Από τους γιατρούς που μας τίμησαν εκτός Κρήτης και διακρίθηκαν στη διεθνή επιστημονική κοινότητα ήταν τόσο Γιάννης Τριποδιανάκης που πρωτοστάτησε για τη δημιουργία Ψυχιατρικής Κλινικής στον Ευαγγελισμό όσο και ο Πολυζώης Πολύζος, ο πρωτοπόρος γιατρός στην έρευνα της φαρμακοθεραπείας για τα αυτιστικά παιδιά..Ας τους γνωρίσουμε μέσα από το σημερινό μας αφιέρωμα.
Ο Γιάννης Τριποδιανάκης υπήρξε ένας λαμπρός επιστήμονας που σύνδεσε το όνομά του με την έννοια του ήθους στην ψυχιατρική. Ο ίδιος πρωτοστάτησε για την λειτουργία Ψυχιατρικής Κλινικής στον Ευαγγελισμό.Γεννήθηκε στην Αθήνα από γονείς Ρεθεμνιώτες. Μεγάλωσε με το μικρότερο αδελφό του Τάσο, με κάθε επιμέλεια και καλή αγωγή από τους γονείς του. Είχε από μικρός μεγάλη έφεση στα γράμματα. Από μαθητής Γυμνασίου του άρεσε η ιατρική επιστήμη και ιδιαίτερα η Ψυχιατρική.
Μετά το Γυμνάσιο και κατόπιν πανελληνίων εξετάσεων της εποχής με το σύστημα «Μπακαλορεά» του Γεωργίου Παπανδρέου, εισήλθε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου και σπούδασε.
Αποφοίτησε το 1973 και κατόπιν στρατεύθηκε ως έφεδρος αξιωματικός. Στη συνέχεια υπηρέτησε ως αγροτικός γιατρός στην Αργυρούπολη, όπου και άφησε το πρώτο του ανθρώπινο-ιατρικό αποτύπωμα, περιθάλποντας και ξενυχτώντας ασθενείς ηλικιωμένους χωριών της περιοχής. Μάλιστα τους πρόσφερε φάρμακα που δεν τους παρείχε δωρεάν το κράτος από το δικό του υστέρημα. Ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος συμπεριφερόταν στους ασθενείς του σαν καλός συγγενής και επιστήθιος φίλος. Κι ας ήταν η προσφορά του επιζήμια για τον βιοπορισμό του, την προσωπική του ζωή και την καθημερινότητά του.
Στη συνέχεια ακολούθησε την ειδικότητα του Νευρολόγου Ψυχιάτρου το 1981 και εργάστηκε σε μεγάλα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία της Αττικής όπως στο Δρομοκαίτειο Αθηνών, στο Αιγινήτειο όπου παρέμεινε προκειμένου να κάνει τις πρώτες του έρευνες στην Ψυχιατρική Επιστήμη.
Η διδακτορική του διατριβή έγινε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα την όψιμη δυσκινησία το 1988.
Στο Λονδίνο ασχολήθηκε με το θέμα γνωσιακή – αναλυτική ψυχοθεραπεία, όπου έλαβε άδεια ασκήσεως και εποπτείας το 1989.
Συμμετείχε σε πολλά ερευνητικά προγράμματα, καθώς επίσης σε επιστημονικά συνέδρια σε Ευρώπη και Αμερική και υψηλού επιπέδου βιβλία με πληθώρα δημοσιεύσεις.
Όμως εκεί που σταδιοδρόμησε περισσότερο και άφησε την ανθρώπινη και επιστημονική του σφραγίδα ήταν στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός, όπου συνέβαλε στην οργάνωση της Ψυχιατρικής Κλινικής του και παρέμεινε για πολλά χρόνια μέχρι το βαθμό του διευθυντή και κατόπιν συνταξιοδοτήθηκε.
Πολλοί επιφανείς επιστήμονες σήμερα όπως η κα Καλλιόπη Ψαρουδάκη, που έκανε την πρακτική της πλάι του στον Ευαγγελισμό και μάλιστα στα «πολύ βαθειά νερά», όπου πολλές φορές κινδυνεύει και η σωματική ακεραιότητα του γιατρού έχουν να πουν πολλά για τον δάσκαλο που τους μύησε στην πεμπτουσία της επιστήμης τους και τους δίδαξε πως η καλύτερη ενισχυτική θεραπεία της φαρμακευτικής είναι η αγάπη, η κατανόηση, ο σεβασμός στον πάσχοντα συνάνθρωπο.
Ο Γιάννης Τριποδιανάκης φαίνεται πως είχε ευαισθητοποιηθεί περισσότερο με την περίπτωση ανθρώπων που διακρίνονται στην κοινωνία που ζουν από την όποια ιδιορρυθμία τους και τον ταραγμένο ψυχικό τους κόσμο. Η τύχη αυτών των ανθρώπων που ήταν σε αλλοτινούς καιρούς αντικείμενο χλεύης στοίχειωνε στη συνείδησή του.
Και κατάφερε σαν γιατρός να εμπνεύσει και στους συναδέλφους του αισθήματα για τους ψυχικά ασθενείς ώστε να μην εκλείψει ο σεβασμός στα πρόσωπά τους που τόσο είχαν ανάγκη.
Αυτό που επίσης κατάφερε από τα διάφορα νοσοκομεία που πέρασε ήταν να βοηθά τους οικονομικά ανήμπορούς ασθενείς και τους εύπορους να κατευθύνουν την οικονομική στήριξή τους στα κέντρα Ψυχικής Υγείας του Ευαγγελισμού και της Πλατείας Βάθης.
Αν και ιδιώτευσε κάποια διαστήματα και λόγω κύρους είχε σεβαστή πελατεία δεν σκέφτηκε ποτέ να εκμεταλλευτεί καταστάσεις.
Όταν συνταξιοδοτήθηκε αποφάσισε να κατέβη στο Ρέθυμνο για να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Με αξιοπρέπεια έζησε και στην πόλη του δίνοντας πνοή στην έννοια της ψυχικής υγείας και πως θα μπορούσε να ευαισθητοποιήσει την τοπική κοινωνία. Δημιούργησε και μια ευτυχισμένη οικογένεια που ομόρφυνε περισσότερο ένα παιδί.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του πέρασε στην πόλη του ως ιδιώτης ψυχίατρος. Μέχρι το τέλος της ζωής του πρόσφερε μεγάλες υπηρεσίες στον τομέα της ψυχικής υγείας αποφεύγοντας τη δημοσιότητα.
Και μόνο σε μια επιστημονική εκδήλωση που έγινε την Παρασκευή 27 Νοεμβρίου 2015 στο Σπίτι του Πολιτισμού στο Ρέθυμνο και ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του επιφανείς επιστήμονες που συμμετείχαν μας ενημέρωσαν για όλες εκείνες τις φωτεινές παρεμβάσεις του αείμνηστου συναδέλφου του και για τα όσα κληροδότησε στους επόμενους από τη γνώση και την εμπειρία που απέκτησε με τόσο κόπο αλλά με πίστη στον άνθρωπο και στις δυνατότητές του.
Και στο Γιάννη Τριποδιανάκη οφείλουμε μια αλλαγή νοοτροπίας στην αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών.
Όσο για το μεγαλούργημά του, την Ψυχιατρική Κλινική του Ευαγγελισμού, που δημιούργησε με τόσο κόπο, και την είχε φέρει σε ένα τόσο λαμπρό επίπεδο παροχής υπηρεσιών στους ψυχικά πάσχοντες είδαμε πως κατήντησε όταν ο Τριποδιανάκης συνταξιούχος πια κατέβηκε στο Ρέθυμνο.
Βρίθουν στον αθηναϊκό τύπο δημοσιεύματα μομφής για το κατάντημα της Ψυχιατρικής Κλινικής του Ευαγγελισμού, που αποτελούσε επί Τριποδιανάκη υποδειγματική νοσηλευτική μονάδα.
Ευτυχώς που δεν ζούσε για να διαβάζει και να θλίβεται από το κατάντημα ενός έργου που κατέθεσε Ψυχή για να το οργανώσει.
Θα πρέπει πάντως η ψυχή του να αγάλλεται που στο Ρέθυμνο οι συνάδελφοί του διακρίνονται για το επιστημονικό τους κύρος αλλά κυρίως για τις νέες μεθόδους που εφαρμόζουν με βασικό συντελεστή την αντιμετώπιση κάθε ασθενούς με ανθρωπιά και πάνω από όλα με σεβασμό. Αυτά που πάντα πρέσβευε ο αξέχαστος Γιάννης Τριποδανάκης.
Ο Πολυζώης Πολύζος
Ο Πολυζώης Πολύζος, γιος του Αντώνη και της Αγγελικής γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1925. Μεγάλωσε με τις παραδόσεις της Ιωνίας, καθώς η οικογένειά του δεν ξεχνούσε τις ρίζες της στην μαρτυρική Μικρά Ασία.
Άνθρωποι φιλότιμοι κι εργατικοί μεγάλωσαν με αξιοπρέπεια τα πέντε παιδιά τους. Από τα πιο γνωστά στην τοπική κοινωνία και ο Παναγιώτης χρόνια διοικητικό στέλεχος της Ιεράς Μητρόπολης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου και από τα πρώτα μέλη της Μικτής Ρεθεμνιώτικης Χορωδίας.
Ο Πολυζώης που ήταν ο τέταρτος στη σειρά, διακρινόταν για τη φιλομάθειά του και μια εργατικότητα που του επέτρεψε να κάνει δημιουργική κάθε ώρα της καθημερινότητάς του.
Τελείωσε το δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο στο Ρέθυμνο πρώτος πάντα μεταξύ των πρώτων.
Αφού τελείωσε το γυμνάσιο, αποφάσισε να σπουδάσει γιατρός στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αν και κάτι δεν το επέτρεπαν τα οικονομικά της πατρικής οικογένειας. Το τόλμησε όμως. Έδωσε εξετάσεις το 1946 και εισήχθη στην ιατρική σχολή μεταξύ των πέντε πρώτων. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες, οικονομικού τύπου. Τα κατάφερε όμως, χάρις στην ισχυρή του θέληση, την εργατικότητά του, τη φιλομάθειά του, την ισχυρή προσωπικότητά του, αλλά και χάρις στη βοήθεια που του πρόσφεραν συμφοιτητές του, αλλά κυρίως χάρις τη βοήθεια που του πρόσφερε μια φτωχή συμπατριώτισσα της μητέρας του που τον στέγασε στο φτωχικό μικρό σπιτάκι της, στην περιοχή των Αμπελοκήπων. Αυτήν τη γυναίκα δεν την ξέχασε ποτέ ο Πολυζώης. Κάθε φορά που ερχόταν στην Ελλάδα από την Αμερική, πετυχημένος πια γιατρός την επισκεπτόταν, το κυριότερο δε την στήριζε οικονομικά, παρέχοντάς της ένα μόνιμο οικονομικό βοήθημα ως το τέλος της ζωής της.
Ο εμφύλιος σπαραγμός διέκοψε την αναβολή στράτευσης που είχε λάβει με την είσοδό του στην ιατρική σχολή, και εκλήθη να υπηρετήσει στον ελληνικό στρατό. Κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων τραυματίστηκε από βλήμα όλμου. Μετά το τέλος της εμφύλιας σύρραξης συνέχισε τις σπουδές του και το 1952 παίρνει το πτυχίο του. Μετέβη στην Κεφαλονιά που είχε κτυπηθεί από τον εγκέλαδο για να δουλέψει ως γιατρός και να ανακουφισθεί οικονομικά. Άνθρωπος όμως με έντονες πνευματικές ανησυχίες, με ισχυρή έφεση για περαιτέρω επιστημονική κατάρτιση δεν μπορούσε να περιορισθεί στο πτυχίο της ιατρικής μόνο, και το 1954 φεύγει με υποτροφία για μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ στον Καναδά. Στον Καναδά δούλεψε πολύ και δεν άργησε καθόλου να διακριθεί και να διαπρέψει. Όλοι αναγνώρισαν τις ικανότητές του και την προσωπικότητά του, αλλά και την επιστημοσύνη του, τιμώντας έτσι το ελληνικό όνομα και την εθνική καταγωγή του. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στη νευρολογία και την ψυχιατρική μετέβη στις Η.Π.Α. και διορίστηκε επίκουρος καθηγητής στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Αναφέρει σχετικά ο κ. Γεώργιος Περπυράκης σε μια μνημόσυνη αναφορά του για τον επιφανή επιστήμονα και φίλο του:
«Άφησε, λοιπόν, το Μόντρεαλ, όπου του άρεσε γιατί εκεί υπήρχε μια πολυπληθής και ζωντανή ελληνική κοινότητα, και πήγε στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης «όπου είχα την ευκαιρία μαζί με τον καθηγητή μου να ασχοληθούμε με την έρευνα της ψυχοφαρμακολογίας ειδικά για αυτιστικά παιδιά. Για 15 ολόκληρα χρόνια εργαστήκαμε για το σκοπό αυτό στο Ίδρυμα Ερευνών του Πανεπιστημίου. Μελετήσαμε τη χρήση ψυχοτροπικών φαρμάκων για να διαπιστώσουμε ποιες ήταν οι θεραπευτικές τους δυνατότητες, αλλά και ποιες ήταν οι τυχόν παρενέργειές τους και δημοσιεύσαμε μελέτες που δεν είχαν πραγματοποιηθεί μέχρι τότε στον τομέα αυτόν. Από τα αποτελέσματα των ερευνών μας καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι τα φάρμακα είναι αποτελεσματικά κυρίως για τους ενήλικες. Όσον αφορά τον παιδικό αυτισμό και τις παιδικές ψυχώσεις δεν υπάρχει δυστυχώς πλήρης θεραπεία. Τα φάρμακα βέβαια ελαττώνουν τα ενοχλητικά συμπτώματα που εμποδίζουν το αυτιστικό παιδί να μάθει και να εξελιχθεί κοινωνικά και σε μερικά παιδιά φέρνουν θεραπευτικά αποτελέσματα, αλλά αυτό δεν είναι ο κανόνας», όπως ο ίδιος δήλωσε σε μια συνέντευξή του στο περιοδικό «Πάνθεον», τεύχος 925/24-1-1989.
Στις πανεπιστημιακές κλινικές John Hopkins και στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης εκπαιδεύτηκε για 6 χρόνια και στη συνέχεια στο Νευρολογικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ, όπου και ειδικεύτηκε στη νευρολογική ανατομία της επιληψίας. Ανέλαβε την επιστημονική υποστήριξη στο League School της Νέας Υόρκης, το πρώτο σχολείο που ιδρύθηκε στις Η.Π.Α. για αυτιστικά παιδιά και γενικά για παιδιά αλλά και για ενηλίκους που παρουσίαζαν ποικίλα προβλήματα αποκλίνουσας συμπεριφοράς. Στο κέντρο αυτό ο Πολυζώης Πολύζος προσέφερε ανιδιοτελώς τις ιατρικές υπηρεσίες του για 40 ολόκληρα χρόνια. Κατέλαβε, ακόμη, δημόσια κρατική θέση, διορίστηκε γενικός διευθυντής αρχίατρος στον έλεγχο για τις συντάξεις αναπηρίας στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης, Νέας Υερσέης και του Πόρτο Ρίκο. Για την πραγματικά μεγάλη ιδιωτική του πελατεία διατηρούσε δύο ιατρεία, ένα στην 5η Λεωφόρο, στην καρδιά του Μανχάταν και ένα άλλο στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.
Ο Πολυζώης ποτέ μα ποτέ δεν ξέχασε την ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ρέθυμνο, που τόσο αγαπούσε, γι’ αυτό και ζήτησε να αναπαυθεί εδώ, στην αγκαλιά της ρεθυμνιώτικης γης. Πάντα έλεγε ότι αυτό που νοσταλγούσε στην Αμερική, όπου «κανείς δεν με παραγκώνισε μέχρι εδώ που έφτασα» ήταν η πατρίδα. Κάθε καλοκαίρι ερχόταν στο Ρέθυμνο, και όλοι στη γειτονιά τον περιμέναμε και τον υποδεχόμαστε με ιδιαίτερη χαρά, γιατί ήταν άνθρωπος προσηνής, καλοκάγαθος, ήρεμος και ευγενής, αλλά ταπεινός που ποτέ δεν μιλούσε για τον εαυτό του. Δεν αρνήθηκε ποτέ σε κανένα τις ιατρικές του υπηρεσίες, με τη δικαιολογία ότι τώρα είμαι σε διακοπές.
Επίσης Έλληνες γιατροί της ειδικότητάς του, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι ζητούσαν ενημέρωση για τις επιστημονικές επιτεύξεις στον τομέα της νευρολογίας και της ψυχιατρικής. Νοσταλγούσε να έλθει εδώ και να προσφέρει τις γνώσεις του στην Ελλάδα, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Για το λόγο αυτό το 1978 αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δεν τα κατάφερε, όμως, να καταλάβει θέση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, γατί δεν γνώριζε από υπόγειες διαδρομές. Κατέλαβε, όμως, θέση στην ιατρική σχολή του Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο Ηράκλειο. Πολύ γρήγορα, όμως γύρισε στην Αμερική γιατί δεν μπορούσε να υποφέρει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες λειτουργούσε το ελληνικό πανεπιστήμιο.
Έτσι στην Αμερική άφησε την τελευταία του πνοή, το Νοέμβριο του 2011, αφού προηγουμένως είχε ζητήσει να τον φέρουν εδώ, στο Ρέθυμνο και είχε κανονίσει όλες τις λεπτομέρειες για το τελευταίο του αυτό ταξίδι. Στις 27 Νοεμβρίου 2011 η εφημερίδα New York Times έγραψε γι’ αυτόν: «Ο Πολυζώης Πολύζος για 40 χρόνια πρόσφερε τις υπηρεσίες του ως επιστημονικός διευθυντής στο κέντρο The League για παιδιά και ενηλίκους. Αγκάλιαζε όλους αυτούς που είχαν ανάγκη από βοήθεια, ειδικά οι ανίκανοι και εν γένει οι ευάλωτοι. Η αφοσίωση του ιατρού Πολύζου ήταν τέτοια που κέρδιζε την αγάπη και τον σεβασμό όλων όσων είχαν το προνόμιο να τον γνωρίζουν». Το θεραπευτικό αυτό κέντρο τιμώντας τη μνήμη του ονόμασε μια κεντρική του αίθουσα «Αίθουσα Ιατρού Πολυζώη Πολύζου».
Ο γιατρός Πολυζώης Πολύζος τίμησε στην Αμερική όχι μόνο το όνομά του αλλά και την εθνική καταγωγή του, την Ελλάδα…».
Αυτός ήταν ο Πολυζώης Πολύζος που πρόσφερε τόσο σημαντικές υπηρεσίες στην επιστήμη του και ιδιαίτερα σε μια τόσο τρυφερή κατηγορία παιδιών που χρήζουν του ενδιαφέροντος και της αγάπης μας.
Πηγές:
Γεωργίου Περπυράκη: Πολυζώης Πολύζος. Ο πρωτοπόρος γιατρός στην έρευνα της φαρμακοθεραπείας για τα αυτιστικά παιδιά
Μαρτυρίες Παναγιώτη Πολύζου στην Εύα Λαδιά
Αρχείο Τάσου Τριποδιανάκη
Πρακτικά Εκδήλωσης Ψυχικής Υγείας (27/11/2015)
