Περί της συμφωνίας με την ΠΓΔΜ

Το να γράψει κανείς ένα άρθρο βασισμένο σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα όπως την επίλυση της διαφοράς μας με την ΠΓΔΜ αποφεύγοντας τους συναισθηματισμούς, αποτελεί πραγματικά ένα δύσκολο εγχείρημα. Κι αυτό γιατί όταν έχεις διδαχθεί την ιστορία με ένα συγκεκριμένο τρόπο αφήγησης, μια συμφωνία που έρχεται να ανατρέψει όσα ήξερες είναι λογικό να προκαλεί τουλάχιστον σύγχυση.

Η ιστορία αποτελεί προϊόν και πηγή κοινωνικής μνήμης. Αν δεχτούμε ότι δεν υπάρχει αντικειμενική ανάγνωση της ιστορίας, αλλά ότι αυτή προκύπτει μέσα από αναπαραστάσεις του παρελθόντος που συγκροτούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη συλλογική πολιτισμική ταυτότητα που παρόντος, τότε δεχόμαστε ότι δεν υπάρχει σωστή και λάθος ιστορία. Υπάρχει ιστορία μέσα σε συγκεκριμένες ερμηνευτικές πλαισιώσεις, υπό συγκεκριμένες συγκυρίες και παράγει συγκεκριμένα υποκείμενα, ιστορικές διαστάσεις και αποτελέσματα στη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης.

Στο άρθρο αυτό λοιπόν θα επιχειρηθεί μια αποτίμηση της συμφωνίας με την ΠΓΔΜ όχι ως μια σύγκρουση της ιστορίας όπως την αντιλαμβανόμαστε εμείς σε αντίθεση με το πως την αντιλαμβάνονται οι γείτονες μας. Θα επιχειρηθεί μια αποτύπωση του πως συγκεκριμένα σημεία της επαναπροσδιορίζουν μέσα από ένα νέο ερμηνευτικό πλαίσιο, ταυτότητες, έννοιες και ιστορικές αφηγήσεις, προσδίδοντας νέες ερμηνείες από αυτές που ίσχυαν μέχρι σήμερα. Δεν έχει σημασία αν κανείς θεωρεί σημαντικό το συγκεκριμένο ζήτημα ή όχι. Δεν έχει σημασία εάν συμφωνεί κανείς με τη συγκεκριμένη συμφωνία ή όχι. Στο άρθρο αυτό, δεν θα δοθεί έμφαση στο αν υπήρχε ανάγκη για μια λύση εδώ και τώρα, κάτω από ποιες συνθήκες και πιέσεις εμφανίστηκε ή αν ήταν εφικτό να επιτευχθεί κάτι καλύτερο. Σημασία έχει να αποσαφηνιστούν ορισμένα κρίσιμα σημεία της ώστε να κατανοήσουμε τα καινούργια δεδομένα που προκύπτουν ώστε να γνωρίζουμε για πιο πράμα μιλάμε και να μπορεί στη συνέχεια ο καθένας να την κρίνει μέσα στα δικά του πλαίσια. Ένα όνομα που προσδίδεται σε ένα κράτος από μόνο του δεν λέει απολύτως τίποτα. Σημασία έχει το πώς οι λέξεις πλαισιώνονται ερμηνευτικά και τι είναι αυτό που προσδιορίζουν. Με απλά λόγια το Βόρεια Μακεδονία από μόνο του δεν λέει κάτι, δεν είναι κάτι καλό ή κακό, εκείνο που έχει σημασία είναι τι εννοούμε όταν λέμε Βόρεια Μακεδονία. Αυτό αποσαφηνίζεται πλήρως, όχι βέβαια μέσα από ένα διάγγελμα ενός πρωθυπουργού το όνομα του έχει γίνει συνώνυμο της αναξιοπιστίας και της παραπλάνησης, αλλά μέσα από την ίδια τη συμφωνία και πιο συγκεκριμένα στο άρθρο 7, παράγραφοι 1 και 4. Όσο αφορά την εθνικότητα λοιπόν, δηλαδή τι εννοούμε όταν λέμε Μακεδονία και Μακεδόνας το άρθρο 7 παρ. 1 αναφέρει: «Τα μέρη (Ελλάδα και Β. Μακεδονία όπως θα λέγεται πλέον) αναγνωρίζουν ότι η εκατέρωθεν αντίληψή τους ως προς τους όρους «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» αναφέρεται σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και ιστορική κληρονομιά». Κοινώς αλλιώς το εννοούμε εμείς, αλλιώς εσείς. Erga omnes στο όνομα λοιπόν, καθόλου Erga omnes στο τι αυτό το όνομα προσδιορίζει. Παρακάτω στην παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου που γίνεται αναφορά στη μακεδονική γλώσσα αναφέρεται: «Το δεύτερο μέρος (Η Β. Μακεδονία) σημειώνει ότι η επίσημη γλώσσα της, η μακεδονική γλώσσα ανήκει στην ομάδα των νότιων σλαβικών γλωσσών. Επίσης, τα δύο μέρη σημειώνουν ότι η επίσημη γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά του δεύτερου μέρους (της Β. Μακεδονίας) δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της βόρειας περιοχής της Ελλάδας». Τι λέει ξεκάθαρα η συγκεκριμένη παράγραφος; Ότι αναγνωρίζεται μια γλώσσα την οποία ονομάζουμε «Μακεδονική» (όχι βόρειο-μακεδονική) και αυτή η Μακεδονική γλώσσα ανήκει στις νότιες σλαβικές γλώσσες και ουδεμία σχέση έχει με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Αυτό δηλαδή που η κυβέρνηση παρουσίασε ως τη μεγάλη επιτυχία της συμφωνίας, ουσιαστικά επισφραγίζει αυτό που τόσα χρόνια υποστήριζε και έλεγε η ΠΓΔΜ, ότι δηλαδή η Μακεδονική γλώσσα και άλλα «Μακεδονικά» χαρακτηριστικά, δεν έχουν ουδεμία σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Η επιτυχία λοιπόν της κυβέρνησης είναι ο πλήρης διαχωρισμός της έννοιας του «Μακεδονικού» από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, που στην παράγραφο αυτή για εμάς αποτελεί απλά μια «βόρεια περιοχής της Ελλάδας». Αυτά είναι τα δύο βασικά στοιχεία της συμφωνίας που νοηματοδοτούν την έννοια της Μακεδονίας και του Μακεδόνα αποσυνδέοντας τα από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Βόρεια Μακεδονία λοιπόν στο όνομα, σκέτο Μακεδονία σε οτιδήποτε προσδιορίζει αυτό το όνομα. Έχει ο κύριος Τσίπρας ή όχι τη νομιμοποίηση να υπογράψει μια τέτοια μη αναστρέψιμη συμφωνία; Συνταγματικά την έχει καθότι δύο φορές το 2015 οι πολίτες έδωσαν την πλειοψηφία σε ένα κόμμα που είχε συγκεκριμένες θέσεις και απόψεις πάνω στο ζήτημα. Και αυτό είναι άλλο ένα δείγμα ότι η ψήφος έχει πάντα τις αντίστοιχες συνέπειες της. Πολιτικά την υπογραφή αυτή την βάζει ένα κόμμα, χωρίς καν την υποστήριξη του συνεταίρου του στην κυβέρνηση, που εκπροσωπούσε το 2015 το 35,46 % από το 56,16% του συνολικού εκλογικού σώματος, δηλαδή περίπου το των 19,9% πολιτών. Βέβαια σε αυτό ο κύριος Τσίπρας απάντησε σε συνέντευξη στην ασφαλή και ζεστή αγκαλιά της ΕΡΤ με μια αποστομωτική ατάκα: «Η ιστορία θα με κρίνει». Οι πολιτικοί κύριε Τσίπρα κρίνονται από τους πολίτες πριν κριθούν από την όποια ερμηνεία της ιστορίας. Μάλλον έχει εθιστεί τόσο πολύ από την εξουσία ο κύριος Τσίπρας, που ξεχνάει ότι όσο και να το αποφεύγει, η ώρα που θα κριθεί ξανά από τους πολίτες πλησιάζει.