Ο Σύνδεσμος Ημερήσιου Περιφερειακού Τύπου (ΣΗΠΕ), με παρέμβαση του στον προεκλογικό διάλογο εκθέτει στα πολιτικά κόμματα τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ημερήσιες περιφερειακές εφημερίδες.
Τα περισσότερα προβλήματα προϋπήρχαν της οικονομικής κρίσης και επιδεινώθηκαν από αυτή με αποτέλεσμα να απειλείται η ίδια η επιβίωση του Περιφερειακού Τύπου.Κάποια από τα προβλήματα αυτά οφείλουν οι ίδιες τις εκδοτικές επιχειρήσεις να τα αντιμετωπίσουν και να βρουν τις ενδεδειγμένες λύσεις. Όμως μια σειρά άλλων προβλημάτων που αφορούν το θεσμικό περιβάλλον εντός του οποίου κινείται ο Περιφερειακός Τύπος, είναι ευθύνη και υποχρέωση της Πολιτείας να τα χειριστεί και να τα λύσει. Άρα και των πολιτικών κομμάτων να τοποθετηθούν επ’ αυτών.
Ο ΣΗΠΕ, χωρίς να τρέφει αυταπάτες για το επίπεδο ανταπόκρισης που πιθανότατα θα συναντήσει, αποφάσισε εντούτοις να θέσει υπόψη των πολιτικών κομμάτων που θα διεκδικήσουν την ψήφο του ελληνικού λαού τις θέσεις του και τις προτάσεις του γύρω από τα ζητήματα αυτά και να ζητήσει από αυτά να πάρουν θέση, με την υπόμνηση ότι σε κάθε περίπτωση θα επανέλθει μετά τις εκλογές με υπομονή και επιμονή.
Ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω…
1. Κρατική αρωγή και μορφές ενίσχυσης του Περιφερειακού Τύπου
Το καθεστώς άμεσης ή έμμεσης κρατικής ενίσχυσης του Περιφερειακού Τύπου που ίσχυσε με διάφορες μορφές και επιμέρους μέτρα επί δεκαετίες στον τόπο μας έχει πλέον καταρρεύσει με τους μνημονιακούς νόμους και δεν έχει αντικατασταθεί με αποτέλεσμα να απειλείται ολόκληρος ο Περιφερειακός Τύπος με αφανισμό .
Η Πρότασή μας είναι η δημιουργία ενός νέου συστήματος κρατικής αρωγής με όρους διαφάνειας και καθαρότητας , με αναπτυξιακή και όχι επιδοματική λογική που θα έχει σαν στόχο την υποστήριξη αναπτυξιακών δομών και πρωτοβουλιών οι οποίες θα τονώνουν την υγιή επιχειρηματικότητα, θα ενισχύουν την απασχόληση και θα αξιοποιούν παραγωγικά το όποιο δημόσιο χρήμα.
Σ’ αυτό το πλαίσιο προτείνουμε να ενταχθούν ζητήματα όπως :
α. Η δημιουργία Κεφαλαίου για τον Περιφερειακό Τύπο με βάση τη διεθνή εμπειρία και με χρησιμοποίηση πόρων από διάφορες πηγές όπως π.χ πόρους από πνευματικά δικαιώματα εκδοτών κλπ .
β. Η αποκατάσταση της ανύπαρκτης σήμερα πρόσβασης στην τραπεζική χρηματοδότηση, με εγγύηση του Δημοσίου ή την επιδότηση του επιτοκίου με διασφάλιση βεβαίως της αναπτυξιακής και παραγωγικής αξιοποίησής της .
γ. Η ενθάρρυνση της διάδοσης του Περιφερειακού Τύπου στο κοινό (συνδρομές δημοσίων υπηρεσιών, πολιτικές διάδοσης στα σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα κλπ)
δ. Η απευθείας δημόσια χρηματοδότηση με ποσά ασήμαντα για τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά καθοριστικά για την επιβίωση των περιφερειακών εφημερίδων. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει υπέρ των αντικειμενικά μειονεκτικών εφημερίδων με βάση γεωγραφικά , πληθυσμιακά κλπ κριτήρια .
ε. Η θέσπιση ειδικού επενδυτικού προγράμματος για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών με χρησιμοποίηση πόρων από το ΕΣΠΑ .
2. Κρατικές δημοσιεύσεις – Νέο νομοθετικό πλαίσιο
Οι κρατικές δημοσιεύσεις στον Περιφερειακό Τύπο δεν είναι μορφή επιδότησης ή κρατικής ενίσχυσης αλλά εκπλήρωση στοιχειώδους υποχρέωσης της Πολιτείας να ενημερώνει τους πολίτες για σημαντικές πράξεις ή αποφάσεις των δημοσίων αρχών που πρέπει να γνωρίζουν. Επιβάλλεται από λόγους διαφάνειας και χρηστής διοίκησης και δεν μπορεί να υποκατασταθεί από καμία άλλη μορφή πληροφόρησης όπως οι αναρτήσεις στο διαδίκτυο.
Άρα το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι να αποκρουστεί αποφασιστικά κάθε σκέψη για την κατάργηση των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων που κατά καιρούς μετουσιώνεται σε σχετικές εξαγγελίες ή και νομοθετικές απόπειρες διαφόρων Υπουργείων.
Όμως δεν φτάνει μόνο αυτό. Το ισχύον νομικό πλαίσιο (Ν. 3548/2007) έχει εξαντλήσει προ πολλού τις όποιες ρυθμιστικές του δυνατότητες. Είναι κοινή πεποίθηση όλων των φορέων του κλάδου ότι απαιτείται ένα νέο, σύγχρονο , λειτουργικό και αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο . Ο ΣΗΠΕ έχει ήδη επεξεργαστεί ένα τέτοιο πλαίσιο και είναι έτοιμος να καταθέσει αναλυτικές και λεπτομερείς προτάσεις και να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε νομοπαρασκευαστική διαδικασία αποφασιστεί και προωθηθεί.
Πρέπει επίσης να ψηφιστεί χωρίς καθυστέρηση η τροπολογία που έχει καταθέσει ο ΣΗΠΕ για την άμεση εξόφληση των δημοσιεύσεων αυτών και την αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης.
Τέλος αρνητική αυτή εμπειρία από την εφαρμογή στην πράξη της κατάργησης της δημοσίευσης των ισολογισμών, πρέπει να οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι απαιτείται η επαναφορά της υποχρεωτικής αυτής δημοσίευσης των ισολογισμών στον Τύπο έστω για ένα μεταβατικό – δοκιμαστικό διάστημα κάποιων ετών.
3. Κρατική διαφήμιση και συμμετοχή του Περιφερειακού Τύπου
Η κρατική διαφήμιση είναι σήμερα ουσιαστικά ανύπαρκτη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν οι γνωστές παθογένειες που έχουν παρατηρηθεί.
Γι αυτό θεωρούμε απαραίτητη :
α. Την αυστηρή εφαρμογή των διατάξεων του Ν. 2328/1995 και του ΠΔ 261/1997 για την κατανομή του 30% της συνολικής δαπάνης για την κρατική διαφήμιση στα περιφερειακά ΜΜΕ με θέσπιση όμως κυρώσεων για τους φορείς και τις υπηρεσίες που δεν τηρούν την υποχρέωση αυτή και με εξατομίκευση της ευθύνης υπαλλήλων και υπηρεσιακών παραγόντων που υπογράφουν τα σχετικά εντάλματα .
β. Τη δημιουργία Ενιαίου Κέντρου Κατανομής της κρατικής διαφήμισης που θα συγκεντρώνει όλα τα σχετικά αιτήματα και προγράμματα και θα κάνει τη σχετική κατανομή στα ΜΜΕ .
γ. Η κατανομή θα πρέπει ασφαλώς να γίνεται με πλήρη διαφάνεια και με βάση αντικειμενικά στοιχεία.
Άμεσο δείγμα γραφής από την Πολιτεία και την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση θα είναι η διαχείριση των διαφημιστικών προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ
4. Μετρήσεις αναγνωσιμότητας
Όπως ήδη αναφέρθηκε το κράτος αλλά και η διαφημιστική αγορά πρέπει να έχουν ανά πάσα στιγμή σαφή εικόνα της απήχησης , της εμβέλειας και εν τέλει της βιωσιμότητας κάθε μέσου με βάση έγκυρες και αξιόπιστες μετρήσεις που πρέπει να επισημοποιηθούν , να μονιμοποιηθούν αλλά και να αξιοποιηθούν.
Για να γίνει αυτό απαιτείται η θεσμική παρέμβαση της Πολιτείας για τη διασφάλιση του αδιάβλητου . Είναι αναγκαία κατά τη γνώμη μας η καθιέρωση με ευθύνη , εποπτεία και φροντίδα του Υπουργείου αρμόδιου για θέματα ΜΜΕ ετήσιας ή έστω ανά διετία έρευνας αναγνωσιμότητας , ακροαματικότητας και τηλεθέασης των περιφερειακών ΜΜΕ .
5. Νέο σύστημα διακίνησης – διανομής
Το υπάρχον σύστημα διακίνησης – διανομής του Περιφερειακού Τύπου μέσω της επιδότησης της ταχυδρομικής διακίνησης από τα ΕΛΤΑ ήταν ένα σπάταλο , αντιπαραγωγικό , άδικο και εκτός των κοινοτικών κανονισμών καθεστώς το οποίο επιπλέον έχει ήδη καταρρεύσει .
Σήμερα απαιτείται η εκπόνηση ενός νέου, σύγχρονου, παραγωγικού και σε αναπτυξιακή κατεύθυνση συστήματος διανομής του Περιφερειακού Τύπου που θα ενθαρρύνει και θα υποστηρίζει τη δημιουργία συνεργατικών τοπικών ή περιφερειακών δικτύων διανομής με την επιδότηση της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας διανομέων κυρίως αλλά και διοικητικών στελεχών, την προμήθεια οχημάτων αλλά και την αντιμετώπιση άλλων βασικών εξόδων όπως πχ ενοίκια εγκαταστάσεων κλπ.
6. Κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων – Διαδίκτυο
Στον βασικό αυτό τομέα με βάση τις σύγχρονες αντιλήψεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας , επικρατεί κυριολεκτικά χάος με την λεηλασία και την κλοπή του παραγόμενου δημοσιογραφικού και εκδοτικού έργου. Αυτό συμβαίνει κατά βάση γιατί απουσιάζει εντελώς ένα έστω και υποτυπώδες νομοθετικό πλαίσιο προστασίας της πνευματικής ιδιοκτησίας και του παραγόμενου έργου δημοσιογράφων και εκδοτών. Αποτελεί επομένως υπόθεση πρώτης προτεραιότητας για τον κλάδο η θέσπιση ενός νέου και σύγχρονου νομοθετικού πλαισίου αποτελεσματικής προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων και του παραγόμενου εκδοτικού έργου με βάση τα ισχύοντα σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες .
Στο ίδιο πλαίσιο, συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού δημιουργεί και η ανεξέλεγκτη λειτουργία διαφόρων «ενημερωτικών» ιστοσελίδων στο διαδίκτυο. Όπως υπάρχουν σήμερα ρυθμίσεις και προϋποθέσεις αναγνώρισης για τα παραδοσιακά περιφερειακά Μέσα ανάλογες ρυθμίσεις θα πρέπει να υπάρξουν και για το διαδίκτυο.
7. Συγχωνεύσεις – συνέργειες – κίνητρα
Γενική εκτίμηση είναι ότι πολλά προβλήματα δημιουργούνται από τον δυσανάλογα μεγάλο προς την οικονομική πραγματικότητα αριθμό των περιφερειακών ΜΜΕ .
Η Πολιτεία θα πρέπει να ενθαρρύνει πρακτικές συγχωνεύσεων στο χώρο των ημερήσιων περιφερειακών εφημερίδων για τη δημιουργία μεγαλύτερων, ισχυρότερων και βιώσιμων σχημάτων όπου και όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο από τις ενδιαφερόμενες εκδοτικές επιχειρήσεις. Το ίδιο πρέπει να γίνει και για την ενθάρρυνση και υποστήριξη συνεργειών σε επιμέρους τομείς.
Η πολιτική αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή κινήτρων που θα αναφέρονται είτε σε θεσμικά είτε σε οικονομικά ζητήματα.
8. Εκπαίδευση – Επαγγελματική πιστοποίηση
Το θέμα της διαρκούς εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού γίνεται μέσο-μακροπρόθεσμα όρος και προϋπόθεση επιβίωσης του περιφερειακού Τύπου. Αναγκαίο βήμα γι’ αυτό είναι η διάθεση των αναγκαίων πόρων (ενδεχομένως και από το Κεφάλαιο για τον Περιφερειακό Τύπο που προαναφέραμε) για την εκπόνηση και εκτέλεση , σε συνεργασία με τα οικεία Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, ειδικών προγραμμάτων επιμόρφωσης του δημοσιογραφικού και τεχνικού προσωπικού των ημερήσιων περιφερειακών εφημερίδων.
Ιδιαίτερο ρόλο στη διαδικασία αυτή μπορεί να διαδραματίσει το Ινστιτούτο Περιφερειακού Τύπου, η ενίσχυση από την Πολιτεία του οποίου είναι υπόθεση πρώτης προτεραιότητας για τον Περιφερειακό Τύπο.
9. Κατάργηση «τυποκτόνου» Ν. 1178/1981 περί αστικής ευθύνης Τύπου
Η μέχρι σήμερα εμπειρία από την εφαρμογή στην πράξη του περιβόητου Ν. 1178/1981 περί αστικής ευθύνης του Τύπου που επιδεινώθηκε από το Ν. 2243/1994 με τη θέσπιση των ελαχίστων ορίων χρηματικής αποζημίωσης , ο οποίος ορθά έχει αποκληθεί όχι μόνο από τους φορείς του Τύπου αλλά και από έγκριτους νομικούς ως «τυποκτόνος νόμος» , είναι απολύτως αρνητική.
Την αντισυνταγματικότητα της διάταξης περί ελαχίστων ορίων χρηματικής ποινής έχει μάλιστα δεχθεί και η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου χωρίς όμως μέχρι σήμερα να έχει προσαρμοστεί αναλόγως και η σχετική νομοθεσία κάτι που απαιτείται να γίνει το συντομότερο.
10. Νέος νόμος – πλαίσιο για τον Περιφερειακό Τύπο
Σήμερα οι διατάξεις που αφορούν τον Περιφερειακό Τύπο είναι διάσπαρτες σε δεκάδες νομοθετήματα που ευνοούν την πολυνομία και τη σύγχυση. Απαιτείται ένα νέο , σύγχρονο και λειτουργικό νομοθετικό πλαίσιο που για πρώτη φορά στη χώρα μας θα αντιμετωπίζει με ενιαίο τρόπο τα ζητήματα των περιφερειακών ΜΜΕ τα οποία έχουν ασφαλώς ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα μέσα εθνικής εμβέλειας και αποτελούν σαφώς διακριτή κατηγορία.
