Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ πλέον έχουν υιοθετήσει μια πιο παθητική και ευρωπαϊκού τύπου πολιτική είναι πλέον οφθαλμοφανές. Παρόλα αυτά η υπερδύναμη στη αντίπερα όχθη του Ατλαντικού δεν άλλαξε ξαφνικά πολιτική. Εδώ και πέντε χρόνια στο τιμόνι του Λευκού Οίκου είναι οι Δημοκρατικοί, αυτό από μονό του είναι ένα κίνητρο για αλλαγή ρότας, καθώς παραδοσιακά οι Δημοκρατικοί είναι αυτοί που έχουν μια πιο διαλλακτική θέση στα πράγματα έναντι των πιο «θερμοκέφαλων» Ρεπουμπλικάνων.
Σαν αποτέλεσμα, της νίκης των Δημοκρατικών το 2009, οι ΗΠΑ άλλαξαν στάση ακλουθώντας λιγότερο τον καπιταλισμό καζίνο, τον καπιταλισμό της Wall Street, άλλαξαν τακτική στη άσκηση της εσωτερικής αλλά και της εξωτερικής πολιτικής. Στο εσωτερικό προσπάθησαν με το νέο σύστημα ασφάλισης να δημιουργήσουν ένα πιο δίκαιο κοινωνικό κράτος, ενώ στο εξωτερικό από τον λυσσαλέο πολύχρονο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας πέρασαν σε μια πιο ουδέτερη στάση στα γεγονότα ανά τον πλανήτη βάζοντας μπροστά τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και όχι τα πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα.
Προπομπός της νέας στάσης των Αμερικανών ήταν η επέμβαση των Ρώσων στη Γεωργία, όταν και αποσχίστηκαν οι επαρχίες της Αμπχαζίας και της νότιας Οσσετίας το 2008, όπου είχαμε μια μικρογραφία της σημερινής κρίσης στην Ουκρανία. Τότε όλοι περίμεναν μια δυναμική αντίδραση της Δύσης, κάτι το οποίο δεν έγινε έστω και αν υπήρχαν ανοιχτές και δημόσιες εκκλήσεις του τότε πρόεδρου της χώρας Μιχαήλ Σακασβίλι. Τον επόμενο χρόνο ήρθε η Αραβική άνοιξη που έπληξε όλη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε πολλές περιπτώσεις αρκετοί περίμεναν μια δυναμική επέμβαση της Δύσης κάτι που ούτε τότε έγινε. Πριν ένα χρόνο ήρθαν στο φως της δημοσιότητας φωτογραφίες που έδειχναν το νέο ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν να έχει στη διάθεσή του χάρτη, με τον οποίο στοχεύει με βαλλιστικούς πυραύλους την Ανατολική ακτή των ΗΠΑ. Σε οποιαδήποτε άλλη χρονική στιγμή αν ερχόταν στη επιφάνεια τέτοιες φωτογραφίες θα ήταν αρκετές για τις ΗΠΑ να απαντήσουν με μια περιορισμένη στρατιωτική επέμβαση, παρόλα αυτά έστω και αν υπήρχαν έντονες αντιδράσεις από τους Ρεπουμπλικάνους κάτι τέτοιο δεν έγινε.
Σαν αποτέλεσμα ήρθε και η κρίση στην Ουκρανία που κυριολεκτικά έπιασε τους Αμερικανούς στον ύπνο, καθώς από τις κινήσεις τους και τη στρατηγική διάταξη του 6ου στόλου, του στόλου της Μεσόγειου, τη χρονική στιγμή που ξέσπασε η κρίση, έδειξαν ότι δεν είχαν καν προβλέψει ότι τα γεγονότα θα κλιμακωθούν με τέτοια ένταση.
Σαν αποτέλεσμα η Ρωσία έχει βρει το χώρο που παραχωρούν οι ΗΠΑ και δεν αφήνουν κομμάτια της πάλε ποτέ αυλής τους, στην μοίρα τους. Πλέον όλα δείχνουν ότι οι ΗΠΑ αρχίζουν να έχουν μια πιο διαλλακτική στάση και μια λιγότερο μιλιταριστική διάθεση, και για όλα αυτά υπάρχουν προφανώς σημαντικές αιτίες.
Το δόγμα «no boots on the ground» του αρχιστράτηγου Μάρτιν Ντέμπσεϊ που πρωτοακούστηκε από τον Μπάρακ Ομπάμα με αφορμή την επέμβαση στη Συρία έχει πλέον κερδίσει έδαφος στην Ουάσινγκτον, ενώ όλα δείχνουν ότι στην επομένη τουλάχιστον δεκαετία τον βασικό ρόλο στην έκβαση των παγκόσμιων διπλωματικών μαχών δεν θα έχουν τα άρματα και τα κανόνια αλλά τα bonds, τα funds και το ηλεκτρονικό χρήμα.
Και αυτό γιατί μπορεί οι ΗΠΑ να έχουν αφήσει σε δεύτερο ρόλο τη παγκόσμια επιβολή με τη στρατιωτική δύναμη, αλλά έχουν περάσει σε πρώτο ρόλο τον έμμεσο εκβιασμό στην παγκόσμια διπλωματική σκηνή μέσω του χρηματοπιστωτικού τους τομέα και των χρηματαγορών.
Δυο είναι πλέον τα παραγωγικά κομμάτια που ουσιαστικά εξάγει η Αμερικανική οικονομία, ο στρατιωτικός εξοπλισμός και το χρηματοπιστωτικό σύστημα με τις χρηματαγορές, οτιδήποτε άλλο προσπάθησαν να εξάγουν οι Αμερικανοί (εκτός από ταινίες του Χόλυγουντ) απέτυχε παταγωδώς.
Σαν αποτέλεσμα της τακτικής αυτής, τη δεδομένη χρονική στιγμή στα χαρτοφυλάκια των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων, οι οποίοι βρίσκονται στις ΗΠΑ υπάρχουν δεκάδες ονόματα μεγαλοεπενδυτών από όλο τον κόσμο, οι όποιοι χρησιμοποιούν και χρησιμοποιούνται από τους οίκους αυτούς για να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους εκατέρωθεν.
Για παράδειγμα η Merrill Lynch, η οποία βρίσκεται στον Μανχάταν και αποτελεί κομμάτι της Bank of America και ως εκ τούτου της Αμερικανικής κυβέρνησης, διαθέτει κεφάλαιο διαχείρισης διαθεσίμων/καταθέσεις πελατών της τάξεως των 2,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, πολλά εκ των οποίων ανήκουν σε Ρώσους μεγιστάνες.
Σαν αποτέλεσμα το ελληνικό πείραμα έπιασε, πλέον ακόμα και οι υπερδυνάμεις δεν χρειάζονται να μπαίνουν σε περιπέτειες με πολέμους και απειλές, απλά για να πετύχουν τον σκοπό τους χειραγωγούν τις χρηματαγορές και τους CEO των επενδυτικών οίκων με δελεαστικούς όρους, ασκούν τις κατάλληλες πιέσεις εκεί που πρέπει και έχουν παγκόσμια διπλωματικά αποτελέσματα. Περάσαμε από την διπλωματία των φρεγατών στην διπλωματία των hedge funds.
Πλέον και για την επόμενη δεκαετία μέχρι να κλείσει και αυτός ο κύκλος οι πόλεμοι ανά τον κόσμο δεν θα γίνονται από στρατηγούς με χάρτες να σχεδιάζουν διάταξη μάχης, αλλά από οικονομολόγους/επενδυτές με σταθερές, συντελεστές και οικονομετρικές αναλύσεις.
* Ο Θανάσης Πετράς είναι δημοσιογράφος – οικονομολόγος
