Αντιδράσεις προκάλεσε στην ΚΕΔΕ η διαρροή των υπό διαμόρφωση προτάσεων για τις αλλαγές στους δήμους και τις περιφέρειες, τόσο σε θεσμικό όσο και σε τεχνικό πλαίσιο. Ωστόσο, δεν πρόκειται για οριστικό σχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών αλλά για προτάσεις της Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση του Καλλικράτη, οι οποίες όμως θα παραδοθούν στον αρμόδιο υπουργό, θα τεθούν σε διαδικασία διαβούλευσης, στη συνέχεια θα καταρτιστεί νομοσχέδιο το οποίο θα πάει στη βουλή. Κάτι που δεν πρόκειται να γίνει πριν τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.
Η Επιτροπή προτείνει μια σειρά αλλαγών στον «Καλλικράτη» κάποιες εκ των οποίων, αν τελικά υιοθετηθούν, θα αλλάξει ριζικά η εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών καθώς επίσης η σύσταση δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων.
Η Επιτροπή σε ότι αφορά το θεσμικό πλαίσιο, συνέταξε ήδη πόρισμα όπου μεταξύ άλλων εισηγείται την εκλογή δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων με απλή αναλογική, την εκλογή δημάρχου με 50%+1, τη μείωση της θητείας δημάρχων και περιφερειαρχών από πέντε σε τέσσερα χρόνια αλλά και την ψήφο σε νόμιμα διαμένοντες αλλοδαπούς στη χώρα μας.
Σε ότι αφορά την απλή αναλογική, ενδεχόμενο εφαρμογής της μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω στον αριθμό των συμβούλων, αφού δεν διασφαλίζεται πλειοψηφία στον δήμαρχο ή τον περιφερειάρχη που θα εκλεγεί. Κι αυτό διότι οι έδρες θα μοιράζονται αναλογικά, με βάση τα ποσοστά μόνο της πρώτης Κυριακής ανεξάρτητα αν ο δήμαρχος θα εκλέγεται τη δεύτερη και άσχετα που το ποσοστό που θα λαμβάνει.
Η εισήγηση της επιτροπής για τη διάρκεια της θητείας των αιρετών δήμων και περιφερειών είναι η επιστροφή στα τέσσερα χρόνια αντί των πέντε, όπως εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014. Κι επίσης οι εκλογές να γίνονται μήνα Οκτώβριο για να αναλαμβάνει η νέα ηγεσία σε κάθε περιφέρεια και δήμο την 1η/1 του επόμενου έτους.
Προτείνεται στο υπουργείο Εσωτερικών, επίσης, η κατάργηση μιας σειράς θεσμών που ισχύουν σήμερα, όπως τα συμβούλια των δημοτικών και τοπικών κοινοτήτων, οι Επιτροπές Ποιότητας Ζωής και οι Οικονομικές Επιτροπές, οι Σχολικές Επιτροπές, ο Συμπαραστάτης του Δημότη. Σε ότι αφορά τις Περιφέρειες η επιτροπή εισηγείται την κατάργηση των χωρικών αντιπεριφερειαρχών για τους οποίους προτείνει να ορίζονται από τον Περιφερειάρχη, ανάμεσα στους περιφερειακούς συμβούλους.
Προτείνεται, επίσης, η αναβάθμιση των γενικών γραμματέων των δήμων και παράλληλα να μην επιλέγονται πρόσωπα της αρεσκείας των δημάρχων αλλά από το Μητρώο Στελεχών Δημόσιας Διοίκησης.
Τέλος η Επιτροπή για τη Μεταρρύθμιση του Καλλικράτη προτείνει το δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, όσων αλλοδαπών μένουν νόμιμα στην Ελλάδα ανεξάρτητα αν πρόκειται για υπηκόους κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σήμερα έχουν δικαίωμα «εκλέγειν» οι υπήκοοι κρατών-μελών της Ε.Ε. μόνο στις ευρωεκλογές και στις δημοτικές εκλογές.
Ποιές από τις παραπάνω αλλαγές μπορούν να νομοθετηθούν όταν έρθει η ώρα θα είναι απόφαση του υπουργού Εσωτερικών και της κυβέρνησης. Σίγουρα πάντως οι τελικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν και από το που θα συναντήσει ο αρμόδιος υπουργός σφοδρές αντιδράσεις.
