Α’ Μέρος
Τα σήματα κινδύνου του πλοίου:
Ώρα 2:03 π.μ: Πορθμείον Ηράκλειον Λόγω σφοδράς θαλασσοταραχής απωλέσαμε την δεξιά πόρτα, εισέρχονται ύδατα.
Ώρα 2:05 π.μ: S.O.S. S.O.S. Κινδυνεύομεν.
Ώρα 2:10 π.μ: Βυθιζόμεθα εις στίγμα 36 μοίρες, 52 βόρειον πλάτος, 24 μοίρες, 08 ανατολικό μήκος1.
Ώρα 2:12 π.μ: Βυθιζόμεθα….
Τα παρακάτω αποτελούν το περιεχομενο συγκλονιστικής ραδιοφωνικής εκπομπής που μεταδόθηκε από τον ραδιοφωνικό σταθμό του SAG στις 10 Δεκεμβρίου 1966, δύο ημέρες μετά την τραγωδία στην Φαλκονέρα του Ηράκλειον.
Η εκπομπή είχε πολύ μεγάλη ακροαματικότητα και μεταδόθηκε πολλές φορές την ίδια ημέρα κατόπιν παρακλήσεως των ακροατών. Η ηχογράφηση έγινε από έναν ακροατή, τον Σπύρο Λοβέρδο από το ραδιόφωνο του και βρίσκεται στο αρχείο του SAG.
Υπάρχει στο Youtube ως βίντεο με τον τίτλο ΗΡΑΚΛΕΙΟ – F/B HERAKLION .wmv.
Βασίλης Καββαθάς – Δημοσιογράφος – Ναύτης του Πολεμικού Ναυτικού τη νύχτα του ναυαγίου: «Εκεί μέσα στη νύχτα χτύπησε το τηλέφωνο του υπασπιστηρίου του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, και μου είπε μια φωνή – Γράφτε ένα σήμα – και μου ήρθε ακριβώς η είδηση, δηλαδή το SOS που εξέπεμψε το Ηράκλειον. Χωρίς να συνειδητοποιήσω εκείνη τη στιγμή, ποιο είναι το οχηματαγωγό που περιέγραφε το σήμα, στο οποίο οχηματαγωγό, μία μιάμιση βδομάδα πριν είχα μπει μέσα και μου είχε κάνει εντύπωση, η κόλαση το μαύρο πράμα που ήτανε όλο αυτό το σκάφος του Τυπάλδου. Και αναρωτιόμουνα και πώς ταξιδεύει αυτό το φέρετρο, δηλαδή πώς… μαύρο κι άραχνο φέρετρο»…
Δεκαεννιά σχεδόν χρόνια μετά τη θαλάσσια τραγωδία της Χειμάρρας2 το Ελληνικό Έθνος πενθεί από προχθές για το δεύτερο, της ιδίας τρομακτικής εκτάσεως θαλάσσιο δράμα, του μεγάλου φέρυ μπωτ Ηράκλειον. Μέσα στη φουρτουνιασμένη νύχτα της περασμένης Τετάρτης προς την Πέμπτη, το πελώριο αυτό πορθμείο των 8.000 τόνων, καταποντίζονταν εντός 10 λεπτών της ώρας, κοντά στο καταραμένο ερημόνησο της Φαλκονέρας ανοικτά της Μήλου παρασύροντας στον υγρό τάφο του 2 και πλέον εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές. Κρητικούς που ερχόντουσαν για δουλειές στον Πειραιά, ναύτες που είχαν πάρει την άδεια τους και ταξίδευαν για να περάσουν εδώ με τις οικογένειες τους τα Χριστούγεννα, ένα άλλο πλήθος επιβατών από διάφορα μέρη της χώρας, και μέγα μέρος του πληρώματος με επικεφαλής στην τραγική θεωρία των δραματικώς απωλεσθέντων, τον πλοίαρχο του σκάφους Εμμανουήλ Βερνίκο.
206 επιβάτες, 55 μέλη το πλήρωμα χωρίς να είναι γνωστόν και πόσοι άλλοι ταξίδευαν χωρίς να είναι γραμμένοι στις καταστάσεις του πορθμείου των Χανίων, οπόθεν απέπλευσε αργά το απόγευμα της Τετάρτης το Ηράκλειον κατευθυνόμενο στον Πειραιά διότι εκτός των απόρων που ταξιδεύουν με κάθε πλοίο βάσει σημειωμάτων του Λιμεναρχείου, δεν λείπουν από κανένα ταξίδι και οι ταξιδεύοντες ατελώς. Αν πάντως δεχθούμε ως επιβαίνοντας μόνον τους 206 συν 55 πλήρωμα ήτι 261, έχασαν 215 άνθρωποι τη ζωή τους κατά το φοβερό προχθεσινό ναυάγιο. Δεν σώθηκαν παρά μόνο 46, και από τους 215 χαμένους, μόνον οι 24 θα κηδευτούν δημοσία δαπάνη. Τα πτώματα των άλλων 191 θυμάτων θα μείνουν για πάντα φυλακισμένα στο απέραντο φέρετρό τους στα ανήλια βάθη του κεντρικού Αιγαίου.
Οι λεπτομέρειες της νέας αυτής θαλασσίας τραγωδίας είναι ήδη γνωστές. Μαίνονταν η τρικυμία3 στα μανιασμένα μπουγάζια των δυτικών Κυκλάδων, 8 μποφώρ η δύναμις του παγερού βοριά που ύψωνε βουνά τα κύματα. Όμως για ένα καράβι του το ναζ του Ηρακλείου όσο δυνατός κι αν ήταν ο κλυδωνισμός, ο κίνδυνος του ναυαγίου δεν υπήρχε. Δεν βουλιάζουν έτσι εύκολα τα καράβια όσο μεγάλα βάραθρα κι αν ανοίγει η θάλασσα καθώς τη σαρώνει η μανία των στοιχειών της φύσεως. Κάτι θα πρέπει να συμβεί στο πλοίο για να το καταπιούν τα κύματα, και το κάτι αυτό που έκανε το Ηράκλειο μέσα σε 10 μόλις λεπτά της ώρας να χαθεί, υπήρξε το ξαφνικό άνοιγμα της πόρτας του. Στο γκαράζ του σκάφους μεταξύ των άλλων φορτηγών αυτοκινήτων που μετέφερε εις Πειραιά, ήταν κι ένα πελώριο άσπρο αυτοκίνητο – ψυγείο Bussing (Μπούσινγκ) 30 τόνων μαζί με το φορτίο του.
Κάποια εγκληματική επιπολαιότης στη στερέωση του ψυγείου αυτού στάθηκε η αιτία να ξεφύγει το βαρύτατο αμάξι από τη θέση του, με το τρελό χοροπήδημα του καραβιού συνεπεία της τρικυμίας. Έτσι, ο όγκος αυτός των 30 τόνων επέπεσε και ξαναεπέπεσε πάνω στην πόρτα του φέρυ – μπωτ και την άνοιξε. Βέβαια, αν η πόρτα ήταν πιο γερή, ή απόλυτα ασφαλισμένη και απέξω και με δεύτερη πόρτα ασφαλείας δεν θα συνέβαινε το κακό, αλλά η πόρτα ήταν μονή και υποχωρώντας με τα κοπανίσματα του γιγαντιαίου Μπούσινγκ, άφησε να μπουκάρει μέσα στο κύτος του σκάφους ολοζώντανη η θάλασσα.
Αυτό ήτανε. Το Ηράκλειο γονάτισε με την εισβολή τόσων χιλιάδων τόνων νερού, έκλεινε μονόπατα και η επικίνδυνος κλίσις του4 το είχε κιόλας ξεγράψει, όταν, όταν, ο ασυρματιστής του ώρα 2:03 πρωινή της Τετάρτης προς την Πέμπτη, εξέπεμψε το πρώτο SOS. Το γεγονός δε ότι 7 μόλις λεπτά κατόπιν, εξεπέμπετο και το ακόμη δραματικότερον δεύτερο σήμα Βυθιζόμεθα, για να επακολουθήσει έκτοτε νεκρική σιγή ασυρμάτου, αφήνει να εννοηθεί, ότι το θλιβερό θαλάσσιο δράμα συνέβη με αληθώς κινηματογραφική ταχύτητα. Οι περισσότεροι εκ των επιβαινόντων δεν πρόλαβαν ούτε να καταλάβουν ότι χανόντουσαν. Άλλοι εξ όσων βρισκόντουσαν στο κατάστρωμα και αντελήφθησαν τη συμφορά, ρίχτηκαν στο νερό. Όμως η τρομερή δίνη από το καράβι καθώς βυθιζόταν εν συνδυασμώ με τη μεγάλη φουρτούνα, δεν τους επέτρεψε να αποσπαστούν από το φριχτό αγκάλιασμα του θανάτου…
Κραυγές απογνώσεως, τρελός πανικός, πριν το πλήρωμα μπορέσει κάποιον να βοηθήσει. Όλα αυτά έλαβαν χώρα και σταμάτησαν μέσα σε λίγα λεπτά, έπειτα άρχισε η μουγκή πάλη με τα κύματα εκείνων που είχαν βρεθεί ζωντανοί στη θάλασσα. Άλλα απ’ αυτούς τυχεροί υπήρξαν λίγοι. Οι πολλοί, είτε γιατί απόκαναν κολυμπώντας στον φουρτουνιασμένο πόντο, ή γιατί δεν ήξεραν καλό κολύμπι, είτε γιατί παρέλυσαν μέσα στα παγωμένα νερά, είτε γιατί είχαν χτυπήσει πέφτοντας, δεν μπόρεσαν και πολύ να αντιδράσουν, το Αιγαίο τους κατάπινε κι αυτούς. Όπως και τους άλλους άμοιρους συνταξιδιώτες τους, που είχαν κιόλας συμπαρασυρθεί στα βάθη του πελάγους εγκλωβισμένοι μέσα στα κύτη του τραγικού καραβιού.
Δραματικές είναι οι αφηγήσεις των διασωθέντων. Ο εκ των ως εκ θαύματος διασωθέντων υποπλοίαρχος του Ηρακλείου, Αλέξανδρος Στεφαδούρος ετών 35 εκ Δωδεκανήσου αφηγήθη: Δεν είχα συναντήσει στην επαγγελματική μου σταδιοδρομία τέτοια φοβερή θάλασσα. Ήταν η ώρα 2 περασμένα μεσάνυχτα, και ξαφνικά άκουσα δυνατό κρότο στη δεξιά πλευρά του πλοίου. Ανησύχησα και σε λίγα λεπτά έμαθα ότι είχε υποχωρήσει η σιδερένια πόρτα. Άρχισαν να μπαίνουν νερά, πολλά και με μεγάλη ορμή. Προτού λάβουμε μέτρα για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση, το καράβι άρχισε να γέρνει, όλα αυτά έγιναν μέσα 5 λεπτά. Η κλίσις έγινε μεγαλύτερη κι ο πλοίαρχος διέταξε εγκατάλειψη του σκάφους. Τότε προεκλήθη πανικός. Όσοι καθόντουσαν στο μπαρ του πλοίου, έσπευσαν και βγήκαν στο κατάστρωμα. Χωρίς να περιμένουν οδηγίες έπεσαν στη θάλασσα φορώντας άλλοι σωσίβια κι άλλοι παίρνοντας ξύλα ή μαδέρια απ’ την κουβέρτα. Έπεσα κι εγώ βάζοντας σωσίβιο το οποίο και με κράτησε στην επιφάνεια, ενώ τα κύματα με πήγαιναν εδώ κι εκεί. Μετά από 8 ώρες στη θάλασσα, έφτασε κοντά μας το φιλανδικό σκάφος και με περισυνέλεξε.
Συνεχίζεται…
- Με βάση το βιβλίο της Πηγής Μπελώνη (κόρη του Παναγιώτη Μπελώνη διασωθείς ναυαγός του Ηράκλειον) Ηράκλειον SOS Βυθιζόμεθα στη σελ. 170, αναφέρεται ότι το φιλανδικό πλοίο Nunnalahti (Νουναλάτι) που συμμετείχε στις έρευνες για τον εντοπισμό ναυαγών στην περιοχή της Φαλκονέρας, διόρθωσε το στίγμα του Ηράκλειον το οποίο ήταν 37Ο 00΄ Β 24Ο 12’ Α. καθότι στο σημείο βρέθηκαν οι κηλίδες πετρελαίου από το ναυαγισμένο πλοίο.
- Το Ε/Γ Χειμάρρα ήταν ένα επιβατηγό ατμόπλοιο που εκτελούσε τη διαδρομή Πειραιά – Θεσσαλονίκης. Το πλοίο προσέκρουσε σε ύφαλο και βυθίστηκε στις 19 Ιανουαρίου 1947 στον Ευβοϊκό κόλπο, παρασύροντας στο θάνατο περίπου 400 ανθρώπους. Είναι το πιο πολύνεκρο ναυτικό ατύχημα στην Ελλάδα.
- Παρεμβάλλονται ήχοι τρικυμίας και πλοίου σε κίνδυνο
- Ήχοι ασυρμάτου
