Κοινό τόπο αποτελεί η άποψη ότι καλό είναι ο πήχης να ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά σε κάθε ευγενική προσπάθεια του ανθρώπου. Και η αλήθεια αυτή γίνεται καταφάνερη στην περίπτωση του Μουσικού Σχολείου της πόλης μας από τη γενικότερη, τον τελευταίο καιρό, κοινωνική παρουσία του και προσφορά. Και πραγματικά, το Σχολείο αυτό, κάθε φορά, σε κάθε εκδήλωσή του, φαίνεται να επιδιώκει όλο και νέες υψηλότερες προκλήσεις, προτείνοντας στο ρεθεμνιώτικο κοινό έργα ποιότητας και υψηλών πνευματικών απαιτήσεων. Έτσι, τον τελευταίο καιρό, συχνά πυκνά μας εκπλήσσει ευχάριστα με τις ποικίλες πρωτοβουλίες του. τις μουσικές εκδηλώσεις, τα περίφημα Κυριακάτικα πρωινά με μουσική και λόγο, τις συναυλίες, τα ρεσιτάλ και τις τιμητικές εκδηλώσεις που διοργανώνει στην πόλη μας.
Το Ρέθυμνο πρέπει να νιώθει ιδιαίτερα περήφανο και τυχερό για το Μουσικό του Σχολείο και για τη μουσική παιδεία και καλλιέργεια που τόσο γενναιόδωρα παρέχει στα παιδιά του και την ευαισθησία και συναίσθηση της βαριάς ευθύνης που το διακρίνουν στην προσφορά και στην καλλιέργεια του μουσικού του τόπου μας πολιτισμού.
Γράφω τα λόγια αυτά με αφορμή το τελευταίο υπέροχο ρεσιτάλ πιάνου, που έδωσαν, την Τετάρτη 11 Μαρτίου 2015, στην αίθουσα εκδηλώσεων «Παντελής Πρεβελάκης» (τζαμί Νεραντζέ) της πόλης μας, οι καθηγήτριες τού Σχολείου Σούλα Τσαούσογλου και Ρίκα Χαλκιαδάκη, σε έργα του Γαλλο-Πολωνού συνθέτη Frédéric François Chopin, ενός από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του ρομαντισμού στη μουσική και από τους μεγαλύτερους πιανίστες της εποχής του. Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης, σύμφωνα με το εισαγωγικό «Προλόγισμα» του διευθυντή του Σχολείου κ. Ραπτάκη, αλλά και το θαυμάσια ενημερωτικό- γύρω από τις δύο ερμηνεύτριες, τα ερμηνευθέντα κομμάτια, την εποχή και τον συνθέτη τους- Πρόγραμμα είναι η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου και ο Δήμος Ρεθύμνου.
Η ρομαντική μουσική δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από τις ιστορικές εξελίξεις. Ο χρόνος εμφάνισής της, ο 19ος αιώνας, είναι η χρονική περίοδος κατά την οποία αναπτύσσονται τα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης, με αποτέλεσμα τη δημιουργία εθνικού συναισθήματος και την ανεξαρτητοποίηση διαφόρων εθνικοτήτων από τον ξενικό ζυγό. Το ρομαντικό κίνημα για το άπιαστο και το επακόλουθο ανεπιτυχές αποτέλεσμά του προσδίδει στην τέχνη αυτήν ένα άρωμα προσμονής, λαχτάρας και διάχυτης μελαγχολίας. Η κλασική καθαρότητα αντικαθίσταται από την επιτηδευμένη θαμπάδα και αμφιβολία, ενώ ο ορθός λόγος αντικαθίσταται από τα υπονοούμενα, τον συμβολισμό και τις παρομοιώσεις.
Ο εκ των ρομαντικών απαράμιλλος Chopin γεννήθηκε στη Βαρσοβία, την 1η Μαρτίου 1810, από Πολωνέζα μητέρα και Γάλλο πατέρα και έζησε στο Παρίσι. Από μικρή ηλικία έδειξε ασυνήθιστη έφεση στο πιάνο και, παρά τα λίγα μαθήματα που πήρε, διαμόρφωσε- κυρίως μόνος του- την προσωπική του προσέγγιση και τελειότητα στο όργανο. Η επιρροή της μουσικής του Chopin εντοπίζεται σε πάρα πολλά επίπεδα. Τα εξωτερικά της χαρακτηριστικά τα μιμήθηκαν πολλοί συνθέτες που έγραφαν ελαφρά κομμάτια «σαλονιού». Η πρωτότυπη αρμονική του γλώσσα προανήγγειλε τον Brahms, τον Wagner και άλλους συνθέτες τού όψιμου ρομαντισμού, ενώ η ιδιαίτερη πιανιστική γραφή του, με την εξαιρετική διαύγεια και ελαφρότητα τού ήχου, τα ευαίσθητα ηχοχρώματα, τις ασύγκριτες δυναμικές και τη μοναδική άρθρωση αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για συνθέτες όπως οι: Rachmaninov, Scriabin, Lyadov και Debussy.
Πέθανε από φυματίωση, σε ηλικία 39, μόλις, ετών στο Παρίσι.
Η βραδιά ξεκίνησε με τη Σούλα Τσαούσογλου, η οποία παρουσίασε τα πολύ γνωστά και διεθνώς αγαπημένα έργα του Chopin: α) Πολονέζα– πολωνικό χορό, φόρο τιμής για την πολύπαθη πατρίδα του- (έργο 53, σε λα μείζονα) και β) Σονάτα Νο 2 [(έργο 35), μέρη: grave, scherzo, το περίφημο πένθιμο εμβατήριο (που έχει γίνει εξαιρετικά γνωστό στην παγκόσμια λαϊκή κουλτούρα) και το finale]. Δύσκολα κομμάτια και τα δυο, στον χρόνο και στην εκτέλεση, αποδόθηκαν, συνολικά, τέλεια και με υποδειγματική δεξιοτεχνία. Η κ. Τσαούσογλου, με σαφή αντίληψη του χαρακτήρα της μουσικής, της μορφολογίας και των ειδικών ιδιομορφιών της στο κάθε μουσικό έργο που επέλεξε, το απέδωσε χωρίς την άσκοπη προσφυγή σε μια στείρα επίδειξη ή σε άλλους εκφραστικούς μανιερισμούς, αλλά διατηρώντας, σε όλη τη διάρκεια της ερμηνευτικής διαδικασίας, την απαιτούμενη μουσική ετοιμότητα και ισορροπία.
Στο δεύτερο μέρος το πιάνο κυριολεκτικά έλαμψε στα χέρια της Ρίκας Χαλκιαδάκη, που με απίστευτη καθαρότητα και δεξιοτεχνία εκτέλεσε τα, επίσης γνωστά, έργα του Chopin: α) Fantaisie- Improptu (έργο 66, σε Do δίεση ελάσσονα) β) Βallade, no 1 (έργο 23) γ) τα μελωδικότατα Νυκτερινά (έργο 9, No 2 σε Mi ύφεση μείζονα και έργο posthmus, σε do δίεση ελάσσονα) και δ) το θυελλώδες, αστείο και ζωηρό Schertzo (έργο 31, σε Si ϋφεση ελάσσονα). Με απαράμιλλη καθαρότητα και, συχνά, με εξωπραγματικές ταχύτητες, η Ρίκα Χαλκιαδάκη εμφύσησε με φανερή αυτοπεποίθηση φως στην παρτιτούρα, διαμόρφωσε παραγράφους και ενότητες, ανέδειξε ανάσες δευτερολέπτων, που λες και σταματούσαν τον χρόνο, προβάλλοντας την εν γένει δομή και ποιότητα τού έργου, συχνά πίσω από έναν ευφρόσυνο καταιγισμό από νότες. Η θυελλώδης ανταπόκριση του κοινού, μετά από όλα αυτά, ήταν απόλυτα αναμενόμενη, αφού έτσι ερμηνευμένος ο εκρηκτικός και νευρώδης χαρακτήρας της μουσικής προσφέρει στον ακροατή μια σπάνια ευκαιρία για συγκινησιακή υπέρβαση από την εξοντωτική καθημερινότητα.
Αισθάνομαι την ανάγκη να συγχαρώ μέσα από την καρδιά μου τις δύο παραπάνω ερμηνεύτριες, καθηγήτριες του Μουσικού Σχολείου της πόλης μας, για την προχθεσινή πανηγυρική τους συναυλία και τον εκλεκτό φίλο διευθυντή του κ. Σπύρο Ραφτάκη, που, για άλλη μια φορά, μας έδωσαν τόσο απτά δείγματα της σπουδαίας δουλειάς που επιτελείται στο Σχολείο αυτό της πόλης μας. Η ερμηνεία τους- για άλλη μια φορά θα το σημειώσω- υπήρξε άψογη, πραγματικά υποδειγματική! Στα χέρια των δύο λαμπρών συμπολιτισσών εκτελεστριών τα μουσικά κομμάτια, μαζί και τα πιάνα, απέκτησαν φωνή, έλαμψαν εσωτερικά και ζωογόνησαν και δικαίωσαν τις προσδοκίες του κοινού, ενώ το πανηγυρικό κλείσιμο της συναυλίας από τη Ρίκα Χαλκιαδάκη αποδείχτηκε το ιδανικότερο μουσικό επιδόρπιο μιας σπάνιας καλλιτεχνικής βραδιάς, που μίλησε στην καρδιά του ρεθεμνιώτικου μουσικόφιλου κοινού.
