Με αυτόν τον υπέρτιτλο, συμπληρωμένο από τις λέξεις: τραγούδια, μαντινάδες, ρίμες, βγήκε πρόσφατα στο φως το όγδοο βιβλίο του Σταύρου Φωτάκη, από τον Άγιο Ιωάννη τον Χλιαρό του Αμαρίου.
Όλα τα βιβλία του σχετίζονται με το χωριό της γέννησης και άνδρωσης του συγγραφέα, χωριό του παλιού καλού καιρού, με έντονη στη ζωή τη φτώχεια, αλλά και την αγωνιστικότητα, την εργατικότητα και την έντονη κοινωνική ζωή με τα παμπάλαια ήθη, έθιμα, τραγούδια, χορούς, πανηγύρια και διασκεδάσεις που έδιναν νόημα στη ζωή.
Νοσταλγός αυτής της ζωής ο Σταύρος Φωτάκης, επιχειρεί από την Αθήνα, όπου ζει, αφού αποστρατεύτηκε ως υποστράτηγος της Αστυνομίας, να αποτυπώσει στα βιβλία του όλη την κοινωνία και τη ζωή κοντά στη φύση του Ψηλορείτη.
Στο καινούργιο βίβλο του, που πήρε βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών, δημοσιεύονται τα δημοτικά τραγούδια που είχε την πρόνοια να τα συγκεντρώνει από τη δεκαετία του 1960 από τους εγκυρότερους τραγουδιστές και γλεντοκόπους των χωριών του Αμαρίου.
Στο βιβλίο του Σταύρου Φωτάκη υπάρχουν οι ενότητες:
Παλιά ριζίτικα τραγούδια (144)
Νεότερα ριζίτικα (18)
Ιστορικές ρίμες (3)
Νεοριζίτικα (26). Είναι δικό του πολύ ενδιαφέρον δημιούργημα.
Ρίμες, πολύστιχα στιχουργήματα (45). Σε δεκαπεντασύλλαβο ομοιοκατάληκτο στίχο.
Προσωπικά (28). Σε δεκαπεντασύλλαβο, αφιερωμένα σε πολύ αξιόλογα πρόσωπα.
Μαντινάδες. Εκλεκτές, ταγμένες σε ενότητες.
Τόση είναι η επίδραση της μουσικής των δημοτικών τραγουδιών, με τα οποία ανατράφηκε στον Άη Γιάννη Αμαρίου, ώστε όχι μόνο τα αναβίωσε, αλλά και απέδειξε ότι ριζίτικα τραγουδιούνται αλλά και στα χωριά του Ψηλορείτη, όχι μόνο στο Σέλινο και γενικά στα Χανιώτικα. Επίσης, από το 2004 συγκρότησε την Αμαριώτικη παρέα με την οποία τραγουδούν ριζίτικα του Ψηλορείτη σε όλη την Ελλάδα ακόμη και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Διδάσκει συγχρόνως σε πολιτιστικούς συλλόγους τις μελωδίες των τραγουδιών μας. Ο συγγραφέας έχει επανειλημμένα βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών, δικαίως αλλά και από πλήθος Δήμων και συλλόγων για το έργο του.
Για χάρη των αναγνωστών παραθέτω ένα σπάνιο δημοτικό ριζίτικο τραγούδι, την «Ξαστεριά του Ψηλορείτη», όπως την έμαθε ο συγγραφέας από τον επίσης τραγουδιστή πατέρα του.
Πότες Θα κάμει Ξεστεριά;
Πότες θα κάμει ξεστεριά, να λιώσουνε τα χιόνια,
να πάρω το τουφέκι μου τ’ όμορφο μαλιχέρι,
να πάρω δίπλα τα βουνά, να βγω στο Ψηλορείτη,
να βρω μια πέτρα ριζιμιά, να διπλωθώ να κάτσω,
να παίξω πέντε μπαλωτές, ν’ ακούσει ούλη η Κρήτη,
νά ‘ρθουν τα Κρητικόπουλα, εκειά να ορκιστούμε,
για τη γλυκιά πατρίδα μας ούλα να σκοτωθούμε,
Πότες θα κάμει ξεστεριά;
Εμμανουήλ Φωτάκης, αγρότης, ετών 70 (1965).
Άγιος Ιωάννης Αμαρίου Ρεθύμνου
Εύχομαι στον αγαπητό Σταύρο Φωτάκη να συνεχίσει με την ίδια επιτυχία το συγγραφικό και μελωδικό έργο του, που διασώζει και αξιοποιεί την κρητική παράδοση.
* Ο Θεόδωρος Πελαντάκης είναι φιλόλογος
