Με κύριο στόχο να «ζωντανέψει» η ύπαιθρος, η Περιφέρεια Κρήτης είναι αποφασισμένη να διεκδικήσει όσο το δυνατόν περισσότερα κονδύλια από τη συνολική πίτα των 4,5 δισ. ευρώ, που είναι και το ποσό που περιλαμβάνεται στην πρόταση που έχει καταθέσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι προτάσεις αυτές παρουσιάστηκαν στην προχθεσινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης από την εκπρόσωπο του ΥΠΑΑΝ κα Αθανασοπούλου, ενώ η θεματική αντιπεριφερειάρχης αρμόδια για τον πρωτογενή τομέα Θεανώ Βρέντζου ανέλυσε τις δράσεις της Περιφέρειας Κρήτης, που αριθμούν τις 278 και βασίζονται κατά κύριο λόγο στην προστασία του περιβάλλοντος με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του νησιού, την υλοποίηση έργων, υποδομών αλλά και την επιμόρφωση, κατάρτιση και στήριξη των παραγωγών της Κρήτης. Η κα Βρέντζου ξεκαθάρισε πως η Περιφέρεια Κρήτης συμφωνεί και συναινεί στο σύνολο των προτάσεων που κατατέθηκαν από το αρμόδιο υπουργείο, υποστηρίζοντας πως η Περιφέρεια είναι έτοιμη από την πλευρά της, ενώ καλούνται και οι παραγωγοί να προετοιμαστούν κατάλληλα και να οργανωθούν για να μπορέσει το νησί να απορροφήσει το δυνατόν περισσότερα κονδύλια από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, υπενθυμίζοντας πως στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο αρκετά ευρωπαϊκά χρήματα δεν αξιοποιήθηκαν.
Παράλληλα, η κα Βρέντζου έκανε λόγο για ένα σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας του αγροτικού χώρου, που προσπαθεί η Περιφέρεια να το πετύχει μέσα από συνδυασμό της ισόρροπης οικονομικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης. Οι δράσεις αφορούν μεταξύ άλλων σε θέματα υποδομών του αγροτικού δικτύου, σε εγγειοβελτιωτικά έργα, στη βελτίωση των βοσκοτόπων, στα συστήματα παραγωγής και διαχείρισης των προϊόντων, στην ενδυνάμωση της προσπάθειας που γίνεται για την οργάνωση των παραγωγών σε ομάδες και επιχειρηματικά δίκτυα, στην αξιοποίηση των περιοχών δικτύων Νατούρα.
Σε σχετικές δηλώσεις στα «Ρ.Ν.» η Θεανώ Βρέντζου ανέφερε: «Η Περιφέρεια Κρήτης έχει έτοιμο το στρατηγικό σχεδιασμό, όμως, θα πρέπει να ανταποκριθούν οι παραγωγοί μας. Αυτό είναι ένα έλλειμμα στο νησί. Πρωταρχικός μας στόχος είναι η αντιμετώπιση της εγκατάλειψης της υπαίθρου και των αγροτικών δραστηριοτήτων, όχι μονοδιάστατα με στόχο την οικονομική μεγέθυνση, αλλά μέσα από μια βιώσιμη πολυδιάστατη ανάπτυξη, με βασικό γνώμονα την προστασία και την ανάδειξη του περιβάλλοντος σαν παραγωγικό μέσο και συγκριτικό πλεονέκτημα. Για την Περιφέρεια Κρήτης είναι ζωτικής σημασίας να εφαρμοστούν όλα τα μέτρα του προγράμματος, είτε αφορούν την καινοτομία και τη γνώση, είτε αφορούν την κοινωνική ένταξη, είτε αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, άμεσα ή έμμεσα. Το συγκεκριμένο θέμα το υπογραμμίζω, διότι κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο 2007-2013, δεν εφαρμόστηκαν κάποια μέτρα, ορισμένα από τα οποία αφορούσαν στην προστασία του περιβάλλοντος και άλλα που αφορούσαν στην επαγγελματική κατάρτιση και ενημέρωση των αγροτών. Παράλληλα η Περιφέρειά Κρήτης είχε δώσει ιδιαίτερη έμφαση στο θεσμό της οικοτεχνίας και των μικρών παραγωγών, με τις προτάσεις που καταθέσαμε στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έπειτα από την ψήφισή τους στο Περιφερειακό Συμβούλιο. Τελικά υπεγράφη η ΚΥΑ 3724/162303 που υλοποιεί αρκετά από τα παραπάνω, προβλέποντας την παραγωγή τροφίμων ζωικής προέλευσης από «μικρές επιχειρήσεις», που παράγουν προϊόντα με παραδοσιακά χαρακτηριστικά λαμβάνοντας υπόψη την υγιεινή και την ποιότητα των τροφίμων με χαμηλότερες επενδύσεις και λιγότερες απαιτήσεις».
Οι τομείς του σχεδιασμού για το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης
Ζητούμενο για την Περιφέρεια Κρήτης είναι, μέσω του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί στον στρατηγικό σχεδιασμό, έτσι ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του Αγροτικού Τομέα στο νησί.
Ενδεικτικά, όπως ανέφερε στην εισήγησή της η κα Βρέντζου στον στρατηγικό σχεδιασμό βασίστηκαν στους παρακάτω τομείς:
1. Των ανθρώπινων πόρων, με στόχους όπως:
• Την οργάνωση και καθιέρωση συστημάτων μεταφοράς και διάχυσης της γνώσης στους γεωργούς για την προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα, μέσω της αναδιοργάνωσης και αναβάθμισης της γεωργικής εκπαίδευσης.
• Την ενδυνάμωση και υποστήριξη των κατοίκων για την ανάπτυξη σύγχρονων ευέλικτων συλλογικοτήτων (ομάδες παραγωγών, clusters).
2. Τον τομέα των υποδομών, με στόχους όπως:
• Ενεργειακή κάλυψη των αναγκών με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή της αξιοποίησης του βιοαερίου των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων.
• Τη βελτίωση και συντήρηση του αγροτικού οδικού δικτύου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα προς τις γεωργικές και μεταποιητικές εκμεταλλεύσεις, όπως και δράσεις για την προστασία των δασών.
• Τη δημιουργία υποδομών που θα υποστηρίζουν την ανάπτυξη και εξέλιξη του πρωτογενούς τομέα με σεβασμό στο περιβάλλον (εγγειοβελτιωτικά έργα φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών για την αξιοποίηση των επιφανειακών υδάτων, εκσυγχρονισμός, βελτίωση αρδευτικών δικτύων, προώθηση του αναδασμού σε περιοχές όπου υλοποιούνται εγγειοβελτιωτικά έργα και σε αυτές όπου ο πολυτεμαχισμένος κλήρος αποτελεί σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα ανάπτυξης.
• Τη βελτίωση των βοσκοτόπων, που θα καλύπτουν τις ανάγκες του ζωικού κεφαλαίου.
• Την προώθηση της δημιουργίας συλλογικών υποδομών, κτηνοτροφικών πάρκων, επισκέψιμων αγροκτημάτων και άλλων.
• Τη συνεργασία φορέων, ερευνητικών ιδρυμάτων και ιδιωτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να φθάνουν το ταχύτερο δυνατό σε εφαρμογή τα αποτελέσματα από τις έρευνες για τα τοπικά προϊόντα.
3. Στον τομέα των συστημάτων διαχείρισης και παραγωγής των προϊόντων, με στόχους όπως:
• Την ενδυνάμωση της προσπάθειας οργάνωσης των παραγωγών σε οργανωτικά δίκτυα (ομάδες παραγωγών, επιχειρηματικά δίκτυα), τα οποία θα συμβάλλουν στην παραγωγή προϊόντων και στη διάθεσή τους.
• Την προώθηση και εφαρμογή ολοκληρωμένης διαχείρισης της βιολογικής γεωργία και κτηνοτροφίας.
• Την προτεραιότητα παρεμβάσεων, που μπορούν να αποτελέσουν το μεγαλύτερο αναπτυξιακό εργαλείο κάθε Περιφέρειας.
• Τη σύνδεση ζωικής και φυτικής παραγωγής για τη μείωση του κόστους παραγωγής.
• Τη λήψη μέτρων για το πρόβλημα της υπερβόσκησης. Διερεύνηση του βαθμού βοσκοφόρτωσης που αντέχει κάθε περιοχή.
• Την προώθηση της πολυλειτουργικότητας στη γεωργική εκμετάλλευση.
• Την καθιέρωση συστημάτων αειφορικής διαχείρισης βοσκοτόπων.
• Την αξιοποίηση διαφόρων τοπικών ποικιλιών στα συστήματα παραγωγής.
• Την αξιοποίηση των ντόπιων φυλών και τη διάσωση.
• Την υποστήριξη ενός βιώσιμου μοντέλου εκτατικής κτηνοτροφίας, με στόχο τη μερική αυτάρκεια σε ζωοτροφές και την προστασία του περιβάλλοντος.
Οι δράσεις του στρατηγικού σχεδιασμού της Περιφέρειας Κρήτης
• Μετριασμός και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με την υποστήριξη επενδύσεων χρήσης ανανεώσιμων μορφών ενέργειας στις ενεργοβόρες αγροτικές εκμεταλλεύσεις.
• Αγροτική οδοποιία – Διάνοιξη και βελτίωση του δασικού οδικού δικτύου: δράσεις που αφορούν την επέκταση και βελτίωση της βατότητας του αγροτικού οδικού δικτύου για τη βελτίωση της προσβασιμότητας στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις.
• Περιβαλλοντική αποκατάσταση υποβαθμισμένων βοσκοτόπων (εκ περιτροπής βόσκηση και αναχλόαση), με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αύξηση της βιοποικιλότητας και αποκατάσταση των παραδοσιακών ποιμενικών τοπίων στη χώρα.
• Κτηνοτροφικά Πάρκα, προκειμένου να εγκατασταθούν κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίες θα έχουν πρόσβαση και σε βοσκότοπο, καθώς αυτό μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της κτηνοτροφίας.
• Επενδύσεις ιδιωτικού χαρακτήρα, Ενέργειες συνεργασίας και δικτύωσης.
• Έργα Αναδασμών, με σκοπό την αναδιάρθρωση της εγγείου ιδιοκτησίας με την παράλληλη κατασκευή έργων που θα καταστήσουν λειτουργικό το νέο κτηματικό καθεστώς και θα αντιμετωπίσουν μια από τις σημαντικότερες διαρθρωτικές αδυναμίες του γεωργικού τομέα.
• Υποδομές εγγείων βελτιώσεων στη δημιουργία ή/και στη βελτίωση υποδομών στον τομέα εδαφικών και υδατικών πόρων, με βασικό στόχο την αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία αλλά και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
• Γεωργο-περιβαλλοντικο-κλιματικές ενισχύσεις, με δράσεις που αφορούν στους τοπικούς αβελτίωτους πληθυσμούς των καλλιεργούμενων ειδών και στις αυτόχθονες φυλές αγροτικών ζώων.
• Σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών με σκοπό την προσαρμογή της παραγωγής και των προϊόντων των παραγωγών, την από κοινού διάθεση εμπορευμάτων στην αγορά, τη μείωση του κόστους παραγωγής.
• Στήριξη για νέα συμμετοχή σε συστήματα ποιότητας.
• Ανάπτυξη γεωργικών εκμεταλλεύσεων και επιχειρήσεων και επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού, καθώς συνδέεται άμεσα με την ανάπτυξη της μικρής επιχειρηματικότητας στις αγροτικές περιοχές και έχει ως στόχο τη διαφοροποίηση της οικονομικής βάσης των αγροτικών περιοχών, που συνδέεται τόσο με τη δημιουργία συμπληρωματικών δραστηριοτήτων και εισοδημάτων, ειδικά προς τη γεωργική απασχόληση (π. χ. πολυδραστηριότητα).
Εγκρίθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του προγράμματος
Κατά πλειοψηφία εγκρίθηκε στην προχθεσινοβραδινή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης η «Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020». Το θέμα, εισηγήθηκε η αντιπεριφερειάρχης Κρήτης Πρωτογενή Τομέα Θεανώ Βρέντζου, η οποία τόνισε, ότι, το πρόγραμμα έχει πανελλαδικά προϋπολογισμό περίπου 4 δισεκατομμύρια 300 εκατομμύρια ευρώ, και αποτελεί ένα σημαντικό χρηματοδοτικό εργαλείο για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα του αγροτικού χώρου.
Στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης είχε προσκληθεί και η προϊσταμένη της μονάδας προγραμματισμού και αξιολόγησης της ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Κατερίνα Αθανασοπούλου που συμμετείχε στην κατάρτιση του προγράμματος. Η κα Αθανασοπούλου ανέλυσε τα 17 μέτρα του προγράμματος, όπου φαίνεται ο προσανατολισμός στη δημιουργία ενός ισχυρού ανταγωνιστικού διατροφικού συστήματος, στην κοινωνική ένταξη και στην οικονομική ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, στην προστασία και στην αξιοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, μέσω της σωστής διαχείρισης.