Το μεγάλο έργο της κατασκευής του Φράγματος του Πλατύ Ποταμού, καθώς και το υποέργο που προέβλεπε την κατασκευή ενός δευτέρου μικρότερου Φράγματος στο Γερακάρι και τις Ελένες στη θέση του οποίου προκρίθηκε η κατασκευή δύο λιμνοδεξαμενών ήταν το αντικείμενο συνάντησης-συζήτησης κλιμακίου του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών υπό τον υφυπουργό Γιάννη Κεφαλογιάννη, που επισκέφτηκε το πρωί της Πέμπτης τον Δήμο Αμαρίου έπειτα από πρόσκληση του δημάρχου Παντελή Μουρτζανού.
Τον κ. Κεφαλογιάννη συνόδευαν ο γενικός διευθυντής Υδραυλικών, Λιμενικών και Κτιριακών Υποδομών, κ. Αντώνιος Κοτσώνης και αρμόδια υπηρεσιακά στελέχη.
Οι αρμόδιοι μηχανικοί του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών με τη συνοδεία τεχνικών συμβούλων μετέβησαν και πραγματοποίησαν αυτοψία στα σημεία που προτείνονται για την κατασκευή των δύο λιμνοδεξαμενών προκειμένου να εξετάσουν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής.
Όπως επισημάνθηκε, το αμέσως επόμενο διάστημα το Υπουργείο θα προχωρήσει στον ορισμό τεχνικού συμβούλου για την προετοιμασία δημοπράτησης της προκαταρκτικής σχετικής μελέτης, ώστε να οριστικοποιηθεί η ακριβής θέση κατασκευής των προτεινόμενων λιμναδεξαμενών. Σε συνεργασία με το Δήμο Αμαρίου, ο μελετητής θα προχωρήσει στην καταγραφή των απαραίτητων συμπληρωματικών στοιχείων όπως αυτά έχουν ζητηθεί.
Τέλος, το κλιμάκιο του υπουργείου Υποδομών επισκέφτηκε την περιοχή, όπου θα κατασκευαστεί το Φράγμα του Πλατύ Ποταμού και είχε την ευκαιρία να συζητήσει με κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι εξέφρασαν τους προβληματισμούς και κατέθεσαν σειρά προτάσεων προς τον υφυπουργό.
Ο υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών και βουλευτής Ρεθύμνου Γιάννης Κεφαλογιάννης, ανέφερε τα εξής:
«Η αξιοποίηση του υδάτινου δυναμικού της ευρύτερης περιοχής είναι ένας αναπτυξιακός στόχος στρατηγικής σημασίας. Σε συνεργασία με τον δήμαρχο, τα στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης και στην κατεύθυνση που έχει εκφραστεί από τους κατοίκους της περιοχής προχωράμε σε μια ολιστική προσέγγιση από κοινού. Με το κύριο έργο του φράγματος του Πλατύ, που αποτελεί εθνική προτεραιότητα αλλά και στοίχημα για τον τόπο μας, θα δημιουργήσουμε τις συνθήκες για μια νέα προοπτική για την ευρύτερη περιοχή. Τα στελέχη του υπουργείου κατέγραψαν τα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις απαιτούμενες προδιαγραφές οριοθετώντας, παράλληλα, τα επόμενα σημαντικά βήματα για την εξέλιξη του συνόλου των έργων σε ένα ενιαίο πλαίσιο. Σε ό,τι αφορά τις δύο λιμνοδεξαμενές αποφασίσαμε να οριστεί ήδη από την επόμενη εβδομάδα τεχνικός σύμβουλος για την προετοιμασία δημοπράτησης της σχετικής μελέτης με στόχο να προχωρήσει το έργο με ταχύτητα. Σε σχέση με τις επισημάνσεις και παρατηρήσεις των κατοίκων η αρμόδια υπηρεσία αποδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη όλων των ενεργειών για την υλοποίηση ρεαλιστικών και στοχευμένων προτάσεων για την ευρύτερη περιοχή που θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά στην αναπτυξιακή προοπτική του Αμαρίου. Προχωράμε με συνέπεια και αποτελεσματικότητα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αξιοποίησης του υδάτινου δυναμικού της Κρήτης».
Από την πλευρά του ο δήμαρχος Αμαρίου, κ. Παντελής Μουρτζανός ανέφερε:
«Μετά την αναγκαία αυτοψία, η οποία πραγματοποιήθηκε παρουσία αρμόδιων μηχανικών και τεχνικών συμβούλων, εντός των επόμενων ημερών θα οριστεί από το Υπουργείο τεχνικός σύμβουλος, ο οποίος, σε συνεργασία με τον Δήμο, θα συγκεντρώσει όλα τα απαραίτητα δεδομένα και στοιχεία, έτσι ώστε οι υπηρεσιακοί παράγοντες να είναι σε θέση να προχωρήσουν στις απαραίτητες διαδικασίες για να μπορέσει να υποστηριχθεί τεχνικά το έργο κατασκευής των δύο προτεινόμενων λιμνοδεξαμενών. Η σημερινή παρουσία, τόσο του υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών και βουλευτή Ρεθύμνου, κ. Γιάννη Κεφαλογιάννη, όσο και του γενικού διευθυντή Υδραυλικών, Λιμενικών και Κτιριακών Υποδομών, κ. Αντώνιου Κοτσώνη, αποδεικνύει ότι υπάρχει η έμπρακτη πολιτική βούληση να προχωρήσει το έργο. Τους ευχαριστώ θερμά για αυτό, καθώς από την πρώτη στιγμή έχουν αντιληφθεί πλήρως το σκεπτικό μας. Το φράγμα του Πλατύ ποταμού σε συνδυασμό με τις προτεινόμενες λιμνοδεξαμενές, αναμένεται να επιλύσει μεγάλα ζητήματα άρδευσης στην ευρύτερη περιοχή και μάλιστα στη πλειοψηφία των περιπτώσεων με φυσική ροή, περιορίζοντας με αυτό τον τρόπο, τόσο το οικονομικό κόστος, όσο και ενδεχόμενες επιβλαβείς συνέπειες στις υφιστάμενες κλιματικές συνθήκες. Επιπρόσθετα, από τον Δήμο Αμαρίου εκπονούνται μελέτες για αποχετευτικά δίκτυα και βιολογικούς σε μια σειρά οικισμών στη ευρύτερη περιοχή γύρω από την προτεινόμενη θέση κατασκευής των έργων, όπως για παράδειγμα στους οικισμούς Γερακαρίου, Ελενών και στα Μεσονήσια. Τα έργα αυτά κρίνονται απολύτως αναγκαία για την προστασία του υδάτινου δυναμικού της περιοχής. Ως αντισταθμιστικά οφέλη, μετά την ολοκλήρωση των μελετών, ζήτησα, μεταξύ άλλων, να εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή τους από του Υπουργείο, καθώς και να δρομολογηθούν παρεμβάσεις για τη βελτίωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου. Εμείς, ω Δημοτική Αρχή συνεχίζουμε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα να εργαζόμαστε και να πράττουμε αναλογιζόμενοι τις ανάγκες των δημοτών μας και τα μεγάλα έργα που έχει ανάγκη ο τόπος μας».
Ως προς τη χρηματοδότηση κατασκευής, το έργο έχει προταθεί για ένταξη στο Π.Δ.Ε. 2021 στη ΣΑΕ 072 με προτεινόμενο προϋπολογισμό 130.000.000,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης των απαιτούμενων απαλλοτριώσεων. Μάλιστα, οι απαιτούμενες απαλλοτριώσεις έχουν ενταχθεί στη διαδικασία του άρθρου 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου.
Επιπρόσθετα, το έργο έχει προταθεί για ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για δανειοδότηση, ως εναλλακτική πρόταση για την χρηματοδότηση της υλοποίησής του.
Τι ζητούν οι κάτοικοι ως αντισταθμιστικά οφέλη
Οι κάτοικοι της περιοχής, κατέθεσαν στον υφυπουργό κ. Κεφαλογιάννη σειρά προτάσεων για κατασκευή έργων ως αντισταθμιστικά οφέλη έναντι της κατασκευής του έργου, με τον υφυπουργό να δεσμεύεται ότι το υπουργείο του θα τις εξετάσει μια προς μια. Μεταξύ άλλων ζητούν:
- Αποκατάσταση των υπαρχουσών υποδομών οδοποιίας: Συγκεκριμένα οι δρόμοι από Πετροχώρι προς Βυζάρι, Αφρατέ και Άνω Μέρος προτείνεται να αποκατασταθούν. Είναι εξίσου σημαντικό να κατασκευαστεί δρόμος ταχείας κυκλοφορίας ανεξάρτητος των περιμετρικών του φράγματος και παράλληλος με τον αγωγό που οδηγεί στη Μεσσαρά, ο οποίος θα συνδέει τον Αμαριώτικο δρόμο με τις Λαμπιώτες, το Πετροχώρι και το συνδετικό άξονα Τυμπακίου-Αγίας Γαλήνης.
Ο δρόμος αυτός είναι πρώτιστης σημασίας για την τουριστική αξιοποίηση του έργου, καθώς οι κάτοικοι, οι μαθητές, και οι επισκέπτες θα έχουν εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στο έργο, κάτι που θα οδηγήσει στην αύξηση της επισκεψιμότητας της περιοχής και την ανάπτυξη εσωτερικού τουρισμού.
- Περιμετρική και Περιβαλλοντική αξιοποίηση του Φράγματος: Να κατασκευαστούν τουριστικές υποδομές για την υποδοχή και την παραμονή των επισκεπτών. Συγκεκριμένα:
- Πρέπει να προγραμματιστεί και να κατασκευαστεί ποδηλατοδρόμος περιμετρικά του έργου.
- Να δεσμευτούν χώροι στους οποίους θα σχεδιαστούν και θα κατασκευαστούν γήπεδα και χώροι αθλοπαιδιών για τους μαθητές επισκέπτες.
- Να σχεδιαστούν και να κατασκευαστούν δενδροφυτευμένοι πεζόδρομοι για τους επισκέπτες και τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας.
- Να μεταφερθεί η παραποτάμια βλάστηση περιμετρικά του φράγματος ενταγμένη σε χώρους αναψυχής.
- Να γίνει δέσμευση γης και να κατασκευαστούν σ’ αυτήν χώροι υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, όπως αίθουσα με αναψυκτήριο ή εστιατόριο.
- Μόνιμη ύπαρξη νερού: Για να μην διαταράσσεται το οικοσύστημα (χλωρίδα , πανίδα) εντός και εκτός φράγματος τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά και για λόγους υγιεινής και τουριστικής ανάπτυξης, να γίνει πρόβλεψη και μελέτες διαμόρφωσης του πυθμένα (κλιμακωτός με ενδιάμεσα φράγματα) ώστε να υπάρχει πάντα νερό σε όλη την περιοχή που θα κατακλυσθεί, καθώς το ψηλότερο σημείο του πυθμένα επειδή βρίσκεται μπροστά από τους τρεις οικισμούς.
Ακόμη, η μόνιμη ύπαρξη νερού σε συνδυασμό με την ελάχιστη κλίση του εδάφους και την άνετη πρόσβαση στο νερό, καθώς και τους μόνιμους αλλά ήπιους καλοκαιρινούς ανέμους που πνέουν στην περιοχή θα επιτρέπουν κάθε υδάτινη αθλητική ή τουριστική δραστηριότητα. Γι’ αυτό πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες αξιοποίησης του νερού σε τουριστικές, αθλητικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες και να κατασκευαστούν οι απαραίτητες υποδομές.
- Διάθεση κονδυλίων για τουριστική αξιοποίηση: Να διατεθούν κονδύλια τόσο από την κατασκευή του έργου όσο και από άλλα Ευρωπαϊκά προγράμματα κατά προτεραιότητα στους τρεις οικισμούς. Ένταξή τους, στους παραδοσιακούς οικισμούς με πλακόστρωση όλων των δρόμων και ανάπλαση παραδοσιακών κτισμάτων. Το προσωπικό που θα εργαστεί τόσο στην κατασκευή όσο και στη λειτουργία του έργου, ζητούμε να έχουν προτεραιότητα τα άτομα από τα τρία θιγόμενα Δημοτικά διαμερίσματα (Πετροχώρι, Βυζάρι, Λαμπιώτες). Σε περίπτωση ίδιων τυπικών προσόντων να προτιμούνται οι ιδιοκτήτες γης και τα παιδιά τους. Ακόμη να δοθούν και άλλες δυνατότητες αξιοποίησης και εκμετάλλευσης του φράγματος, όπως αλιεία, χρήση αθλητικών και τουριστικών δραστηριοτήτων. Για την απόκτηση των αδειών να ισχύσουν τα παραπάνω κριτήρια.
Σύντομο Ιστορικό του έργου του Φράγματος του Πλατύ
Η συζήτηση για την αξιοποίηση του υδάτινου δυναμικού του Πλατύ Ποταμού στο Νομό Ρεθύμνου ξεκινάει από τις πρώτες προσπάθειες του αείμνηστου βουλευτή Ρεθύμνου Μ. Παπαδογιάννη τη δεκαετία του 1950. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας είχαν ξεκινήσει οι διεργασίες, προμετρήσεις και προμελέτες του έργου οι οποίες και ολοκληρωθήκαν το 1960.
Το 2006 έπειτα επίμονες προσπάθειες σχεδιάστηκε να υλοποιηθεί το μεγάλο αυτό έργο προκειμένου να αρδευτούν 45.000 στρέμματα γης στον Δήμο Αμαρίου και στον Νότο του Δήμου Αγίου Βασιλείου και από το πλεόνασμα του νερού να εμπλουτιστεί η περιοχή της Μεσσαράς του Νομού Ηρακλείου.
Το 2008 προκηρυχθήκαν οι μελέτες, στο πλαίσιο του προγράμματος «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2007 – 2013. Στη συνέχεια ολοκληρωθήκαν οι εγκεκριμένες μελέτες του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και το έργο συνολικού προϋπολογισμού 130 εκατομμυρίων ευρώ ήταν έτοιμο να ενταχθεί στα Τομεακά Προγράμματα για τη νέα Προγραμματική Περίοδο 2014-2020 κάτι που δεν κατέστη εφικτό. Οι μελέτες για το φράγμα στον Πλατύ ποταμό έχουν εκπονηθεί και εγκριθεί από το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης την περίοδο από το 2010 έως το 2017. Με τις αλλαγές που μεσολάβησαν τόσο στις προδιαγραφές μελετών όσο και στη νομοθεσία των έργων, ήταν αναγκαία η επικαιροποίησή τους.
Με βάση τα παραπάνω οι μελέτες διαβιβάστηκαν στη Διεύθυνση Δ19 του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών από 11-5-2018, καθότι η σχετική αρμοδιότητα (μελέτης και κατασκευής του εν λόγω έργου) είχε περιέλθει στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών , από 2-3-2018.
Το Υπουργείο κατόπιν διαγωνισμού, συνήψε την από 1-3-2019 σύμβαση με Τεχνικό Σύμβουλο, για την «ωρίμανση» και της υφιστάμενης μελέτης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, προκειμένου να δημοπρατηθεί νέα συνολική μελέτη (εκτιμώμενης αξίας 2 εκατομμυρίων ευρώ) που θα αφορά το ανωτέρω έργο. Κατόπιν αυτού στις 5-4-2021 εγκρίθηκε με απόφαση Γενικού Γραμματέα Υποδομών η ανάθεση σύμβασης Τεχνικού Συμβούλου για την επικαιροποίηση της μελέτης για το βασικό έργο προκειμένου να είναι σε πλήρη ωριμότητα για την φάση της δημοπράτησης του έργου.