«Γιατί ο πρώτος αντικειμενικός σκοπός είναι να λυτρωθεί ο πολίτης από το «ταμπού» της εξουσίας! Και θα λυτρωθεί μόνον αν έχει τρόπο να παρακολουθεί από κοντά που κα πως αξιοποιούνται οι θυσίες του, οικονομικές και άλλες, που σήμερα καταβροχθίζονται από ένα μακρινό και αόρατο φάντασμα». Οδ. Ελύτης (Συνέντευξη στον Ρένο Ηρ. Αποστολίδη, εφημ. «Ελευθερία», 15 Ιουνίου 1958).
Τι είναι προοδευτικό και τι συντηρητικό; Αρκεί μία ατομική δήλωση ή μια «ταμπέλα» ενός τρίτου προκειμένου να γίνει η διάκριση αυτή;
Όποιος δηλώνει «Αριστερός» αρκεί αυτός ο πολιτικός του αυτοπροσδιορισμός, ώστε το άτομο αυτό να θεωρείται και προοδευτικό;
Έχει σχέση η παραπάνω διάκριση με τις θέσεις – ιδέες – προτάσεις που εκφράζει ένα άτομο σε μια συγκεκριμένη συγκυρία (οικονομική, κοινωνική); Κάτι δηλαδή που σήμερα μπορεί να θεωρηθεί ως προοδευτική τοποθέτηση είναι σίγουρο ότι αρκετά χρόνια πριν θα χαρακτηριζόταν το ίδιο;
Και, φυσικά, δεν κάνουμε εδώ λόγο για θεμελιώδη ζητήματα και αξίες-αρχές, που αποτελούν τις σταθερές της ανθρώπινης ιστορικής διαδρομής.
Δηλαδή, για αρχές και αξίες που συνθέτουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και διαμόρφωσαν την πολιτισμική και αξιακή μας «ταυτότητα».
Η σημερινή αυτή αναφορά έχει να κάνει, κυρίως, με τη στάση των πολιτικών προσώπων απέναντι σε όσα απαιτεί η καθημερινή πολιτική-οικονομική συγκυρία (και πραγματικότητα), προκειμένου η χώρα να μπορέσει να βγει από την πολυεπίπεδη κρίση, που στην ουσία της είναι κρίση θεσμική-αξιακή, άρα κατά βάθος πολιτισμική.
Υπάρχουν σίγουρα «δύο Ελλάδες»… Αυτό, όμως δεν θα πει ότι το «ποιος» ανήκει «που» καθορίζεται με τον αυτοπροσδιορισμό του και μόνο.
Οι ιδέες, οι προτάσεις, οι δράσεις – αποφάσεις του για τα φλέγοντα ζητήματα του τόπου είναι αυτά που κυρίως θα εντάξουν το κάθε άτομο στη «μία» ή την «άλλη» Ελλάδα…
Δεκαετίες ακούμε λ.χ. το ΠΑΣΟΚ να δηλώνει ότι «αυτοδικαίως» είναι ο κατ’ αποκλειστικότητα εκφραστής της προοδευτικής παράταξης. Ότι έχει, δηλαδή, το «μονοπώλιο» της μίας όχθης του ποταμού, οπότε έβγαινε αβίαστα το «συμπέρασμα» ότι η Ν.Δ. λ.χ. (στελέχη, ψηφοφόροι) ανήκει «ψυχή και σώμα» στην άλλη όχθη αυτήν, δηλαδή του συντηρητισμού, χωρίς βέβαια να γίνεται η παραμικρή προσπάθεια διερεύνησης ιδεών – απόψεων – δράσεων – πολιτικών επιλογών κλπ.
Σε κάποια χρονική στιγμή η διάκριση αυτή έλαβε και μία άλλη μορφή: «Το ΠΑΣΟΚ και οι λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις!»… Τότε δεν υπήρχε το φάντασμα της εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή», που ίσως σε ένα βαθμό να μπορούσε να έχει βάση αυτή η ρητορική… Τώρα αν λ.χ. η κορυφαία επιλογή του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή για την είσοδο της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ ήταν συντηρητική επιλογή και το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» μια προοδευτική πολιτική το έχει αποδείξει η ίδια η ζωή και το έχει σίγουρα αποδεχθεί εδώ και χρόνια το ίδιο το ΠΑΣΟΚ…
Αλλά ας αφήσουμε τα γεγονότα του χθες και ας έρθουμε στο «καυτό» σήμερα…
«Όσο, λοιπόν, και αν είναι λυπηρό, πρέπει να το πω: ο ελληνισμός, για την ώρα τουλάχιστον, επέτυχε ως γένος, αλλ’ απέτυχε ως κράτος! Και παρακαλώ νύχτα μέρα τον Θεό, και το μέλλον, να με διαψεύσουν», έλεγε ο Οδ. Ελύτης στην ίδια συνέντευξη.
Αυτό, λοιπόν, είναι ακόμα και σήμερα (56 χρόνια μετά!) το μεγάλο στοίχημα για την πατρίδα μας… Πάνω σ’ αυτή τη βάση γίνεται σήμερα η διάκριση προόδου και συντήρησης!
Ερχόμαστε, λοιπόν, στα τωρινά… Με το ερώτημα «Τι κράτος θέλουμε», να κυριαρχεί στην καθημερινή επικαιρότητα και πολιτική αντιπαράθεση.
Το καίριο αυτό ερώτημα ακολουθούν δεκάδες άλλοι προβληματισμοί…
Είναι προοδευτικό ή συντηρητικό ένα σύστημα ουσιαστικής αξιολόγησης δομών – υπηρεσιών – προσωπικού;
Η αναδιοργάνωση του κράτους και των υπηρεσιών του είναι ή όχι απαραίτητη προϋπόθεση για ένα κράτος σύγχρονο που σέβεται τους πολίτες του;
Η δυνατότητα των πολιτών να παρακολουθούν από κοντά πως αξιοποιούνται οι θυσίες τους (όπως τονίζει στη συνέντευξή του ο νομπελίστας ποιητής μας) είναι ή όχι στοιχείο διαφάνειας, δημοκρατίας, τάξης σε ένα ευρωπαϊκό κράτος;
Ο κομματικο-κρατικο-δίαιτος συνδικαλισμός που χρόνια συνδιοικούσε τους δημόσιους οργανισμούς ήταν στοιχείο προοδευτικής διοίκησης και οργάνωσης του κράτους;
Το πανεπιστημιακό άσυλο, όπως είχε εξελιχθεί, τι ακριβώς προσέφερε στην ελεύθερη διάδοση των ιδεών στον πανεπιστημιακό χώρο;
Οι ρουσφετολογικές «κλαδικές» της δεκαετίας του 1980 ή το μετέπειτα ΑΣΕΠ αποτελούν σημάδι και πολιτική προόδου;
Η συμμετοχή των «φοιτητοπατέρων» στην εκλογή των πρυτανικών αρχών που οδήγησε τα πανεπιστήμιά μας;
Η ατιμωρησία (κυρίως πολιτικών προσώπων και στελεχών διοίκησης) τόσα χρόνια ως τι μπορεί να χαρακτηριστεί και μπορεί, άραγε, να συγκριθεί με το σήμερα, όπου ο πρωθυπουργός δεν δείχνει την παραμικρή ανοχή στη διαφθορά;
Η μηδενική, επίσης, ανοχή (χωρίς καμία διάκριση) σε φαινόμενα βίας (είτε αυτά αφορούν μια εγκληματική οργάνωση με μανδύα πολιτικού κόμματος, όπως η Χρυσή Αυγή, είτε τους δολοφόνους-τρομοκράτες είτε τους ακραίους «μπαχαλάκηδες» της άκρας αριστεράς) είναι, άραγε, συντηρητική πολιτική για μια κοινωνία που αναζητά την ασφάλειά της και την κοινωνική ειρήνη;
Ο αποκλεισμός λιμανιών, ξενοδοχείων, κρατικών επιχειρήσεων που οδεύουν προς ιδιωτικοποίηση, σε μια προσπάθεια δημιουργίας επενδύσεων και νέων θέσεων εργασίας είναι μια προοδευτικής κατεύθυνσης κινητοποίηση;
Η «λογική» ενός «κράτους-επιχειρηματία» και άρα κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων μπορεί να χαρακτηριστεί ως συντηρητική ή προοδευτική οικονομική πολιτική;
Θα μπορούσαμε (αν ο χώρο το επέτρεπε) να απαριθμήσουμε πολλά ακόμα παραδείγματα…
Είναι, όμως, ολοφάνερο σε ποια όχθη του ποταμού στέκεται ο καθένας και κυρίως τα στελέχη του πολιτικού μας προσωπικού, που λαμβάνουν και τις αποφάσεις…
Η επιλογή τους είναι δική μας υπόθεση! Πάντα με γνώμονα τα δικά μας κριτήρια, τις αρχές και τις αξίες μας… Έχοντας πάντα αυτογνωσία για το φαύλο χθες και, φυσικά, έχοντας κάνει και την προσωπική μας αυτοκριτική…
Η αξιολόγηση, λοιπόν, προηγείται της ψήφου… Το ίδιο και το συμφέρον της πατρίδας…
Μέσα σ’ αυτό θα πρέπει να αναζητήσουμε και το ατομικό μας όφελος…
«Αποβλέπω σε μιαν οργάνωση της κοινωνίας τέτοια, που να μην εξαρτάται από τα κόμματα», είχε εξομολογηθεί ο Οδ. Ελύτης.
pgiannoulakis@yahoo.gr
