Νέα αναπτυξιακή κατεύθυνση, με πυλώνες την εξωστρέφεια, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, την έρευνα και καινοτομία, την ποιότητα ζωής των κατοίκων, την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος, την ανάπτυξη των τομέων του τουρισμού και της γεωργίας, πρόκειται να αποκτήσει η Κρήτη μετά την αναθεώρηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΠΠΧΣΑΑ).
Η αναθεώρηση και εξειδίκευση του σχεδίου περνάει στο επόμενο στάδιο, καθώς το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κοινοποίησε πριν από λίγες μέρες στην Περιφέρεια Κρήτης το εγκεκριμένο πόρισμα της έκθεσης αξιολόγησης για το Στάδιο Α2 του ΠΠΧΣΑΑ και έδωσε σχετική εντολή στους μελετητές να ξεκινήσουν τη διαδικασία εκπόνησης του πρώτου σταδίου της Β’ Φάσης, με κύριους στόχους: να αναθεωρηθούν οι κατευθύνσεις του, όπου βάσει της αξιολόγησης κριθεί αναγκαίο, να δοθεί έμφαση στη νέα διοικητική γεωγραφία και στα πεδία των νεώτερων πολιτικών (κλιματική αλλαγή, τοπίο, ΑΠΕ, οικονομική συγκυρία, βιοποικιλότητα, εδαφική συνοχή, θαλάσσια χωροταξία, κ.ά.).
Θα ακολουθήσει το δεύτερο στάδιο της Β’ Φάσης, το οποίο περιλαμβάνει την οριστικοποίηση των διατυπώσεων του Β.1. Σταδίου της Μελέτης, μετά την τήρηση της διαδικασίας δημοσιοποίησης και γνωμοδότησης του Περιφερειακού Συμβουλίου, καθώς και των λοιπών εμπλεκόμενων φορέων.
Τις επόμενες μέρες η Περιφέρεια θα αποστείλει στους Δήμους, τα Επιμελητήρια και τους εμπλεκόμενους φορείς την έκθεση αξιολόγησης του υπουργείου Περιβάλλοντος, προκειμένου να ξεκινήσει η διαβούλευση και να προετοιμαστεί η Κρήτη εν όψει της υποβολής των αναπτυξιακών προτάσεων, που θα συμπεριληφθούν στο τελικό κείμενο της αναθεώρησης του Χωροταξικού Σχεδιασμού.
Στα συμπεράσματα της έκθεσης αξιολόγησης του υπουργείου Περιβάλλοντος, όπου τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα αναθεώρησης – εξειδίκευσης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού, αναφέρεται ότι η ανάγκη αναθεώρησης και περαιτέρω εξειδίκευσης αρκετών παραμέτρων του ΠΠΧΣΑΑ Κρήτης, προκύπτει λόγω των εξελίξεων που έχουν δρομολογηθεί σε κρίσιμους για την Κρήτη τομείς, όπως οι ΑΠΕ και οι σύνθετες και ολοκληρωμένες τουριστικές αναπτύξεις, αλλά και το νέο θεσμικό πλαίσιο και παράγοντες που σχετίζονται με την διεθνή οικονομική κρίση.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι επισημαίνεται πως από την αξιολόγηση δεν διαπιστώθηκε ανάγκη ριζικών ανατροπών στις στρατηγικές επιλογές και προτεραιότητες, ούτε και στο Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης του εν ισχύ της Κρήτης, ενώ οι μελετητές είναι σύμφωνοι με την πλειοψηφία των προτάσεων-παρατηρήσεων της Περιφέρειας.
Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες της Κρήτης τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με όσα επισημαίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος, πρέπει να είναι οι εξής:
– Ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
– Ενίσχυση του αγροτοδιατροφικού τομέα.
– Προώθηση καινοτομικών πρωτοβουλιών στον τομέα του τουρισμού.
– Εγρήγορση για απορρόφηση εγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, διότι για την επόμενη περίοδο έως το 2020 θα επαναξιολογηθεί από την ΕΕ η δυνατότητα χρηματοδότησης της χώρας και επομένως και της Κρήτης, υπό το πρίσμα των νέων οικονομικών συνθηκών.
ΤΙΘΕΝΤΑΙ ΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ ΧΡΟΝΙΑ
Σε τροχιά υλοποίησης η αναθεώρηση του
Χωροταξικού Σχεδιασμού της Κρήτης
• Ολοκληρώθηκε η Α1 Φάση της Μελέτης και ξεκινάει το δεύτερο στάδιο εξειδίκευσης των προτάσεων
• Το υπουργείο Περιβάλλοντος κοινοποίησε στην Περιφέρεια το πόρισμα της έκθεσης αξιολόγησης
Στο επόμενο στάδιο περνάει η αναθεώρηση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης. Μια δεκαετία μετά την εκπόνηση του τελευταίου σχεδίου για τις αναπτυξιακές κατευθύνσεις του νησιού, σε τροχιά υλοποίησης εισέρχεται η αναθεώρηση και εξειδίκευση του πλαισίου για την εφαρμογή ενός νέου χωροταξικού σχεδιασμού που θα αναδείξει την Κρήτη σε νησί πρότυπο ανάπτυξης με πυλώνες την εξωστρέφεια, την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της, την έρευνα και καινοτομία, την εξωστρέφεια, την ποιότητα ζωής των κατοίκων της, την προστασία και ανάδειξη και φυσικού περιβάλλοντος, την ανάπτυξη των τομέων του τουρισμού και της γεωργίας.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής παρέδωσε πριν από λίγες μέρες στην Περιφέρεια Κρήτης το εγκεκριμένο πόρισμα της έκθεσης αξιολόγησης για το Στάδιο Α2 του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και έδωσε σχετική εντολή στους μελετητές να ξεκινήσουν την διαδικασία εκπόνησης του πρώτου σταδίου της Β’ Φάσης, που περιλαμβάνει την αναθεώρηση – εξειδίκευση του ισχύοντος Περιφερειακού Πλαισίου, με κύριους στόχους: να αναθεωρηθούν οι κατευθύνσεις του, όπου βάσει της αξιολόγησης κριθεί αναγκαίο, να δοθεί έμφαση στη νέα διοικητική γεωγραφία και στα πεδία των νεώτερων πολιτικών (κλιματική αλλαγή, τοπίο, ΑΠΕ, οικονομική συγκυρία, βιοποικιλότητα, εδαφική συνοχή, θαλάσσια χωροταξία, κ.ά.).
Θα ακολουθήσει το δεύτερο στάδιο της Β’ Φάσης, το οποίο περιλαμβάνει την οριστικοποίηση των διατυπώσεων του Β.1. Σταδίου της Μελέτης, μετά την τήρηση της διαδικασίας δημοσιοποίησης και γνωμοδότησης του Περιφερειακού Συμβουλίου, καθώς και των λοιπών εμπλεκόμενων φορέων.
Τις επόμενες μέρες η Περιφέρεια θα αποστείλει στους Δήμους, τα Επιμελητήρια και τους εμπλεκόμενους φορείς την έκθεση αξιολόγησης του υπουργείου Περιβάλλοντος, προκειμένου να ξεκινήσει η διαβούλευση και να προετοιμαστεί η Κρήτη εν όψει της υποβολής των αναπτυξιακών προτάσεων που θα συμπεριληφθούν στο τελικό κείμενο της αναθεώρησης του Χωροταξικού Σχεδιασμού.
Ν. Καλογερής: «Το υπουργείο έλαβε υπ’ όψιν τις προτάσεις της Περιφέρειας»
Ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης «Χωροταξίας και Περιβάλλοντος», Νίκος Καλογερής, με δηλώσεις του στα «Ρ.Ν» εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι το ΥΠΕΚΑ και οι μελετητές έλαβαν σοβαρά υπ’ όψιν τους τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις που κατατέθηκαν από την Περιφέρεια και τους τοπικούς φορείς, εν όψει της αναθεώρησης του περιφερειακού σχεδιασμού.
Ειδικότερα, ο αντιπεριφερειάρχης ανέφερε: «Ολοκληρώθηκε το πρώτο στάδιο της αναθεώρησης του Χωροταξικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης και είμαστε σε διαδικασία έναρξης της δεύτερης φάσης. Ο υπουργός υπέγραψε τα πορίσματα και η μελετήτρια έχει την εντολή να ξεκινήσει την επόμενη φάση. Τα πορίσματα θα τα στείλουμε στους Δήμους, Επιμελητήρια και σε όλους τους φορείς, ώστε να μπορέσουν να ενημερωθούν και να υποβάλουν τις προτάσεις τους. Θα γίνει διαβούλευση και έπειτα κάθε μια φάση θα περνάει από έγκριση από το Περιφερειακό Συμβούλιο.
Το υπουργείο και η μελετήτρια έχουν λάβει σοβαρά υπ’ όψιν τις παρατηρήσεις που έκανε το Περιφερειακό Συμβούλιο και μένει να το δούμε στην πράξη, στη φάση Β1 και Β2 που αφορά την υποβολή των προτάσεων.
Στην ουσία ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση του αναπτυξιακού πλαισίου, διαπιστώθηκε που υπήρξε πρόβλημα και μετά από την αξιολόγηση που έγινε για την ανάπτυξη της Κρήτης, διαπιστώνεται σε ποια σημεία πρέπει να αλλάξουμε ρότα.
Κατ’ ουσίαν φάνηκε ότι σε γενικές γραμμές είμαστε στο σωστό δρόμο, καθώς το νέο πλαίσιο παραμένει στην ίδια σχεδόν κατεύθυνση. Δεν απαιτείται να γίνουν ριζικές αλλαγές σε ότι αφορά τις κατευθύνσεις και τους άξονες. Ορισμένα πράγματα απλά πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, σύμφωνα με όσα προβλέπονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την ελληνική νομοθεσία.
Τα νέα δεδομένα θα μπουν στο τραπέζι των συζητήσεων και βάσει αυτών θα γίνουν οι προτάσεις για το νέο χωροταξικό πλαίσιο».
Το πόρισμα της έκθεσης αξιολόγησης
του ΥΠΕΚΑ
Στα συμπεράσματα της έκθεσης αξιολόγησης του υπουργείου Περιβάλλοντος, όπου τεκμηριώνεται η αναγκαιότητα αναθεώρησης – εξειδίκευσης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού, αναφέρεται ότι η ανάγκη αναθεώρησης και περαιτέρω εξειδίκευσης αρκετών παραμέτρων του ΠΠΧΣΑΑ Κρήτης, προκύπτει λόγω των εξελίξεων που έχουν δρομολογηθεί σε κρίσιμους για την Κρήτη τομείς, όπως οι ΑΠΕ και οι σύνθετες και ολοκληρωμένες τουριστικές αναπτύξεις, αλλά και το νέο θεσμικό πλαίσιο και παράγοντες που σχετίζονται με την διεθνή οικονομική κρίση.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι επισημαίνεται πως από την αξιολόγηση δεν διαπιστώθηκε ανάγκη ριζικών ανατροπών στις στρατηγικές επιλογές και προτεραιότητες, ούτε και στο Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης του εν ισχύ της Κρήτης, ενώ οι μελετητές είναι σύμφωνοι με την πλειοψηφία των προτάσεων-παρατηρήσεων της Περιφέρειας.
Σύμφωνα με το υπουργείο, το πρότυπο χωρικής ανάπτυξης της Περιφέρειας θα πρέπει να υποστηρίζει και να αξιοποιεί τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα όσον αφορά στους καίριους τομείς:
• Της παραγωγής γεωργοπεριβαλλοντικών προϊόντων ποιότητας και της ενίσχυσης της μεταποιητικής δραστηριότητας σε προϊόντα του πρωτογενή τομέα, με στόχο την αύξηση της προστιθέμενης αξίας τους.
• Της παραγωγής «μεταποιητικών» προϊόντων υψηλής τεχνολογίας (βιοτεχνολογία–πληροφορική), με τη στήριξη της ερευνητικής δραστηριότητας των Ιδρυμάτων της Κρήτης
• Της υπέρβασης του ισχύοντος μαζικού προτύπου ανάπτυξης της τουριστικής δραστηριότητας, προς ένα μοντέλο ποιοτικού Τουρισμού, με τη συνεργασία του τομέα της γεωργοκτηνοτροφίας.
• Της δημιουργίας αναπτυξιακού περιβάλλοντος ελεγχόμενης προώθησης των ΑΠΕ και των τεχνολογιών που αναπτύσσονται γύρω από αυτές, ώστε η Κρήτη να αποτελέσει κέντρο ανάπτυξης επιδεικτικών πιλοτικών και παραγωγικών εφαρμογών και μεταφοράς τεχνογνωσίας στις γύρω περιοχές.
• Του εμπλουτισμού με λειτουργίες εμβέλειας, για την αναβάθμιση του ρόλου των Πόλεων της Κρήτης και την εξειδίκευση του διαπεριφερειακού και ενδοπεριφερειακού ρόλου τους, με παράλληλη δημιουργία ή και ενίσχυση υφισταμένων δικτύων συνεργασίας με πόλεις των γειτονικών χωρών.
• Της ενίσχυσης των μικρότερων αστικών κέντρων, που οργανώνουν τις νέες περιφερειακές ενότητες, με τη δημιουργία δικτύων και με αναβάθμιση του ρόλου τους και βελτίωση των υποδομών τους
• Της ανάληψης χωρικών δράσεων για την προστασία και ανάδειξη του ενιαίου φυσικού και πολιτιστικού χώρου από τις οποίες θα καταδεικνύεται η άρρηκτη σχέση της φυσικής και πολιτισμικής προσωπικότητας του καθέκαστα χώρου, καθώς και το διαχρονικό ιστορικό βάθος του
• Της τόνωσης της λειτουργίας των ορεινών και ημιορεινών χώρων και την ανάσχεση της μετακίνησης του πληθυσμού προς τις παράκτιες ζώνες
• Της περιβαλλοντικής και ποιοτικής αναβάθμισης του χωρικού συστήματος του υπεραναπτυγμένου τουριστικά βόρειου άξονα, καθώς και με πρόβλεψη ισχυρών κινήτρων ποιοτικής αναβάθμισης των υφιστάμενων εγκαταστάσεων και πρόβλεψη δυνατοτήτων επέκτασής τους.
• Της ενίσχυσης των ποιοτικών χαρακτηριστικών παροχής υπηρεσιών στην ενότητα της νότιας ακτής.
• Του προσεκτικού σχεδιασμού των δυτικών και ανατολικών παράκτιων περιοχών του νησιού που καλύπτονται σχεδόν στο σύνολό τους από περιοχές του δικτύου «Φύση 2000» και αρχαιολογικούς χώρους με κύρια κατεύθυνση την προστασία και ανάδειξη της κληρονομιάς και την εξυγίανση της υπάρχουσας κατάστασης.
• Της ενίσχυσης των δραστηριοτήτων ήπιας τουριστικής ανάπτυξης στους ορεινούς και ημιορεινούς όγκους.
• Της περαιτέρω ανάπτυξης του συστήματος μεταφορών της Κρήτης με σαφή χαρακτηριστικά και με κατεύθυνση την επέκταση των εμπορευατικών μεταφορών, αλλά και του διεθνούς τουρισμού, διότι το δίκτυο αποκτά διεθνή σημασία μόνον όταν συν-λειτουργεί το σύνολο των μεταφορικών ροών (οδικές, θαλάσσιες και αεροπορικές).
Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες του νησιού
Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες της Κρήτης τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με όσα επισημαίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος, πρέπει να είναι οι εξής:
– Ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.
– Ενίσχυση του αγροτοδιατροφικού τομέα.
– Προώθηση καινοτομικών πρωτοβουλιών στον τομέα του τουρισμού.
– Εγρήγορση για απορρόφηση εγκεκριμένων χρηατοδοτήσεων τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, διότι για την επόμενη περίοδο έως το 2020 θα επαναξιολογηθεί από την ΕΕ η δυνατότητα χρηματοδότησης της χώρας και επομένως και της Κρήτης, υπό το πρίσμα των νέων οικονομικών συνθηκών.
Η προσαρμογή
στις νεώτερες ανάγκες
Κατά το ΥΠΕΚΑ, για την προσαρμογή των στρατηγικών κατευθύνσεων και προτεραιοτήτων της Κρήτης στις νεώτερες ανάγκες και δεδομένα, δίδοντας έμφαση ιδίως:
– Στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της κλιματικής αλλαγής.
– Στην προσαρμογή των στρατηγικών κατευθύνσεων με τον ισχύοντα Νόμο για τις ΑΠΕ και για τη Βιοποικιλότητα.
– Στην ενσωμάτωση των διατάξεων του Νόμου για το Τοπίο.
– Στην αντιμετώπιση των προβλημάτων από φυσικές καταστροφές.
– Στη θαλάσσια χωροταξία.
– Στην εδαφική συνοχή.
– Στην τομεακή και χωρική (ανά Καλλικράτειο Δήμο, ή σε ευρύτερες χωρικές ενότητες) εξειδίκευση των κατευθύνσεών τους.
– Στην ανάγκη προσαρμογής της αναπτυξιακής και χωροταξικής πολιτικής της χώρας στα νέα δεδομένα της οικονομικής συγκυρίας, με γνώμονα πάντοτε και τις αρχές της αειφορίας.
Ενέργειες για την εφαρμογή των
κατευθύνσεων του θεσμοθετημένου ΠΠΧΣΑΑ
Στην έκθεση του το ΥΠΕΚΑ αναφέρεται και στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν για την εφαρμογή των κατευθύνσεων του θεσμοθετημένου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης (ΠΠΧΣΑΑ).
Αυτές είναι οι εξής:
– Κοινή προετοιμασία των Επιτροπών των Υπουργείων Ανάπτυξης, ΥΠΕΚΑ και της Περιφέρειας Κρήτης για τις δράσεις της επόμενης προγραμματικής Περιόδου, 2014-2020, ώστε να είναι συμβατές μεταξύ τους και να κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση.
– Θεσμική και χρηματοδοτική υποστήριξη της ερευνητικής δραστηριότητας και μέτρα για τη συνεχή βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου του πληθυσμού.
– Ενίσχυση της πολιτικής εξωστρέφειας.
– Υλοποίηση στρατηγικού χαρακτήρα μεταφορικών υποδομών. Πρέπει να καταβληθεί έντονη προσπάθεια ώστε να εξαντληθούν οι εγκεκριμένες χρηματοδοτήσεις προκειμένου να ολοκληρωθούν κατά το δυνατό οι ελλείπουσες συνδέσεις του διευρωπαϊκού οδικού δικτύου (ΒΟΑΚ και ΝΟΑΚ) και να υλοποιηθεί η σαφής διαφοροποίηση του πρωτεύοντος οδικού δικτύου ως προς τα γεωμετρικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά από το υπόλοιπο δίκτυο της Περιφέρειας, δεδομένου ότι το ΕΣΠΑ της επόμενης προγραμματικής περιόδου δεν επικεντρώνεται σε υποδομές.
Θα πρέπει επίσης να γίνουν ενέργειες ώστε να ενταχθεί στα διευρωπαϊκά δίκτυα ο πρωτεύον οδικός άξονας Ρέθυμνο-Αγία Γαλήνη-Τυμπάκι-Μοίρες.
– Αλλαγή του προτύπου κατανάλωσης του χώρου, εμπλουτισμός των πόλεων της Κρήτης με λειτουργίες υπερτοπικού χαρακτήρα και υποστήριξη των δράσεων για τη δημιουργία συναφών υποδομών με εμβέλεια στα μικρότερα αστικά κέντρα της.
– Υποστήριξη της κοινής πολιτικής προστασίας και ανάδειξης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.
– Παράλληλη ανάπτυξη των δύο συνεργαζόμενων τομέων του τουρισμού και της γεωργίας.
– Ελεγχόμενη ανάπτυξη επιδεικτικών πιλοτικών και παραγωγικών εφαρμογών ΑΠΕ στην Κρήτη.
Οι διεκδικήσεις του Ρεθύμνου
Σημειώνεται ότι σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του νέου Χωροταξικού Σχεδιασμού έχει παίξει η αντίδραση της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου, των Δήμων, των βουλευτών και άλλων τοπικών φορέων του Ρεθύμνου, οι οποίοι κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης για το πρώτο στάδιο της μελέτης, είπαν ηχηρό «όχι» στην περαιτέρω ανάπτυξη του «διπόλου Ηράκλειο-Χανιά» και στην ταυτόχρονη υποβάθμιση του Νομού μας.
Οι τοπικοί θεσμικοί φορείς, τόνισαν ότι με τον υπάρχοντα Χωροταξικό Σχεδιασμό «στραγγαλίζεται» ο Νομός Ρεθύμνου, καθώς η αναφορά στο «δίπολο», δηλαδή η ενίσχυση των Χανίων και του Ηρακλείου στους τομείς της ανώτατης εκπαίδευσης, της έρευνας-τεχνολογίας και της υγείας, σε συνδυασμό με την υποβάθμιση του Ρεθύμνου, καθώς η απουσία από τον αρχικό σχεδιασμό της προοπτικής υλοποίησης μεγάλων αναπτυξιακών έργων στο Νομό, οδηγεί σε όξυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων. Οι τοπικοί φορείς κατέστησαν σαφές πως επιδίωξή τους είναι η ισόρροπη ανάπτυξη της Κρήτης και η ίση κατανομή έργων και δραστηριοτήτων στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες του νησιού.
Βασικές διεκδικήσεις του Ρεθύμνου, είναι οι πύλες εισόδου (λιμάνι Ρεθύμνου, λιμάνι του Νότου) τα οδικά έργα (ΒΟΑΚ-ΝΟΑΚ), η ενίσχυση του τομέα υγείας και η αναβάθμιση του ανώτατου εκπαιδευτικού τομέα, με δεδομένο ότι η πόλη μας είναι η έδρα του Πανεπιστημίου Κρήτης, αλλά και η ένταξη στο σχεδιασμό μιας σειράς δραστηριοτήτων που αφορούν τη Σχολή Ασωμάτων, το Γεωπάρκο Ψηλορείτη, τις ΑΠΕ, τα Μουσεία και τους Αρχαιολογικούς Χώρους.