Στον ανθρώπινο παράγοντα οφείλεται το 85% των τροχαίων δυστυχημάτων

Τα τροχαία δυστυχήματα έχουν εξελιχτεί σε μάστιγα για ολόκληρη τη χώρα, ενώ και η Κρήτη κάθε χρόνο θρηνεί δεκάδες ανθρώπους που αφήνουν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο. Τα τροχαία ατυχήματα στη συντριπτική πλειοψηφία τους, που αφορούν ποσοστό 80-85%, οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα. Υπερβολική ταχύτητα, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, αντικανονικό προσπέρασμα, παράβαση ερυθρού σηματοδότη, είναι μερικές από τις βασικές αιτίες πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων, ενώ η κακή κατάσταση του οδικού δικτύου και η κακή συντήρηση των οχημάτων, σύμφωνα πάντα με τις στατιστικές, αποτελούν μόλις το 15% της αιτίας ενός ατυχήματος.

Τα παραπάνω στοιχεία αναφέρθηκαν μεταξύ πολλών άλλων στη χθεσινή εκδήλωση που διοργάνωσε η πρωτοβουλία πολιτών Ρεθύμνου για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων με θέμα «Πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων και οδική ασφάλεια» στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (ο προϊστάμενος τμημάτων προγραμματισμού, συντονισμού και κανόνων οδικής κυκλοφορίας, της Διεύθυνσης οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας), του δήμου Ρεθύμνου (Πρωτοβουλίας Civitas Destinations), της Τροχαίας Ρεθύμνου και του ΕΚΑΒ Ρεθύμνου.

Μια ημερίδα που βασικό στόχο είχε την ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών πάνω στο θέμα των τροχαίων ατυχημάτων και κυρίως να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο κομμάτι της παιδείας για τη σωστή νοοτροπία που οφείλουν να έχουν όλοι οι χρήστες του οδικού δικτύου.

Χαρακτηριστικά ο Γιώργος Καραβιώτης, πρόεδρος της πρωτοβουλίας για την πρόληψη τροχαίων ατυχημάτων Ρεθύμνου, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην πρόληψη, μια διαδικασία η οποία, όπως είπε, σχετίζεται άμεσα με την παιδεία. «Προσπαθούμε σαν πρωτοβουλία εδώ και πολλά χρόνια ξεκινώντας από τα νέα παιδιά να μεταδώσουμε τα μηνύματα πρόληψης. Η παιδεία είναι να μάθουμε να είμαστε υπεύθυνοι πολίτες, όχι μόνο απέναντι στην οδήγηση, αλλά σε σειρά άλλων θεμάτων που σχετίζονται με την κοινωνία μας. Προσπαθούμε σιγά-σιγά εδώ και πολλά χρόνια να «φυτέψουμε» κάποια πράγματα και οι νέες γενιές να γίνουν πιο υπεύθυνες. Συνεχώς έχουμε τροχαία, έχουμε θύματα. Η πρόληψη είναι μια παιδεία την οποία πρέπει διαρκώς να ενισχύομε. Πρέπει να προσπαθούμε συνεχώς. Είναι αδιανόητο να μην κάνουμε κάτι. Προσπαθούμε με οποιονδήποτε τρόπο να καλλιεργήσουμε την πρόληψη. Δεν υπάρχει μαγική λύση. Το 85% της νεανικής παραβατικότητας είναι σε τροχαίες παραβάσεις και αυτό πρέπει άμεσα να αλλάξει» ανέφερε.

Το 85% των τροχαίων ατυχημάτων οφείλονται στον ανθρώπινο παράγοντα, τόνισε με έμφαση ο διοικητής Τροχαίας Ρεθύμνου Σωτήρης Τζατζάκης, επισημαίνοντας για πολλοστή φορά την επιτακτική ανάγκη ευαισθητοποίησης όλων των χρηστών του οδικού δικτύου και την πιστή τήρηση του ΚΟΚ. Ανέφερε χαρακτηριστικά πως εκτός από τους οδηγούς μεγάλη είναι και η ευθύνη των πεζών και χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων τόνισε: «Είναι πολύ σημαντική η ενημέρωση αλλά σημαντικότερη είναι η ευαισθητοποίηση. Τα τροχαία ατυχήματα είναι από τις πρώτες αιτίες θανάτου, ειδικά στις ηλικίες 15-29 ετών. Ξεπερνούν το ποσοστό του 50%. Η οδική ασφάλεια είναι το πόσο ασφαλώς χρησιμοποιούμε τις οδούς, είτε με ιδιότητα οδηγού, συνεπιβάτη ή πεζού. Πολλοί θεωρούν ότι τα τροχαία τα προκαλούν μόνο οι οδηγοί. Δεν είναι όμως έτσι. Την οδική ασφάλεια επηρεάζουν τρεις παράγοντες: ο ανθρώπινος παράγοντας, το όχημα και το οδικό δίκτυο-περιβάλλον. Έχει αποδειχτεί στατιστικά ότι ο ανθρώπινος παράγοντας επηρεάζει το 80-85% των τροχαίων ατυχημάτων. Είναι εξαιρετικά μεγάλο το ποσοστό. Οι άλλοι δυο παράγοντες αποτελούν μόλις το 15% των αιτιών πρόκλησης ατυχημάτων. Γι’ αυτό πρέπει να δώσουμε μεγαλύτερη βάση. Σε ότι αφορά τους οδηγούς οι παράγοντες οδικής ασφαλείας έχουν να κάνουν με την υπερβολική ταχύτητα, το αντικανονικό προσπέρασμα, την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, την παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, την παραβίαση προτεραιότητας, την επιθετική οδήγηση και επίδειξη, την απόσπαση προσοχής π.χ. χρήση κινητού τηλεφώνου, την κόπωση του οδηγού, τη μη χρήση ζώνης ασφαλείας ή προστατευτικού κράτους ακόμα και για συνεπιβάτες, τη μη χρήση παιδικού καθίσματος, ακόμα και με την υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων μας. Γι’ αυτό καλό είναι να τους έχουμε όλους υπόψη μας. Ας αναλογιστούμε όλοι μας πόσο παραβαίνουμε καθημερινά αυτούς του παράγοντες και πόσες πιθανότητες δίνουμε στο να προκαλέσουμε ένα τροχαίο ατύχημα με τη συμπεριφορά μας. Και ως πεζοί όμως έχουμε μεγάλη ευθύνη. Δυστυχώς τον λίγο καιρό που υπηρετώ ως διοικητής τροχαίας στον νομό Ρεθύμνου έχουν προκληθεί αρκετά τροχαία, λόγω υπαιτιότητας ή συνυπαιτιότητας πεζών. Άρα ο πεζός θα πρέπει να διασχίσει τον δρόμο από ασφαλές σημείο, εννοούμε διαβάσεις πεζών, φωτεινούς σηματοδότες. Πολλά τροχαία οφείλονται και στην απόσπαση προσοχής του πεζού. Εκτός από τον ανθρώπινο παράγοντα ένας άλλος είναι το όχημα. Η κακή συντήρηση των ΙΧ, ενδεικτικά αναφέρω τα φθαρμένα ελαστικά, το παρατηρούμε ακόμα και σε βαρέα οχήματα, μπορούν να προκαλέσουν τροχαία. Επίσης ο μεγάλος αριθμός κυκλοφορούντων οχημάτων. Περίπου ένα όχημα αντιστοιχεί σε έναν νόμιμο κάτοικο. Το 2015 η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψε 8.760.431 οχήματα όταν οι κάτοικοι 9.904.286 στον αριθμό. Εκτός από ΙΧ και ανθρώπινο παράγοντα έχουμε και την κακή κατάσταση του οδικού δικτύου -ακόμα και στον δικό μας νομό- παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που γίνονται από τους φορείς βλέπουμε ότι σε κάποια σημεία η κατάσταση του οδικού δικτύου δεν είναι η καλύτερη δυνατή, είναι η ανεπαρκής σήμανση, την οποία επισημαίνουμε πολλές φορές και είναι και οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες στις οποίες πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή. Η σταδιακή αντικατάσταση των οχημάτων, καθιέρωση μαθήματος κυκλοφοριακής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους, διενέργεια αλκοτέστ, τροχονομικών ελέγχων, βελτίωση οδικού δικτύου, επαρκής σήμανση αλλά και τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται από φορείς και οδηγούς, σε περίπτωση έντονων καιρικών φαινομένων για να περιορίσουμε τα τροχαία ατυχήματα».

Ο διοικητής της τροχαίας Ρεθύμνου τόνισε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό ατυχημάτων γίνεται μέσα στην πόλη με ταχύτητα που δεν ξεπερνά τα 60 χλμ. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον θανατηφόρο συνδυασμό αλκοόλ και οδήγησης: «Μιλώντας για το αλκοόλ ακούμε από νέους αλλά και μεγαλύτερους ότι έχω πιει λίγο και μπορώ να οδηγήσω. Το οινόπνευμα μειώνει την ικανότητα μας για παρατήρηση, μειώνει την ικανότητα μας για αντίδραση, μειώνει την ικανότητα μας για εκτίμηση της απόστασης, ακόμα και για τη διατήρηση της ισορροπίας. Η πιθανότητα εμπλοκής σε τροχαίο ατύχημα αυξάνεται με κάθε ποτό που πίνουμε και μπορεί να ξεπεράσει το 20%» τόνισε με έμφαση.

Στον νομό Ρεθύμνου, σύμφωνα με τον κ. Τζατζάκη, το σύνολο τροχαίων ατυχημάτων κατέγραψε μείωση το 2018 σε σχέση με 2014 που αγγίζει 25%. «Οφείλουμε όμως να πούμε ότι τα τελευταία χρόνια ο αριθμός είναι στα ίδια επίπεδα και τα τροχαία οφείλονται κατά κύριο λόγο στον ανθρώπινο παράγοντα. Ο αριθμός των νεκρών από τροχαίο από το 2007 και έπειτα παρουσιάζει διακυμάνσεις. Μειώνεται συνεχώς και αυτό είναι ευχάριστο. Την εξαετία 2007-2012 ο αριθμός των νεκρών φτάνει τους 75. Από το έτος 2013 έως το 2018 φτάνει τους 28. Υπάρχει μεγάλη διαφορά γιατί τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη ενημέρωση από πολλούς φορείς, δήμο, περιφέρεια, τροχαία, υπάρχουν αυστηρότεροι έλεγχοι. Ο ΚΟΚ είναι αυστηρότερος. Οι έλεγχοι για μέθη για το έτος 2018 σε σχέση με μια δεκαετία πίσω τριπλασιάστηκαν και οι παραβάσεις μειώθηκαν. Αυτό δείχνει ότι οι έλεγχοι λειτουργούν. Οι παραβάσεις για ζώνη και κράνος αυξάνονται κάθε χρόνο από 5-15% και αυτό καταδεικνύει τη θλιβερή πραγματικότητα, ότι ο Έλληνας οδηγός δεν αξιολογεί σωστά τα μέτρα αυτά».

«Κάνουμε τον σταυρό μας κάθε φορά που καλούμαστε να επέμβουμε σε τροχαίο ατύχημα»

Χαρακτηριστική στη χθεσινή εκδήλωση ήταν η ομιλία του Ανδρέα Βουρβαχάκη, διασώστη του ΕΚΑΒ που ξεκίνησε λέγοντας ότι κάθε φορά που όλοι οι διασώστες του ΕΚΑΒ καλούνται να μεταβούν σε ένα τροχαίο κάνουν τον σταυρό τους φοβούμενοι για το τι θα αντικρύσουν. Ο ίδιος έκανε λόγο για ένα «πόλεμο στην άσφαλτο», ενώ παρουσίασε βίντεο με τροχαία ατυχήματα, υλικό που έχει επιμεληθεί ο αείμνηστος Δημήτρης Βουρβαχάκης, διευθυντής του ΕΚΑΒ. «Κάθε χρόνο ένα χωριό της Κρήτης εξαφανίζεται από τον χάρτη γιατί εμπλέκεται σε τροχαίο ατύχημα. Τα άτομα αυτά είναι περίπου 40-50. Στο άκουσμα του τροχαίου ατυχήματος για τους περισσότερους πολίτες σημαίνει λάστιχα στην άσφαλτο που σφυρίζουν, βγάζουν καπνούς, περιβάλλουν το όχημα ή τη μοτοσυκλέτα, τζάμια που θρυμματίζονται, λαμαρίνες που συνθλίβονται, εκσφενδονίζονται, ήχοι μη συνηθισμένοι στα αφτιά μας, από μακριά ακούγονται άνθρωποι να φωνάζουν βοήθεια και να παρακαλάνε τον θεό, παιδιά να κλαίνε και να φωνάζουν τη μητέρα τους. Για τους διασώστες του ΕΚΑΒ δεν είναι έτσι ακριβώς. Ο τραυματίας δεν επέλεξε να είναι τραυματίας, εμείς όμως επιλέξαμε να είμαστε επαγγελματίες. Έχουμε επιλέξει να είμαστε στη βάρδια μας και οφείλουμε να το κάνουμε συστηματικά» σημείωσε.

Σε σχετικές δηλώσεις του ο κ. Βουρβαχάκης έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη εκπαίδευσης των παιδιών από μικρή ηλικία για τα ζητήματα κυκλοφοριακής αγωγής τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Από μαθητής εκπαιδευόμενος δίπλα στον αείμνηστο Δημήτρη Βουρβαχάκη, αναισθησιολόγο γιατρό ΕΚΑΒ, διευθυντή του ΕΚΑΒ Κρήτης, πάντα δίπλα του άκουγα ότι τα τροχαία ατυχήματα είναι μάστιγα για την Κρήτη. Σήμερα με αυτά που συναντάμε θα μπορούσα να πω ότι ζούμε σε πόλεμο. Το μέλλον για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων είναι τα σχολεία, το ίδιο το σπίτι. Πρέπει να μεταδώσουμε στους νεώτερους πράγματα που πρέπει να προσέχουν για να μην προκαλούνται τροχαία ατυχήματα. Δυστυχώς νούμερο ένα αιτία είναι το αλκοόλ, ενώ σε ότι αφορά τον νόμο κατά κύριο λόγο στα τροχαία ατυχήματα εμπλέκονται νέοι ηλικίας  16-30 ετών».

Ο Ευστράτιος Γεωργιόπουλος προϊστάμενος τμημάτων προγραμματισμού, συντονισμού και κανόνων οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας της διεύθυνσης οδικής ασφάλειας του υπουργείου Υποδομών Μεταφορών, μίλησε για την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία και για τις ενέργειες του υπουργείου Μεταφορών για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Όπως είπε συντάχθηκε το στρατηγικό σχέδιο για την οδική ασφάλεια για τα έτη 2011-2020, με στόχο τη μείωση των νεκρών από τα οδικά τροχαία ατυχήματα κατά 50% το 2020, σε σχέση με το 2010.

Παράλληλα, υπογράμμισε τις τροποποιήσεις που επήλθαν στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, αλλά και την εισαγωγή της «Κυκλοφοριακής αγωγής και οδικής ασφάλειας» στο ωρολόγιο πρόγραμμα όλων των δημοτικών σχολείων της χώρας. Επίσης, όπως ανέφερε, σε αυτή την κατεύθυνση ενίσχυσης της εκπαίδευσης των πολιτών το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών σχεδίασε, υλοποίησε και λειτουργεί την Ηλεκτρονική Ακαδημία Οδήγησης, «e-drive academy», μια διαδικτυακή πλατφόρμα εκπαίδευσης σε θέματα οδικής ασφάλειας, που αφορά στο σύνολο των χρηστών του οδικού δικτύου δίνοντας όμως ιδιαίτερη έμφαση στα παιδιά.

Το εκπαιδευτικό υλικό, είναι έτσι προσαρμοσμένο, ώστε να απευθύνεται σε κάθε ηλικία και κατηγορία πολιτών, από τους μαθητές, τους δασκάλους, τους γονείς, τους οδηγούς, τους εκπαιδευτές οδήγησης, μέχρι και τους επαγγελματίες οδηγούς.

«Το 2010 είχαμε 1.200 νεκρούς, ο στόχος είναι να μειωθούν κατά 50% το 2020. Μέχρι τώρα οι δείκτες είναι ενθαρρυντικοί, έχουμε μια μείωση στο 40% στους νεκρούς από τροχαία σε αυτό έχει συντελέσει πολύ και η οικονομική κρίση, καθώς μειώνεται ο αριθμός των μετακινήσεων, έχει αλλάξει η συμπεριφορά των οδηγών και η ολοκλήρωση των μεγάλων οδικών αξόνων. Ο επόμενος στόχος που τίθεται από την ΕΕ αφορά τη μείωση του αριθμού των νεκρών καθώς και των σοβαρά τραυματιών από οδικά τροχαία ατυχήματα» είπε.

 Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στο κομμάτι της εκπαίδευσης, υποστηρίζοντας μεταξύ άλλων: «Είναι πολύ σημαντικό το κομμάτι της εκπαίδευσης. Στο υπουργείο θέσαμε ως προτεραιότητα την ανάπτυξη παιδείας  οδικής ασφάλειας. Θεωρούμε ότι σε αυτό σημαντικότερος είναι ο ρόλος του σχολείου, καθώς μπορεί να μεταφέρει γνώση, δεξιότητες και νοοτροπία, ώστε να μπορούν αρχικά σαν πεζοί και στη συνέχεια σαν οδηγοί να κυκλοφορούν στο οδικό δίκτυο. Το μάθημα της κυκλοφοριακής αγωγής σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει ενταχτεί ως υποχρεωτικό εδώ και δεκαετίες. Η χώρα μας από πέρυσι για πρώτη φορά έκανε υποχρεωτικό το μάθημα στα δημοτικά σχολεία. Σημαντικός ήταν ο ρόλος της ηλεκτρονικής πλατφόρμας e-drive academy, που αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των εκπαιδευτικών για να διδάξουν το μάθημα της κυκλοφοριακής αγωγής. Παρέχει γνώσεις και δεξιότητες. Απευθύνεται σε γονείς, μαθητές, ηλικιωμένους και εκπαιδευτές οδήγησης. Σε όλους. Είναι μια πλατφόρμα εύχρηστη, πολυγλωσσική, προσβάσιμη σε ΑΜΕΑ και περιλαμβάνει 17 ηλεκτρονικά βιβλία, 111 μαθήματα και 44 εκπαιδευτικά παιγνίδια».

Για τις δράσεις ευαισθητοποίησης και τα μέτρα οδικής ασφάλειας που λαμβάνει ο δήμος Ρεθύμνου, στο πλαίσιο του προγράμματος civitas destinations, μίλησε η Νατάσα Θωμαδάκη, τοπογράφος μηχανικός, με εξειδίκευση στα συγκοινωνιακά έργα. Η ίδια αναφέρθηκε στις δράσεις που υλοποιεί στο πλαίσιο του προγράμματος ο δήμος Ρεθύμνου, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Ένας από τους τρόπους βελτίωσης της οδικής ασφάλειας είναι η βελτίωση του οδικού δικτύου με μέτρα κυκλοφοριακής αγωγής των χρηστών του οδικού δικτύου, με τη μείωση του βαθμού έκθεσης σε τροχαίο ατύχημα, το οποίο προϋποθέτει τη μείωση της αλόγιστης χρήσης ΙΧ και της στροφής σε βιώσιμες μετακινήσεις, που είναι και μέτρα που «κουμπώνουν» με το πρόγραμμα civitas destinations. Tο πρόγραμμα αυτό έχει αρκετούς άξονες, ένας εκ των οποίων είναι η αναβάθμιση του σχεδίου βιώσιμης αστικής κινητικότητας, με κύριο στόχο τη βιώσιμη κινητικότητα και την οδική ασφάλεια. Ένα άλλο σχέδιο είναι το σχέδιο κινητικότητας σε 11 σχολικά συγκροτήματα με κύριο στόχο την οδική ασφάλεια, ώστε το παιδί να μπορεί να φτάσει στο σχολείο σε ακτίνα 300 μέτρων, με ασφάλεια και επίσης έχει γίνει μια ανάλυση των τροχαίων ατυχημάτων των τελευταίων δέκα ετών με στοιχεία που μας παρέθεσε η τροχαία και που δείχνουν μια μείωση την τελευταία δεκαετία. Από τα σημεία που συνέβησαν τα περισσότερα ατυχήματα έχουνε επιλεγεί κάποιες περιοχές, οι οποίες θα μελετηθούν για να ληφθούν μέτρα, όπως για αναβάθμιση κόμβων, δημιουργία μεγαλύτερων πεζοδρομίων και δημιουργία ποδηλατοδρόμων».

Χαιρετισμό απεύθυνε η Μαρία Λιονή, αντιπεριφερειάρχης, ο Τάσος Παπαδουράκης, πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου, ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης του δήμου Ρεθύμνου Θοδωρής Νίνος και ο Γιάννης Παρασύρης, αντιπεριφερειάρχης παιδείας, ενώ χαιρετισμό απέστειλε και ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός.