Έως το τέλος του μήνα έχουν προθεσμία οι δήμοι της Κρήτης, να καταγράψουν και να καταθέσουν τις προτάσεις τους για την υπό διαβούλευση Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) και το Σχέδιο Διαχείρισης (ΣΔ) για τις περιοχές Natura 2000 της Κεντρικής και Ανατολικής Κρήτης.
Το θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό, καθώς αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος και είναι η πρώτη φορά που ουσιαστικά ανοίγει ο δρόμος, για τη θεσμική κατοχύρωση της προστασίας και διαχείρισης των πραγματευόμενων περιοχών Natura.
Η Ειδική Περιβαλλοντική μελέτη καθορίζει ένα θεσμικό πλαίσιο οριοθέτησης και θεσμοθέτησης διαβαθμισμένων ζωνών προστασίας, θέτοντας σαφείς όρους και κανόνες, για τις χρήσεις γης και την οικονομική δραστηριότητα στις προστατευόμενες περιοχές.
Στο Ρέθυμνο οι προστατευόμενες περιοχές Νατούρα είναι δέκα και συγκεκριμένα πρόκειται για τις παρακάτω: Το Κουρταλιώτικο Φαράγγι, τη Μονή Πρέβελη και την ευρύτερη περιοχή, το Πρασσανό φαράγγι, Πατσός, Σφακορύακο ρέμα Παραλία Ρεθύμνου και εκβολή Γεροπόταμου, Περιβόλια, Σωρός – Αγκάθι – Κέδρος, Όρος Ίδη (Βορύζια, Καλή Μαδάρα), Όρος Ψηλορείτης (νοτιοδυτικό τμήμα).
Στο σύνολο τους οι δήμοι του νομού στις περιοχές των οποίων βρίσκονται οι περιοχές τάσσονται υπέρ της προστασίας τους, αναγνωρίζοντας τη σημασία που αυτές έχουν. Ωστόσο υπάρχουν ενστάσεις και επιφυλάξεις ανά περιοχή και θέματα που οι δήμαρχοι και οι τοπικές κοινωνίες θα θέσουν κατά περίπτωση. Θέματα που αφορούν τόσο στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών, αλλά και με την εκ περιτροπής βόσκηση, με την οποία φαίνεται να συμφωνούν, ωστόσο ζητούν περαιτέρω διευκρινήσεις για να αποσαφηνιστούν ζητήματα που στο μέλλον ενδεχομένως να δημιουργήσουν προβλήματα. Παράλληλα, ζητήματα ανακύπτουν και με τα ΣΧΟΟΑΠ και τα ΓΠΣ, τα οποία χαρακτηρίζονται επίσης ζωτικής σημασίας, αφού αφορούν στην πολεοδόμηση των περιοχών και πρέπει να διευθετηθούν, προτού αυτή η μελέτη λάβει τη μορφή Προεδρικού Διατάγματος. Ο ρόλος των δήμων είναι γνωμοδοτικός και μέχρι τις 28 Μαρτίου πρέπει να έχουν ολοκληρώσει το κείμενο με τις προτάσεις τους, ώστε αυτό να κατατεθεί στο περιφερειακό συμβούλιου που θα πραγματοποιήσει ειδική μονοθεματική συνεδρίαση για το θέμα, ώστε η γνωμοδότηση της περιφέρειας Κρήτης να φτάσει στο υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο θα έχει και τον τελευταίο λόγο για τη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Σημειώνεται ότι ήδη έχουν πραγματοποιηθεί ενημερωτικές συναντήσεις, που οργάνωσε η Αντιπεριφέρεια Περιβάλλοντος υπό την προεδρία του αντιπεριφερειάρχη Περιβάλλοντος Νίκου Ξυλούρη, τη Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2022 στον Πύργο του δήμου Αρχανών Αστερουσίων και την Τετάρτη 2 Μαρτίου 2022 στα Ανώγεια, με θέμα την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ) των περιοχών Natura 2000 κεντρικής και ανατολικής Κρήτης, που εκπονείται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).
Οι συναντήσεις είχαν στόχο την πληροφόρηση και τη διεξαγωγή παραγωγικού διαλόγου με τους εμπλεκόμενους φορείς, εξαιτίας της σοβαρότητας του θέματος, το οποίο προγραμματίζεται να αποτελέσει αντικείμενο μονοθεματικής συνεδρίασης του Περιφερειακού Συμβουλίου το επόμενο διάστημα.
Στη συνάντηση στα Ανώγεια, όπου συζητήθηκαν θέματα των περιοχών Natura 2000 των δήμων Ανωγείων, Ρεθύμνου, Μυλοποτάμου, Αμαρίου, Αγίου Βασιλείου και Μαλεβιζίου, παραβρέθηκαν ο δήμαρχος Ανωγείων Σωκράτης Κεφαλογιάννης, ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργης Μαρινάκης, ο δήμαρχος Μυλοποτάμου Δημήτρης Κόκκινος, ο δήμαρχος Μαλεβιζίου Μενέλαος Μποκέας, οι αντιδήμαρχοι Αμαρίου Μανώλης Ψαρουδάκης και Παύλος Κουρκουλός, ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος Γιάννης-Νεκτάριος Χαραλαμπάκης ως εκπρόσωπος του δήμου Αγίου Βασιλείου και ο πρόεδρος του «Δικτύου Ιδαίων» του Γεωπάρκου Ψηλορείτη Μπάμπης Φασουλάς.
Στο σύνολο των ενημερωτικών συναντήσεων συμμετείχαν επίσης οι: Αντιπεριφερειάρχης ΠΕ Ρεθύμνου Μαρία Λιονή, ο πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Παύλος Μπαριτάκης και ο περιφερειακός σύμβουλος Κώστας Δανδουλάκης, ο διευθυντής της διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης Μαρίνος Κριτσωτάκης, τα στελέχη Άννα Καγιαμπάκη και Νίκος Καλογιαννάκης και η ειδική σύμβουλος Χρυσάνθη Βογιατζή.
Στο «μικροσκόπιο» του δήμου Ρεθύμνης η μελέτη για τα θέματα των ΣΧΟΟΑΠ και των ΤΠΣ
Ο δήμος Ρεθύμνης εξετάζει με ιδιαίτερη προσοχή τη μελέτη, προκειμένου να υποβάλλει τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις του. Όπως ανέφερε μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο δήμαρχος Ρεθύμνης Γιώργης Μαρινάκης, η διαδικασία αυτή πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή και εξονυχιστική δουλειά, καθώς οι περιοχές Νatura αφενός καταλαμβάνουν ένα μεγάλο ποσοστό του νομού και αφετέρου πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ΣΧΟΟΑΠ και τα ΤΠΣ, καθώς η μελέτη αυτή θα εκδοθεί σε Προεδρικό Διάταγμα και οι χρήσεις γης πρέπει να είναι απόλυτα αποσαφηνισμένες. «Η μελέτη η οποία χαράσσεται και θα προσδιορίσει τις χρήσεις και τις δυνατότητες ολοκλήρων περιοχών, αφού ο νομός μας καταλαμβάνεται σε ποσοστό 35% από περιοχές Natura, είναι πολύ σημαντική. Προφανώς, θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί με αυτή τη διαβούλευση, γιατί θα έχει επιπτώσεις και στις υπόλοιπες πολεοδομικές και λοιπές πολιτικές, που θα ακολουθήσουμε ως δήμος Ρεθύμνου. Μας ενδιαφέρει προφανώς και το περιβάλλον, μας ενδιαφέρει και η κλιματική αλλαγή, μας ενδιαφέρει να γίνουν σωστά όλοι αυτοί οι χαρακτηρισμοί, για να μη δημιουργήσουμε δυσκολίες στους πολίτες και κυρίως τετελεσμένα γεγονότα. Εμείς έχουμε μόνο γνωμοδοτική συμμετοχή, ως Περιφέρεια, στο τέλος όμως αυτό θα γίνει Προεδρικό Διάταγμα, που σημαίνει ότι αν δεν φροντίσουμε να θέσουμε υπόψη των μελετητών, που σημειωτέον, ότι ούτε αυτοί ήρθαν σε επαφή με τους δήμους και δεν δέχτηκαν ένα σύνολο πληροφοριών που θα μπορούσαν να έχουν ενσωματώσει σε όλη τη δουλειά που έχουν κάνει, με αποτέλεσμα να υπάρχουν θέματα με το ΣΧΟΟΑΠ Λαππαίων, με το ΓΠΣ του δήμου και να βρεθούμε να υπάρχουν αλληλοαναιρούμενα νομικά κείμενα. Τελικά όμως θα επικρατεί το Προεδρικό Διάταγμα των υπολοίπων, κάτι που θα είναι πολύ κακό για εμάς. Για αυτό πρέπει όλα αυτά να ληφθούν υπόψη και να πάρουμε από κοινού τις αποφάσεις για το τι πρέπει να γίνει. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί. Για αυτό και εμείς μελετάμε τις μελέτες, να δούμε ποιες είναι οι διαφοροποιήσεις στη μελέτη, με βάση αυτά που είχαμε ρυθμίσει με ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, αν έχουμε τη δυνατότητα να διορθώσουμε κάποια πράγματα στην κατεύθυνση της προστασίας των περιουσιών των πολιτών, αλλά και το περιβάλλον και να έχουμε ένα εργαλείο, το οποίο προφανώς θα μας δεσμεύσει αργότερα και στις πολεοδομικές εντάξεις και στα ΤΠΣ».
Αντίθετος στην εγκατάσταση ΑΟΕ και αποσαφηνίσεις για την κτηνοτροφική δραστηριότητα ζητά ο δήμος Ανωγείων
Από την πλευρά του ο δήμος Ανωγείων με απόφαση που έχει λάβει ήδη σε δημοτικό του συμβούλιο εκφράζει την κάθετη αντίθεση του στην εγκατάσταση ΑΠΕ στην περιοχή του, επισημαίνει πως δεν θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η διαχειριστική προσέγγιση για την άσκηση βοσκής. Η διαχειριστική προσέγγιση αναφορικά με την άσκηση της βόσκησης (εκ περιτροπής) που η μελέτη προτείνει, δεν θα πρέπει να πάρει θεσμικό χαρακτήρα και να θεσμοθετηθεί με την έκδοση του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος επισήμαινε διεκδικώντας σχετική μέριμνα, αλλά και να γίνουν οι αναγκαίες αναδιατυπώσεις, όπου απαιτείται (να μην ισχύει η εκ περιτροπής βόσκηση). Παράλληλα ο δήμος Ανωγείων τονίζει ότι δεν είναι σαφές από τη μελέτη αν δίνεται η δυνατότητα κατασκευής τελεφερίκ (κρεμαστοί ή σχοινοκίνητοι σιδηρόδρομοι) και παρεμφερών μέσων για τη μεταφορά επιβατών. Τέτοιας κλίμακας έργα θα απαιτηθούν για την εξυπηρέτηση του χιονοδρομικού κέντρου. Θα θέλαμε να προβλεφθεί η σχετική ανάγκη (είτε με αλλαγή ζώνης είτε σε κάθε περίπτωση με κάποιο άλλο τρόπο). Παράλληλα, ο δήμος Ανωγείων προτείνει στην κατάρτιση της μελέτης να ληφθούν υπόψη τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια των δήμων, καθώς και τα ΣΧΟΟΑΠ, ενώ είναι κάθετα αντίθετοι με τη διέλευση του δικτύου υψηλής τάσης του ΑΔΜΗΕ από τις εκτάσεις των περιοχών Natura 2000 του Ψηλορείτη. Θεωρούμε ότι θα πρέπει να εξετάσει η ομάδα μελέτης τη σχετική απαγόρευση και να διατυπωθεί σχετικός όρος στις μη επιτρεπόμενες χρήσεις. «Η μελέτη πρέπει να γίνει, διότι αυτό το καθεστώς που υπάρχει για τις περιοχές Natura είναι άναρχο, με αποτέλεσμα να δημιουργεί εμπόδια κάθε φορά που κάποιος ιδιώτης ή φορέας στο χώρο όπου είναι η περιοχή Natura, θέλει να κάνει μία επέμβαση και να αντιμετωπίζεται από τις υπηρεσίες ως ένα θολό τοπίο. Άρα, η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη πρέπει να ολοκληρωθεί. Πρέπει να γίνει. Επειδή όμως οδηγεί σε Προεδρικό Διάταγμα και αυτά που θα επιτρέπονται ή θα απαγορεύονται αποτελούν κάτι περισσότερο από νόμο, λέμε ότι η διαβούλευση αυτή πρέπει να γίνει ενδελεχώς, για να πιάσουμε όλα τα πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν από την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος. Το μεγαλύτερο μέρος των ενστάσεων αφορά κατά κύριο λόγο τρία πράγματα: το πρώτο είναι οι ΑΠΕ, το δεύτερο σημαντικότατο όμως είναι η εκ περιτροπής βόσκηση και το τρίτο είναι ότι δεν ενσωματώνει τα ΣΧΟΟΑΠ και τα ΓΠΣ» ανέφερε σε δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.», ο δήμαρχος Σωκράτης Κεφαλογιάννης.
Προβληματισμός για τα πολεοδομικά ζητήματα στους δήμους Αμαρίου και Αγ. Βασιλείου και Μυλοποτάμου
Προτεραιότητα για το σύνολο των δημαρχών είναι η προστασία των περιοχών, ωστόσο θέτουν ερωτήματα και ζητούν διασφαλίσεις σε σχέση με τα ΣΧΟΟΑΠ, που είναι σε εξέλιξη στην περιοχή τους, τα οποία όπως επισημάνουν θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στη σχετική ΜΠΕ για τις περιοχές αυτές.
Χαρακτηριστικά, ο εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος Αγίου Βασιλείου Γιάννης Χαραλαμπάκης, ανέφερε: «Είναι ένα δύσκολο θέμα το οποίο θέλει πολλή δουλειά. Στον δήμο Λάμπης έχει γίνει το ΣΧΟΟΑΠ, στον δήμο Φοίνικα δεν έχει ολοκληρωθεί και αφενός έχουμε δεσμεύσεις στην παράκτια περιοχή και ζώνες για προστασία του περιβάλλοντος και έχουν εντάξει και καλλιεργήσιμες εκτάσεις που αυτές δεν αποδεικνύονται και έχουμε πολλά προβλήματα. Θέλουμε να αφαιρεθούν κατά 20% και να μειωθεί στα 6 στρέμματα από τα 8 οτιδήποτε αφορά Natura και φυσικού κάλλους και τις άλλες 2 ζώνες.
Στην πρώτη ζώνη δε μπορείς να κάνεις τίποτα, αλλά είναι και εκτάσεις καλλιεργήσιμες που ζητάμε να βγουν έξω. Επίσης από τη μια θέλουμε να προστατεύσουμε το φυσικό περιβάλλον και από την άλλη έχουν προγραμματίσει να βάλουν σε όλες τις οροσειρές ανεμογεννήτριες. Φυσικά η τοπική κοινωνία δε το συζητά καθόλου. Υπήρξαν δυναμικές αντιδράσεις. Από την άλλη πλευρά, θα πρέπει να αποφασίσουμε ότι στο μέλλον πρέπει να βρούμε με τι ενέργεια θα προχωρήσουμε οπότε και οι ΑΠΕ, θα πρέπει να κάτσουμε να συζητήσουμε, όσον αφορά τη χωροθέτησή τους, κατά πόσο θα πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους οι δήμοι. Δηλαδή, δεν μπορούμε να είμαστε και κατά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Όλα αυτά θα πρέπει να τα συζητήσουμε σε επίπεδο δήμου. Να γίνει διαβούλευση με τους φορείς, με τους κατοίκους και να αποφασίσουμε. Για να έχουμε κοντά και την κοινωνία. Και για οποιαδήποτε πρόταση να υπάρχει μία συναίνεση, κοινωνική.
Είμαι υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Αν είναι κάτι που μας κάνει μοναδικούς στον δήμο Αγίου Βασιλείου, είναι το περιβάλλον μας. Όλοι, με πρώτο τον δήμαρχο, είμαστε υπέρ της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος».
Από την πλευρά του, ο αντιδήμαρχος Αμαρίου Μανόλης Ψαρουδάκης τόνισε, ότι υπάρχει ομάδα εργασίας στον δήμο Αμαρίου, που ασχολείται με το θέμα, ώστε να κατατεθούν οι σχετικές παρατηρήσεις στο τέλος του μήνα. «Το ΣΧΟΟΑΠ (Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης) στην περιοχή βρίσκεται στην τελική του φάση και θα προσπαθήσουμε να συμπέσει ή να συντονιστεί με τη μελέτη σε σχέση με τις περιοχές Natura. Σε κάθε περίπτωση, τις περιοχές Natura πρέπει να τις δούμε ως ευκαιρία κι ως προστιθέμενη αξία και κυρίως όσον αφορά το γεωπάρκο του Ψηλορείτη, θα πρέπει να υπάρχουν κοινές δράσεις και κοινά σημεία επαφές στα οποία ο καθένας συντονισμένα να κάνει κάτι» ανέφερε.
Ο δήμαρχος Μυλοποτάμου Δημήτρης Κόκκινος τόνισε: «Για εμάς βασικό θέμα είναι η κτηνοτροφία. Η μελέτη αναφέρεται σε εκ περιτροπής βόσκηση. Αυτό μας βρίσκει σύμφωνους για έξι μήνες. Ωστόσο δεν διευκρινίζεται τι σημαίνει εκ περιτροπής. Από την άλλη η υπερβόσκιση είναι κάτι διαφορετικό. Όλα αυτά πρέπει να τα δούμε, να τα συζητήσουμε και να ενσωματωθούν οι παρατηρήσεις μας στη μελέτη. Φυσικά και θέλουμε την προστασία του περιβάλλοντος και δη των περιοχών αυτών, αλλά θέλουμε να ληφθούν υπόψη και οι δίκες μας παρατηρήσεις ανάλογα με τις ανάγκες της περιοχής μας».