Ένα νησί με πλούσιο ανάγλυφο, με μοναδικής ομορφιάς χλωρίδα και ποικιλία φυτών που δημιουργούν έναν ανεξάντλητο φυσικό πλούτο, βουνά, θάλασσα, οικοσυστήματα, βιότοποι, φαράγγια και σπήλαια συνθέτουν το ειδυλλιακό τοπίο της Κρήτης, το οποίο μάλιστα «ταξιδεύει» συχνά μέσω του φωτογραφικού φακού σε κάθε γωνιά της γης.
Ένα τοπίο ειδυλλιακό, ένας «πνεύμονας πρασίνου», που αποτελεί θησαυρό για τους κατοίκους της Κρήτης, που δυστυχώς όμως ο πληθυσμός της δεν είναι αρκετά συνειδητοποιημένος και ευαισθητοποιημένος ακόμα, ώστε να αντιληφθεί ότι το φυσικό περιβάλλον του είναι η «ζωή» του.
Άναρχη εναπόθεση κάθε λογής απορριμμάτων από τα αστικά μέχρι τα υγρά απόβλητα και τα μπάζα, ρύπανση σε θάλασσες και ακτές αλλά και δημόσιοι χώροι γεμάτοι σκουπίδια αποδεικνύουν την ασυνειδησία, την κακή νοοτροπία αλλά και την έλλειψη σεβασμού και αντίληψης από κάθε έναν από εμάς για τη σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα περιβαλλοντικά εγκλήματα στο νησί είναι αρκετά: άναρχη δόμηση, υλοτομία/παράνομη εκχέρσωση δασικής έκτασης και η απόρριψη αποβλήτων συμπεριλαμβάνονται στα κυριότερα ποινικά αδικήματα σε ότι αφορούν την περιβαλλοντική νομοθεσία στο νησί.
Ο σεβασμός και η προστασία του περιβάλλοντος είναι δείγμα πολιτισμού και η αλλαγή νοοτροπίας και η ευσυνειδησία απέναντι του αποτελεί το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει από κάθε πολίτη χωριστά.
Η οικολογική συνείδηση είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε όλοι μαζί να προστατέψουμε αυτό τον θησαυρό και να διαφυλάξουμε το περιβάλλον ως κόρη οφθαλμού.
Τα έργα και οι υποδομές είναι βεβαίως απαραίτητα όμως αυτά από μόνα τους δεν επαρκούν αν οι ίδιοι οι πολίτες δεν συνδράμουν σε αυτή την προσπάθεια ξεκινώντας από το σπίτι τους με την ανακύκλωση και στη συνέχεια με την προστασία του δημόσιου χώρου.
Το περιβάλλον του νησιού άλλωστε συνδέεται άμεσα και με τον τουρισμό, αφού αυτό αποτελεί τη βιτρίνα για τους εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες που κάθε καλοκαίρι κατακλύζουν το νησί μας.
Ο σεβασμός στο περιβάλλον, οι δράσεις που υλοποιούνται για την προστασία του αλλά και οι πρακτικές που οι ίδιες οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, αλλά και στο σύνολο τους τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος υιοθετούν προς αυτή την κατεύθυνση, είναι παράγοντες που λαμβάνονται πολύ σοβαρά υπ’ όψιν από τους τουρίστες κατά τη διαδικασία επιλογής του τόπου των διακοπών τους. Η ευαισθησία σε περιβαλλοντικά θέματα είναι μεγάλη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ δεν είναι και λίγες οι φορές που οι επισκέπτες στιγματίζουν τα κακώς κείμενα σε ότι αφορά την καθαριότητα αλλά και τη διαχείριση που γίνεται σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας.
Αναλυτικά…
«Η θωράκιση του περιβάλλοντος είναι υποχρέωση όλων μας»
ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ
• Απαραίτητη η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης ήδη από την παιδική ηλικία
• Η έλλειψη ευαισθησίας και η ασυνειδησία καταδεικνύεται από τα περιβαλλοντικά εγκλήματα που συντελούνται στο νησί και επικεντρώνονται στην άναρχη δόμηση, την εκχέρσωση και τη θαλάσσια ρύπανση
• Η έλλειψη ευαισθησίας και η ασυνειδησία καταδεικνύεται από τα περιβαλλοντικά εγκλήματα που συντελούνται στο νησί και επικεντρώνονται στην άναρχη δόμηση, την εκχέρσωση και τη θαλάσσια ρύπανση
Η απουσία οικολογικής συνείδησης αλλά κυρίως η έλλειψη αντίληψης για τη σημασία του φυσικού περιβάλλοντος στην ίδια μας τη ζωή, έχει ως αποτέλεσμα ο φυσικός θησαυρός του νησιού συχνά να «κακοποιείται» και να μην τυγχάνει τον σεβασμό και την προστασία που του αξίζει.
Μικροί ή μεγάλοι σκουπιδότοποι σε δρόμους του νησιού, ρύπανση σε θάλασσα και ακτές, άναρχη δόμηση, εκχέρσωση αλλά και υλοτομία είναι μερικά από τα ποινικά αδικήματα που καταγράφονται καθημερινά στο νησί, αποδεικνύοντας πως εμείς οι ίδιοι οι πολίτες αδιαφορούμε γι’ αυτόν τον «μοναδικό πνεύμονα ζωής» .
Ένας «πνεύμονας πρασίνου» που δημιουργεί, αν μη τι άλλο, ένα ειδυλλιακό τοπίο με τις καταγάλανες θάλασσες, τα αναρίθμητα βουνά, τα φαράγγια και την πλούσια χλωρίδα το οποίο «μαγνητίζει» και το ενδιαφέρον των επισκεπτών μας.
Η έλλειψη περιβαλλοντικής παιδείας, η απουσία περιβαλλοντικής συνείδησης και ευαισθητοποίησης καταγράφονται ως τα κυριότερα προβλήματα γι’ αυτό και δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών ήδη από την πολύ μικρή ηλικία.
Η προστασία και ο σεβασμός του περιβάλλοντος κάθε τόπου είναι «δείγμα πολιτισμού» ενώ η αλλαγή της περιβαλλοντικής κουλτούρας χαρακτηρίζεται μονόδρομος για τη διαφύλαξη του περιβαλλοντικού πλούτου του νησιού με δεδομένο ότι οι υποδομές που υπάρχουν ή έχουν σχεδιαστεί να γίνουν δεν επαρκούν αν οι ίδιοι οι πολίτες δεν συμμετέχουν ενεργά στην προστασία του.
Ήδη η Περιφέρεια Κρήτης, όπως ανέφερε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Ενέργειας Νίκος Καλογερής ετοιμάζει μια εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών αρχής γενομένης από τα σχολεία.
«Το περιβάλλον είναι δείγμα πολιτισμού»
Το περιβάλλον είναι δείγμα πολιτισμού κάθε τόπου επισημαίνει η δικηγόρος Συντονίστρια Παρατηρητηρίου Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης Μαρία Μανιαδάκη, που είναι συντονίστρια του προγράμματος LIFE Natura Themis μέσω του οποίου έγινε έρευνα για τη χαρτογράφηση του περιβαλλοντικού εγκλήματος στο νησί.
«Νομίζω ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι ένα πολύ σημαντικό δείγμα του πολιτισμού μας διότι από εκεί εξαρτάται και η συνεχεία των επόμενων γενιών. Όσο προστατεύουμε το περιβάλλον αποδεικνύει ότι δεν ασχολούμαστε μόνο με το παρόν αλλά και με το μέλλον. Προστατεύουμε για να έχουμε σήμερα κα αύριο μια υγιή ζωή. Κυρίαρχο θέμα είναι η εκστρατεία περιβαλλοντικής ενημέρωσης να γίνεται από το νηπιαγωγείο, καθώς η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση εφόσον ξεκινήσει νωρίς, από πολύ μικρή ηλικία, και την υποβοηθήσει και η ίδια η πολιτεία για να εφαρμοστεί η νομοθεσία τότε μόνο θα έχουμε αποτελέσματα. Επίσης, πρέπει να γίνει σαφές ότι οι προστατευόμενες περιοχές ΝΑΤΟΥΡΑ δεν αποτελούν εμπόδιο για την ανάπτυξη ενός τόπου αλλά με τον κατάλληλο χειρισμό οι περιοχές αυτές δίδουν μια ευκαιρία για ανάπτυξη».
Από την πλευρά του ο αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Νίκος Καλογερής τονίζει:
«Το περιβάλλον είναι από τα δυνατά σημεία του νησιού σε ότι αφορά και τον τουρισμό. Όμως πρέπει να επισημάνουμε ότι υπάρχουν σοβαρά ζητήματα. Δεν αγαπάμε τον δημόσιο χώρο. Διατηρούμε το σπίτι μας και το αυτοκίνητο μας πεντακάθαρο και δεν μας ενδιαφέρει ο κοινόχρηστος χώρος και οι δρόμοι. Είναι πολύ άσχημο για τους επισκέπτες να βλέπουν στους δρόμους σκουπιδότοπους με καφέδες και τσιγάρα και κάθε είδους απορρίμματα. Χρειάζεται όλοι μαζί να διαμορφώσουμε μια νέα κουλτούρα και να αντιληφτούμε ότι δεν είναι δυνατόν καθένας να πετάει όπου θέλει τα σκουπίδια του. Εκτός τους ότι είμαστε υποχρεωμένοι να παραδώσουμε ένα καθαρό περιβάλλον στα παιδιά μας, είναι ένας σημαντικός πόρος για εμάς. Οι ξένοι που έρχονται από όλη την Ευρώπη έρχονται για να απολαύσουν αυτόν τον πόρο. Θα πρέπει να κάνουμε εκστρατεία ενημέρωσης, να μυήσουμε τα παιδιά ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις παθογένειες που δεν μας τιμούν ως Κρήτη και ως χώρα».
Αυθαίρετη δόμηση, εκχέρσωση και θαλάσσια ρύπανση τα κυριότερα περιβαλλοντικά εγκλήματα στο νησί
Αυθαίρετη δόμηση, η υλοτομία/παράνομη εκχέρσωση δασικής έκτασης και η απόρριψη αποβλήτων και θαλάσσια ρύπανση έχουν καταγραφεί ως τα συνηθέστερα περιβαλλοντικά εγκλήματα στο νησί. Χαρακτηριστικά η δικηγόρος Συντονίστρια Παρατηρητηρίου Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης Μαρία Μανιαδάκη ανέφερε: «Από την εικόνα που έχουμε από τα περιβαλλοντικά εγκλήματα που φτάνουν στα πρωτοδικεία και τα διοικητικά πρόστιμα και τις παραβάσεις, είναι ότι στο νησί κυριαρχεί η αυθαίρετη δόμηση, η εκχέρσωση, θέματα που έχουν να κάνουν τόσο με την πολεοδομική νομοθεσία όσο και με τη δασική νομοθεσία. Στην Κρήτη έχουμε αυξημένη και τη ρύπανση του θαλάσσιου περιβάλλοντος κάτι που σχετίζεται και με τα ελαιοτριβεία. Παράλληλα η Κρήτη επειδή υποδέχεται μεγάλο αριθμό τουριστών αναγκαστικά δεν έχει την κατάλληλη υποδομή οπότε και ο ξενοδοχειακός τομέας έχει αυξημένη παραβατικότητα. Η πολεοδομική νομοθεσία με διάφορους τρόπους και τροποποιήσεις που δέχεται αφήνει περιθώρια αυθαιρεσιών και η επίλυση αυτών των προβλημάτων θα πρέπει να αποτελέσει στόχο της πολιτείας. Τα αδικήματα αυτά παραμένουν γιατί εμείς τα αφήνουμε να παραμένουν».
Η ίδια πρόσθεσε ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια άγνοια σε ότι αφορά την περιβαλλοντική νομοθεσία, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Στην Ελλάδα έχουμε μια άγνοια για το πώς θα εφαρμόσουμε την περιβαλλοντική νομοθεσία και αυτό είναι ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας που έχει γίνει. Έχουμε παρατηρήσει και οι ίδιες οι αρχές είναι χαμένες μέσα στην περιβαλλοντική νομοθεσία. Είναι περισσότερο διοικητικά τα θέματα. Όταν δεν υπάρχει γνώση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, δεν υπάρχει διοικητική οργάνωση για να εφαρμοστεί. Υπάρχει αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων, δεν υπάρχει κωδικοποιημένη νομοθεσία υπάρχουν προβλήματα που αποτρέπουν την ουσιαστική εφαρμογή της νομοθεσίας. Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί πολλές φορές για τις περιοχές ΝΑΤΟΥΡΑ ότι δεν λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα, ότι κάνουμε γενικόλογες διατάξεις και όχι συγκεκριμένα μέτρα και γενικώς ότι η περιβαλλοντική παραβατικότητα δεν πατάσσεται».
Η δρομολόγηση μεγάλων έργων «θωρακίζει το περιβάλλον»
Σύμφωνα με τον αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Ενέργειας Νίκο Καλογερή τα έργα που έχει υλοποιήσει αλλά και έχει δρομολογήσει η Περιφέρεια Κρήτης σε ότι αφορά τη διαχείριση των υγρών αλλά και των στερεών αποβλήτων είναι ιδιαίτερα σημαντικά καθώς είναι αυτά που αναβαθμίζουν την ποιότητα της διαχείρισης των απορριμμάτων και κατ’ επέκταση στην προστασία της φύσης. Ο ίδιος αναφέρθηκε τόσο στις μονάδες διαχείρισης στερεών αποβλήτων όσο και στους βιολογικούς τονίζοντας ότι η Περιφέρεια δίδει ιδιαίτερη έμφαση σε υποδομές που «θωρακίζουν το περιβάλλον.
Ειδικότερα ανέφερε:
«Καταρχάς είμαστε τυχεροί γιατί δεν έχουμε μεγάλη βιομηχανική παραγωγή και κατ’ επέκταση δεν έχουμε τέτοιου είδους ρύπους. Από πλευράς υποδομών είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο σε ότι αφορά τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων με ενταγμένα έργα και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και τα επόμενα χρόνια με ενημέρωση του πληθυσμού και δράσεις εκπαίδευσης των πολιτών θα διαχειριζόμαστε τα απορρίμματα μας με βάση τα όσα προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι από μόνες τους οι μονάδες δεν επαρκούν, χρειάζεται να προωθηθεί η διαλογή στην πηγή, χρειάζεται οι δήμοι να προχωρήσουν για να φτιάξουν τα πράσινα σημεία, να κάνουν τους σταθμούς μεταφόρτωσης (ΣΜΑ) και να συνδράμουν σε αυτή την προσπάθεια για την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων. Η Περιφέρεια έκανε τον σχεδιασμό της για να είναι έτοιμη σαν Κρήτη για να διεκδικήσουμε πόρους από μια πολύ ανταγωνιστική διαδικασία. Έχουμε πλέον την εποπτεία για τη λειτουργία των ομάδων αυτών. Ταυτόχρονα υπάρχει ένα δίκτυο βιολογικών καθαρισμών αρκετά εκτεταμένο .
Οι παράλιες περιοχές καλύπτονται σταδιακά στο σύνολο τους. Πρόσφατα δημοπρατήθηκε ο βιολογικός της Αγίας Πελαγίας, ετοιμάζεται ο βιολογικός της Σούγιας και της Παλαιοχώρας στα Χανιά. Επίσης έχουμε εντάξει στο ΕΣΠΑ βιολογικούς της ενδοχώρας που τα ρέματα τους μέχρι πρότινος υποβάθμιζαν τον υδροφόρο ορίζοντα και αυτή τη στιγμή επεξεργάζονται τα λύματα στον τρίτο και αναζητούμε και άλλα χρήματα σε συνεργασία με τον περιφερειάρχη ώστε όπου υπάρχει πρόβλημα λόγω έλλειψης βιολογικού να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατό».
«Αγκάθι» τα απόβλητα από τυροκομεία και ελαιουργεία»
Τα απόβλητα από τυροκομεία και ελαιουργεία αποτελούν ένα σοβαρό πρόβλημα για το νησί και αυτό φαίνεται και από τις υποθέσεις που φτάνουν στα δικαστήρια ενώ συχνό είναι το φαινόμενο της αυθαίρετης ρίψης μπαζών.
Από πλευράς Περιφέρειας ετοιμάζεται σχετική καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, όπως ανέφερε ο κ. Καλογερής, ο οποίος μεταξύ άλλων τόνισε: «Προβλήματα στο νησί εντοπίζονται από τη ανεξέλεγκτη ρίψη μπαζών από όλους -κατασκευαστές μεταφορείς κ.λπ. Είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα. Έχει να κάνει και με τη νοοτροπία των ανθρώπων οι οποίοι είτε βαριούνται, είτε δεν θέλουν να πληρώσουν για να τα μεταφέρουν σε ένα αδειοδοτημένο χώρο. Σκεφτόμαστε σαν Κρήτη να οργανώσουμε το αμέσως επόμενο διάστημα μια καμπάνια για να το λύσουμε αυτό το θέμα. Ευτυχώς δημιουργούνται μονάδες αποβλήτων επεξεργασίας εκσκαφών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚ) -δυστυχώς δεν υπάρχει συμμετρική κατανομή σε όλους τους νομούς του νησιού. Είναι δύσκολο να υποχρεώσεις κατασκευαστές είτε δημόσιου, είτε ιδιώτες να μεταφέρουν σε άλλους νομούς καθώς αυτό ανεβάζει πολύ το κόστος. Πρέπει σιγά-σιγά οι κατασκευαστές αλλά και οι δήμοι να οργανώσουν τέτοιους χώρους ανά νομό για να είμαστε και εμείς ακολούθως πιο απαιτητικοί απέναντι σε αυτές τις υποχρεώσεις. Επίσης έχουμε θέματα με τα απόβλητα του πρωτογενή τομέα -προωθούνται κάποιες λύσεις αποσπασματικές και όχι γενικευμένες οι οποίες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Δεν επεξεργάζονται ικανοποιητικά τα απόβλητα τους. Εφαρμόζονται διαφορές μέθοδοι τώρα ώστε να αξιοποιείται ενώ κάποιες από τις μονάδες από αυτές που κατασκευαστούν το επόμενο διάστημα θα επεξεργάζονται τα απόβλητα αυτά, όπως είναι οι μονάδες βιοαερίου και βιομάζας. Πρόσφατα παραχωρήσαμε μια στο Ηράκλειο, η οποία επεξεργάζεται τα απόβλητα που δεν έχουν οργανικά των σφαγείων της Κρήτης. Σιγά-σιγά και οι επόμενες μονάδες που ξεκινάμε και έχουν αδειοδοτηθεί μπορούν να επεξεργάζονται και απόβλητα από τυροκομεία και από ελαιουργεία».
Αναφορικά με την επιβολή προστίμων ο κ. Καλογερής πρόσθεσε: «Σαν Περιφέρεια έχουμε έναν δύσκολο ρόλο που είναι η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων, οι οποίοι πρέπει να πληρούνται. Είμαστε υποχρεωμένοι να είμαστε αυστηροί και να επιβάλλουμε πρόστιμα σε μια δύσκολη περίοδο για τον κόσμο. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορούμε να θέσουμε σε αμφισβήτηση την ανάπτυξη και αναβάθμιση του νησιού μας στον βωμό του οποιουδήποτε συμφέροντος. Πρέπει όλοι να ευθυγραμμιστούν με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας, να πληρούν τους όρους για τους οποίους έχουν αδειοδοτηθεί. Εμάς μάς ενδιαφέρει να αποκαθιστούν το περιβάλλον και σε μικρότερο βαθμό το πρόστιμο. Δυστυχώς όμως πολλές φορές οι προθέσεις δεν είναι αρκετές. Πρέπει να επιβληθεί πρόστιμο για να συμμορφωθεί ο πολίτης».
Εκδήλωση για την κλιματική αλλαγή
Εν τω μεταξύ εκδήλωση με θέμα «Από την παγκόσμια κλιματική αλλαγή έως την τοπική ανεξέλεγκτη δόμηση: το περιβαλλοντικό πρόβλημα σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο. Τι μπορούμε να κάνουμε;» διοργανώνουν την επόμενη Παρασκευή 9 Ιουνίου οι Δικηγορικοί Σύλλογοι Ρεθύμνου και Χανίων. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον χώρο του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου στις 17:30-20:30.
Το πρόγραμμα της εκδήλωσης έχει ως εξής:
17:30- 18:00 Προσέλευση- δηλώσεις συμμετοχής
18:00-18:05 Χαιρετισμός προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου Ρεθύμνου, κ. Ευάγγελου Μουνδριανάκη
18:05-18:10 Χαιρετισμός προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων, κ. Ιωάννη Δασκαλάκη
ΜΕΡΟΣ Α΄: Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στην Κρήτη, νομοθετικά και πρακτικά βήματα για την αντιμετώπισή της (Συντονίστρια: Μαρία Μανιαδάκη, δικηγόρος, ΜΔΕ, συντονίστρια Παρατηρητηρίου Περιβαλλοντικού Δικαίου Δυτικής Κρήτης)
18:10-18:25 Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της στους ευάλωτους οικονομικούς τομείς της Κρήτης, Δρ. Ιωάννης Δαλιακόπουλος, ερευνητής, μηχανικός περιβάλλοντος Πολυτεχνείου Κρήτης
18:25-18:40 Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σύμφωνα με τη διεθνή, ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, Δρ. Αγγελική Καλλία- Ατωνίου, δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, καθηγήτρια στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης
18:40- 18:55 Ορθές γεωργικές πρακτικές για την προσαρμογή στη κλιματική αλλαγή, Δρ. Γεώργιος Ψαρράς, Ερευνητής, Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου
18:55-19:10 Ερωτήσεις
19:10-19:30 Διάλειμμα
ΜΕΡΟΣ Β΄: Η περιβαλλοντική παραβατικότητα σε τοπικό επίπεδο, η προβολή της από τα τοπικά ΜΜΕ και η ανάληψη δράσης από τους ενδιαφερόμενους πολίτες (Συντονίστρια: Ιωσηφίνα Σαριδάκη, Δικηγόρος, ΜΔΕ)
19:30-19:45 Παρουσίαση του προγράμματος LIFE NATURA THEMIS, Νίκος Χαζιράκης, Δικηγόρος, Ταμίας Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων, Επιστημονικός Υπεύθυνος Προγράμματος για τον Δικηγορικό Σύλλογο Χανίων
19:45-20:00 Η περιβαλλοντική παραβατικότητα στη δυτική Κρήτη, αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης από την πλευρά των ΜΚΟ, Ευτέρπη (Εύη) Τζινευράκη, δικηγόρος
20:00-20:15 Περιβαλλοντική δημοσιογραφία και τοπική δημοσιότητα, Αντώνης Σκαμνάκης, επίκουρος καθηγητής, τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
20:15- 20:30 Ερωτήσεις- κλείσιμο εσπερίδας.