Η μεγάλη αγάπη που τρέφει για το χωριό του, η συνέπεια που τον διακρίνει για ό,τι αναλαμβάνει να εκτελέσει, η ανησυχία που τον κατατρώει για το κάθε τι που χάνεται στην πορεία του χρόνου και ο πολύς σεβασμός που αισθάνεται απέναντι σε μνήμες προσώπων που χάθηκαν δεν αφήνουν τον Σταύρο Φωτάκη, στρατηγό της ΕΛ.ΑΣ. εα και πολυγραφότατο συντάκτη και συγγραφέα και επί δεκαετίες ενεργά απασχολούμενο με τα πολιτιστικά δρώμενα της Κρήτης, να ησυχάσει. Έτσι και πρόσφατα προχώρησε σε μια αρκετά καλαίσθητη και εμπλουτισμένη με πολλά νέα στοιχεία έκδοση βιβλίου για το χωριό του, όμοια μ’ αυτήν που είχε κάμει παλιότερα. Μόνο που τώρα παρά τα όσα επιπλέον πλεονεκτήματα παρουσιάζει αυτή η έκδοση τα βιβλία που εξέδωσε είναι ελάχιστα και φυσικά δεν προορίζονται για πώληση.
Τίτλος του βιβλίου είναι: «Στη βορεινάδα μιας κορφής, γράφω, τα που θυμούμαι» – Ιστορικός και λαϊκός πολιτισμός του Αγίου Ιωάννη Αμαρίου Ρεθύμνης.
Διαβάζοντάς το κανείς είναι ν’ απορεί πώς ο Σταύρος Φωτάκης άντλησε και συγκέντρωσε τόσα πολλά στοιχεία για το χωριό του (μερικά αναφέρονται σε πολλούς αιώνες πριν από σήμερα), πέραν των όσων, βέβαια, βίωσε και ο ίδιος και να τα αποτυπώσει με τόσο σωστό και υπεύθυνο τρόπο. Και μπορεί το βιβλίο να είναι αποτέλεσμα μιας πολύχρονης και κοπιώδους προσπάθειας του συγγραφέα, δεν μπορούμε όμως να παραγνωρίσουμε και τις πολλές δυσκολίες και τις κάθε είδους οικονομικές επιβαρύνσεις του συγγραφέα. Αναζητήσεις, συνεντεύξεις, ξεσκαλίσματα αρχείων, βιβλιοθηκών κ.λπ. ήταν μέσα στις συχνές του απασχολήσεις. Όμως αξίζει το αποτέλεσμα κι όχι μόνο για να παραμείνουν τα στοιχεία που παραθέτει ιερή παρακαταθήκη για τις μέλλουσες γενιές του τόπου μας μα και για να αποτελέσει παράδειγμα και να δώσει το έναυσμα στον καθένα συμπατριώτη μας που θα μπορούσε ώστε να προχωρήσει σε μια παρόμοια προσπάθεια για το δικό του χωριό.
Όσο για το περιεχόμενο του βιβλίου είναι πολυπληθές. Τα κεφάλαια που το απαρτίζουν αφορούν τη θέση και λοιπά γεωγραφικά στοιχεία του Αη Γιάννη, την προέλευση της ονομασίας του και τα τοπωνύμια της περιοχής του, την πληθυσμιακή του εξέλιξη, την αρχική συγκοινωνιακή του σύνδεση με το Ρέθυμνο, τους αρχαιολογικούς χώρους του, τις εκκλησίες και τα μιτάτα, τα καμίνια και τα πηγάδια, τα αλώνια και τους νερόμυλους, τις φάμπρικες και τα καζάνια, τα παραδοσιακά επαγγέλματα κι εκείνους που τα ασκούσαν, όπως: χτίστες, χαρκιάδες, μαραγκούς, τσαγκάρηδες, φελλουτζήδες, καλαθάδες, κουρείς, καφετζήδες, αγροφύλακες, κασάπηδες, φαμπρικάρηδες, μυλωνάδες, καζανιάρηδες, ψάλτες, οργανοπαίκτες, τραγουδιστές, ριμαδόρους κι ό,τι άλλο συνδέεται με παλιές ενασχολήσεις των Αη Γιαννιωτών και γενικότερα τον τρόπο ζωής τους. Έναν τρόπο που σε μεγάλο βαθμό βίωσε και ο συγγραφέας, αφού εκεί γεννήθηκε, εκεί ανατράφηκε κι ουδέποτε χαλάρωσε τις σχέσεις με το χωριό του. Υπόψη δε πως ο τρόπος αυτός παρέμεινε σχεδόν αναλλοίωτος και μέχρι τη δεύτερη δεκαετία μετά τον πόλεμο.
Περιλαμβάνει επίσης, το βιβλίο του, κι ένα πλήθος από ιστορικά έγγραφα, παλιές φωτογραφίες και ντοκουμέντα, ετήσια μαθητολόγια του δημοτικού σχολείου του Αη Γιάννη, σημαντικές οικογένειες και προσωπικότητες που είχαν αναδειχθεί μέχρι σήμερα και τέλος πρακτικά γιατροσόφια, παιδικά παιγνίδια, λαϊκές παροιμίες, στερεότυπες φράσεις κι ένα πολύ πλούσιο για την επαρχία Αμαρίου λεξιλόγιο που σε μεγάλο βαθμό είναι και Ρεθυμνιώτικο. Κι επειδή 1) στην ανατολική – νοτιοανατολική πλευρά της επαρχίας Αμαρίου και κατ’ επέκταση του Ν. Ρεθύμνης τοποθετούν οι γλωσσολόγοι την οριογραμμή, η οποία σε μεγάλο βαθμό χωρίζει το ανατολικό από το δυτικό γλωσσικό ιδίωμα της Κρήτης, 2) στην επαρχία Αμαρίου, λόγω της μέχρι πρότινος τουριστικής απομόνωσής της τηρούνται ακόμη και σήμερα παλιά ήθη και έθιμα των κατοίκων της αλλά και αρχαία ονόματα, 3) ο Σταύρος Φωτάκης έχει ήδη έτοιμο ένα πλούσιο λεξιλογικό υλικό (πάνω από 2.500 λέξεις), τον προτρέπω ν’ ασχοληθεί σοβαρά με τη σύνταξη ενός αυτόνομου λεξικού που να περιλαμβάνει τις λέξεις του γλωσσικού ιδιώματος του Νομού Ρεθύμνης, κάτι που μόνον από το νομό αυτό λείπει σήμερα. θα μπορούσε μάλιστα να βοηθηθεί και συμπράξει με αντίστοιχους πνευματικούς πολιτιστικούς παράγοντες και των τριών άλλων επαρχιών του Νομού.
Εύχομαι να το αποδεχτεί και αποφασίσει. Ωστόσο, του εύχομαι καλή υγεία και οικογενειακή ευτυχία.
