Η σκληρές διαπραγματεύσεις όλων των ελληνικών κυβερνήσεων από το 2010 μέχρι σήμερα, μου θυμίζουν εκείνο το αντρικό: «διατάζω τη γυναίκα μου, να με κάνει ότι θέλει».
Έτσι και ο Αλέξης Τσίπρας, ως συνεχιστής των σκληρών διαπραγματευτών πρωθυπουργών, με την καταρχήν συμφωνία, «διέταξε» τους θεσμούς να μας επιβάλλουν μεταχρονολογημένα τη νομοθέτηση μέτρων για μείωση συντάξεων από το 2019 και ορίου αφορολογήτου από το 2020 κατοχυρώνοντας σαν αντίμετρο… το δικαίωμα μας για τη διαχείριση της συνεχιζόμενης φτώχειας μας! Για ρήτρα – βοήθεια ανάπτυξης εκ μέρους των δανειστών; Τσιμουδιά! Η δε εξειδίκευση της διευθέτησης του χρέους αφήνεται να αιωρείται μέχρι ΔΝΤ και Άγκελα Μέρκελ βρουν μια λύση που θα καλύπτει οικονομικά το ΔΝΤ και πολιτικά τη Γερμανίδα καγκελάριο.
Μετά τις αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να δηλώσει ότι η καταρχήν δεσμευτική για μας συμφωνία των σκληρών (υφεσιακών) μέτρων θα προχωρήσει νομοθετικά παράλληλα με τη λύση της διευθέτηση του χρέους, κάνοντας τον Έκαρτ Ρέμπεργκ, ειδικό για οικονομικά θέματα του κόμματος της Άγκελα Μέρκελ να δηλώνει:
«Η συμπεριφορά του Αλέξη Τσίπρα δεν είναι σοβαρή. Ο κ. Τσίπρας έχει κοντή μνήμη. Την Παρασκευή υπήρξε μια συμφωνία στην Μάλτα και την Κυριακή θέτει όρους για την εφαρμογή της».
Η δημιουργική ασάφεια των συμπεφωνημένων από ότι φαίνεται έχει καθιερωθεί πλέον μεταξύ των διαπραγματευτών, με τη διαφορά ότι την αυθεντική ερμηνεία της ασάφειας πάντα την «επιβάλλει» ο δανειστής.
Το οξύμωρο της καταρχήν συμφωνίας για να επιστρέψουν οι θεσμοί είναι ότι η κυβέρνηση με βαριά καρδιά θα νομοθετήσει τα μέτρα χωρίς να τα ψηφίζει η αξιωματική αντιπολίτευση, η οποία θα κληθεί να τα εφαρμόσει με ελαφριά καρδιά σαν κυβέρνηση… λόγω συνέχειας του κράτους.
Σήμερα, εκτιμώ ότι ο πολιτικοποιημένος, μη κομματικοποιημένος, πολίτης έχει καταλάβει πια ότι το οποιοδήποτε φερόμενο ιδεολογικό πρόσημο των κυβερνητικών κομμάτων δεν μπόρεσε να αποτρέψει την περιδίνηση που επέβαλαν τα μνημόνια. Και τούτο γιατί καμιά κυβέρνηση δεν «πάτησε» πόδι ισχυριζόμενη ότι η υπογραφή μιας δανειακής σύμβασης (μνημόνιο) θα πρέπει να εγγυάται μία διαχειρίσιμη λύση για δημοσιονομική εξυγίανση και μεταρρύθμιση για να είναι βιώσιμη κι όχι απλά μία εξυπηρέτηση των προηγούμενων δανείων (βλ, Δόγμα Παπακωνσταντίνου «Όλα για την επόμενη δόση!»). Να γιατί η συνεχιζόμενη απογοήτευση και θυμός θα γυρίσει μπούμερανγκ στη σημερινή κυβέρνηση με εκλογικά ποσοστά που θα την εκπλήξουν πολύ δυσάρεστα.
Ο μόνος που υπερασπίστηκε μια διαχειρίσιμη λύση με οικονομικούς όρους ήταν ο Γιάνης Βαρουφάκης αλλά δυστυχώς ο Αλέξης Τσίπρας έκανε «θανάσιμους» συμβιβασμούς με κορύφωση τη συνειδητή «παράδοση» του, μετά το δημοψήφισμα, ψηφίζοντας το 3ο μνημόνιο. Τότε αναγκάστηκε να φύγει ένας ριζοσπάστης υπουργός που πρότεινε μετριοπαθείς λογικές λύσεις στο Eurogroup για αναδιάρθρωση χρέους, πλεονάσματα κάτω του 1,5% από το 2017, επιστροφή συλλογικών συμβάσεων (στα πρότυπα εκείνων που ισχύουν στη Γερμανία, παραδείγματος χάριν) για να επικρατήσει η ριζοσπαστική ηλιθιότητα των δανειστών με τη συνθηκολόγηση του πρωθυπουργού.
Και τώρα τι κάνουμε; Υπάρχει ελπίδα; Παραθέτω απόψεις του Γιάνη Βαρουφάκη που κατά καιρούς έχει διατυπώσει σε συνεντεύξεις του.
«Ουδείς συνετός, ορθολογικός και μετριοπαθής υπουργός Οικονομικών μιας χρεοκοπημένης χώρας, υπήρχε περίπτωση να υπογράψει ένα νέο δάνειο, ξέροντας ότι δεν θα μπορούσαμε να το ξεπληρώσουμε.
Ο τρόπος αντιμετώπισης των ελληνικών κυβερνήσεων από την Τρόικα είναι η μέθοδος του εικονικού πνιγμού. Σε οικονομικούς όρους, φέρνεις το θύμα στο «μη περαιτέρω» και μετά του επιτρέπεις να αναπνεύσει στιγμιαία, ή να αποκτήσει οικονομική ρευστότητα.
Και το επαναλαμβάνεις ξανά και ξανά. Αυτό είναι το πρότυπο από το Μάη του 2010. Και το αποτέλεσμα ήταν η συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά ένα τρίτο και η αδυναμία αποπληρωμής των δανείων μας.
Έχουμε δημιουργήσει μια Ευρωπαϊκή Ένωση που είναι βαθύτατα αντιδημοκρατική. Αν δεν είχαμε δημιουργήσει την ΕΕ, σήμερα δεν θα έπρεπε να συμφωνήσουμε στη δημιουργία της. Αλλά, τώρα που υπάρχει, η αποσυναρμολόγησή της δεν θα μας φέρει εκεί που θα ήμασταν αν δεν είχε δημιουργηθεί. Θα μας ρίξει σε μία απαίσια άβυσσο.
Ας υποθέσουμε ότι αύριο παύει να υπάρχει η ΕΕ. Προβλέπω πως αμέσως θα δημιουργηθεί μια συμμαχία Βορείων. Γερμανία, Αυστρία, Φινλανδία, Ολλανδία, Βαλτική, Πολωνία θα δημιουργούσαν μία ζώνη «γερμανικού μάρκου», που θα βυθιζόταν σε κρίση λόγω της άμεσης ανατίμησης του νομίσματος.
Ταυτόχρονα, η υπόλοιπη «λατινογενής» Ευρώπη, μαζί με την Ελλάδα και την Ιρλανδία, θα εισέλθει σε έναν σπασμό στασιμοπληθωρισμού, με υψηλό πληθωρισμό και ανεργία, αφού τα δικά τους νομίσματα θα υποτιμηθούν. Θα δημιουργηθεί μία δίνη και κράτη στην περιφέρεια της Ευρώπης θα πέσουν μέσα στη δίνη.
Η Ε.Ε. είναι ένα αντιδημοκρατικό τέρας που θα πρέπει να το εξημερώσουμε και να το εκδημοκρατίσουμε.
Το πρόβλημα, που είναι και η ρίζα της σημερινής κρίσης, είναι ότι οι γαλλογερμανικές ελίτ δεν κατάλαβαν ποτέ ή δε θέλουν να καταλάβουν αυτό που ήξεραν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι όταν οι ΗΠΑ ήταν πλεονασματική οικονομία: ένα κοινό νομισματικό σύστημα χωρίς σοβαρή ανακύκλωση των πλεονασμάτων των ισχυρών οικονομιών δημιουργεί μεγάλες ταλαντώσεις (από ραγδαία μεγέθυνση σε βαθιά συρρίκνωση) οι οποίες νομοτελειακά (δεδομένης της έλλειψης ικανών «αμορτισέρ») θα το καταστρέψουν.
Η ευρωζώνη βιώνει σήμερα την ατέρμονη υπαρξιακή κρίση της, πληγώνοντας την Ευρώπη και ενισχύοντας τους εχθρούς της ιδέας μιας δημοκρατικής ένωσης, επειδή οικοδομήθηκε στη βάση της συναίνεσης των ισχυρών συμφερόντων που την έχτισαν ότι δεν θα επιτρέψουν ποτέ τη δημιουργία πολιτικού μηχανισμού ανακύκλωσης των πλεονασμάτων.
Κι έτσι, όταν ήρθε η αναπόφευκτη κρίση, Βρυξέλλες, Βερολίνο και Φρανκφούρτη επέλεξαν τον στρουθοκαμηλισμό, τη θρησκοληψία γύρω από τους έωλους «κανόνες» και τη γενικευμένη λιτότητα που έβαλε τους λαούς της Ευρώπης στο σιδερένιο κλουβί του μόνιμου αποπληθωρισμού. Κάποιοι μας ζητούν να κάνουμε υπομονή, να δεχτούμε κι άλλες ανόητες πολιτικές λιτότητας, κι άλλα μερικά χρόνια με στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος που ερημώνουν την Ελλάδα, ώστε να μείνουμε στο τρένο της Ευρώπης καθώς εξελίσσεται σε μια δημοκρατική ομοσπονδία.
Όμως τα σιδερένια κλουβιά δεν εξελίσσονται ποτέ από μόνα τους, «φυσιολογικά», σε δημοκρατικές ομοσπονδίες. Άλλοι πάλι μας προτείνουν να αποτελειώσουμε ό,τι έχει μείνει από αυτή την αυταρχική και αποτυχημένη Ένωση, οδεύοντας, στον δρόμο που χάραξε το Brexit, προς Grexit, Italexit, Spaxit κ.λπ.
Σφάλλουν και οι μεν και οι δε. Το ζήτημα είναι να δραπετεύσουμε από το κλουβί χωρίς να είμαστε εμείς εκείνοι που προτείνουν την καταστροφή του κοινού μας σπιτιού, δίνοντας έτσι μέγα δώρο στη Διεθνή του Μισανθρωπικού Εθνικισμού που ενισχύεται από τον αποπληθωρισμό και που πράγματι στοχεύει να καταστρέψει το κοινό μας σπίτι.
Ποια είναι η λύση; Ο συνδυασμός κατάθεσης εποικοδομητικών, μετριοπαθών προτάσεων από τη μία και κάθετης ανυπακοής στις προτάσεις που ακόμα κι οι ίδιοι (π.χ. ΔΝΤ) θεωρούν αποτυχημένες από την άλλη».
* Ο Γιώργος Ταταράκης είναι πολιτικός μηχανικός Ε.Μ.Π.
