Στιγμές εθνικού μεγαλείου έζησαν όσοι παραβρέθηκαν στην εκδήλωση που έγινε στα Λιβάδια για τον ήρωα Ιωάννη Σωπασή («Κούβο»).
Ήταν στο πλαίσιο του επίσημου προγράμματος της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου για να τιμηθεί η επέτειος της Αρκαδικής Εθελοθυσίας.
Προηγήθηκε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο πεσόντων του χωριού και στη συνέχεια επίσημοι, αντιπροσωπείες μαθητών και αρκετός κόσμος κατευθύνθηκαν στον χώρο όπου βρίσκεται η προτομή του ήρωα Σωπασή με τιμές που απέδιδε η Δημοτική Φιλαρμονική Ρεθύμνου υπό τη διεύθυνση του Αρχιμουσικού κ. Στέλιου Αποστολάκη.
Με τον άριστο συντονισμό του κ. Σταύρου Παλτατσίδη εμπειρότατου τελετάρχη, έλαβε πρώτος το λόγο ο δήμαρχος Μυλοποτάμου κ. Γεώργιος Κλάδος (Βίτζιλας) που έχοντας μια ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα τοπικής ιστορίας, αναφέρθηκε στη συμβολή και το νόημα της Αρκαδικής Εθελοθυσίας προκειμένου να απολαμβάνουμε το αγαθό της ελευθερίας.
Ακολούθησε καλωσόρισμα της προέδρου απανταχού Λιβαδιωτών «Ο Τίμιος Σταυρός» κας Μαίρης Χνάρη μιας νέας επιστήμονα που ήδη προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες για την πολιτιστική αναβάθμιση της περιοχής της.
Και εκφράζει μέσα από τη δράση αυτή τις δυνατότητες της νεολαίας των ορεινών χωριών και να διακριθούν στην ευγενή άμιλλα της γνώσης αλλά και να προσφέρουν στον τόπο τους αναδεικνύοντας τις παραδόσεις του.
Συγκινητική ήταν η παρουσία του δημάρχου Ανατολικής Μάνης κ. Πέτρου Ανδρεάκου που βρίσκεται στο Ρέθυμνο για τις εκδηλώσεις με το δήμο Αγίου Βασιλείου που έγιναν στη μνήμη των ηρώων Μανιατών που βρήκαν το θάνατο πολεμώντας πλάι στους Κρητικούς στη μεγάλη επανάσταση του 1866.
Ακολούθησε ομιλία με τίτλο «Ιωάννης Σωπασής, «Κούβος». Μία ζωή ταγμένη στον αγώνα», από τη δημοσιογράφο – ιστορικό κα Εύα Λαδιά που τόνισε μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Ένας ήρωας με περγαμηνές: Γιατί άραγε θεωρείται τόσο σημαντικός ήρωας ο Ιωάννης Σωπασής ή Κούβος. Μήπως ήταν ο μοναδικός; Και γιατί άλλαξε αμέσως η ατμόσφαιρα στο μοναστήρι του Αρκαδίου όταν πρόβαλε ο Σωπασής με τους άνδρες του ενώ υπήρχαν εκεί τόσοι ακόμα διαλεχτοί καπεταναίοι;
Τι σήμαινε αλήθεια για την ιστορία της Κρήτης εκείνος ο πανέμορφος λεβεντόκορμος άνδρας με το περήφανο ανάστημα και το σημάδι της σπαθιάς στο μάγουλο ενθύμιο κάποιας από τις τόσες μάχες που έδωσε;».
Και αφού απάντησε τα ερωτήματα αυτά μέσα από τη δράση, τα έργα και τις ημέρες του ήρωα κατέληξε:
«Όλα τα σημάδια δείχνουν πως έπεσε στο μοναστήρι ίσκιος βαρύς θανάτου.
Ο Σωπασής έχει πλήρη επίγνωση της κατάστασης. Και έμπειρος πολέμαρχος είναι και ξέρει πως από τις 964 ψυχές που έχουν ταμπουρωθεί στον ιερό χώρο μόνο οι 259 κρατούν τουφέκι.
Γνωρίζει και για τα λάθη στρατηγικής που έγιναν πυροδοτώντας την οργή του εμπειρότατου Πάνου Κορωναίου. Γιατί παρά το σχέδιο δράσης που είχε αναπτύξει στους έγκλειστους δεν βρήκε καμιά αποδοχή. Αφού λοιπόν ο Σωπασής γνωρίζει την πραγματικότητα γιατί δεν κάθισε στην ησυχία του αλλά έσπευσε να υπερασπιστεί μια χαμένη υπόθεση εκ των πραγμάτων.
Μα πότε ο Κρητικός υπολόγισε τις καταστάσεις με το μετράδι της δειλής λογικής; Θα έβαζε ένας Σωπασής το φόβο μιας βέβαιης συντριβής πάνω από το φιλότιμο μιας γνήσιας πατριωτικής συνείδησης;
Με ποια δικαιολογία θα κατέθετε τα όπλα χωρίς να τα τιμήσει πιστός στις προγονικές επιταγές;
Πιάνει λοιπόν και στρατολογεί 45 λεβέντες από Λιβάδια, Ζωνιανά και Κράνα που ακολουθούν με τη φλόγα στην καρδιά και αποφασισμένοι να νικήσουν ή να πέσουν στο πεδίο της τιμής.
Με το που εμφανίζονται στο Μοναστήρι ευθύς ανεβαίνει το ηθικό των έγκλειστων αποφασισμένων ηρώων.
Η σημαντικότητα της παρουσίας του φαίνεται και από το γεγονός ότι μόλις έφθασε στο Αρκάδι αφού έδωσε εντολές στους άνδρες του. Έρχεται σε συνάντηση με τους κορυφαίους της Επαναστατικής Επιτροπής για να πάρουν αποφάσεις στο θέμα της αμυντικής τους στρατηγικής.
Στη θέα του Σωπασή και των ανδρών του άνεμος λεβεντιάς πνέει στο μαρτυρικό τόπο Η αδυναμία σε στρατιωτικές δυνάμεις χάνεται στη δύναμη της απόφασης. Όχι δεν χάθηκαν όλα. Γιατί το λόγο είχε τώρα η ψυχή. Πόσες φορές με αυτό το μοναδικό όπλο η φυλή μας δεν μεγαλούργησε;
Όλοι δείχνουν το σέβας τους στον γενναίο Λιβαδιώτη οπλαρχηγό. Και του παρέχουν τιμητική φιλοξενία. Σε μια τέτοια στιγμή ο Σωπασής βλέπει το τέλος να έρχεται όταν διαβάζει στη σπάλα του ζώου που του σέρβιραν την πολιορκία του μοναστηριού. Και πάλι δεν χάνει το θάρρος του. Ο χώρος αντιλαλεί από τη στεντόρεια φωνή του που καλεί όλους στα όπλα γιατί οι Τούρκοι αρχίζουν να τους ζώνουν.
Η επόμενη μέρα ήταν πολύ δύσκολη. Τα αλλεπάλληλα χτυπήματα από την μπουρμπάδα Κουτσαχείλα, προκάλεσαν μικρή σχισμή στα τείχη από την οποία κατάφεραν να μπουν κάποιοι Τούρκοι στην αυλή.
Τα παλικάρια του Ιωάννη Σωπασή σε πλήρη ετοιμότητα τους σκότωσαν όλους και έκλεισαν τη ρωγμή με πέτρες, σανίδια, σακιά γεμάτα στάρι και ό,τι άλλα πρόχειρα υλικά βρήκαν μπροστά τους.
Όταν πια σώπασε η μάχη και αποφασίστηκε η τύχη των αιχμαλώτων τους έβαλαν στη σειρά και ξεκίνησαν για το Ρέθυμνο. Ανάμεσα στους αιχμαλώτους και ο Ιωάννης Σωπασής.
Έτσι όπως είχε μαυρίσει από τους καπνούς της μάχης κανένας δεν φάνηκε να τον αναγνωρίζει. Τον έσυραν λοιπόν κι αυτόν στη θλιβερή πομπή που ξεκίνησε για τη χώρα.
Εκεί στη Μέση όμως κάποιοι αναγνώρισαν τον «Κούβο». Ήταν αυτοί που τον θυμούνταν να τους πολεμά με τόση δύναμη. Ήταν αυτοί που ορκίστηκαν όπου τον βρουν να τον λιανίσουν. Η φλόγα της εκδίκησης τους έκαιγε τα σωθικά.
Ζήτησαν από τους φρουρούς να τον παραδώσουν κι αυτοί που δεν είχαν να χάσουν τίποτα δε έφεραν καμιά αντίρρηση.
Έτσι παραδόθηκε στα χέρια τους ο άτυχος ήρωας που θύμιζε πια λαβωμένο λιοντάρι.
Σε κάποιο σπίτι στη Μέση, μου το είχε δείξει σε ένα οδοιπορικό μας η αξέχαστη ερευνήτρια Αργίνη Φραγκούλη, φυλάκισαν τον ήρωα και τον βασάνισαν με τέτοια αγριότητα, που δεν αντέχεις ούτε να απαριθμήσεις τα μαρτύρια που υπέστη ο ήρωας μας. Έκοβαν με μανία τη σάρκα του μέχρι που άνοιξαν το γενναίο στήθος του έβγαλαν την καρδιά του όπως ήταν ζωντανός και την πέταξαν στη σκυλιά. Αυτή η λεπτομέρεια θαρρώ πως δείχνει το μένος που είχαν οι Τούρκοι για τον «Κούβο» ακριβώς επειδή ήταν ο εφιάλτης τους.
Ό,τι απέμεινε από το ακρωτηριασμένο σώμα του, οι Χριστιανοί κάτοικοι της Μέσης το παρέλαβαν με σεβασμό και το έθαψαν στον περίβολο του ναού του Αγίου Ιωάννου στο ίδιο χωριό. Έτσι διάβηκε τις Πύλες της Αθανασίας ο μεγάλος αυτός Μυλοποταμίτης ήρωας. Κι είναι πολλά αυτά που δίνουν υπόσταση στο χαρακτηρισμό αυτό. Είναι πολλά τα «επειδή» που ακολουθούν το γιατί ο Ιωάννης Σωπασής πέρασε στη χορεία των μεγάλων ηρώων της Κρητικής Ιστορίας. Γιατί ήταν κι αυτός που ανέδειξε με την μυθιστορηματική του πορεία στη ζωή και το φρικτό του θάνατο την Κρητική λεβεντιά σε όλο της το μεγαλείο…».
Το υπόλοιπο πρόγραμμα
Ακολούθησαν βραβεύσεις σε μαθητές του Γυμνασίου Κράνας που αρίστευσαν κατά το έτος 2023-2024. Οι απονομές έγιναν στους: Στέλλα Χνάρη και Μαρία Καλυβιανάκη, από τον δήμαρχο Μυλοποτάμου κ. Γεώργιο Κλάδο και τον δήμαρχο Ανατολικής Μάνης κ. Πέτρο Ανδρεάκο, αντίστοιχα.
Μια ωραία στιγμή της εκδήλωσης ήταν οι ανταλλαγές δώρων από τους μαθητές του Δημοτικού Συλλόγου Λιβαδίων στους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Αρεόπολης και από το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου Λιβαδίων στο Δήμαρχο Ανατολικής Μάνης κ. Πέτρο Ανδρεάκο.
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων σε κλίμα φορτισμένο από συγκίνηση, ιδιαίτερα, όταν κατέθεσαν στεφάνι μαθητές των δημοτικών σχολείων Λιβαδίων και Αρεόπολης και νήπια του νηπιαγωγείου της περιοχής. Μια πρωτοβουλία που επαινέθηκε ιδιαίτερα και αξίζει ιδιαίτερης μνείας ευρύτερα γιατί τιμά τους εκπαιδευτικούς για την πρωτοβουλία τους αυτή.
Ακολούθησε ένα εξαιρετικό ποίημα από μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Αρεόπολης που καταχειροκροτήθηκε ενώ προκάλεσε ρίγη εθνικής περηφάνιας το τραγούδι αφιερωμένο στη μνήμη των πεσόντων στην εθελοθυσία του Αρκαδίου από το συγκρότημα του Γιώργη Βάμβουκα – Φλασκή σε στοίχους του Γεωργίου Κιαγιά (Σταματογιώργη). Μια μουσική δημιουργία που ξεχωρίζει όπως δείχνει και η επισκεψιμότητά της στο διαδίκτυο όπου έχει αναρτηθεί.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με χορούς από το συγκρότημα του Όμιλου Λάζαρου και Μανώλη Χνάρη.
Και όπως πάντα τα Λιβάδια ευχαρίστησαν αρχές και κοινό που τίμησαν την εκδήλωσή τους με αβραμιαία φιλοξενία με κέρασμα από τις γυναίκες του χωριού και γεύμα στην αίθουσα του πολιτιστικού συλλόγου που παρέθεσε η οικογένεια Σωπασή.
Ήταν κατά γενική ομολογία μια εκδήλωση αντάξια των παραδόσεων της περιοχής και ανήκουν τα εύσημα στην πρόεδρο απανταχού Λιβαδιωτών «Ο Τίμιος Σταυρός», κα Μαίρη Χνάρη και τους συνεργάτες της που με την δική τους προσπάθεια έδειξαν τι σημαίνει πολιτισμός σε τόπους λεβεντιάς όπως είναι τα Λιβάδια.
