Ο Ρήγας υπήρξε ο πρωτομάστορας, ο κινητήριος μοχλός της επανάστασης του 1821. Υπήρξε αυτός που πρώτος και επιτυχώς κατάφερε να ξεσηκώσει ολόκληρο τον υπόδουλο ελληνικό λαό. Στην προσπάθειά του αυτή στηρίχθηκε στην παράδοση (αρχαία ελληνική ιστορία, θρησκευτική και πολιτιστική παράδοση των Ελλήνων) και στις σύγχρονες ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού, ταιριάζοντας αξιοθαύμαστα παράδοση και νεοτερισμό. Οι Έλληνες, ωθούμενοι από τον Θούριο, που λειτούργησε ως εθνικός ύμνος των υπόδουλων Ελλήνων μέχρι την απελευθέρωση, αποφάσισαν να αγωνιστούν για την ελευθερία (ελευθερία ή θάνατος). Οι φιλικοί και η Φιλική Εταιρία, που υπήρξε το στρατηγείο της επανάστασης μέχρι το 1822 περίπου, στηρίχτηκαν εξ’ ολοκλήρου στον Ρήγα και στο έργο του.
Το συγγραφικό έργο του Ρήγα υπήρξε συγκλονιστικό για την εποχή του και συναρπαστικό για τους επαναστατημένους: Η στρατιωτική προκήρυξη, τα δίκαια του ανθρώπου, το σύνταγμα, Ύμνος πατριωτικός, η χάρτα της Ελλάδας και φυσικά: ο Θούριος. Ο Ρήγας ένωσε και ξεσήκωσε όλους τους Έλληνες (αλλά και όλους τους Βαλκάνιους) ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. [Είπα όλους. Θα πρέπει να εξαιρέσω τους γραικύλους εκείνους που τον κατηγόρησαν επειδή τα έβαλε με τους «θεόσταλτους» Οθωμανούς και επειδή δήθεν τα έβαλε με τη θρησκεία]. Με το έργο του ξεσήκωσε τους Έλληνες -λαό και διανοούμενους- στην επανάσταση, πρότεινε ως πολίτευμα τη Δημοκρατία και ζήτησε οι λαοί να διοικούνται με νόμους στους οποίους θα πειθαρχούν άρχοντες και αρχόμενοι. Στην εποχή μας έχει καθολική αναγνώριση.
Ο Καποδίστριας, όταν ήρθε στην επαναστατημένη Ελλάδα για να αναλάβει να κυβερνήσει τη χώρα, ήταν ήδη μια εξέχουσα πανευρωπαϊκή προσωπικότητα. Είχε ήδη καταφέρει να ιδρύσει την ελβετική δημοκρατία, εξασφαλίζοντάς της εδαφική ακεραιότητα, σύνταγμα και ουδετερότητα. Είχε κατορθώσει να προστατεύσει τα εθνικά ζητήματα της Γαλλίας μετά την ήττα του Ναπολέοντα. Είχε ήδη διαφυλάξει επιτυχώς την μη καταστολή της ελληνικής επανάστασης από τις μεγάλες δυνάμεις. Πριν γίνει διεθνής προσωπικότητα είχε αναμιχθεί με επιτυχία στα πολιτικά πράγματα της Επτανήσου Πολιτείας, συμβάλλοντας στην άμυνα της Λευκάδας κατά της επίθεσης κατάληψης από τον Αλή Πασά.
Όταν έφθασε στην Ελλάδα, το 1/10 της Επαναστατημένης Ελλάδας ήταν υπό τον έλεγχο της ελληνικής κυβέρνησης, τα 2/3 υπό τον έλεγχο των Τούρκων, το υπόλοιπο εξουσιάζονταν από Έλληνες τοπάρχες και η θάλασσα από πειρατές. Ο ελληνικός λαός λιμοκτονούσε και ο ελληνικός στρατός σπαράσσονταν από εμφυλίους πολέμους. Ο Καποδίστριας ρύθμισε το κυβερνητικό και πολιτικό ζήτημα. Οργάνωσε τον στρατό και το στόλο και εξάλειψε την πειρατεία και τη ληστεία και επανεκίνησε την οικονομία. Στο διπλωματικό επίπεδο κινήθηκε ώστε να αναγκάσει τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής να βοηθήσουν ενεργά και αποτελεσματικά την ανεξαρτησία της Ελλάδας και να επιτύχει τη μεγαλύτερη δυνατή έκταση της ελληνικής επικράτειας. Ο Καποδίστριας στα σχεδόν 4 χρόνια της διακυβέρνησής του κατάφερε εξαιρετικά επιτεύγματα στους τομείς της παιδείας, της δικαιοσύνης, των δημοσίων έργων, της κοινωνικής πρόνοιας, της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, του εμπορίου, της ναυτιλίας. Τα σχέδια του Καποδίστρια δεν μπόρεσαν να αναπτυχθούν πλήρως -παρά τη μεγάλη αγάπη του λαού- γιατί προσέκρουσαν στα συμφέροντα των φεουδαρχών και τοπαρχών, οι οποίοι εντέλει τον δολοφόνησαν.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ξεκίνησε την πολιτική του θητεία από την ιδιαιτέρα πατρίδα του, με την εξέγερση στο Ακρωτήρι και κατόπιν διέπρεψε ως πολιτικός την περίοδο της κρητικής αυτονομίας. Η σώφρων και αποφασιστική του πολιτική στάση έγινε αντικείμενο θαυμασμού από ξένους και Έλληνες, έτσι ώστε η επανάσταση του 1909 -η μόνη δημοκρατική και ανανεωτική κίνηση του ελληνικού στρατού- να τον φέρει στην Αθήνα για να κυβερνήσει και να ανασυγκροτήσει την Ελλάδα της Μελούνας. Υπήρξε ανακαινιστής του κράτους, πρωτοπόρος κοινωνικός αναμορφωτής, ιδιοφυής διπλωμάτης και εύστροφος και διορατικός κυβερνήτης της χώρας. Υπήρξε ο δημιουργός της νέας εθνεγερσίας της χώρας στους νικηφόρους πολέμους του 1912-1913, αλλά και της περιόδου 1919-1920 που κατέληξε στη συνθήκη των Σεβρών, όπου παρέδωσε στους Έλληνες την Ελλάδα των 2 ηπείρων και των 5 θαλασσών. Απελευθέρωσε την Ήπειρο, Κρήτη, Νησιά Β. Αιγαίου, Μακεδονία, Δυτική και Ανατολική Θράκη, την τεράστια περιοχή της Σμύρνης.
Βέβαια η προδοσία και η ευήθεια των πολιτικών του αντιπάλων σε συνδυασμό με τη λανθασμένη απόφαση του λαού το 1920, μας ανάγκασαν να παρατηθούμε της Ανατολικής Θράκης, της Ίμβρου και Τενέδου και βέβαια της περιοχής της Σμύρνης, επιφέροντας τη μικρασιατική καταστροφή. Παρόλα αυτά, ο Βενιζέλος, ως εκπρόσωπος της Ελλάδας κατάφερε να σταματήσει τον πόλεμο, χωρίς η ειρήνη να είναι επαχθής για την Ελλάδα. Ως κυβερνήτης ανόρθωσε τη χώρα δημιουργώντας κράτος δικαίου και εκσυγχρονίζοντας τη διοικητική μηχανή. Επιδίωξε κοινωνική ειρήνη και συνεργασία, με μια κοινωνική πολιτική για τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα. Απαλλοτρίωσε τα μεγάλα τσιφλίκια. Εφάρμοσε σειρά νόμων υπέρ των εργατών και της εργασίας.
Γενικά με την πολιτική του επέφερε οικονομική ανόρθωση και εκσυγχρονισμό του κράτους. Δυστυχώς για την Ελλάδα οι πολιτικοί του αντίπαλοι, εκτός από τη Μικρασιατική Καταστροφή, «κατάφεραν» να φέρουν και τον Εθνικό Διχασμό (που λίγο-πολύ τερματίστηκε την περίοδο της Μεταπολίτευσης με κινήσεις των Κ. Καραμανλή και Α. Παπανδρέου). Σήμερα ο Ελευθέριος Βενιζέλος τιμάται εξαιρετικά από την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, με εξαίρεση των ακροδεξιών και ακροαριστερών.
Οπωσδήποτε οι Ρήγας, Καποδίστριας και Βενιζέλος υπήρξαν οι τρεις κορυφές της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας γιατί με τα έργα τους συνέβαλαν καταλυτικά: στην εθνική αυτογνωσία και στην επανάσταση του 1821 (ο πρώτος), την επικράτηση της επανάστασης, την ανεξαρτησία καθώς και στη δημιουργία σύγχρονου κράτους (ο δεύτερος) και στην απελευθέρωση του μεγαλύτερου μέρους του ελληνισμού, τον εκσυγχρονισμό του κράτους και την ανασύνταξη της κοινωνίας (ο τρίτος).
Θα κλείσω με ένα σημείο που επίσης τους ενώνει. Ο Ρήγας καταδόθηκε ως επαναστάτης στην Αυστριακή Αυτοκρατορία από Έλληνα επιχειρηματία, η οποία τον δολοφόνησε μαζί με τους συντρόφους του κατ’ επιταγήν της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε από Έλληνες τοπάρχες. Ο Βενιζέλος επέζησε τραυματισμένος τριών (3) δολοφονικών επιθέσεων από Έλληνες βασιλόφρονες και δεν επετράπη στη σορό του να γίνει αντικείμενο λαϊκής τιμής στην Αθήνα από τη δικτατορία του Μεταξά.
Μπορεί να έφτιαξαν την πατρίδα, αλλά Έλληνες(!) κατάφεραν να τους εξοντώσουν…
