Την ώρα που το Σύστημα Υγείας οδηγείται σε κατάρρευση λόγω των περικοπών και των τραγικών ελλείψεων, έρχεται ο θιασώτης των Ιδιωτικών Συστημάτων Υγείας κ. Γεωργιάδης να εξαγγείλει μια μεταρρύθμιση που υποτίθεται ότι στοχεύει -σύμφωνα με δικές του δηλώσεις γιατί συγκεκριμένο σχέδιο δεν έχουμε δει- σε ένα ενιαίο, δημόσιο, καθολικό, προσβάσιμο σε όλους και δωρεάν σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ). Ενώ δηλαδή με το ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο και τα μνημονιακά μέτρα της τελευταίας 3ετίας διαλύεται το ΕΣΥ, ο υπουργός Υγείας «πουλά» ένα προοδευτικό σχέδιο για την ΠΦΥ με βάση τις αρχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και τη διακήρυξη της Άλμα Άτα το 1978 που έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη της ΠΦΥ, την εξάλειψη των ανισοτήτων στην περίθαλψη και την στρατηγική «Υγεία για όλους».
Προφανώς ο κ. Γεωργιάδης δεν έχει καταλάβει τίποτα για την ΠΦΥ. Δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι η ΠΦΥ δεν είναι ένα φθηνότερο οργανωτικό μοντέλο περίθαλψης, δεν είναι απλώς ένα «φίλτρο» προς το νοσοκομείο, αλλά είναι μια άλλη φιλοσοφία για την Υγεία και την ιατρική. Η ΠΦΥ είναι η ριζική αμφισβήτηση του «επιδιορθωτικού» μοντέλου της σύγχρονης ιατρικής που στηρίζεται στο υπερεξειδικευμένο νοσοκομείο, στην ακριβή τεχνολογία και στην κυριαρχία του ιατροβιομηχανικού συμπλέγματος διεθνώς, που έχει οδηγήσει στην πλήρη εμπορευματοποίηση της υγείας και του φαρμάκου. Η ΠΦΥ είναι άλλο μετα-νεοφιλελεύθερο στρατηγικό όραμα που στηρίζεται στην πρόληψη, στην προαγωγή υγείας, στην οργανωμένη παρέμβαση στους νοσογόνους παράγοντες του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος που σήμερα επιδεινώνονται (ανεργία, φτωχοποίηση, εργασιακή ανασφάλεια, ανεπαρκής διατροφή και θέρμανση, διακοπή ηλεκτροδότησης και ύδρευσης, οικολογική καταστροφή, κλπ.). Είναι ένα όραμα που αμφισβητεί τον «πυρήνα» της νεοφιλελεύθερης αντίληψης που λέει ότι η Υγεία είναι ατομική υπόθεση και όχι κοινωνικό ζήτημα. Η ΠΦΥ οδηγεί στην εξάλειψη της ιατροκεντρικής και νοσοκομειοκεντρικής οργάνωσης του Συστήματος, ενισχύει τη λογική της διεπιστημονικής συνεργασίας στα πλαίσια της ομάδας υγείας και της παρέμβασης στην κοινότητα, προϋποθέτει επένδυση σε ειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και όχι απολύσεις ή διαθεσιμότητες.
Με άλλα λόγια, η δημόσια ΠΦΥ με καθολικότητα, ισοτιμία και ποιότητα υπηρεσιών σε όλους, ανεξάρτητα από εργασία, ασφάλιση, εισόδημα και νομιμότητα παραμονής στη χώρα, είναι ένα πολιτικό σχέδιο της Αριστεράς και δεν έχει καμία σχέση με την ακραία νεοφιλελεύθερη λογική της συρρίκνωσης του ΕΣΥ και του Κοινωνικού Κράτους που εκφράζει με απύθμενη υποκρισία, κυνισμό και πολιτικό τυχοδιωκτισμό ο κ. Γεωργιάδης.
Πότε «ανακάλυψαν» ο κ. Γεωργιάδης και η κυβέρνηση την ΠΦΥ; Όταν πείστηκαν ότι βρήκαν το βολικό πρόσχημα της αναγκαίας μεταρρύθμισης του στρεβλού μοντέλου ΠΦΥ που διαμορφώθηκε στη χώρα (αυτόνομη υγειονομική οργάνωση του ΙΚΑ, πλήρης απουσία δομών ΠΦΥ στα αστικά κέντρα), για να υλοποιήσουν το βασικό τους σχέδιο: Αξιοποίηση της ΠΦΥ ως «δεξαμενής» διαθεσιμοτήτων και απολύσεων, συρρίκνωση των δημόσιων δομών (Μονάδες ΕΟΠΥΥ-Κέντρα Υγείας), πλήρης ιδιωτικοποίηση της ΠΦΥ με κυριαρχία μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και ασφαλιστικών εταιρειών (ο ΕΟΠΥΥ-αποκλειστικός αγοραστής οδηγεί στους μεγάλους παρόχους), υιοθέτηση ενός «βασικού πακέτου» υπηρεσιών και μετακύλιση στους ασφαλισμένους του μεγαλύτερου μέρους του κόστους της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
Ο υπουργός Υγείας παίζει για άλλη μια φορά επικοινωνιακά παιγνίδια και κοροϊδεύει ασύστολα τους πάντες. Είναι με την Ιδιωτική Υγεία, με ένα ΕΣΥ μίζερο και απαξιωμένο που θα ανταγωνίζεται άνισα τους ιδιώτες μεγαλο-παρόχους. Θέλει όμως να «κακοποιήσει» το όραμα μιας πραγματικά δημόσιας ΠΦΥ, δημιουργώντας την εικόνα ενός «ΕΣΥ-κάτεργου» στο οποίο θα «εξορίσει» τους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ, «τιμωρώντας» τους επειδή απεργούν, με την «ποινή» της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης (ΠΑΑ) χωρίς καμιά προεργασία, χωρίς εργασιακή, μισθολογική και ασφαλιστική εξασφάλιση. Όλο αυτό το σχέδιο είναι στον αέρα. Δεν λέει ούτε πόσο κοστίζει, ούτε έχει εξασφαλίσει τις οργανωτικές και χρηματοδοτικές προϋποθέσεις. Στόχος του είναι να εξωθήσει τους γιατρούς του ΕΟΠΥΥ σε έξοδο από το Σύστημα για να μην χρεωθεί τις απολύσεις τους. Και κυρίως να μην χρεωθεί την πλήρη διάλυση της ΠΦΥ που θα προκύψει.
Η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι απολύτως σαφής και δεν επιδέχεται καμιά διαστρέβλωση. Το πρόγραμμά του για την Υγεία εντάσσεται σε ένα σχέδιο άμεσης ανακούφισης της κοινωνίας, δραστικής αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης και της υγειονομικής φτώχειας, με προτεραιότητα την κάλυψη των αναγκών περίθαλψης των ανασφάλιστων ανθρώπων. Προφανώς εκτός μνημονιακού πλαισίου. Για να υλοποιηθεί αυτή η πρόταση χρειάζεται η επιβίωση αλλά και η αναδιοργάνωση των σημερινών δομών και η μέγιστη αξιοποίηση όλου του ανθρώπινου δυναμικού του Συστήματος.
Βασικοί άξονες αυτής της πρότασης είναι:
• Ενιαία Δημόσια ΠΦΥ, βασικός πυλώνας ενός αναβαθμισμένου ΕΣΥ που καλύπτει δωρεάν και με επάρκεια τις ανάγκες όλων των πολιτών, χρηματοδοτούμενο προοπτικά από την γενική φορολογία και την αναδιανομή του πλούτου και όχι από το χρεωκοπημένο Ασφαλιστικό Σύστημα. Με αναβάθμιση των υγειονομικών μονάδων του ΕΟΠΥΥ, ενίσχυση των εργαστηρίων τους και μετεξέλιξη τους σε ΚΥ Αστικού Τύπου 24ωρης λειτουργίας, με οικογενειακούς γιατρούς και γιατρούς ειδικοτήτων, με έμφαση στην πρόληψη και την ολιστική προσέγγιση της υγείας.
• Η ΠΑΑ των γιατρών είναι συστατικό στοιχείο της πρότασής μας για την ολοκλήρωση και ανασυγκρότηση του ΕΣΥ. Επειδή εμείς πιστεύουμε στο γιατρό-δημόσιο λειτουργό που αμείβεται και εργάζεται αξιοπρεπώς, που αφιερώνεται στον άρρωστο, τηρεί τους κανόνες επιστημονικής δεοντολογίας και υπόκειται σε αυστηρό έλεγχο. Σήμερα χρειάζονται στοχευμένες προσλήψεις στην ΠΦΥ (κυρίως γενικών γιατρών και εργαστηριακών γιατρών) με σχέση ΠΑΑ. Θεωρούμε ότι η απόλυση εξειδικευμένων γιατρών (πνευμονολόγοι, οφθαλμίατροι, δερματολόγοι, ενδοκρινολόγοι, γυναικολόγοι, ορθοπεδικοί κλπ.) που σήμερα προσφέρουν σημαντικό έργο στις δομές του ΕΟΠΥΥ θα είναι καταστροφική, ειδικά σήμερα που ούτε το ΕΣΥ μπορεί να ανταποκριθεί σ’ αυτό το ρόλο, ούτε υπάρχει η δυνατότητα της πλειονότητας των ασφαλισμένων να απευθυνθούν στον ιδιωτικό τομέα. Άρα απαιτείται ένα μεταβατικό διάστημα στη διάρκεια του οποίου θα συνεχίσουν να καλύπτονται οι ανάγκες των πολιτών και θα δοθεί το περιθώριο στους υπηρετούντες γιατρούς να αποφασίσουν, χωρίς εκβιασμούς και πιέσεις, αν θα ενταχθούν οριστικά στις δομές του ΕΣΥ ή θα αποχωρήσουν διατηρώντας το ιδιωτικό τους ιατρείο.
• Επανεξέταση από μηδενική βάση όλων συμβάσεων με τον επιχειρηματικό ιδιωτικό τομέα, πλαφόν εξετάσεων στα Εργαστήρια, αναπροσανατολισμός των δημόσιων πόρων στις δημόσιες δομές υγείας.
• Υγειονομικός Χάρτης επιδημιολογικά τεκμηριωμένων αναγκών με βάση τον οποίο θα ανασυγκροτηθεί και η ΠΦΥ και το ΕΣΥ.
Η μετάβαση από το σημερινό προβληματικό σύστημα ΠΦΥ σε ένα ολοκληρωμένο, καθολικό και ενσωματωμένο στο ΕΣΥ, δεν μπορεί να γίνει χωρίς κοινωνικές συναινέσεις και συμμαχίες, χωρίς να διασφαλίζεται η συνέχεια της παροχής αξιόπιστων υπηρεσιών προς τους ασφαλισμένους και τους ανασφάλιστους πολίτες. Είναι ζήτημα επίγνωσης της υγειονομικής πραγματικότητας, υπευθυνότητας και πολιτικής αξιοπιστίας.
* Ο Ανδρέας Ξανθός είναι βουλευτής Ρεθύμνου και συντονιστής ΕΕΚΕ Υγείας της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ
