O Μιχάλης Καραδάκης ο κοσμαγάπητος «Καράς» είναι από τους Ρεθεμνιώτες που και λατρεύουν τον τόπο τους και παίρνουν ρίσκα για την ποιότητα ζωής των κατοίκων του. Αν έλειπε αυτό το τόσο ευλογημένο πείσμα του ίσως τώρα να μην είχαμε Καρναβάλι.
Την αναβίωση του θεσμού μετά την εποχή της Περιηγητικής Λέσχης την περιγράφει με λεπτομέρειες στην ταινία μου «Κομφετί μνήμης από Ρεθεμνιώτικες αποκριες».
Και αξίζει πραγματικά να θυμηθούμε μερικές από τις στιγμές που ήταν άδηλο το μέλλον του Καρναβαλιού και πως τελικά φτάσαμε στην αναβίωση.
Ένας επιστήμονας με καλλιτεχνική φύση
Ο Μιχάλης Καραδάκης είναι από τους επιστήμονες που έκαναν πάντα αυτό που έδινε νόημα στη ζωή του.
Σπούδασε αρχιτεκτονική στην Ιταλία αλλά εκείνα τα δερμάτινα που κατασκεύαζε για τον επιούσιο, έμελε να του αλλάξουν επαγγελματική κατεύθυνση αφού ήταν περιζήτητα λόγω ποιότητας και υψηλής αισθητικής.
Ανήσυχο πνεύμα πάντα επιστρέφοντας από την Ιταλία, ασχολήθηκε ενεργά και με το σωματείο παραγωγών λαϊκής τέχνης από τα σημαντικότερα κάποτε στο Ρέθυμνο. Εκεί πήρε μια πρώτη πικρή γεύση από την αδιαφορία της πολιτείας όταν διεκδικείς προκοπή στη ζωή σου και κυρίως ποιότητα.
Ο πολιτισμός ήταν πάντα μέσα στα ενδιαφέροντά του. Έτσι βρήκε αμέσως κανάλι να διοχετεύσει τον πλούτο των ιδεών του και το αστείρευτο κέφι του στον νεοσύστατο τότε με τη μεταπολίτευση πολιτιστικό σύλλογο. Οι απογοητεύσεις όμως όσο το κάθε τι αποκτούσε κομματική ταυτότητα τον απομάκρυναν και από εκεί μέχρι που ήρθε η ώρα να παίξει το σημαντικότερο ρόλο στην πολιτιστική του ζωή συμβάλλοντας στην αναδιοργάνωση του καρναβαλιού.
Από την πρώτη φορά που τον πήγε η μητέρα του να παρακολουθήσει μια καρναβαλική εκδήλωση της Περιηγητικής λάτρεψε την όλη διαδικασία. Γοητεύτηκε από τις τεράστιες κεφάλες, ενθουσιάστηκε με τη σάτιρα, κι έγινε φανατικός οπαδός της διοργάνωσης που είχε τόση αμεσότητα με τον κόσμο.
Για τη συμμετοχή του στην προσπάθεια της αναδιοργάνωσης θυμάται ο ίδιος.
Οι πρώτες απόπειρες
Ήταν το 1985 που αποφασίσαμε να κάνουμε καρναβάλι και συμφωνήσαμε με την Περιηγητική Λέσχη πώς να ξεσηκώσουμε τον κόσμο…
Είπαν και πέσανε με τα μούτρα στη δουλειά.
Έφτιαξαν τρία θέματα. Μετέτρεψαν σε διαστημόπλοιο ένα παλιό φορτηγάκι, με αστροναύτες παιδιά από το ορφανοτροφείο, έκαναν μια ορχήστρα επωχούμενη με συμμετοχή επίσης παιδιών, με ελεύθερη πρόσβαση σε όποιο παιδάκι ήθελε και το επέτρεπαν οι γονείς του αλλά το τρίτο θέμα χάλασε κόσμο που σατίριζε τη ζωοκλοπή.
Για περισσότερο «χαβαλέ» είχαν πάει στου γέρου Χατζηκυριάκου και τους έφτιαξε 300 φυσέκια με χαρτοπόλεμο. Το τι έγινε δεν περιγράφεται.
Μετά το πέρας του καρναβαλιού κάλεσε ο τότε δήμαρχος Χρίστος Σκουλούδης τους συμμετέχοντες στη διοργάνωση για να συζητήσουν την επόμενη. Κανένας δεν περίμενε τις εξελίξεις που ακολούθησαν.
Εκεί, στη διάρκεια της σύσκεψης ο Μιχάλης έκανε την αθώα παρατήρηση της αναγκαίας επισκευής των δρόμων που ήταν μέσα στη λακκούβα και έβαζαν σε κίνδυνο την αρτιμέλεια των καρναβαλιστών και την ασφάλεια των αρμάτων.
Μάλλον όμως πως ο δήμαρχος είχε δύσκολη μέρα γιατί θύμωσε πολύ, περισσότερο ίσως από όσο θα έπρεπε και πέρασε τον Μιχάλη «γενεές δεκατέσσερις». Τότε σηκώθηκε εκείνος ο υπέροχος Ρεθεμνιώτης ο Κώστας Καννάς και είπε χωρίς να «μασάει» τα λόγια του:
– Δεν ανέχομαι να υβρίζεται από το δήμαρχο τόσο χυδαία ένας άνθρωπος που έχει προσφέρει τόσα για την πόλη. Σ’ ένδειξη διαμαρτυρίας εμείς που ξεκινήσαμε το θεσμό δεν ξανακάνουμε Καρναβάλι.
Το είπε ο Καννάς και το εννοούσε. Μέχρι το 1991 δεν έγινε καρναβάλι.
Από την αρχή για τον τελικό στόχο
Πώς να αντέξουν όμως άνθρωποι με την ιδιοσυγκρασία του Μιχάλη Καρά αυτή τη στέρηση;
Ο ίδιος αποφάσισε ξανά να πάρει πρωτοβουλία. Βάζει ανακοίνωση στην εφημερίδα και ζητά από τους Ρεθεμνιώτες να συγκεντρωθούν στην παραλία, στο μαγαζί του κρατώντας και το μεζέ τους. Ο Μιχάλης και η παρέα του θα έβαζαν τα κάρβουνα και το κρασί. Η ανταπόκριση ήταν άμεση. Πέρασαν όλοι μια απόκρια αξέχαστη. Όλοι θυμήθηκαν τα παιδικά τους χρόνια.
Μέχρι που έπαιζαν και βόλεϊ στην παραλία.
Οι πάντες καταλάβαιναν πόσο τους έλειπε το Καρναβάλι. Κι από μια τυχαία αφορμή ανέλαβε ο Μιχάλης πρωτοβουλία.
Μας λέει σχετικά ο ίδιος
«Πήγαμε με το Στέλιο το Σαλβαρή σε όλους τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της πόλης. Είχε τέσσερις σταθμούς τότε το Ρέθυμνο. Θέλαμε να μας ακούσουν όλοι οι Ρεθεμνιώτες και λέγαμε: «Την τάδε του μηνός, την τελευταία Κυριακή του καρναβαλιού θα αναβιώσουμε το ρεθεμνιώτικο καρναβάλι. Όποιος θέλει να ντυθεί απλώς μασκαράς και να έρθει». Τυπώσαμε μια αφίσα στου Καλαϊτζάκη δωρεάν και την κολλήσαμε απ’ έξω από τα σχολεία και σε ορισμένες βιτρίνες στο Ρέθυμνο, αλλά το ράδιο δούλεψε πιο πολύ από την αφίσα.
Τότε η Πετράκη η Μαρία ήτανε στο Ράδιο Ρέθυμνο και σε αυτή είπαμε, ενώ εγώ τότε προσπαθούσα να φτιάξω μια μπομπάρδα, ότι θα κατέβουμε να τρομοκρατήσουμε το Ρέθυμνο, ότι θα σπάσουμε τον τσαμπουκά στους Ρεθεμνιώτες και διάφορα τέτοια αστεία. Εκείνη έκανε ένα σποτάκι σε κασέτα και το έβαζε κάθε μια ώρα, «Θα κατέβουνε οι τρομοκράτες να τρομοκρατήσουνε την πόλη με τις μπομπάρδες τους». Έτσι ονομαστήκαμε «Τρομοκράτες». Η Μαρία Πετράκη ήταν η «νονά» μας.
Προετοιμασία για οργανωμένο Καρναβάλι
Αποφασίσαμε να προχωρήσουμε σε οργανωμένο καρναβάλι. Συμφώνησε ο δήμαρχος κι όλοι ετοιμαζόμαστε για καρναβάλι τον επόμενο χρόνο. Είχαμε συνεννοηθεί δύο μήνες πριν το άνοιγμα του Τριωδίου, να κανονίσει ο δήμαρχος να βρεθούμε για τις λεπτομέρειες. Εγώ κάθε βράδυ πήγαινα στο Bizarre κι έκανα ψηστήρι στις ομάδες του κυνηγιού. Είχαν ενθουσιαστεί όλοι και συμφωνήσανε οι ομάδες να κάνουμε κάτι οργανωμένο όλες μαζί.
Η συνάντηση με το δήμαρχο είχε κανονιστεί για Παρασκευή βράδυ. Αλλά Πέμπτη πρωί μου τηλεφωνεί η Μαρία Πετράκη από το σταθμό, στη διάρκεια της εκπομπής της και με ενημερώνει ότι ο δήμαρχος δεν θέλει να συζητήσει για Καρναβάλι. Με βγάζει στον αέρα και λέω εγώ:
«Μετά την απόφαση του δημάρχου να μη μας δεχτεί οι Τρομοκράτες θα ντυθούμε λοκατζήδες κλόουν και θα μπούμε να καταλάβουμε το δημαρχείο, κι από εδώ και πέρα, θα διοικήσουμε εμείς την πόλη γιατί είμαστε λιγότερο κλόουν από τους κλόουν που μας διοικούν».
Σε 5 λεπτά τηλεφωνεί ο δήμαρχος στην Πετράκη και την ενημερώνει πως θα γίνει κανονικά η μάζωξη με τις ομάδες. Κι έτσι αρχίσαμε το καρναβάλι κανονικά με το δήμο.
Πού λειτουργούσαν οι ομάδες
Μας δώσανε τότε τις αποθήκες τους οι Καψαλιανοί στον Άγιο Νικόλαο. Ήταν αποθήκες εγκαταλελειμμένες τις οποίες αδειάσαμε. Φάγαμε σκόνη… Εκεί μέσα δουλέψαμε πολλές ομάδες. Δουλέψαμε ή δύο ή τρία χρόνια εκεί πέρα, μέχρι που θέλανε να τις αξιοποιήσουν και τις παρατήσαμε. Μετά μας έδωσε τη χαρουποαποθήκη του Κουφάκη και του Χριστοδούλου. Κάθε βράδυ που γυρνούσαμε σπίτι, από τη βρώμα αφήναμε τα ρούχα μας έξω από το σπίτι, το χαρούπι έχει ιδιαίτερη μυρωδιά. Το περιβόητο Πειρατικό το φτιάξαμε εκεί που έχει ο Λεμονάκης το μαγαζί του, στης Μαρίας της Σταγάκη το μαγαζί και τα δύομιση μέτρα του καραβιού τα δουλέψαμε έξω από το μαγαζί.
Αυτά συνέβησαν πριν πάρει το Καρναβάλι τη σημερινή του μορφή. Και στην περίπτωση αυτή αξίζουν τα εύσημα στο Μιχάλη Καραδάκη και στην παρέα του που έγιναν υπέρμαχοι μιας δραστηριότητας που έφερε το Ρέθυμνο στο επίκεντρο του πανελλήνιου ενδιαφέροντος. Αλλά και στην άξια συνάδελφο που κέρδισε τελικά η εκπαίδευση τη Μαρία Πετράκη για την αποφασιστική της στάση που έφερε αποτέλεσμα.
Αν τώρα στο Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι ξαναγυρίσει η σάτιρα, εποχής Περιηγητικής Λέσχης και γίνει η παρέλαση πιο άμεση με τον κόσμο, τότε σίγουρα ο κ. Μιχάλης Καραδάκης θα δει το όνειρο της ζωής του να εκπληρώνεται. Και θα το αξίζει.
