Ο τουρισμός βέβαια στο Ρέθυμνο ανέτειλε στην Πίσω Γυαλιά. Η Αγία Γαλήνη διεκδικεί την πρώτη πάντα αναφορά χάρις στη μεγάλη δραστηριότητα των κατοίκων της και στην σύμπνοια που τους χαρακτηρίζει σε θέματα ανάπτυξης.
Αξιοποίησαν πολλά στοιχεία. Ακόμα και τις παραδόσεις. Λέγεται πως σύμφωνα με μια παράδοση από αυτό το σημείο πέταξαν ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος, στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από τον Μίνωα. Πάνω στο βράχο του λιμανιού υπάρχει μνημείο για τους πρωτοπόρους αυτούς αεροπόρους. Κι αυτό έδωσε αφορμή για μια εξαιρετική δράση.
Ακολούθησε και κυριαρχεί ο Πλακιάς, το Δαμνόνι και άλλες περιοχές μαγευτικές που προσελκύουν αρκετό τουρισμό. Με τη φιλόξενη διάθεσή τους οι κάτοικο εξασφαλίζουν καλό και ποιοτικό τουρισμό. Ακόμα και για τους κατοίκους της πόλης πάντα μια εξόρμηση στα νότια του νομού βοηθά να γεμίσουν οι μπαταρίες.
Δεν πρέπει να λησμονήσουμε τους Δαφέρμους που με τις παραδοσιακές βραδιές έκαναν την Αξό πόλο έλξης πολλών τουριστών, την Αναστασία Φρυγανάκη, παράδειγμα επιστήμονος που έδεσε την ιστορία με την επιχειρηματικότητα δημιουργώντας εκείνο τον υπέροχο ξενώνα στα Τζανακιανά και τόσα άλλα.
Το φαινόμενο Πανίκος Χατζηκακού
Στο Ρέθυμνο πάντως βρήκαν ευκαιρία να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και άλλοι σπουδαίοι παράγοντες που έγραψαν χρυσές σελίδες στον τομέα τουρισμός.
Είναι γεγονός ότι οι πρωτεργάτες εκείνοι του τουρισμού είχαν τη θέληση και τη μπόρεση να πάρουν το ρίσκο αλλά στην πορεία κατάλαβαν, ότι δεν είναι αρκετά για να επιτύχουν το μεγάλο τους στόχο.
Εκείνη ακριβώς την περίοδο του μεγάλου προβληματισμού έτυχαν τα γεγονότα της Κύπρου και μέσα στο κύμα προσφύγων που έφθασε ως το Ρέθυμνο ήταν κι ένας άνθρωπος ευλογία. Ο Πανίκος Χατζηκακού.
Η επιλογή του από τους μετόχους της ομάδας που άνοιξε τις πύλες στον τουρισμό δείχνει και το μέγεθος της σοφίας τους.
Γιατί ο Πανίκος Χατζηκακού εκτός από τις ισχυρές βάσεις που έβαλε για τουρισμό υψηλών προδιαγραφών δημιούργησε και υποδομές, ώστε να το πετύχει.
Ιδιαίτερο βάρος έδωσε στην εκπαίδευση με ταχύρρυθμα τμήματα ξενοδοχοϋπαλλήλων πριν δημιουργηθούν οι σχολές που απορροφούν σήμερα εκατοντάδες ενδιαφερόμενους να εργαστούν στην τουριστική βιομηχανία.
Ο Πανίκος Χατζηκακού αν και βρισκόταν τότε στην τρίτη δεκαετία της ζωής του, είχε ήδη διαγράψει μια λαμπρή πορεία στην Κύπρο μέχρι που ήρθε η λαίλαπα της εισβολής να ισοπεδώσει και το δικό του μόχθο.
Γιος του Σωτήρη και της Κυριακής, το γένος Κλόκκου, γεννήθηκε στο Λευκόνικο Αμμοχώστου Κύπρου. Στα Γυμνασιακά του χρόνια έζησε τη δίνη του αγώνα για τη λευτεριά της Κύπρου. Μπήκε αν και έφηβος στην Αντίσταση. Η δράση του δεν άργησε να γίνει γνωστή. Οι Άγγλοι τον συνέλαβαν και τον βασάνισαν απάνθρωπα. Εκείνος δεν λύγισε. Δεν πρόδωσε. Ήταν μικρός αλλά η καρδιά του ήταν μεγάλη τόσο που να χωρά το όραμα της λευτεριάς. Από τύχη σώθηκε από την αγχόνη. Τις τραγικές αυτές εμπειρίες τις θυμίζει η διάκριση που έχει από την ΕΟΚΑ. Το αργυρούν μετάλλιο για τη συμμετοχή του στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Οι σπουδές που έκανε στην συνέχεια καλύπτουν σελίδες. Θα κρατήσουμε μόνο τις άριστες επιδόσεις που του επέτρεψαν να σπουδάσει σε διεθνούς φήμης τουριστικές σχολές με υποτροφία όχι μόνο της Κυπριακής Κυβέρνησης αλλά και της Ομοσπονδιακής Γερμανικής Δημοκρατίας.
Τελειομανής καθώς είναι συμπλήρωσε τις σπουδές του στα Οικονομικά – Διοίκηση Επιχειρήσεων, αποκτώντας παράλληλα και τα ανώτατα πτυχία των Αγγλικών, Γαλλικών και Γερμανικών που μιλάει απταίστως.
Με αυτό το βιογραφικό από τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα «κολύμπησε» στα βαθειά ως στέλεχος μεγάλων τουριστικών μονάδων, στη Ρόδο και στην Κύπρο. Νέες ιδέες που αποκτούσε μελετώντας τις ανάγκες του κλάδου, τον έκαναν να αφιερωθεί με περισσότερη αγάπη στο γνωστικό του αντικείμενο.
Καινοτόμες δράσεις
Ανήσυχο πνεύμα καθώς ήταν και με το πάθος να μεταδίδει τις γνώσεις του ίδρυσε την ξενοδοχειακή Σχολή ΞΕΝΙΑ στην Κύπρο την καλύτερη στο είδος της. Είχε κάθε χρόνο 250 – 300 σπουδαστές που εξελίχθηκαν αργότερα σε ικανά στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων.
Ονομαστό παραμένει ένα ακόμα δημιούργημά του στην Κύπρο με διεθνή ακτινοβολία, το Τουριστικό Αγροτόσπιτο Λευκόνικου. Αυτό είχε γίνει πόλος έλξης επισκεπτών από όλο το νησί. Λειτούργησε ως παραδοσιακό εστιατόριο αναβιώνοντας ήθη και έθιμα με μεγάλη επιτυχία.
Προχώρησε και στον τομέα της ποιοτικής ψυχαγωγίας ιδρύοντας κέντρα πολυτελείας για απαιτητικούς θαμώνες μεγάλου κύρους στην κοινωνία που ζούσαν. Κάθε του επαγγελματικό βήμα τον έφερνε κοντά σε ένα αποτέλεσμα που ούτε ο ίδιος μπορούσε να φανταστεί. Σε ηλικία μόλις 23 ετών εξέδωσε το πρώτο στο είδος του βιβλίο «Τουριστική και ξενοδοχειακή Βιομηχανία». Το 1969 εξέδωσε τον πρώτο τουριστικό οδηγό «Get to know Famagusta & Cyprus» (γνωρίστε την Αμμόχωστο και την Κύπρο που απέσπασε θριαμβικές κριτικές και διακρίσεις).
Στη δίνη της προσφυγιάς
Κι ήρθε ο Αττίλας να γκρεμίσει τα πάντα. Ο Πανίκος πόνεσε μα δεν γονάτισε. Ήταν η Λίτσα του που του έδινε θάρρος. Μια σπάνια γυναίκα με δυναμισμό και πίστη. Μια γυναίκα βράχος θέλησης και αποφασιστικότητας που μόλις ήρθαν οι δίσεκτες μέρες δεν έπαψε να δίνει δύναμη στον άνδρα της να ξεκινήσει από την αρχή. Και τα κατάφεραν.
Από το El Creco o Πανίκος Χατζηκακού συνέχισε και σε άλλα μεγάλα ξενοδοχεία όπως το Elounda Beach/Elounda Bay και στο Ρίθυμνα μέχρι το 1981.
Όπως θα ομολογήσουν οι ειδικοί ο ευρηματικός νους του Πανίκου έσβησε την εικόνα μιας περιοχής μαρτυρίου από τη συνείδηση των επισκεπτών κι έτσι έγινε η Ελούντα τουριστικό θέρετρο περιωπής.
Στο μεταξύ ξεκινά από το 1980 τη δική του επιχείρηση, η οποία από ΣΑΛΑΜΙΣ ΕΠΕ μέσα σε τέσσερα χρόνια μετετράπη σε Α.Ε. Τον ίδιο χρόνο ξεκινά η ανέγερση του πρώτου ξενοδοχείου «Litsa’s Lefkoniko Beach» με παράλληλη μίσθωση και πρακτόρευση τουριστικών συγκροτημάτων στην περιοχή Ρεθύμνου.
Τον Απρίλιο του 1997 ίδρυσε την Ελλάς Εξπρές Α.Ε., η οποία ανήγειρε τουριστικά συγκροτήματα επιπλωμένων διαμερισμάτων και άλλων σπουδαίων δραστηριοτήτων στον τομέα αυτό και το 1984 ίδρυσε τον Οργανισμό Συνεδρίων. Αυτό που χρειάζεται μια πόλη έδρα πανεπιστημίου που επενδύει πάντα το μέλλον της στον τομέα του τουρισμού.
Είναι αναρίθμητες οι δραστηριότητες και πάντα σε τομείς που κάλυπταν τα κενά υποδομών δημιουργώντας προδιαγραφές περαιτέρω ανάπτυξης του νομού ολόκληρου.
Αναρίθμητες οι διακρίσεις
Αυτόν τον άνθρωπο δεν θα μπορούσαν να αφήσουν αναξιοποίητο θεσμικοί φορείς και να μη ζητήσουν την εμπειρία του στον συμβουλευτικό τομέα κορυφαίες ξενοδοχειακές μονάδες. Όσο για τις διακρίσεις αντάξιες της προσφοράς του ήταν ξεχωριστές όπως η τιμητική διάκριση από τον Ζακ Σιράκ, τότε δήμαρχο Παρισίων και μετέπειτα Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας με παράλληλη ανακήρυξη σε επίτιμο δημότη για την συμβολή του στην τουριστική ανάπτυξη της Κρήτης. Τιμήθηκε επίσης από την Ε.Ο.Κ.Α. και τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ρεθύμνου.
Σπουδαίο και το συγγραφικό του έργο, ενώ έχει δημοσιεύει και πολλά άρθρα σε διεθνούς εμβέλειας τουριστικά περιοδικά και εφημερίδες.
Άνθρωπος με παραδόσεις και ήθος κατάφερε να κερδίσει αμέσως την απίστευτα κλειστή και συντηρητική κοινωνία του Ρεθύμνου. Κι εκεί που δεν θα σκεπτόταν οικογενειάρχης να αφήσει τα θηλυκά της οικογένειας να εργαστούν σε τουριστική επιχείρηση εκείνος κατάφερε να αποδείξει πόσο άδικο είχαν. Και ν’ ανοίξει δρόμο σε τόσους νέους και νέες σε μια κερδοφόρα απασχόληση.
Πόσοι δεν άνοιξαν τότε σπίτια και δημιούργησαν οικογένεια χάρις σ’ αυτές τις καλές προοπτικές που δημιουργούσε η πρώτη εκείνη φάση της τουριστικής ανάπτυξης του Ρεθύμνου.
Παγκοσμίου φήμης γεγονότα
Στη συνέχεια ήρθαν τα παγκοσμίου φήμης γεγονότα για να απογειώσουν το τουριστικό Ρέθυμνο.
Ποιος δεν θυμάται το πέρασμα του Άντονυ Κουήν που έφερε την μικρή μας πόλη στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.
Η δημιουργία της Πειραματικής Συμφωνικής Ορχήστρας, το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ, ήταν από τις σημαντικές δράσεις που ικανοποιούσαν την απαίτηση των ξένων να γνωρίσουν καλύτερα τον τόπο.
Γεγονός είναι όμως ότι και μια ομάδα έκανε άλματα προόδου για την συνεχή αναβάθμιση του ποιοτικού τουρισμού.
Μιας μίλησε με νοσταλγία γι’ αυτή ο Μανόλης Καρνιωτάκης που συμμετείχε. Στην ομάδα αυτή φάνηκε και το ισχυρό προφίλ της Πέπης Μπιρλιράκη και το πάθος της για το αντικείμενο. Οι ιδέες της και οι προτάσεις της ήταν πάντα εύστοχες και δημιουργικές. Αυτές έκαναν τον Μανόλη Καρνιωτάκη να την πείσει να ασχοληθεί με το δήμο. Κι έτσι οι δημοτικοί παράγοντες που γράφουν σελίδες στο ατομικό τους βιβλίο με θεσμική ιδιότητα πλουτίστηκαν με την παρουσία και της Πέπης Μπιρλιράκη.
Αξίζει όμως ιδιαίτερη μνεία και σε έναν ακόμα Ρεθεμνιώτη που έδειξε από την πρώτη του θητεία στο Νομαρχιακό Συμβούλιο πόσο άξιος είναι στον τομέα που του ανατέθηκε δικαιώνοντας το Γιώργη Παπαδάκη τον νομάρχη που τον εμπιστεύτηκε στο νευραλγικό αυτό πόστο. Η αναφορά μας στον Ανδρέα Ανδρουλιδάκη άνθρωπο με όραμα και μεγάλο κέφι για δράση.
Εκτός των άλλων που προσέφερε, (ποιος μπορεί να ξεχάσει τον Κρητικό Γάμο με τη σκηνοθεσία της Μαρίας Σακαδάκη Σακαράκη), είχε δημιουργήσει και μια γέφυρα επικοινωνίας με τα εμιράτα που θα μπορούσε να βοηθήσει στην ανάπτυξη περισσότερο ποιοτικού τουρισμού Αλλά …Πάντα έρχεται ένα αλλά για να καταστρέφει πορείες και να υποβαθμίζει μέχρι εξαφάνισης προσπάθειες φθάνοντας στο σημερινό μίζερο καλοκαίρι που βιώνουμε. Κι όσο περνούν τα χρόνια όλο και χειρότερο γίνεται από πολιτιστικής πλευράς. Εκδηλώσεις που περιορίζονται στο μέτριο και τα τόσο απαραίτητα για τα φτωχά βαλάντια των πολιτιστικών συλλόγων πανηγύρια δεν είναι αρκετά. Ο πολιτισμός που απευθύνεται σε απαιτητικό τουρισμό είχε ταυτότητα και την έδειξε.
Μα δεν είναι ώρα τώρα για απολογισμούς και πικρές αναδρομές. Καθένας είναι άξιος της τύχης του. Και ο χρόνος μόνο δικαιώνει. Αλίμονο στην πόλη που χάνει και υποβαθμίζεται πολιτιστικά.
Αυτό που μετράει είναι να υπάρχει μια ενεργή ομάδα δράσης από μέλη που κατέχουν το αντικείμενο και δεν εξυπηρετούν απλά την ανάγκη κάθε θεσμικού να ανταποδώσει προεκλογική στήριξη. Αυτή η φιλοσοφία μας έχει καταδικάσει. Κι όταν τολμήσουμε να το ομολογήσουμε γινόμαστε εχθροί των θεσμών και θεσμικών. Λες κι έχουμε να μοιράσουμε αξιώματα με αυτούς.