Σημαντική ανάπτυξη παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια ο εναλλακτικός τουρισμός και στην Κρήτη με όλο και περισσότερους επιχειρηματίες να στρέφονται στον συγκεκριμένο κλάδο. Το νησί συγκεντρώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά, φύση, χλωρίδα, πανίδα, λαογραφία, πολιτισμό που μπορούν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών που για τις διακοπές τους επιλέγουν είτε το καλοκαίρι είτε τον χειμώνα προορισμούς που δεν περιορίζονται μόνο στην «προσφορά» ήλιου και θάλασσας. Επισκέπτες δηλαδή που είναι λάτρεις του οικοτουρισμού.
Στο Ρέθυμνο λειτουργούν τα τελευταία χρόνια οικοτουριστικές μονάδες ενώ και αρκετά άλλα ξενοδοχεία έχουν συμπεριλάβει στο πακέτο προσφορών τους και οικοτουριστικές δραστηριότητες.
Μέρη με εξαιρετικό οικοτουριστικό ενδιαφέρον στον νομό Ρεθύμνου αποτελούν οι προστατευόμενες ζώνες NATURA 2000 που τις χαρακτηρίζει η σπάνια βιοποικιλότητα, όπως για παράδειγμα η περιοχή μεταξύ του Κουρταλιώτικου φαραγγιού μέχρι τη Μονή Πρέβελη, το νοτιοδυτικό τμήμα του Ψηλορείτη στα όρια της κοιλάδας Αμαρίου, το Πρασιανό φαράγγι και το όρος Κέδρος. Οι συγκεκριμένες περιοχές στον νομό έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον των επισκεπτών με τη ζήτηση να έχει κορυφωθεί τα τελευταία πέντε χρόνια και τις τοπικές κοινωνίες να έχουν αρχίσει άμεσα να εμπλέκονται με κινήσεις διαφήμισης και προώθησης των περιοχών με αρκετές ενημερωτικές εκδηλώσεις.
Όπως δήλωσε στα «Ρ.Ν.» η ιδιοκτήτης γραφείου σχεδιασμού και υλοποίησης προγραμμάτων οικοτουρισμού κ. Ελένη Χαιρέτη: «Το ενδιαφέρον στον κλάδο του οικοτουρισμού στο Ρέθυμνο έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία τρία χρόνια, υπάρχει μάλιστα τόσο μεγάλη ζήτηση όπου η αύξηση αγγίζει το 300%. Στο γενικότερο πλαίσιο των προγραμμάτων αυτών εντάσσεται και η ξενάγηση των επισκεπτών στις περιοχές με ιδιαίτερο φυσικό κάλος του νομού μας αλλά και η επαφή με τα κρητικά ήθη και έθιμα και τον πολιτισμό μας. Οι βασικές χώρες από τις οποίες προέρχονται οι επισκέπτες οικοτουρισμού, είναι βέλγοι, γάλλοι και σκανδιναβοί, ενώ όλοι τους έχουν αυξημένο επίπεδο γνώσης και ευαισθητοποίησης αναφορικά με την φυσιολατρία και την οικοτουριστική αντίληψη. Παράλληλα οι συνθήκες σήμερα για την περαιτέρω ανάπτυξη του οικοτουρισμού είναι πιο ώριμες από ποτέ με τις ενημερωτικές δράσεις και τις πρωτοβουλίες που γίνονται καθώς ο βασικός πυρήνας του συγκεκριμένου είδους τουρισμού είναι να εμπλέξει τις τοπικές κοινωνίες και τα παραδοσιακά προϊόντα αυτών, κάτι που σε μεγάλο βαθμό μπορεί να ευοδωθεί από την τοπική μας κοινωνία με πολλαπλά οφέλη».
Ενημέρωση και προώθηση το κλειδί της επιτυχίας
Σημαντικό κομμάτι της εξέλιξης του οικοτουρισμού στο Ρέθυμνο αποτελεί η ενημέρωση του κοινού για τα οφέλη και για την προοπτική ανάπτυξης που δίνουν, η σπάνιας ομορφιάς, ζώνες NATURA 2000 και είναι άμεσα συνδεδεμένες με την οικοτουριστική ανάπτυξη. Η περιφέρεια Κρήτης στα πλαίσια του Μήνα Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης που ξεκίνησε στις 15 Οκτωβρίου έχει κάνει αρκετός κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ ένας από τους βασικούς τομείς της ενημέρωσης αποτελεί ο οικοτουρισμός. Μεταξύ άλλων η Περιφέρεια Κρήτης τονίζει τα εξαιρετικά μεγάλα οφέλη από τον οικοτουρισμό και την προοπτική ανάπτυξης των περιοχών στην ευρύτερη περιοχή των ζωνών NATURA 2000.
Η Περιφέρεια Κρήτης από την πλευρά της προωθεί τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και φυσικά τον οικοτουρισμό. Εξάλλου οι εκδηλώσεις περιβαλλοντικής ενημέρωσης που πραγματοποιεί τον τελευταίο μήνα με επίκεντρο τις περιοχές ΝΑΤUΡΑ σχετίζονται άμεσα και με την ανάπτυξη του οικολογικού τουρισμού -οικοτουρισμού.
Σε σχετική ανακοίνωση της η Περιφέρεια Κρήτης αναφέρει μεταξύ άλλων:
«Η ανάπτυξη του οικολογικού τουρισμού αποτελεί μια βιώσιμη πρόταση για την ουσιαστική ανάπτυξη των περιοχών NATURA 2000 με ανταποδοτικό όφελος στην τοπική κοινωνία. Ωστόσο, τέτοιου είδους αναπτυξιακές δραστηριότητες στην ύπαιθρο, θα πρέπει να γίνονται με τρόπο ώστε οι υποδομές φιλοξενίας, η αγροτική δραστηριότητα και ο πολιτισμός να λειτουργούν αθροιστικά και μη ανταγωνιστικά με το φυσικό περιβάλλον.
Ο οικολογικός τουρισμός μπορεί να συμβάλει στην βιώσιμη ανάπτυξη μιας περιοχής με πολλούς τρόπους αφού έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει ένα χρήσιμο μέσο για: α) την ικανοποίηση των αναγκών και των επιθυμιών ειδικών ομάδων πληθυσμού, β) τη συμπλήρωση του αγροτικού εισοδήματος των αγροτικών και ορεινών περιοχών μέσα από μικρής και μεσαίας κλίμακας επιχειρηματικές δραστηριότητες (και την ταυτόχρονη προώθηση τοπικών προϊόντων, χαρακτηριστικά μπορούμε να αναφέρουμε το παράδειγμα των επισκέψιμων τυροκομείων), γ) τη διατήρηση της δομής και του μεγέθους του τοπικού πληθυσμού μέσω της αύξησης του εισοδήματος και της βελτίωσης του επιπέδου ζωής που αυτό συνεπάγεται, δ) την ενσωμάτωση συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων όπως οι γυναίκες στην οικονομική ζωή της τοπικής κοινωνίας, ε) την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς (τοπική αρχιτεκτονική, ήθη και έθιμα, εκδηλώσεις πολιτιστικού χαρακτήρα όπως για παράδειγμα τοπικά πανηγύρια, κλπ), και στ) την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και επιμόρφωση των επισκεπτών για την από κοινού προστασία των ευαίσθητων οικοσυστημάτων της περιοχής (μέσω της εμπλοκής των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του νησιού), κ.α.
Για την επιτυχία του νέου αυτού μοντέλου τουριστικής ανάπτυξης στο νησί επιδιώκεται η κινητοποίηση της τοπικής κοινωνίας ώστε να υποστηρίξει ενεργά μια συνολική προσπάθεια για την ανάδειξη και την προστασία των Προστατευόμενων Περιοχών, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην διαχείριση τους.
Ο οικοτουρισμός ενεργοποιεί την περιβαλλοντική συνείδηση και ευαισθησία τόσο των επισκεπτών όσο και των ντόπιων. Αποτελεί μια ήπια μορφή περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, περιλαμβάνει βιωματικές μεθόδους μάθησης και έχει ως κύριο στοιχείο του την δημιουργία πολύτιμων εμπειριών με σεβασμό στην πολιτιστική και φυσική κληρονομιά της περιοχής εμπλέκοντας τους κατοίκους της.
Ο οικοτουρισμός αποτελεί μια πολυδύναμη και πολυδιάστατη διαδικασία που συμβάλει στην κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ ανθρωπογενών και οικολογικών δραστηριοτήτων, στη διαμόρφωση σφαιρικής αντίληψης του περιβάλλοντος και στην κατανόηση των φυσικών, βιολογικών, κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων που αποτελούν την ταυτότητα της κάθε περιοχής».
