Αν υπήρχε τρόπος να βάλουμε τη χρονομηχανή να ανακατέψουμε το χρόνο ο Νίκος Καζαντζάκης θα ένιωθε πολύ μειονεκτικά απέναντί μου! Μη σας πω ότι θα με ζήλευε κιόλας!
Προς άρση «παρεξηγήσεων», η αιτία θα ήταν η «εμπειρία» του μεγάλου Κρητικού συγγραφέα με τον δάσκαλό του, όπως αυτή περιγράφεται γλαφυρά στην «Αναφορά στον Γκρέκο» και της αντίστοιχης δικής μου εμπειρίας, με τον δικό μου Δάσκαλο, τον Κρυοβρυσανό Μιχάλη Σκούληκα, μια σπάνια περίπτωση Ανθρώπου και Δασκάλου που πολύ θα ήθελα να διάβαζε ετούτες τις γραμμές∙ αλλά δυστυχώς …
Εκεί λοιπόν, αρχές ’80 τέλειωνε για την γενιά μου κάτι σπουδαίο και άρχιζε κάτι καινούργιο! Τέλος εποχής για το «Δημοτικό» και αρχή του «Γυμνασίου»! Μας πήρε μπάλα «η Αλλαγή» που έλεγε και το άσμα∙ θα αποχωριζόμασταν τον άνθρωπο που ζήσαμε και μάθαμε δίπλα του τέσσερα ολόκληρα χρόνια για να πάμε στο Γυμνάσιο που -Κύριος οίδε- τι μας περίμενε!
Βέβαια το σχολείο τότε ουδεμία σχέση είχε με το «σύγχρονο» σχολείο της Κεραμ(ιδαρ)έως∙ άλλες εποχές, άλλα ήθη, άλλοι άνθρωποι!
Η αναγνώριση της έλευσης του δασκάλου στο σχολείο, γινόταν ήδη από τον βρυχηθμό της μηχανής του «σκαραβαίου» με αριθμό κυκλοφορίας «ΙΧ. ΚΡ. 181-167»!!! Ήταν από τους πρώτους αριθμούς που συγκράτησα στη μνήμη μου, μαζί με τον αριθμό τηλεφώνου του σπιτιού μας «28647», αφού τότε δεν έμπαινε μπροστά κωδικός πόλεως!
Η είσοδος του δασκάλου μας προκαλούσε ένα είδος ηλεκτρικών εκκενώσεων, όχι από φόβο, ούτε ακριβώς από δέος, αλλά είχαμε όλοι την αίσθηση πως ήταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Και δεν είχαμε άδικο. Βέβαια δεν έλειπαν και τα «προβλήματα» στις μεταξύ μας σχέσεις, αφού ουδέποτε καταλάβαμε πως ένας τόσο ευφυής και ζωηρός άνθρωπος ήταν τόσο φανατικός πολέμιος του … ποδοσφαίρου(!!!) και εξίσου φανατικός διώκτης του, ειδικά στον χώρο του σχολείου. Μας απαγόρευε την χρήση μπάλας σε οποιαδήποτε μορφή της, κι έτσι έμμεσα μας οδηγούσε σε ελαφρές «κρανιοεγκεφαλικές» κακώσεις, εφόσον υποκατάστατο της στρογγυλής θεάς, χρησιμοποιούσαμε εμείς οι «άφρονες» μαθητές του … κουκουνάρες(!!!) από τα πεύκα που βρισκόταν στο προαύλιο του σχολείου!
Άλλες δύσκολες στιγμές περνούσαμε κάθε μεσημέρι, όταν η εθιμοτυπία του σεβαστού μας δασκάλου περιλάμβανε, την τελευταία διδακτική ώρα να γίνεται «ελεύθερη» εξέταση σε διάφορα μαθήματα με την εθελοντική συμμετοχή όσων προσφέρονταν για μια «σπέσιαλ» εξέταση κυρίως Ιστορίας, Γεωγραφίας και Μαθηματικών! Εκεί τονωνόταν η αυτοπεποίθηση των επιμελών μαθητών εφόσον η επιτυχής εξέταση προοικονομούσε επαίνους και «δεκάρια στο κούτελο» όπως χαρακτηριστικά μας έλεγε ο δάσκαλός μας! Σε αντίθετη περίπτωση αναλάμβανε χρήση η «θεία- Ροζαλία» ή η «Αγία Ράβδος», όπως χαρακτηριστικά είχε βαφτίσει τις δύο απεχθείς βέργες που αναπαυόταν στην έδρα, περισσότερο ως «απειλή» παρά ως χρηστικά αντικείμενα! Μάλλον, αυτή η «προαιρετική» έκθεσή μας προς εξέταση μας μετέδωσε μια κάποια μεγαλύτερη έφεση προς την Ιστορία και την Γεωγραφία!
Αλλά η εκπαίδευσή μας κοντά στον συγκεκριμένο δάσκαλο μας έδωσε κάποια «προνόμια» που αμφιβάλλω, αν πανελληνίως έως και σήμερα έχουν αντιστοίχως οι μαθητές κάθε βαθμίδας! Συγκεκριμένα δεν ήταν μικρό πράγμα για την εποχή να πάρουμε μέρος – ως κομπάρσοι εννοείται – σε ντοκιμαντέρ που παραγωγός του ήταν η φοβερή, Δόμνα Σαμίου σε σχέση πάντα με την παράδοση και την μουσική της Κρήτης, όπου είδαμε τους εαυτούς μας στην μονοπωλιακή κρατική τηλεόραση να παρελαύνουμε στον περιφερειακό δρόμο με φόντο την Φορτέτζα και την Χοχλάδα, έστω και «ασπρόμαυροι», αφού δεν υπήρχε ακόμα το προνόμιο της έγχρωμης τηλεόρασης στα σπίτια μας!
Αλλά και ποιος μαθητής είχε το «προνόμιο» να έχει τις συγκλονιστικές εμπειρίες που χαράχτηκαν βαθιά στο μυαλό και την καρδιά μας από τις επισκέψεις της τάξης μας στις Αγροτικές Φυλακές στην Αγιά Χανίων, όπου συμφάγαμε με τους κρατούμενους και περιηγηθήκαμε στους χώρους εργασίας τους, συνοδευόμενοι από ένοπλους φρουρούς. Ήταν απολύτως συγκλονιστικό σε αυτή την ηλικία να βρεθούμε σε έναν χώρο τέτοιο και εννοείται ένα απολύτως ξεχωριστό «μάθημα» για μια άλλη πτυχή της ζωής!
Αλλά δεν ήταν το μοναδικό εκπαιδευτικό «σοκ» που μας υπέβαλλε ο οξύνους και ταλαντούχος μας δάσκαλος. Η επίσκεψή μας και η θέαση δύο εκτοξεύσεων πυραύλων από το πεδίο βολής στο Ακρωτήρι, – ημέρα Τετάρτη – όπου πραγματικά ήταν, ότι πιο συγκλονιστικό είχαμε δει ως τότε, μας βύθισε στην πρώτη εφηβεία μας σε βαθύ προβληματισμό, ο οποίος αποτυπώθηκε στο θέμα έκθεσης που μας έβαλε την επόμενη ημέρα ο δάσκαλός μας με θέμα «Πόλεμος και Ειρήνη»!
Όλα αυτά προφανώς δεν αποτελούσαν μέρος κάποιου «προγράμματος», αλλά πρωτοβουλίες ενός ανθρώπου που σε μια μικρή επαρχιακή πόλη ήθελε να «διδάξει» με κάθε τρόπο κι όχι προφανώς ακολουθώντας το τότε «πρόγραμμα» σπουδών! Αλλά δεν ήταν μόνο τα παραπάνω «προνόμια» που είχαμε ως μαθητές αυτού του χαρισματικού εκπαιδευτικού!
Νομίζω ότι θα ήμασταν από τους πρώτους μαθητές που πήγαμε σε ειδική πρωινή παράσταση κινηματογραφικής προβολής! Αφορμή γι’ αυτό η ταινία του Παντελή Βούλγαρη «Ελευθέριος Βενιζέλος» που αποτύπωνε την δράση του Έλληνα πολιτικού από το 1910-1927! Ίσως για πρώτη φορά βλέπαμε κινηματογράφο και σίγουρα ο Μάνος Κατράκης, ο Δημήτρης Μυράτ, ο Νικήτας Τσακίρογλου, η Όλγα Καρλάτου και ο Γιάννης Βόγλης αποτυπώθηκαν ως «μορφές», αλλά και ως ονόματα κατά τρόπο ανεξίτηλο στο μυαλό μας!
Θα μπορούσα να αναφέρω πάρα πολλά απ’ αυτά τα τέσσερα χρόνια «εκπαίδευσης» αλλά κυρίως «ωρίμανσης» με την καθοδήγηση του δασκάλου μας. Κρατώ πάντα το νεύμα του – όταν πια περιφερόμουν ως φοιτητής στην πόλη και γινόμουν αντιληπτός από αυτόν – να απαντήσω στις ερωτήσεις που αφορούσαν την εν εξελίξει ζωή μου, να δεχτώ τις νουθεσίες του και να με χαιρετήσει με αγάπη γνωρίζοντας την αμοιβαιότητα των αισθημάτων μου!
Εν κατακλείδι θα ήμουν απολύτως ευτυχής, αν όντως ίσχυε το: «μ’ όποιον δάσκαλο καθίσεις…»!
