Του Βαγγέλη Παπαδάκι
Τις τελευταίες μέρες όλο και περισσότερο σερβίρεται από τα ΜΜΕ της χώρας η ανάγκη σύναψης και 4ου μνημονίου, με τη λογική ότι θα υπάρξει προϋπόθεση ελάφρυνσης του χρέους της χώρας! Ήταν 3 Μαΐου του 2010, όταν ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο οποίος κέρδισε τις εκλογές με το σύνθημα «λεφτά υπάρχουν», οδήγησε τη χώρα και με τη βούλα στη σφαίρα των μνημονίων, χωρίς καμία έγκριση, από κανέναν μας.
Καλό θα είναι ο ελληνικός λαός να μην ξεχνά, κατά πως τόχει συνήθειο, και να θυμάται καθαρά και ξάστερα γεγονότα και καταστάσεις, μήπως και κάποια στιγμή μπορέσει να δει καλύτερες μέρες. Αξίζει να διαβάσουμε με προσοχή ξανά, τι υπέγραψε, ο εκλεγμένος τότε πρωθυπουργός της χώρας, ο οποίος δεν λογοδότησε ποτέ και ούτε φαίνεται ότι θα λογοδοτήσει, όπως άλλωστε και όλοι οι υπόλοιποι έλληνες πολιτικοί οι οποίοι είναι συνυπεύθυνοι για την κατρακύλα και την απαξίωση της χώρας, στα χρόνια της μεταπολίτευσης. Μεγάλη ευθύνη φέρουμε επίσης και όλοι οι έλληνες πολίτες, οι οποίοι έχουμε αφεθεί και αρεσκόμαστε στο να εκθειάζουμε και να υπερηφανευόμαστε για τα επιτεύγματα των προγόνων μας, αδιαφορώντας προκλητικά για το μέλλον των παιδιών μας και της χώρας, ευχόμενοι πάντα να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα..
Όπως είναι υποθέτω γνωστό η Ελλάδα, μετά από την ανεξέλεγκτη σπατάλη του δημόσιου χρήματος και του εθνικού πλούτου της, για να βολέψει η κάθε κυβέρνηση τους ημέτερους, βρέθηκε στα τέλη του 2009 σε κατάσταση αδυναμίας χρηματοδότησης του τρέχοντος ελλείμματος, αδυναμίας αναχρηματοδότησης του χρέους και πληρωμής των ελληνικών κρατικών ομολόγων, τα οποία έληγαν τον επόμενο χρόνο, ομόλογα που κατείχαν σε ποσοστά οι εγχώριες τράπεζες, τα ασφαλιστικά ταμεία, κλπ, και κάποιο ποσοστό άλλοι φορείς και τράπεζες του εξωτερικού.
Στις 3 Μαΐου 2010 η Ελλάδα έκανε αίτηση για 80 δις € από τις υπόλοιπες (15) χώρες του Ευρώ και 30 δις € από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Την αίτηση συνόδευαν 3 συνημμένα μνημόνια, τα παρακάτω:
1)Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (ΜΟΧΠ), 2)Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης (ΤΜΣ) και 3)Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής (ΣΠΟΠ).
Για την ελληνική πλευρά υπέγραψαν ο τότε Υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου και ο Πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδος Γεώργιος Προβόπουλος, χωρίς κύρωση της δανειακής σύμβασης από τη Βουλή των Ελλήνων. Στις 8 Μαΐου 2010 υπογράφηκαν η «Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης» («Loan Facility Agreement») με τις χώρες του Ευρώ και «Διακανονισμός Χρηματοδότησης Αμέσου Ετοιμότητας» («Stand-by Agreement») με το ΔΝΤ. Το σύνολο αυτών των συμφωνιών ονομάζεται συχνά για συντομία «Μνημόνιο».
Στη συνέχεια σχηματίστηκε ομάδα εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), γνωστή και ως «Τρόικα», η οποία ανά τρίμηνο αξιολογεί την πρόοδο του προγράμματος εφαρμογής των όρων του Μνημονίου (ΜΟΧΠ και ΣΠΟΠ) και αποφασίζει για την εκταμίευση της αντίστοιχης δόσης του δανείου. Ας δούμε όμως μερικά χαρακτηριστικά του μνημονίου.
Στη συνέχεια σχηματίστηκε ομάδα εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ), της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), γνωστή και ως «Τρόικα», η οποία ανά τρίμηνο αξιολογεί την πρόοδο του προγράμματος εφαρμογής των όρων του Μνημονίου (ΜΟΧΠ και ΣΠΟΠ) και αποφασίζει για την εκταμίευση της αντίστοιχης δόσης του δανείου. Ας δούμε όμως μερικά χαρακτηριστικά του μνημονίου.
Παραίτηση από ασυλία: Υποστηρίχθηκε με έμφαση από αρκετούς στο εσωτερικό της χώρας ότι με τη σύμβαση αυτή δεσμεύεται η Δημόσια ακίνητη περιουσία της Ελλάδας, δεδομένου ότι στο άρθρο 14 παράγραφος 5 αυτή παραιτείται (η χώρα μας δηλαδή!) «αμετάκλητα και άνευ όρων!» από κάθε ασυλία που της παρέχει η εθνική της κυριαρχία!
Το πρωτότυπο της διαδικασίας υπογραφής της δανειακής σύμβασης: Βάσει του νόμου 3845 του 2010, που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες μετά την υπογραφή του 1ου μνημονίου που ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, ο υπουργός οικονομικών έλαβε εξουσιοδότηση να υπογράφει για την Ελλάδα χωρίς κύρωση των συμβάσεων από την Ελληνική Βουλή. Η Ελλάδα δε μπορεί πλέον να ζητήσει δανειακή βοήθεια από άλλη δύναμη εκτός των δανειστών της, σύμφωνα με το άρθρο 4 που προβλέπει την ολοκληρωτική δέσμευση της δημόσιας περιουσίας της!
Ακόμη ένα τελευταίο και εξαιρετικά σημαντικό, που καταδεικνύει ότι οι δανειστές προφανώς δεν είναι κορόιδα και κοιτάζουν το δικό τους συμφέρον και επίσης πόσο άραγε ανίκανοι; Άπειροι; Άσχετοι; Πουλημένοι; Αδιάφοροι; Ήταν όσοι χειρίστηκαν το σύνολο της κρίσης που μαστίζει τη χώρα, μέχρι και σήμερα, όπως κατά κόρον γράφτηκε και ειπώθηκε στα ΜΜΕ της χώρας.
Απαγόρευση συμψηφισμού: έχει τεθεί ο όρος πως η Ελλάδα δε μπορεί να προβάλλει αξιώσεις από τους δανειστές της ώστε να συμψηφιστούν τα χρέη της με χρέη των δανειστών της προς την ίδια, όπως για παράδειγμα το κατοχικό δάνειο που έλαβε η Γερμανία από την Ελλάδα κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί αν τελικά ο ελληνικός λαός, όπως διατείνονται πολλοί, έχει και γνώση και κρίση.
Ένας σημαντικός Έλληνας φιλόσοφος, οικονομολόγος και ψυχαναλυτής, που έδρασε και δημιούργησε στη Γαλλία, ένας από τους σημαντικότερους στοχαστές του 20ου αιώνα, Ο Κορνήλιος Καστοριάδης δίνει τη δική του εκδοχή για το παραπάνω ερώτημα. Στην Ελλάδα βλέπουμε λέει, ότι η νομιμοφροσύνη και η αλληλεγγύη έχουν τοπικό ή τοπικιστικό χαρακτήρα, ισχυρότερο συχνά από τον εθνικό. Βλέπουμε, επίσης, ότι οι πολιτικές κατατάξεις και διαιρέσεις είναι συχνά σχετικές με τα πρόσωπα των «αρχηγών» και όχι με ιδέες, με προγράμματα, ούτε καν με «ταξικά» συμφέροντα. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό είναι η στάση απέναντι στην εξουσία. Στην Ελλάδα, μέχρι και σήμερα, το κράτος εξακολουθεί να παίζει τον ρόλο του ντοβλετιού, δηλαδή μιας αρχής ξένης και μακρινής, απέναντι στην οποία είμαστε ραγιάδες και όχι πολίτες. Δεν υπάρχει κράτος νόμου και κράτος δικαίου, ούτε απρόσωπη διοίκηση που έχει μπροστά της κυρίαρχους πολίτες. Το αποτέλεσμα είναι η φαυλοκρατία ως μόνιμο χαρακτηριστικό. Η φαυλοκρατία συνεχίζει την αιωνόβια παράδοση της αυθαιρεσίας των κυρίαρχων και των «δυνατών»: ελληνιστικοί ηγεμόνες, Ρωμαίοι ανθύπατοι, Βυζαντινοί αυτοκράτορες, Τούρκοι πασάδες, κοτζαμπάσηδες, Μαυρομιχάληδες, Κωλέττης, Δηλιγιάννης.
Σύμφωνα με την παραδοσιακή «αριστερή» άποψη, όλα αυτά τα επέβαλαν η Δεξιά, οι κυρίαρχες τάξεις και η μαύρη αντίδραση. Μπορούμε όμως να πούμε ότι όλα αυτά τα επέβαλαν στον ελληνικό λαό ερήμην του ελληνικού λαού; Μπορούμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός δεν καταλάβαινε τι έκανε; Δεν ήξερε τι ήθελε, τι ψήφιζε, τι ανεχόταν; Σε μιαν τέτοια περίπτωση αυτός ο λαός θα ήταν ένα νήπιο. Εάν όμως είναι νήπιο, τότε ας μη μιλάμε για δημοκρατία. Εάν ο ελληνικός λαός δεν είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, τότε, ας του ορίσουμε έναν κηδεμόνα. Εγώ λέω, λέει ο Καστοριάδης, ότι ο ελληνικός λαός -όπως και κάθε λαός- είναι υπεύθυνος για την ιστορία του, συνεπώς, είναι υπεύθυνος και για την κατάσταση, στην οποία βρίσκεται σήμερα.
Δεν είμαι φιλόσοφος για να αναπτύξω θεωρίες τύπου Καστοριάδη, αλλά με το μάτι και τη σκέψη του απλού πολίτη, βλέποντας τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών στη χώρα, θεωρώ ότι αν οι ελληνική κοινωνία δεν καταφέρει κάποια στιγμή να αποβάλλει τις παθογένειες που κουβαλά από την εποχή της τουρκοκρατίας, δεν θα μπορέσει σε καμία περίπτωση, με τις συνθήκες που διαμορφώνονται πλέον στην υφήλιο, να ανταπεξέλθει και να επιβιώσει, παρ’ ότι ο εθνικός μας ύμνος λέει ότι: «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, δεν τη σκιάζει φοβέρα καμιά. Μόνο λίγο καιρό ξαποσταίνει και ξανά προς τη δόξα τραβά!»
Ο Καστοριάδης έλεγε και για την ευθύνη του έλληνα πολίτη, η οποία εκφράζεται με την ανευθυνότητα της παροιμιώδους φράσης που όλοι μας υποθέτω γνωρίζουμε: «εγώ θα διορθώσω το ρωμαίικο;». -Ναι, κύριε, εσύ θα διορθώσεις το ρωμαίικο, στο χώρο και στον τομέα όπου βρίσκεσαι!. Γι’ αυτό ξεκίνα σήμερα κιόλας!
ΥΓ. τα στοιχεία για το μνημόνιο είναι αντιγραφή από το διαδίκτυο.
* Ο Βαγγέλης Παπαδάκις είναι καθηγητής Φυσικής Αγωγής