Προκαλεί απορία ο τίτλος. Το ξέρω. Δεν το δοκίμασα κι όμως έχω τη γεύση του χωρίς καν να το βάλω στο στόμα. Μια φευγαλέα γεύση είχα πάρει το 2009, αλλά μου ξίνιζε και το έφτυσα. Δεν άξιζε τελικά. Το να ασχολείται κάποιος σοβαρά με την πολιτική έχει κόστος και μόνο όταν τα οφέλη είναι περισσότερα το επιχειρεί. Η κάλπη έχει εκπλήξεις, απογοητεύσεις, λίγες χαρές και πολλές ευθύνες. Είτε σε επίπεδο σωματείου, είτε στην αυτοδιοίκηση, είτε στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ακόμα κι αν κερδίσεις, θα στεναχωρηθείς. Τελικά δεν αξίζει γιατί κοστίζει σε ψυχική ηρεμία, σε συνεχή έκθεση του εαυτού σου σε μπαλκόνια, εφημερίδες και τηλεοράσεις, σε στέρηση πολύτιμου χρόνου από τα παιδιά σου, σε κίνδυνο παρερμηνείας των λεγομένων σου, σε απώλεια της όποιας εκτίμησης τρέφουν σε σένα κάποιοι, σε βέβαιη τρώση του όποιου κύρους σου.
Η σημερινή μας ιστορία είναι λίγο πολύ γνωστή στους περισσότερους. Ήταν δυο μεγάλα κόμματα κάποτε. Εναλλάσσονταν στην εξουσία, όχι με προβλέψιμο τρόπο, αλλά εν πάση περιπτώσει, διαδέχονταν το ένα το άλλο σε έναν ιδιότυπο ασθενή δικομματισμό. Ξαφνικά το ένα κόμμα, το πράσινο, μετά από έντεκα συναπτά έτη διακυβέρνησης, αποφάσισε να απλωθεί στην κοινωνία με εκλογικές διαδικασίες ανοιχτού τύπου. Ο αρχηγός του ένας γερμανοτραφής καθηγητής είχε αναρριχηθεί στην πρωθυπουργία χωρίς εκλογές και αποχωρούσε από αυτήν χωρίς κίνδυνο ήττας στην επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, μιας και είχε φροντίσει να δώσει το δαχτυλίδι στον επόμενο αρχηγό με τριτοκοσμικές διαδικασίες αμφιβόλου νομιμοποίησης και αποδοχής. Το κρατικό χρήμα τότε έρρεε άφθονο. Δανεικό ήταν βέβαια, αλλά δεν ασχολούνταν κανείς. Ο νέος αρχηγός ήθελε λέει νομιμοποίηση από τον κόσμο. Και έτσι στήθηκαν οι κάλπες για να εκλεγεί αυτός, ο ένας και μοναδικός υποψήφιος, που έτρεχε μόνος του για να μη βγει δεύτερος. Καμιά διακοσαριά χιλιάδες ψήφισαν, ένα εκατομμύριο ψήφοι βρέθηκαν. Πως; Συρραφές ονομάτων από τηλεφωνικούς καταλόγους, αδιασταύρωτες διπλοψηφίες και άνευ προηγουμένου προπαγάνδα. Το εγχείρημα πέτυχε. Το επανέλαβαν τρία χρόνια αργότερα, το 2007, μετά τη δεύτερη ήττα, την εποχή που η Ελλάδα καιγόταν. Δυο υποψήφιοι τότε, το ένα δέκατο του «εκατομμυρίου» προσήλθε στις κάλπες, ένας εξελέγη. Έγινε και πρωθυπουργός και μετά από δυο χρόνια αποχώρησε ταπεινωτικά από την πρωθυπουργία μιας και τα είχε κάνει θάλασσα, οδηγώντας το κόμμα του στην απαξίωση και την κοινωνία στην απόγνωση. Η ιστορία όμως έχει και συνέχεια. Γιατί;
Γιατί φίλε, οι άλλοι, οι γαλάζιοι, ζήλεψαν. Το mainstream της εποχής ήθελε κοινωνικά ανοίγματα, έστω και προσχηματικά. Δυο χρόνια μετά το φθινόπωρο του 2009, άλλαξαν το καταστατικό τους και επιδόθηκαν στην αντιγραφή. Και μαζί με τα σωστά, αντέγραψαν και τα λάθη των άλλων. Ήθελαν να παίξουν κι αυτοί μπάλα στο μεγάλο γήπεδο. Να πρασινίσουν κι αυτοί, να δείξουν πως δεν έχουν πλέον βαρόνους και τζάκια. Δυόμισι υποψήφιοι τότε, χίλιες παρά κάτι ηλεκτρονικές κάλπες, βάση δεδομένων στα notebooks. Το on line καταρρέει την πρώτη ώρα της ψηφοφορίας. Τέσσερις ώρες περνούν και οι μετακινούμενοι ψηφοφόροι πάνε κι έρχονται. Χειροκίνητη ψηφοφορία και εκλογή ενός. Διπλοψηφίες; Ναι. Ασχολήθηκε κανείς; Όχι. Διασώθηκε η κατάσταση έστω και αμυδρά με τη συνέχιση της εκλογικής διαδικασίας παρά την κατάρρευση του on line ηλεκτρονικού συστήματος; Μάλλον. Διχάστηκε το κόμμα; Δεν το λες κι έτσι. Απλά η ηττημένη έφυγε, δημιούργησε ένα κόμμα διαμαρτυρίας και όταν δεν κατόρθωσε να εισέλθει στη Βουλή, επέστρεψε στο μαντρί μια και έξω καραδοκούσαν πολλοί λύκοι.
Συνεργασία με τους πράσινους που κατέστρεψαν τη χώρα, στη συνέχεια. Ανίερη συμμαχία και συγκυβέρνηση. Η χώρα πορεύεται προς τη δόξα με ένα τραπεζίτη εντολοδόχο πρωθυπουργό και 160 και πλέον εντεταλμένους βουλευτές ταγμένους στην χαιρέκακη αποστολή της επίτευξης ενός κοινωνικού ολοκαυτώματος. Μας κουνούσαν και το δάχτυλο τότε. Η αποστολή κουρέματος του χρέους ήρθε σε πέρας. Το γεγονός ότι μετά το κούρεμα χρωστούσαμε περισσότερα δεν ήταν άξιο λόγου. Απλές λεπτομέρειες. Εκλογές το 2012 και μάλιστα δυο φορές σε ένα μήνα. Ο αρχηγός των γαλάζιων συγκυβερνά πλέον ως πρωθυπουργός με τη στήριξη τριών κομμάτων, τα οποία στην πορεία έμειναν δύο μια και το ένα δεν ήθελε να κλείσει η κρατική τηλεόραση. Η οικονομική αφαίμαξη των πολιτών από τότε καλά κρατεί. Η τότε αντιπολίτευση δεν σταματά να σκίζει μνημόνια και να κράζει για δωσίλογους και υποτακτικούς. Πρώτη ήττα στις τις ευρωεκλογές του 2014. Μια ήττα, τα αίτια της οποίας δεν μπήκε στον κόπο να αναλύσει κανείς. Τα σκουπίδια κάτω από το χαλί και πάμε παρακάτω. Σωτήριο έτος 2015. Εκλογές το Γενάρη δια «ασήμαντον αφορμήν», κάτι δηλαδή σαν την εκλογή ενός Προέδρου της Δημοκρατίας χωρίς καμιά ουσιαστική αρμοδιότητα, μια και ο ιδρυτής του κόμματος των πρασίνων είχε φροντίσει παλιότερα για αυτό. Στρατηγική ήττα για τους γαλάζιους, καταβαράθρωση για τους πράσινους. Ξανά τα ίδια. Καμιά παραίτηση, καμιά εξήγηση, κανένα συνέδριο. Πανηγύριζαν μάλιστα γιατί κράτησαν ποσοστά, λες και είχαν νικήσει.
Πρώτη φορά Αριστερά, ήρθαν οι ροζ, άρχισαν μια αέναη δήθεν διαπραγμάτευση, χωρίς κανένα σχέδιο, δίχως κανένα πλάνο διακυβέρνησης και η χώρα μπήκε ξανά στην εντατική. Δημοψήφισμα εσωκομματικών σκοπιμοτήτων τον Ιούλιο. Βλακώδης ήττα σε ένα εύκολο ερώτημα, του οποίου την απόλυτα αναμενόμενη θετική απάντηση, οι γαλάζιοι άφησαν να γίνει σημαία στα χέρια της κυβέρνησης. Έβγαλαν μέχρι και την VIP πτέρυγα του Κορυδαλλού να στηρίξει το «Ναι». Και τι κατάφεραν; Ένα τεράστιο ποσοστό της τάξης του 62% είπε «Όχι». Ένα όχι που αντί για όπλο διαπραγμάτευσης μετατράπηκε σε νάρκη στα πόδια της κυβέρνησης, και ερμηνεύτηκε σε ένα «Ναι» μνημείο στην παγκόσμια ιστορία της κυβίστησης. Καθυστερημένη -αμέσως μετά το δημοψήφισμα- κατά πέντε μήνες παραίτηση του γαλάζιου αρχηγού. Διορισμός νέου. Ναι, μην απορείτε, για διορισμό επρόκειτο. Σωσίβιο στην κυβέρνηση με ψήφιση του Τρίτου Μνημονίου χωρίς καμιά δέσμευση από μέρους της, ότι δεν θα πάει σε εκλογές την ώρα που δικοί της βουλευτές αποσκιρτούσαν και επί της ουσίας η δεδηλωμένη είχε χαθεί. Πατάτα; Ναι. Και μεγάλη. Γιατί; Γιατί την ευκαιρία οι κυβερνώντες την άρπαξαν από τα μαλλιά. Αφού έκαναν τη δουλειά τους με τις ψήφους των «χρήσιμων ηλιθίων» προχώρησαν σε έναν τυχοδιωκτικό εκλογικό αιφνιδιασμό. Ο νέος γαλάζιος αρχηγός διεξήγαγε μια προεκλογική εκστρατεία υψηλού ρίσκου και συσπείρωσης με ακατανόητη εμμονή στη συνεργασία με εκείνους που διέλυσαν τη χώρα κι έκλεισαν τις τράπεζες. Πλήρης απώλεια ιδεολογικού στίγματος. Εκλογές περίπατος για τους ροζ και το Σεπτέμβριο. Δεύτερη φορά Αριστερά με ολίγη δόση ψεκασμένης ακροδεξιάς. Ακόμα και οι γραφικοί που αποτέλεσαν το trash της Μεταπολίτευσης κατόρθωσαν να μπουν στη Βουλή. Κι άλλο στραπατσάρισμα για τους γαλάζιους. Ήττα ολκής. Και η ιστορία δεν σταματάει ούτε εδώ. Συνεχίζεται.
Πως; Αμέσως μετά την ήττα του Σεπτεμβρίου κι ενώ έχει προσδιοριστεί συνέδριο για τις αρχές του 2016, τα ακροδεξιά σταγονίδια και οι σώγαμπροι του γαλάζιου κόμματος θέτουν θέμα ηγεσίας. Ο ηττημένος των εκλογών θέλει να παραιτηθεί, αλλά τα τζάκια δεν τον αφήνουν. Τους βολεύει τώρα σαν υποψηφιότητα για να τον πετάξουν έξω σε καμιά τριετία. Παραμένει λοιπόν πιεζόμενος ως μεταβατικός, αλλά και ως υποψήφιος ταυτόχρονα. Λάθος; Όχι. Έγκλημα σκέτο. Βρίσκονται άλλοι τρείς υποψήφιοι, στην αρχή ο ένας «κόβεται» ως εκπρόθεσμος, αλλά αποφασίζουν σαν καλοί χριστιανοί να τον αφήσουν να κατέλθει κι αυτός. Λάθος; Ναι, μεγάλο λάθος. Η κοινωνία ψάχνει ματαίως να βρει τη διαφορά μεταξύ τήρησης ελαστικού καταστατικού και τεντωμένης ζαρτιέρας. Και μετά; Έχοντας προφανώς την πολυτέλεια του χρόνου ορίζουν πενήντα μέρες περιθώριο για προεκλογικό αγώνα. Κι ορίστε περιοδείες, κι ορίστε τροχόσπιτα, και να σποτάκια, και να κονκάρδες. Πολύς ο χρόνος; Άπειρος σε σχέση με το τι γινόταν, σε σχέση με το τι ψηφιζόταν στη Βουλή. Κι ενώ ο οδοστρωτήρας του τρίτου μνημονίου (που όλοι μαζί ψήφισαν το καλοκαίρι) συνέθλιβε τα κεφάλια μας, οι τέσσερις υποψήφιοι του γαλάζιου στρατοπέδου περιόδευαν στην Ελλάδα, μοίραζαν ψεύτικα χαμόγελα και βέβαια δεν παρέλειπαν να κατηγορούν ο ένας τον άλλον.
Και μετά την ήττα; To κερασάκι στη τούρτα. Οι εσωκομματικές εκλογές για ανάδειξη αρχηγού. Μαθήματα απόλυτης εκλογικής γελοιοποίησης. Ανάθεση έργου σε μια εταιρία φάντασμα. Κι ενώ οι εκλογές άρχισαν, αναβλήθηκαν. Κι ενώ ξεκίνησαν, σταμάτησαν. Κάποιοι πρόλαβαν και ψήφισαν, αλλά αυτό δεν έχει και πολύ σημασία. Έδινες και τρία ευρώ για να παρακολουθήσεις την παράσταση. Αυτοκτονικός ιδεασμός; Τραγέλαφος; Δράμα; Έγκλημα εκ προμελέτης; Μάλλον όλα αυτά μαζί. Θάνατος στην κάλπη, off line κατάσταση, διεθνές περίγελως. Και τα στόματα άνοιξαν. Λύθηκαν οι γλώσσες. Όλοι εναντίων όλων σε έναν πόλεμο που επιτρέπονται τα πάντα, χωρίς καμιά ευθιξία, χωρίς καμιά επαφή με τους ψηφοφόρους. Οργή, παγωμάρα και απέχθεια στη βάση. Ντροπή και αίσχος, ή μάλλον αίσχος και ντροπή. Ξανά παραιτήσεις, νέος μεταβατικός πρόεδρος, νέα εσωστρέφεια. Αισχροί και αγοραίοι χαρακτηρισμοί για τον καινούριο πρόεδρο από κάτι βαρόνους που τους διόρισαν μέχρι και στην Ευρωβουλή για να μη χάσει η Βενετιά βελόνι. Μέσα σε αυτό το αντιπολιτευτικό κενό, ο πρωθυπουργός, ως καλός καιροσκόπος, ψάχνει για συναίνεση. Μια συναίνεση, την οποία ως αντιπολίτευση δεν ήξερε και τώρα που ζορίζεται την αναζητά από τους συνήθεις «χρήσιμους ηλίθιους» που τον «ξελάσπωσαν» εν λευκώ το περασμένο καλοκαίρι.
Εκλογές τώρα τα Χριστούγεννα και αν. Μπορεί να πάμε και στο Νέο Έτος με τη Σύγκλητο των Τεσσάρων εν δυνάμει αρχηγών. Ξεσηκώθηκαν και κάποιοι ακόμα που θέλουν αρχηγία και φωνάζουν να ξεκινήσει τώρα η διαδικασία από την αρχή. Κάποιοι άλλοι θέλουν να φύγουν, να διασπάσουν το κόμμα. Οι ελάχιστοι συνετοί σιωπούν. Κάποιοι ψηφοφόροι της αντιπολίτευσης τρίβουν τα μάτια τους και κάποιοι υποστηρικτές της κυβέρνησης τρίβουν τα χέρια τους. Ακούστε λίγο κύριοι. Η προστακτική είναι αυτή της ευγένειας. Πολλά χρόνια θα περάσουν να ξαναδείτε εξουσία, πάρτε το απόφαση. Η ζημιά όμως κύριοι δεν αφορά στο κόμμα σας μόνο, στο οποίο διορισμένοι ανεπαρκείς και άθλιοι ανεύθυνοι χαρτογιακάδες έδωσαν τη χαριστική βολή. Αφορά συνολικά στη χώρα, γιατί η Αξιωματική Αντιπολίτευση είναι βαρύνων πολιτικός παράγοντας του τόπου και αποτελεί -η πρέπει να αποτελεί- θεσμικό αντίβαρο στην ανικανότητα της όποιας κυβέρνησης. Πέμπτη ήττα μέσα σε δυο χρόνια. Το γαρ πολύ της θλίψεως γεννά παραφροσύνη. Ακόμα δεν συνηθίσατε την ταπείνωση; Πόσο πιο χαμηλά, πόσο πιο κάτω; Πόσο ακόμα; Πόσο;
* Ο Εμμανουήλ Κ. Ακουμιανάκης είναι πολιτικός αναλυτής M.Sc.
E-mail: emmakoum@otenet.gr