Σχεδόν ενάμιση μήνα μετά την επαναλειτουργία των επιχειρήσεων εστίασης και αναψυχής και οι επαγγελματίες του Ρεθύμνου εμφανίζονται ανήσυχοι και προβληματισμένοι για το μέλλον της σεζόν. Ήδη, όπως λένε, καταγράφουν μια πτώση του τζίρου τους, κατά 50% με τα περιθώρια για ενίσχυση του να μην φτάνουν το 60% σε σχέση με πέρυσι, εάν και εφόσον η τουριστική κίνηση αυξηθεί το επόμενο διάστημα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι αν και φτάνουμε στο δεύτερο δεκαήμερο του Ιουλίου μόλις το 60% των καταστημάτων του νομού έχει ανοίξει, καθώς οι υπόλοιποι, που κατά κύριο λόγο δραστηριοποιούνται σε τουριστικές περιοχές, θεωρούν ασύμφορη και μη βιώσιμη την επαναλειτουργία της επιχείρησης τους με δεδομένη την περιορισμένη επισκεψιμότητα και παραμένει ερωτηματικό αν τελικά θα ανοίξουν τα καταστήματα τους έστω και τον Αύγουστο. Περιοχές που άλλες χρονιές τέτοια περίοδο, όπως το Ενετικό λιμάνι, ο Πλατανιάς και ο Αδειανός Κάμπος έσφυζαν από ζωή, πλέον θυμίζουν έρημο τοπίο με ελάχιστους πελάτες.
Η δυσχερής οικονομική κατάσταση, που χαρακτηρίζει τα περισσότερα νοικοκυριά, σε συνδυασμό με τον μεγάλο αριθμό ξενοδοχοϋπαλλήλων που είναι χωρίς δουλειά, αλλά και πολλών άλλων ιδιωτικών υπαλλήλων των οποίων οι θέσεις είναι επισφαλείς έχουν δημιουργήσει ένα πολύ αρνητικό κλίμα που έχει περιορίσει σημαντικά τις εξόδους των ντόπιων.
Πάντως, σύμφωνα με τους επιχειρηματίες του νομού, τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μια μικρή κινητικότητα στα καταστήματα τους και οι πρώτοι επισκέπτες φάνηκαν στην πόλη. Προσεκτικοί και χαμογελαστοί οι τουρίστες αναζητούν επιχειρήσεις εστίασης που τηρούν τα υγειονομικά μέτρα και τους εμπνέουν την απαραίτητη υγειονομική ασφάλεια.
Οι ίδιοι αντιλαμβάνονται την ανάγκη τήρησης των υγειονομικών μέτρων, προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα συνωστισμού και συνεπώς ο κίνδυνος για νέα κρούσματα κορωνοϊού και δηλώνουν απόλυτα συνειδητοποιημένοι για το διακύβευμα.
Οι επιχειρηματίες θέλουν να είναι αισιόδοξοι τονίζοντας ότι το μεγάλο στοίχημα είναι ο προορισμός Κρήτη και το Ρέθυμνο ειδικότερα να παραμείνουν υγειονομικά ασφαλείς, ώστε να προσελκύσουν νέους επισκέπτες το επόμενο τρίμηνο. Παράλληλα, εκτιμούν ότι καθοριστικό ρόλο τη φετινή χρονιά που είναι χρονικά «κουτσουρεμένη» θα διαδραματίσουν και Έλληνες επισκέπτες που θα επιλέξουν τον τόπο μας για τις διακοπές τους.
Η κατάσταση που επικρατεί δημιουργεί ερωτηματικά και εύλογο προβληματισμό στους επαγγελματίες του κλάδου που βλέπουν τις εισπράξεις τους σημαντικά μειωμένες και τις οικονομικές του υποχρεώσεις να συσσωρεύονται, την ίδια στιγμή που η ρευστότητα είναι περιορισμένη προς τις επιχειρήσεις τους και την κίνηση να είναι ισχνή. Αντιλαμβάνονται όμως τις δυσκολίες της φετινής σεζόν και θέλουν κάνουν ότι καλύτερο μπορούν για να μπορέσουν να κρατήσουν ανοιχτές τις επιχειρήσεις τους από τη μια και από την άλλη να έχουν και αυτοί το δικό τους μερίδιο στη διατήρηση της υγειονομικής ασφάλειας του τόπου.
Περιορισμένη κίνηση
Πτώση του τζίρου τους κατά 50% και σε κάποιες περιπτώσεις και 60% βλέπουν οι επιχειρηματίες στον κλάδο της εστίασης του Ρεθύμνου ενάμιση περίπου μήνα μετά την επαναλειτουργία των καταστημάτων τους. Αν και βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού μόλις το 60% των επιχειρήσεων έχει ανοίξει, αφού οι υπόλοιποι βλέποντας την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί από τη μια και από την άλλη επειδή η πελατεία τους είναι κατά κύριο λόγο τουρίστες και με δεδομένη τη μέχρι στιγμής περιορισμένη τουριστική κίνηση, θεωρούν ασύμφορη την επαναλειτουργία τους.
Οι πρώτες μέρες ήταν εξαιρετικά δύσκολες για τον κλάδο τόσο σε ότι αφορά την προσαρμογή τους με τα υγειονομικά πρωτόκολλα όσο κυρίως με την απουσία κόσμου από τα καταστήματα τους. Πλέον τα δεδομένα κάπως έχουν αλλάξει αφού τις τελευταίες ημέρες υπάρχει μια μικρή ανάκαμψη και οι πρώτες επισκέπτες Έλληνες και ξένοι έκαναν την εμφάνιση τους.
Η τήρηση των υγειονομικών μέτρων, η χρήση μάσκας και τα τραπέζια που διατηρούν αποστάσεις είναι κανόνες που παρατηρούν οι δυνητικοί πελάτες πριν μπουν σε ένα κατάστημα εστίασης, όπως λένε χαρακτηριστικά οι επιχειρηματίες. Οι ίδιοι, αν και ανήσυχοι με την κακή τουριστική σεζόν, προσδοκούν ότι εφόσον ο τόπος παραμένει υγειονομικά ασφαλής η τουριστική κίνηση θα ενισχυθεί τις επόμενες εβδομάδες και κατ’ επέκταση και η κίνηση στα καταστήματα τους. Χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του συλλόγου εστίασης και αναψυχής Ανδρέας Κλαψινός ανέφερε:
«Δυστυχώς δεν υπάρχει η κίνηση που περιμέναμε. Ανοίγουν δειλά-δειλά καταστήματα εστίασης αλλά οι ιδιοκτήτες έχουν ένα μούδιασμα, δεν ξέρουν τι μέλλει γενέσθαι. Σταδιακά επαναλειτουργούν τα καταστήματα της παραλιακής όμως το πελατολόγιο είναι μηδαμινό. Έχουμε χάσει και τα μεσημέρια, δηλαδή στον Πλάτανο όπου τα μεσημέρια πήγαιναν πολλοί τουρίστες από την παλιά πόλη, πλέον δεν δουλεύει κανένα κατάστημα το μεσημέρι και δουλεύουν μόνο το βράδυ. Ακόμα στην περιοχή του Πλατανιά και του Αδελιανού Κάμπου τα περισσότερα καταστήματα παραμένουν κλειστά. Είχαμε κάποιες προσδοκίες με την επανεκκίνηση του τουρισμού αλλά δυστυχώς διαψευστήκαμε. Οι ίδιοι οι επισκέπτες είναι φειδωλοί, φοβούνται και δεν κάνουν πολλά έξοδα. Είναι ελάχιστοι αυτοί που έρχονται στα καταστήματά μας. Έχουμε μία ελπίδα μετά τις 15 Ιουλίου και αν φτάσουμε μέχρι τις 20 του Σεπτέμβρη ότι μπορούμε να περισώσουμε τα έξοδα μας. Δεν προσδοκούμε τίποτα παραπάνω. Αυτό πλέον αρχίζει και το αντιλαμβάνεται οποιοσδήποτε συνάδελφος. Όλοι είμαστε μουδιασμένοι».
Από την πλευρά του ο αντιπρόεδρος Χάρης Αυγουστάκης, αντιπρόεδρος του συλλόγου εστίασης υποστήριξε: «Δειλά-δειλά ξεκινάμε τουριστικά. Εκτός από τους ντόπιους τους οποίους στηριχθήκαμε εδώ και σαράντα μέρες, από τις 25 Μαΐου δηλαδή που ανοίξαμε, από 1η Ιουλίου έχουν εμφανιστεί κάποιοι λίγοι τουρίστες, οι οποίοι περιμένουμε να αυξηθούν από το Σαββατοκύριακο που μας έρχεται. Με πρόβλεψη από δω και στο εξής να είναι ανοδική η τάση. Αυτό μπορούμε να το δούμε και από τις κρατήσεις που μπαίνουν αυτή τη στιγμή στα ξενοδοχεία. Έχουμε πάντα ως όριο το 50%, σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Υπολογίζουμε ότι φέτος η χρονιά θα κινηθεί με μείωση 50% ενδεχομένως. Στην αρχή είχε φτάσει στο 60% και μπορεί να πάει μέχρι το 40%. Αλλά εκεί θα κυμανθεί η μείωση φέτος. Το ποσοστό αυτό θα παραμείνει σε αυτό το επίπεδο μόνο εάν συμβούν τρία πράγματα: το ένα έχει να κάνει με τις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής. Αυτή τη στιγμή τα αεροπλάνα έρχονται άδεια και θα πρέπει οι εταιρείες και τα τουριστικά γραφεία να βρουν ένα τρόπο, να αλλάξουν την πολιτική τους, γιατί όταν τα αεροπλάνα έρχονται με 40 και 50% πληρότητα σημαίνει πως υπάρχουν ελεύθερα καθίσματα. Αν αυτά τα άδεια καθίσματα τα μετατρέψουν σε επισκέπτες που έρχονται, προσελκύοντας τους με καλύτερες προσφορές, η μείωση θα είναι μικρότερη του 50%. Είναι πολύ σημαντικό να γεμίσουν οι άδειες θέσεις των αεροπλάνων. Το άλλο μεγάλο ζήτημα που θα διαμορφώσει τη φετινή σεζόν είναι ο ελληνικός τουρισμός. Τις τελευταίες δυο-τρεις μέρες έχουν αρχίσει και φαίνονται Έλληνες. Αν αυτός ο τουρισμός παίζει σε υψηλά επίπεδα και λόγω κοινωνικού τουρισμού και λόγω προσφορών που γίνονται στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, είναι και αυτός ένας άγνωστος Χ παράγοντας, που θα επηρεάσει τα ποσοστά. Η ελληνική τουριστική περίοδος είναι σχεδόν έξι μήνες. Όταν ξεκινάς τον Ιούλιο και τελειώνει η σεζόν 15 Οκτωβρίου ο ενάμιση μήνας που έρχονται οι Έλληνες, (από 15 Ιουλίου μέχρι 31 Αυγούστου), αποτελεί σχεδόν το 40 με 45% όλης της φετινής τουριστικής χρονιάς. Οπότε σίγουρα οι Έλληνες θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο.
Το τρίτο θέμα είναι το υγειονομικό κομμάτι. Να είμαστε όσο γίνεται περισσότερο προσεκτικοί για να μην έχουμε πολλά κρούσματα. Γιατί δυστυχώς αυτό δεν μπορούμε να το εξασφαλίσουμε, ούτε μπορούμε να το προσδιορίσουμε, ούτε να το μαντέψουμε. Το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου ήταν ένα τεστ και για εμάς».
Ο εστιάτορας Όθωνας Χριστουλάκης σχολίασε: «Είναι γεγονός ότι αυτή η μαύρη εικόνα την οποία είχαμε μέχρι την 1η Ιουλίου έχει αρχίζει και ξεθωριάζει και η κίνηση έστω και λίγο τονώνεται. Όσοι έρχονται στα καταστήματα μας είναι ευχαριστημένοι και ικανοποιημένοι με τα μέτρα που έχουμε πάρει, γιατί πρώτα κοιτάζουν αν τα υγειονομικά μέτρα τηρούνται και μετά οτιδήποτε άλλο. Οι παραγγελίες είναι κυμαινόμενες, βέβαια οι τιμές μας είναι πολύ μειωμένες σε σχέση με το 2019. Υπάρχουν δηλαδή πελάτες που θα ζητήσουν κάτι ιδιαίτερο και πιο ακριβό γιατί γι’ αυτούς δεν αποτελούν πρόβλημα, από τη στιγμή που ο μέσος όρος κατανάλωσης είναι 15 με 18 ευρώ, να πληρώσουν 20 ευρώ και υπάρχουν και κάποιοι πιο προσεκτικοί που δεν παραγγέλνουν για παράδειγμα πρώτο πιάτο και πηγαίνουν κατευθείαν στο κυρίως. Ως προς τη συμπεριφορά τους δεν έχω παρατηρήσει κάποια διαφορά από πέρυσι, ούτε είναι απογοητευτική. Δεν υπάρχει μιζέρια και αυτό βοηθάει και τη δική μας ψυχολογία γιατί φανταστείτε ότι 25 Μαΐου με τέλη Ιουνίου σκεφτόμασταν πως δεν αξίζει να δουλεύουμε και καλύτερα να κλείσουμε την επιχείρηση. Τώρα, λοιπόν, υπάρχει το στοιχείο του ενδιαφέροντος ασχέτως του ότι είναι λιγότερες οι καρέκλες μας και λιγότεροι οι πελάτες μας. Μακάρι να έχουμε καλή σεζόν και αν ακόμα δεν έχουμε πρέπει να το παλέψουμε. Γιατί αυτοί οι πρώτοι τουρίστες που ήρθαν τώρα θα είναι πρεσβευτές σε αυτούς που θα έρθουν στο μέλλον. Οι πληροφορίες που θα δοθούν στις χώρες τους νομίζω ότι θα είναι καθοριστικές για το «αύριο» το δικό μας».
Προσεκτικοί οι τουρίστες, τηρούν τα υγειονομικά μέτρα στα εστιατόρια
Όσοι επισκέπτονται τα καταστήματα εστίασης είναι συνειδητοποιημένοι και εφαρμόζουν τους υγειονομικούς κανόνες. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος του σωματείου εστίασης και αναψυχής Ανδρέας Κλαψινός, σε σχέση με την τήρηση των υγειονομικών μέτρων, οι πελάτες είναι προσεκτικοί και τηρούν και εκείνοι τα υγειονομικά μέτρα: «Οι πελάτες είναι ευχαριστημένοι σε σχέση με τα υγειονομικά μέτρα που εφαρμόζονται. Έχω δει δυο-τρεις παρέες τουριστών που φορούν και οι ίδιοι μάσκα. Όσοι έρχονται δείχνουν ευχαριστημένοι που μας βλέπουν να είμαστε προσεκτικοί, να καθαρίζουμε τα τραπέζια με αντισηπτικό, να φοράμε μάσκες και γάντια. Νιώθουν μία ασφάλεια αλλά επαναλαμβάνω ότι δεν είναι πολλοί, είναι ελάχιστοι, οπότε δεν υπάρχει μέτρο σύγκρισης», τόνισε.
«Οι επισκέπτες είναι προσεκτικοί ειδικά στο φαγητό και ειδικά οι Έλληνες προσέχουν. Μου έτυχε τουρίστας ο οποίος πήρε το μενού στα χέρια του και με ρώτησε «Πού είναι το αντισηπτικό», βάζει λίγο και μετά ξαναπιάνει το μενού. Δεν ήρθαν στην Ελλάδα για να αρρωστήσουν, αλλά για να κάνουν διακοπές. Δεν θεωρώ ότι πολλοί τουρίστες φέτος θα πάνε σε μαγαζιά με μεγάλο συγχρωτισμό. Ειδικά στον τουρισμό που έχουμε εδώ στο Ρέθυμνο. Τώρα αν μιλήσουμε για Μάλλια, Χερσόνησο που είναι μικρότερης ηλικιακής βαθμίδας, τότε μπορούμε να δούμε απροσεξίες», σχολίασε ο κ. Αυγουστάκης.
Οι επαγγελματίες του κλάδου θεωρούν ότι η άρση του περιορισμού του μέτρου που αφορούσε τα έξι άτομα ως μέγιστο αριθμό για ένα τραπέζι είναι στη θετική κατεύθυνση, καθώς είχαν προβλήματα με τις μεγάλες παρέες που μέχρι πρότινος τις χώριζαν σε διαφορετικά τραπέζια: «Η άρση του μέτρου είναι ευνοϊκή καθώς αντιμετωπίζαμε συνέχεια πρόβλημα με τις μεγάλες παρέες. Ήταν συνέχεια επτά ή οκτώ άτομα και έπρεπε να χωρίσεις σε δύο τραπέζια. Είναι ευνοϊκό αλλά στην ουσία αυτοαναιρείται από τη στιγμή που παραμένει το μέτρο, που υποδεικνύει ότι ανά 2 τετραγωνικά στον χώρο, θα πρέπει να παίρνει ένα άτομο. Αν σε ένα χώρο 50 τετραγωνικών καθίσεις μία εικοσάρα παρέα 25άρα δεν μπορείς να βάλεις άλλα άτομα. Ή θα βάλεις 25 άτομα ή θα βάλεις έξι τραπέζια των τεσσάρων ατόμων. Μας λύνει λίγο τα χέρια γιατί είχαμε προβλήματα, αλλά στην ουσία από τη στιγμή που δεν αλλάζουν τα τετραγωνικά, δεν είναι κάτι τόσο τρομερό», μάς είπε ο αντιπρόεδρος του συλλόγου εστίασης Χάρης Αυγουστάκης και πρόσθεσε ότι ο επιχειρηματικός κόσμος αυτό το καλοκαίρι πρέπει να είναι προσεκτικός γιατί η παραβίαση των μέτρων θα επιφέρει πλήγμα όχι στον ίδιο αλλά σε όλη την κοινωνία: «Έλεγχοι γίνονται το γνωρίζουμε και από την περιφέρεια και από το υγειονομικό, σχεδόν κάθε Σαββατοκύριακο. Στον κλάδο μας υπάρχει και πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει συμμόρφωση και τήρηση των μέτρων. Δεν πρόκειται για μία απλή παράβαση που μπορεί να κάναμε όλα αυτά τα χρόνια. Δεν είναι ότι δεν κόψαμε μία απόδειξη, ότι βγάλαμε ένα τραπέζι παραπάνω από το όριο. Φέτος μία υγειονομική παράβαση ενδεχομένως να έχει αντίκτυπο σε περισσότερα πορτοφόλια από ότι μόνο σε αυτό του ιδιοκτήτη», είπε.
Ευθύνη στην τήρηση των μέτρων έχουν και οι ίδιοι οι πολίτες σημείωσε από την πλευρά του ο Όθωνας Χριστουλάκης λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αυτό το οποίο με στεναχωρεί είναι η κοινωνία η οποία επίμονα πηγαίνει σε μαγαζιά γεμάτα και ζητάει να καθίσει μάλιστα σε χώρους που δεν επιτρέπεται να αναπτυχθούν τραπεζοκαθίσματα επιπλέον. Αυτό είναι το δυσάρεστο. Δεν έχει μόνο καταστηματάρχης ευθύνη έχει και η κοινωνία. Πρέπει να φεύγει όταν ένα μαγαζί είναι γεμάτο. Ο δήμος θα τοποθετήσει στην είσοδο κάθε μαγαζιού μητρώο στο οποίο θα φαίνεται πόσα άτομα επιτρέπονται και πόσα καθίσματα. Εκτός και αν αυτό το μητρώο το κρύβουν οι καταστηματάρχες ούτως ώστε ο πελάτης να κάθεται. Οι τουρίστες είναι πάρα πολλοί παρατηρητικοί και απαιτητικοί όσον αφορά τα μέτρα. Αρχικά επιβραβεύουν τη χώρα μας και ιδιαίτερα την Κρήτη, που έχει ελάχιστα κρούσματα κορονοϊού και επ’ ουδενί δεν θα δεχτούν σερβιτόρα να τους πλησιάσει χωρίς μάσκα, ούτε ερχόμενοι στην κουζίνα, να δουν το προσωπικό της κουζίνας να δουλεύει χωρίς μάσκα ή γάντια (γι’ αυτούς που καθαρίζουν). Γνωρίζουν πολύ καλά ποιες είναι οι προϋποθέσεις και τα πρωτόκολλα και είναι ευχαριστημένοι».