Σεβασμός και υπόκλιση στη διαφορετικότητα: Η Τέχνη… του να γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος

Η παράσταση της θεατρικής ομάδας των μαθητών του 1^ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Ρεθύμνου, για την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, έχει μόλις ολοκληρωθεί, εν μέσω επευφημιών και χειροκροτημάτων. Τα φώτα δεν σβήνουν – εξακολουθούν να είναι στραμμένα στους πρωταγωνιστές: Παιδικές φωνές και τραγούδια γέμισαν τον χώρο. Οι παρευρισκόμενοι προσπαθούν να κουμαντάρουν τα συναισθήματά τους: Η διευθύντρια Μάχη Κασπίρη, έμπλεη υπερηφάνειας, μοίραζε και δεχόταν «συγχαρητήρια». Ο δήμαρχος Ρεθύμνης Γιώργης Μαρινάκης αδυνατούσε να συγκρατήσει τα δάκρυά του. «Σήμερα ένιωσα ότι είμαι πολύ μικρός» μονολογούσε. Η αντιδήμαρχος Παιδείας και Κοινωνικής Πολιτικής Άννα Ελευθεριάδου – Γκίκα αισθανόταν και αποκαλούσε «παιδιά της» τους μικρούς ηθοποιούς. Ο διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λάμπρος Καρβούνης ευχαριστούσε τους φορείς για την πολύτιμη συνδρομή τους στη βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Το «Γέφυρες Χτίζουμε… Φράγματα Γκρεμίζουμε!», ο τίτλος του θεατρικού δρώμενου, ήταν άλλο ένα μάθημα ζωής, από αυτά που ανταλλάσσουν κάθε μέρα μαθητές και εκπαιδευτικοί και παραδίδουν στην υπόλοιπη κοινωνία με την πρώτη ευκαιρία: όπως χθες το πρωί…

«Τα παιδιά είναι η ενέργειά μου»

Μπροστά απ’ την άδεια σκηνή, η υπεύθυνη της δράσης Ζαχαρούλα Γιαννιού, θεατρολόγος του σχολείου, σκεφτόταν και επεξεργαζόταν από τώρα την χριστουγεννιάτικη παράσταση. Την πλησιάσαμε. Μας καλοδέχτηκε με τη φυσική της ευγένεια. Το χαμόγελό της άστραφτε ακόμα και πίσω από τη μάσκα της. Η αγάπη που λαμβάνει από κάθε παιδική αγκαλιά, αντανακλά στα μάτια της. Μικροί και μεγάλοι ήρωες γίνονται …ένα!

Πιστεύει «ακράδαντα» ότι «πρέπει να χτίζονται γέφυρες, να γκρεμίζονται τα φράγματα. Να γινόμαστε όλοι ένα!». Η αναπηρία για την ίδια «δεν σημαίνει ανικανότητα. Αυτό πρέπει να το καταλάβουμε πολύ καλά».

Κατάγεται από την Μονεμβασιά. Σπούδασε θεατρολόγος με μεταπτυχιακό στην Ειδική Αγωγή. Το έκανε «πολύ συνειδητά».

• Ποιο ήταν το ερέθισμα;

«Θέλω όλα τα παιδιά μας να διεκδικούν αυτό που πρέπει να έχουν: ίσες αξίες, ίσες ευκαιρίες. Να τους αναγνωρίζονται δικαιώματα σε όλους τους τομείς της ζωής τους. Όλοι είμαστε διαφορετικοί, αλλά όλοι είμαστε κι ίσοι! Δεν θέλω η λέξη «διαφορετικότητα’» να έχει αρνητική χροιά».

• Έχετε κάνει ήδη τέσσερις γιορτές κι ετοιμάζεστε για την πέμπτη…

 «Ναι! Κάναμε 28^η Οκτωβρίου, κάναμε στο Αρκάδι, κάναμε 17 Νοέμβρη, κάναμε σήμερα (σ.σ χθες) για την Αναπηρία και σιγά – σιγά ετοιμαζόμαστε και για τα Χριστούγεννα».

• Λέγεται ότι το θέατρο λειτουργεί ψυχοθεραπευτικά σε όλους τους ανθρώπους…

«Βέβαια! Και γι’ αυτά τα παιδιά είναι πάρα πολύ σημαντικό. Διότι υπάρχουν παιδιά τα οποία επικοινωνούν αλλά όχι με λεκτικό τρόπο. Οπότε, μέσα από το θέατρο, μέσα από κινήσεις του σώματός τους (ακόμα κι αν είναι σε αμαξίδιο), μέσα από εκφράσεις του προσώπου τους, μπορούν πάρα πολύ εύκολα να μπουν σε όλο αυτό το πνεύμα του θεάτρου. Να εξωτερικεύσουν πράγματα που δεν θα μπορούσαν ποτέ να εξωτερίκευαν με άλλον τρόπο».

• Δείχνετε ενθουσιασμένη. Φαίνεται πόσο πολύ το ζείτε όλο αυτό κι εσείς…

«Τρελαίνομαι, γιατί έρχονται τα παιδιά και μου λένε «θέλουμε κι άλλες πρόβες!’». Αυτή είναι η ανταμοιβή μου! Ό,τι έχουμε κάνει μέχρι τώρα, δεν το κάναμε για να μας δει κάποιος, γιατί λόγω covid δεν ερχόμαστε σε επαφή με κόσμο. Το κάνουμε για τα παιδιά και τα παιδιά χαίρονται. Κι εγώ χαίρομαι από τη λάμψη των ματιών τους! Είναι η ενέργειά μου! Γεμίζω τις μπαταρίες μου για να συνεχίσω!».

• Ουσιαστικά εισχωρείτε στον ψυχισμό τους…

«Εξίσου σημαντικό είναι όταν κάνουμε μάθημα στην τάξη με το κουκλοθέατρο, που χρησιμοποιούμε τις κούκλες! Οι κούκλες είναι ένας τρόπος να πουν πράγματα τα παιδιά που σε καμία περίπτωση δεν θα τα έλεγαν. Και μπορούμε έτσι να καταλάβουμε τί τους απασχολεί, αν έχουν κάποιο πρόβλημα να τους βοηθήσουμε , να βρούμε αιτία και να βρούμε τη λύση. Το πιο σπουδαίο απ’ όλα είναι να περάσουν όμορφα, να χαίρονται και να καταλάβουν μέσα από έναν παιγνιώδη τρόπο πολλά μαθήματα για τη ζωή μας, τις αξίες της ζωής!».

• Πόσες ώρες αφιερώνετε;

«Πολλές! Έχω και μία φοβερή διευθύντρια, την κα Μάχη Κασπίρη, η οποία μου έχει παραχωρήσει μία ώρα τη Δευτέρα, μία ώρα την Τετάρτη και μία ώρα την Παρασκευή, όπου κάνω θεατρικά προγράμματα και παίρνω παιδάκια απ’ όλες τις τάξεις. Έτσι, βλέπω τη σύσταση της ομάδας και δουλεύουμε πράγματα. Είναι πολύ σπουδαίο όλο αυτό, με κάνει πολύ χαρούμενη. Μακάρι όλοι οι διευθυντές των σχολείων να αγκάλιαζαν έτσι την Τέχνη, όπως η κα Κασπίρη. Είναι πολύ σημαντική για την ψυχή των παιδιών».

• Το θέατρο, θεωρείτε, βοηθάει σύσσωμη την εκπαιδευτική διαδικασία;

«Οι Τέχνες είναι πολύ σημαντικές στο σχολείο! Το θέατρο, η μουσική, τα εικαστικά σε παιδιά τυπικής εκπαίδευσης και πόσο μάλλον σε παιδιά ειδικής εκπαίδευσης. Εννοείται πώς παίζει σημαντικό ρόλο και το γνωστικό επίπεδο, αλλά όταν η δυνατότητά μας στο γνωστικό επίπεδο μπορεί κάπου σταματάει, είναι πολύ καλό μέσα από την Τέχνη να εκφράζεις αυτά που δεν μπορείς με άλλο τρόπο».

• Η Τέχνη μπορεί να προλάβει και κάποιες κακές συμπεριφορές…

«Βέβαια, εννοείται! Διαμορφώνουμε χαρακτήρα! Χτίζουμε ανθρώπους, κι όλα αυτά μέσα από το παιχνίδι. Διότι από το θεατρικό παιχνίδι θα μάθουν τα παιδιά μας πράγματα».

• Στα Ειδικά Σχολεία, πόσες επιπλέον ώρες μπορεί να αφιερώσετε στο σπίτι σας;

«Άμα θέλεις να κάνεις μία ωραία, σοβαρή δουλειά και να έχεις ένα ωραίο αποτέλεσμα, πρέπει να αφιερώσεις πολλές ώρες. Αλλά το θέμα είναι να αγαπάς αυτό που κάνεις. Εγώ προσωπικά αφιερώνω πολλές ώρες».

Επειδή το αγαπάτε, δεν θα σας κουράζει κιόλας…

«Καθόλου. Το απόγευμα εργάζομαι πάλι με παιδιά με ιδιαιτερότητες, στο Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης ΑμΕΑ Ρεθύμνου «Μαζί Μπορούμε». Και στο σπίτι μου φτιάχνω το κείμενο, βλέπω πώς θα γίνει η δραματοποίηση (τραγουδιού και κειμένου), για να φτιάξουμε τους ρόλους, να δούμε τα σκηνικά. Θέλει μία δουλειά όλο αυτό, μία προεργασία. Και μαζί με τους συναδέλφους μου, που με βοηθούν πάρα πολύ, να κάνω πράξη αυτά που έχω σκεφτεί. Να δοκιμάσουμε, να δούμε τί ταιριάζει σε κάθε παιδί».

Με που τελείωσε η κουβέντα μας, στην παρέα προστέθηκε η διευθύντρια Μάχη Κασπίρη, η δασκάλα και συνυπεύθυνη της χθεσινής δράσης Πέπη Κουρετζή και ο Βασίλης Μπαλογιάννης, που είχε την μουσική επιμέλεια της παράστασης. Μοιράστηκαν κι εκείνοι προσωπικές τους εμπειρίες με τους μαθητές τους. Τους έχει… σκλαβώσει ο πεντακάθαρος ψυχικός και συναισθηματικός κόσμος των παιδιών. Μας αποχαιρέτησαν, με μια αναμνηστική φωτογραφία, μπροστά από το φακό των «Ρ.Ν.».

Αποκατάσταση, αυτονομία, αυτοπεποίθηση

Ελάχιστα λεπτά πριν αρχίσει το θεατρικό δρώμενο, γνωρίσαμε την φυσικοθεραπεύτρια του σχολείου Μαρίνα Ροδιτάκη. Μας ξενάγησε στον χώρο (και τον τρόπο) εργασίας της.

«Η αποκατάσταση στα σχολεία στοχεύει ώστε το κάθε παιδί να γίνει πιο αυτόνομο, πιο ανεξάρτητο και πιο δημιουργικό και να νιώσει περισσότερη αυτοπεποίθηση. Ελέγχουμε τα πάντα: πώς μπαίνουν τα παιδιά στο κτήριο, πώς κινούνται, τη στάση του σώματός τους. Κοιτάμε να κάθονται καλά στα καθίσματά τους. Παρακολουθούμε, γενικότερα, το μυοσκελετικό τους σύστημα. Και κάνουμε προτάσεις για βελτίωση».

Οι θεραπείες είναι εξατομικευμένες, προσαρμοσμένες στο ιστορικό του κάθε παιδιού.

«Ο στόχος της φυσικοθεραπείας είναι να αυξήσει τη λειτουργικότητα του μαθητή, μέσα στο σχολικό πλαίσιο. Κάθε χρόνο βάζουμε το κάτι παραπάνω για να βελτιωνόμαστε».

Τι παραπάνω προστέθηκε εφέτος; «Δημιουργήθηκε το φυσικοθεραπευτήριο, ενώ πέρυσι δεν υπήρχε. Κάναμε τη δουλειά μας (πέρσι), αλλά σίγουρα το να υπάρχουν ξεχωριστοί χώροι είναι ακόμα καλύτερο, ώστε το παιδί να έχει ησυχία και άνεση».

«Γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι»

Το ηθικό δίδαγμα της χθεσινής παράστασης, συμπυκνώνεται στις τρεις λέξεις που επέλεξε να χρησιμοποιήσει η Διευθύντρια Μάχη Κασπίρη: αισιοδοξία, δύναμη και χαμόγελο!

«Τα παιδιά μας είναι πρωταγωνιστές και στη σκηνή και στη ζωή! Μας δίνουν μαθήματα μέσα από τη δύναμη, τον αγώνα, την επιμονή και την υπομονή τους. Και γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι» σημείωσε.

Ο κ. Λάμπρος Καρβούνης, διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευση υποκλίθηκε στο ταλέντο των μικρών ηθοποιών και στο «παιδαγωγικό ανάστημα» των συναδέλφων του. «Μας δείχνουν ότι έχουν μεγάλο μεράκι γι’ αυτό που κάνουν. Δίνουν τον εαυτό τους γι’ αυτά τα παιδιά, που το αξίζουν περισσότερο από κάθε άλλον!».

Ευχαρίστησε επίσης τους φορείς που δίνουν και υπερβαίνουν εαυτούς «στην προσπάθεια να έχουμε καλύτερες δομές και καλύτερη εκπαίδευση για τα παιδιά που φοιτούν σε αυτό το σχολείο».

Το μεγάλο όραμα : «Το καλύτερο ειδικό σχολείο να είναι στο Ρέθυμνο»

Τα δάκρυα αυλάκωσαν το πρόσωπο του δημάρχου Ρεθύμνης Γιώργη Μαρινάκη, ο οποίος συνεχάρη «το προσωπικό και τους γονείς, αλλά και τους μεγάλους πρωταγωνιστές που είναι τα παιδιά, για τη συγκίνηση που μου δώσανε σήμερα».

Κάθε φορά που επισκέπτεται το Ειδικό Σχολείο, νιώθει «και γίνομαι καλύτερος άνθρωπος! Σήμερα ένιωσα ότι είμαι πολύ μικρός. Νομίζω ότι όλοι μας πρέπει να είμαστε δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους, γιατί και μας χρειάζονται κι έχουν κι ιδιαίτερα προνόμια στην αγάπη και στη δική μας διάθεση για βοήθεια».

Το μεγάλο όραμα της δημοτικής αρχής είναι να κάνει το καλύτερο ειδικό σχολείο στην Ελλάδα. «Είμαστε σε καλό δρόμο» διαβεβαίωσε ο δήμαρχος Ρεθύμνης. «Και νομίζω ότι αυτός ο στόχος μετά και την παραχώρηση από το Υπουργείο Γεωργίας του ΚΕΓΕ κι όλου του οικοπεδικού χώρου στον Δήμο Ρεθύμνης κατά χρήση, μας επιτρέπει αυτό το σχεδιασμό!».

Η αντιδήμαρχος Άννα Ελευθεριάδου – Γκίκα αγαπάει «σαν δικά» της αυτά τα παιδιά. Και υποσχέθηκε να τους προσφέρει ο,τι και όσα μπορεί με τη θεσμική της ιδιότητα:

«Προσπάθησα δυο χρόνια να κάνω ο,τι μπορώ.. Τα’ χω στο νου μου συνέχεια. Κι αυτά που δεν έχω μπορέσει να κάνω, πάλι τα έχω στο νου μου. Γίνεται μία προσπάθεια για την βελτίωση των υποδομών. Νομίζω ότι κάναμε τουλάχιστον ποιοτικές δουλειές. Μπορεί να μην μπορέσαμε να κάνουμε πολλές, θα ήθελα πιο πολλές, αλλά κάναμε ποιοτικές. Η αναβάθμιση των εδώ χώρων έγινε κατόπιν παρέμβασης αρχιτέκτονα, ώστε να γίνουν (οι χώροι) λειτουργικοί και όμορφοι. Στο Ε.Ε.Ε.Ε.Κ έχει φτάσει μία προκάτ αίθουσα, στο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο – Λύκειο ήρθαν δυο μεγάλες προκάτ αίθουσες. Εδώ ελευθερώσαμε χώρους. Πήγαμε το νηπιαγωγείο στον Σταυρωμένο, μεγαλώνοντας τη δυναμικότητα του κτηρίου, προκειμένου κάθε ειδικότητα να έχει τον χώρο της, για να δουλεύουν τα παιδιά εξατομικευμένα και ποιοτικά. Το ίδιο έγινε και στο νηπιαγωγείο, ώστε τα παιδιά να είναι άνετα, να έχουν μεγάλες αυλές. Και συνεχίζουμε».