέρησε τη διά ζώσης επαφή δεν υπολειπόταν, όμως, σε αλληλεπίδραση και επικοινωνία. Γι’ αυτό και στη συνάντηση αποτυπώνεται με θετικό πρόσημο η συνεργασία των μαθητών σε εθνικές και διακρατικές ομάδες.
Τα θέματα που απασχόλησαν τους μαθητές – από το σχολείο μας συμμετείχε το τμήμα Α2- ήταν α) ο ορισμός της ανθρώπινης ακεραιότητας, β) οι κίνδυνοι, οι προκλήσεις και οι απειλές που δέχεται, γ) η σύνδεσή του με το δικαίωμα στην υγεία και δ) οι επιπτώσεις της πανδημίας covid 19 στους εφήβους και την κοινωνία γενικότερα. Αλήθεια, πόσο επηρεάζουν την απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα σύγχρονα κοινωνικο-οικονομικο-πολιτικά ζητήματα;
Κατά τη διάρκεια αυτού του τριήμερου, οι μαθητές μας διεξήγαγαν δημοσκοπήσεις στην τοπική κοινωνία, συμμετείχαν σε εργαστήρια, δημιούργησαν παρουσιάσεις σε εθνικές και διακρατικές ομάδες στα παραπάνω υπο-θέματα, αντάλλαξαν απόψεις και ιδέες, και εκπόνησαν ένα ρεπορτάζ με μια περίπτωση παραβίασης του δικαιώματος αυτού. Μαθητές από 6 χώρες γνωρίστηκαν, επικοινώνησαν και έκλεισαν με ένα διαδικτυακό πάρτυ με μουσική και χορό.
Η επίσκεψη της κας Πόπης Κατσιπουλακη– Γιαννιδάκη, γραμματέα του Σωματείου Ατόμων με Αναπηρία Ρεθύμνου και της Περιφερειακής Ένωσης Τυφλών Κρήτης, την οποία προσκαλέσαμε στο σχολείο μας αποτέλεσε μια συγκλονιστική βιωματική εμπειρία, γιατί αντιληφθήκαμε το μέγεθος του αγώνα που καλείται να δώσει ένας άνθρωπος που χάνει κάποια από τις αισθήσεις του αλλά και την απαραίτητη ανάληψη δράσης σε όλα τα επίπεδα, τόσο στο επίπεδο των θεσμών όσο και σε επίπεδο ανεξάρτητων δομών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στην Κρήτη μας, είπε, ζουν 600 τυφλά άτομα και 142 στο Ρέθυμνο. Από αυτά 16 είναι παιδιά, εκ γενετής τυφλά. Αρκετά πράγματα έχουν γίνει από το Δήμο στο Ρέθυμνο για τα άτομα με οπτική αναπηρία: έχουν φτιαχτεί δρόμοι όδευσης, ειδικό ηχητικό σήμα στα φανάρια, σύστημα braille στο ασανσέρ της Νομαρχίας, και τμήμα εκμάθησης γραφής braille. Πολλά όμως πρέπει να γίνουν ακόμα. Πολλά σχολεία και υπηρεσίες δεν έχουν πρόσβαση, δεν υπάρχουν εκπαιδευτές στη χρήση του μπαστουνιού και τον προσανατολισμό. Αλλά και οι συμπολίτες μας πρέπει να δείχνουν ειλικρινή βοήθεια (να μη παρκάρουν στις θέσεις αναπήρων, μπροστά από ράμπες, να σέβονται τις διαβάσεις κλπ).
Χαρακτηριστικά μας εξομολογήθηκε: «… όταν μου συνέβη αυτό στα σαράντα μου χρόνια έπαθα ένα σοκ και χρειάστηκαν 2 χρόνια για να ξεπεράσω και να το αποδεχτώ. Στην αρχή ένιωθα ότι είχα μπει σε ένα τάφο. Η έλλειψη όρασης στερεί από τον άνθρωπο στερεί από τον άνθρωπο, την ακεραιότητα ένα βασικό ανθρώπινο δικαίωμα και το «ευ ζην». Όταν δεν έχει κάποιος όλες τις αισθήσεις του χάνει την ποιότητα της ζωής του. Όμως όταν έχεις ένα αξεπέραστο πρόβλημα, αναγκάζεσαι να προσαρμοστείς. Έτσι είπα ή θα προσαρμοστώ ή θα πεθάνω. Και, σιγά – σιγά έμαθα να ζω στο σκοτάδι και να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο μέσα από τις άλλες αισθήσεις. Αποφάσισα να βοηθήσω τον εαυτό μου και τους άλλους. Ασχολήθηκα ενεργά με τον συνδικαλισμό, και προσπαθώ να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο. Αισθάνομαι ότι τα τελευταία 25 χρόνια που είμαι τυφλή, έχω προσφέρει περισσότερα απ’ ό,τι πριν.Όταν γνώρισα τα εκ γενετής τυφλά παιδιά σκέφθηκα ότι είναι αδικία να παραπονιέμαι. Θέλω οι επόμενες γενιές τυφλών να μπορούν να βρουν την Ιθάκη τους, να έχουν τις παροχές που δικαιούνται από την πολιτεία, πρόσβαση σε σχολεία, βοηθητικά όργανα κλπ. Δε θέλουμε τον οίκτο από τους ανθρώπους και την πολιτεία αλλά τη βοήθειά τους. Είναι πολύ σημαντικό να αποδεχτούμε τον εαυτό μας γι’ αυτό που είναι και να μην ντρεπόμαστε γι’αυτό. Μπορούμε να βοηθήσουμε από όποια θέση και αν βρισκόμαστε, να γίνουμε εθελοντές, δωρητές αίματος, οργάνων. Και να θυμάστε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο….»
Ευχαριστούμε θερμά την κα Πόπη Κατσιπουλάκη για τα μηνύματα, τη συγκίνηση το φωτεινό της παράδειγμα.
Η διαδικτυακή συνάντηση στο πλαίσιο του προγράμματος «DEMOCRACY MATTERS! Ηuman rights, the pillars of democracy» ήταν μια ακόμα από τις δράσεις που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση και πληροφόρηση και εξοπλίζουν τους μαθητές με δεξιότητες και γνώσεις, ώστε να συμβάλουν στην προώθηση και προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Γιατί ο αγώνας για την διασφάλισή τους πρέπει να παραμένει διαρκής.
Για το Πειραματικό Λύκειο Ρεθύμνου
Η υπεύθυνη του προγράμματος Erasmus+
Αναστασία Δεικτάκη
