Στις αρχές του έτους 1941 η Ελλάδα έχει ήδη εμπλακεί στην δίνη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Οι γερμανικές δυνάμεις έχουν καταλάβει την Μακεδονία και προωθούνται προς την νότιο Ελλάδα. Στην Αθήνα, οι Επίσημες Αρχές, εκτιμώντας την εν γένει κατάσταση, αποφασίζουν ότι πρέπει άμεσα να φυγαδευτούν τα αποθέματα χρυσού της Τράπεζας της Ελλάδος. Αποφασίστηκε ο χρυσός να φορτωθεί σαν φαρμακευτικό υλικό, σε αγγλικό πολεμικό πλοίο το οποίο, καμουφλαρισμένο σε νοσοκομειακό με το όνομα: ΝΗΡΕΥΣ, θα αποπλεύσει για την Αίγυπτο με ενδιάμεσο σταθμό την Κρήτη. Κατά τη διάρκεια όμως του ριψοκίνδυνου ταξιδιού, το ΝΗΡΕΥΣ εντοπίσθηκε από εχθρικό αναγνωριστικό αεροπλάνο και μετά από λίγο δέχθηκε επίθεση από αέρος από γερμανικά μαχητικά αεροπλάνα.
Το μικρό σκάφος, με τον ελάχιστο οπλισμό που διέθετε ανταπέδωσε τα πυρά αλλά κτυπήθηκε άσχημα και λαβωμένο, βρήκε καταφύγιο σε ένα μικρό όρμο στις ανατολικές ακτές της Πελοποννήσου κοντά στην Μονεμβασιά. Οι μηχανικοί του πλοίου με υπεράνθρωπες προσπάθειες, κατάφεραν να επιδιορθώσουν τη βλάβη και το ταξίδι συνεχίστηκε.
Προσεγγίζοντας στη συνέχεια τις ακτές της Κρήτης το πολύτιμο φορτίο μεταφορτώθηκε σε μουλάρια και με συνοδεία Ελλήνων και Άγγλων στρατιωτών, αλλά και την καθοδήγηση των ντόπιων, διέσχισε το νησί προς αναζήτηση ασφαλούς φύλαξης. Λίγες μέρες αργότερα τον χρυσό παρέλαβε ελληνικό αντιτορπιλικό. Κατά τη διάρκεια της χερσαίας μεταφοράς του, η μικρή ομάδα των στρατιωτών και των Κρητικών που συνόδευαν τον χρυσό, δέχθηκε επιθέσεις από διμοιρίες γερμανών αλεξιπτωτιστών της 7ης επίλεκτης μεραρχίας, που κατά κύματα έπεφταν στο νησί.
Η Μάχη της Κρήτης είχε αρχίσει…
Η πιο πάνω ιστορία θα μπορούσε να ήταν μια πραγματική πτυχή του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, αλλά δεν είναι. Είναι απλά η κεντρική ιδέα του σεναρίου μίας παλιάς ελληνική ταινίας με τον τίτλο: Στη Μάχη της Κρήτης. Στην ταινία «παντρεύονται» δυο αληθινά γεγονότα που ήταν: η μεταφορά/φυγάδευση του χρυσού της Ελλάδος, αλλά κι η άνευ διαταγής μετάβαση σπουδαστών της Στρ. Σχολής Ευελπίδων στη Κρήτη, όπου πολέμησαν ηρωικά.
Η ταινία για τα δεδομένα της εποχής, ήταν καλογυρισμένη, σωστά δομημένη, με σφικτό και αληθοφανές σενάριο και αναδείκνυε μοναδικά τοπία. Ήταν δε, από τα καλύτερα δείγματα του ελληνικού κινηματογράφου της περιόδου εκείνης, που άνθισαν οι πολεμικές περιπέτειες. Ήταν η περίοδος της δικτατορίας και διατίθεντο από τις Ένοπλες Δυνάμεις απλόχερα, προσωπικό και υλικό. Ο ηθοποιός Γιώργος Μοσχίδης θυμάται από τα γυρίσματα, την πολύ καλή συνεργασία όλων με τον σκηνοθέτη κ. Βασίλη Γεωργιάδη και την φροντίδα, του καταγόμενου από την Μυτιλήνη με θητεία στην Αμερική, παραγωγού κ. James Paris.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για τα ειδικά εφέ (τρυκ) της ταινίας, που έχουν μεγάλη σημασία σε μία πολεμική περιπέτεια, είχαν φέρει εξειδικευμένο άνθρωπο από τα studios της Ιταλίας. Άλλωστε η ταινία ήταν ελληνο-ιταλική συμπαραγωγή, η δε ιταλική εκδοχή της διανεμήθηκε διεθνώς με τον τίτλο: Hell in the Aegean. Άλλοι συντελεστές ήταν, σενάριο: Σταμ. Φιλιππούλης/Βασ. Μανουσάκης, φωτογραφία: Δημ. Παπακωνσταντής, μουσική: Γιωργ. Πάρις, σκηνικά-κοστούμια: Διον. Φωτόπουλος, παραγωγή της Art Films (James Paris)/1970. Συμμετείχαν οι ηθοποιοί: Στεφ. Στρατηγός, Γιωργ. Τζώρτης, Γιωργ. Μοσχίδης, Γιωργ. Σίσκος, Μαρία-Πία Κόντε, Φερν. Σάντσο κ.ά.
Πρωταγωνιστής ήταν ένας Κρητικός ηθοποιός ο Χρήστος Πολίτης, απόφοιτος της δραματικής σχολής του Εθνικού θεάτρου, γεννημένος το 1942 στο Ηράκλειο. Το πραγματικό του όνομα είναι Χρήστος Πιατουλάκης. Το «ρόλο» του πλοίου ΝΗΡΕΥΣ, έπαιξε το ναυαγοσωστικό ΣΩΤΗΡ [Α384], ίσως το ωραιότερο βοηθητικό πλοίο του τότε Βασιλικού Ναυτικού της Ελλάδος. (βρετανικής κατασκ. 1942/1700 τον). Γυρίσματα επίσης έγιναν στην γέφυρα του Α/Τ ΛΕΩΝ (πλοίο συνοδείας) και στο Α/Γ ΧΙΟΣ (κατασκευής ΗΠΑ του 1943). Η ταινία ήταν έγχρωμη, διάρκειας 109’. Η α’ προβολή έγινε τον Οκτώβριο του 1970 κι η ταινία έκοψε 435.165 εισιτήρια. Στο Ρέθυμνο προβλήθηκε στις αρχές του φθινοπώρου του 1971 στον κινηματογράφο «Απόλλων», όπου για πολλές μέρες γινόταν το αδιαχώρητο.
Αφήνοντας πίσω την τέχνη του κινηματογράφου και τον μύθο που αναπλάθει, θα αναφέρουμε ότι στην πραγματικότητα, τον ελληνικό χρυσό, αξίας 7.000.000 λιρών, είχε παραλάβει στις 14/5/41 από τον κόλπο Σούδας και τον μετέφερε στην Αίγυπτο το εγγλέζικο καταδρομικό HMS Diamond (κλάση-D /κατασκ. 1930), το οποίο ήταν επικεφαλής συνοδείας, με πλοίαρχο τον Χένρυ Μακ Κώλλ, υπό την διοίκηση του σκωτσέζου υποναυάρχου Ιρβάϊν Γκόρντον Γκλέννι, διοικητή αντιτορπιλικών στόλου της Μεσογείου. Το συνόδευαν τα αυστραλιανά αντιτορπιλικά: HMAS Stuart (D00 / κατασκ. 1918) και HMAS Vendetta (D69 /κατασκ. 1933). Κι όλα αυτά είναι μια πτυχή μόνο της ιστορικής Μάχης της Κρήτης. Μίας από τις ένδοξες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, που η επέτειος είναι κάθε Μάιο και που εφέτος συμπληρώνονται 72 χρόνια.
Μοναδικός σκοπός γι’ αυτό το άρθρο, είναι να τιμήσουμε όλους όσους πήραν μέρος σ’ εκείνη τη μάχη, όσους ήρθαν από πολύ μακριά να πολεμήσουν για την ελευθερία και φυσικά όσους θυσίασαν τη ζωή τους πολεμώντας στην κρητική γη. Είναι δε απαραίτητο, να γίνει ειδική αναφορά και στον Αστράτευτο Μαχητή. Τον άγνωστο Κρητικό, που με απύθμενο θάρρος και μια κατάρα στα χείλη: «…Δε τη πατείτε εσείς μωρέ τη Κρήτη, ανάθεμά σας», πολέμησε τον ξενόφερτο κατακτητή. Στον Αστράτευτο Μαχητή, που με την ανδρεία και τον ηρωισμό του, ανέδειξε την Μάχη της Κρήτης μεταξύ των σπουδαίων μαχών που ξεχώρισαν σ’ εκείνον τον πόλεμο. Τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο των 50 εκατομμυρίων νεκρών, για τον οποίο φυσικά η ανθρωπότητα δεν θα πρέπει -για μια ακόμη φορά- να αισθάνεται υπερήφανη. Μετά από 72 χρόνια λοιπόν. Τιμή σε Όλους.
Βιβλιογραφία-πηγές:
– Ελληνικός Κινηματογράφος (τόμος α’), των Αγγ. Ρούβια-Χρ. Σταθακόπουλου. Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα.
– Περιοδικό Εφοπλιστής (αρχείο).
– Φωτογραφίες από το αρχείο των Αφών Αντωνάτου και από την ταινία.
