Η ενσωμάτωση των οδικών έργων που έχουν προταθεί για ένταξη στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, όπως προβλέπονται αυτά από το εγκεκριμένο περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο περιφέρειας Κρήτης, αποτελεί τη βασική προϋπόθεση που έθεσε η επιτροπή περιβάλλοντος της περιφέρειας για την έγκριση του εθνικού σχεδίου Μμεταφορών.
Οδικά έργα, δηλαδή, όπως το τμήμα του ΝΟΑΚ Ρέθυμνο-Σπήλι-Αγία Γαλήνη, Μοίρες, αλλά και τα οδικά τμήματα που θα συνδέουν το νέο αεροδρόμιο Καστελίου με τον ΒΟΑΚ και τον ΝΟΑΚ, καθώς και ο δρόμος σύνδεσης του αεροδρομίου Χανίων με το λιμάνι της Σούδας και τον ΒΟΑΚ χαρακτηρίζονται ως έργα ζωτικής σημασίας για το νησί και περιλαμβάνονται στη σχετική γνωμοδοτική απόφαση που θα σταλεί στο αρμόδιο υπουργείο για έγκριση.
Παράλληλα, η επιτροπή περιβάλλοντος της περιφέρειας ζητά να συμπεριληφθούν στο σχέδιο και σχετικές προτάσεις για περιβαλλοντικά βιώσιμες μεταφορές, που έχουν να κάνουν με την αναγκαία, όπως τη χαρακτηρίζουν, πρόβλεψη έργων για ηλεκτροδότηση των κρουαζιερόπλοιων από τα χερσαία δίκτυα στα λιμάνια του Ηρακλείου και της Σούδας, αλλά και συνολικά την προώθηση της ηλεκτροκίνησης στις μεταφορές, σύμφωνα και με τις εγκεκριμένες μελέτες του ΔΕΔΔΗΕ. Παράλληλα η επιτροπή ζητά από το υπουργείο να εξετάσει τη σκοπιμότητα-βιωσιμότητα κατασκευής ηλεκτροκίνητου μέσου σταθερής τροχιάς στο νησί μας.
Σε σχετικές δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.», ο Νίκος Καλογερής, πρόεδρος της επιτροπής περιβάλλοντος και αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης για θέματα περιβάλλοντος και χωροταξίας ανέφερε: «Το εθνικό στρατηγικό σχέδιο μεταφορών θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο ανάπτυξης του τομέα των μεταφορών για τις επόμενες δεκαετίες. Βασίζεται σε φιλοπεριβαλλοντικές μετακινήσεις με καθαρές μεταφορές για να περιοριστεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αναφέρεται δηλαδή σε ήπια μέτρα, τα οποία θα πρέπει να ληφθούν, όπως για παράδειγμα μέτρα για να σταματήσει η εισαγωγή ρυπογόνων αυτοκινήτων, είτε με αντικίνητρα, είτε με κίνητρα για αγορά νέων σύγχρονης τεχνολογίας. Εμείς σαν Κρήτη συμφωνούμε με τους βασικούς άξονες που έχουν οριστεί από το υπουργείο Υποδομών. Ωστόσο στην πρόταση μας κατά τη γνωμοδότηση της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ζητάμε την ένταξη επιπλέον έργων, στο πλαίσιο του σχεδίου, τα οποία εκτιμούμε ότι θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του νησιού. Συγκεκριμένα, είπαμε ότι το διευρωπαϊκό δίκτυο της Κρήτης, σύμφωνα με το χωροταξικό σχέδιο, πρέπει να διευρυνθεί και να εντάξουμε σε αυτό τον άξονα του ΝΟΑΚ στη δυτική Κρήτη και συγκεκριμένα το οδικό τμήμα Ρέθυμνο-Σπήλι-Αγία Γαλήνη, έτσι ώστε να εξυπηρετείται όλη η δυτική Κρήτη από το λιμάνι του νότου μελλοντικά. Επίσης εμείς θεωρούμε ότι πρέπει να συμπληρωθεί το σχέδιο και να ενταχθούν σε αυτό οι δρόμοι σύνδεσης με το νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι, δηλαδή με τον ΒΟΑΚ και τον ΝΟΑΚ καθώς και οι δρόμοι που θα συνδέουν το αεροδρόμιο Χανίων με τον ΒΟΑΚ και το λιμάνι της Σούδας. Αυτό εμείς θεωρούμε ότι είναι το βασικό διευρωπαϊκό δίκτυο. Παράλληλα, υπάρχουν έτοιμες μελέτες για την ηλεκτροκίνηση στο νησί, οι οποίες είναι εγκεκριμένες από τον ΔΕΔΔΗΕ, προκειμένου να εφαρμοστούν για τον νησιωτικό χώρο που περιλαμβάνει και την Κρήτη. Αυτό που μένει είναι το σχέδιο αυτό να εξειδικευτεί. Εμείς είμαστε πιο μπροστά. Επίσης, προτείνουμε υποδομές, έτσι ώστε τα λιμάνια του Ηρακλείου και των Χανίων που υποδέχονται πολλά και μεγάλα κρουαζιερόπλοια να διασυνδέονται με το ηλεκτρικό δίκτυο του νησιού, καθώς η ρύπανση που προκαλείται είναι μεγάλη. Συγκεκριμένα, έχει διαπιστωθεί ότι τα κρουαζιερόπλοια «επιβαρύνουν το περιβάλλον πάρα πολύ με τις ρυπογόνες μηχανές τους. Υπολογίζεται ότι εκπέμπουν ρύπους 50.000 αυτοκινήτων μαζί! Αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα. Θα έπρεπε λοιπόν να έχουν προβλεφθεί στα λιμάνια, τουλάχιστον στα δύο μεγαλύτερα, συσκευές τέτοιες που να μπορούν να παίρνουν ρεύμα από το τοπικό δίκτυο, ώστε να μην λειτουργούν οι μηχανές του κρουαζιερόπλοιων και να ρυπαίνουν την περιοχή μας. Τέλος προτείνουμε να εξεταστεί η σκοπιμότητα-βιωσιμότητα ενός μέσου ηλεκτρικής τροχιάς -για ένα τρένο ηλεκτρικό δηλαδή- που θα πηγαίνει από τη μια μεριά της Κρήτης στην άλλη.
Αυτές τις συμπληρώσεις ζητούμε καθώς κατά τα άλλα είμαστε απόλυτα σύμφωνοι σαν περιφέρεια Κρήτης για τους βασικούς άξονες που έχει θέσει το υπουργείο, με δεδομένο ότι συμμετείχαμε στη διαβούλευση που προηγήθηκε. Είπαμε ωστόσο να μην αρκεστούμε στη στρατηγική μελέτη και τις περιβαλλοντικές εκπτώσεις αλλά να προσθέσουμε και τις υποδομές που χρειάζεται το νησί μας. Το εθνικό στρατηγικό σχέδιο μεταφορών θεωρούμε ότι είναι ένα πάρα πολύ καλό πλαίσιο στο οποίο θα στηριχτεί η ανάπτυξη όλων των μεταφορών στη χώρα και την Κρήτη, χερσαίων, θαλάσσιων και εναέριων» και εκτίμησε ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές σε αυτό από τη νέα κυβέρνηση.
Από την πλευρά του ο Γιάννης Παρασύρης, αντιπεριφερειάρχης παιδείας και μέλος της επιτροπής περιβάλλοντος ανέφερε: «Στο χωροταξικό της Κρήτης εμείς έχουμε εντάξει και τον ΝΟΑΚ, το τμήμα Μοίρες-Σπήλι-Ρέθυμνο ως διευρωπαϊκό οδικό δίκτυο, το οποίο όμως ακόμα δεν έχει χαρακτηριστεί. Εμείς ωστόσο έχουμε προχωρήσει όλες τις μελέτες που απαιτούνται για την κατασκευή του νότιου οδικού άξονα. Για τον λόγο αυτό στην προχθεσινή συνεδρίαση γνωμοδότησης της στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων εντάξαμε και το συγκεκριμένο τμήμα το οποίο θεωρούμε καθοριστικής σημασίας για την εξυπηρέτηση των Κρητικών. Παράλληλα στο ίδιο πλαίσιο εντάξαμε τις υποδομές διασύνδεσης των αεροδρομίων με τον ΒΟΑΚ και ΝΟΑΚ αντίστοιχα. Επίσης προτείνουμε δημιουργία υποδομών για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης καθώς και υποδομές μέσω των οποίων θα τροφοδοτούνται τα κρουαζιερόπλοια των λιμανιών για να περιοριστούν οι ρύποι με δεδομένο ότι το εθνικό στρατηγικό σχέδιο μεταφορών βασίζεται σε φιλοπεριβαλλοντικές υποδομές».
Με ορίζοντα 20ετίας το εθνικό στρατηγικό σχέδιο μεταφορών
Το εθνικό στρατηγικό σχέδιο μεταφορών ουσιαστικά αποτελεί τον οδικό χάρτη ανάπτυξης στο μέτωπο των μεταφορών για τα επόμενα 20 χρόνια. Όπως είχε αναφέρει το υπουργείο Υποδομών, με τελικό ορίζοντα το 2037 και ενδιάμεση φάση υλοποίησης το 2027, το ΕΣΣΜ εντοπίζει και αιτιολογεί τις απαραίτητες μελλοντικές πολιτικές και επενδύσεις για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος μεταφορών -οδικών, σιδηροδρομικών, εναέριων, θαλάσσιων- με στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και την αειφόρο ανάπτυξη. Το προτεινόμενο στο ΕΣΣΜ σενάριο (πέραν δηλαδή των παρεμβάσεων ύψους 7,5 δισ. ευρώ που έχουν ήδη προγραμματιστεί) περιλαμβάνει 25 ήπια μέτρα (10 στις οδικές μεταφορές, 5 στις θαλάσσιες, 5 στην εφοδιαστική αλυσίδα, 4 στις σιδηροδρομικές μεταφορές και 1 στις εναέριες μεταφορές) καθώς και 41 μέτρα υποδομής (20 στις οδικές μεταφορές, 8 στις θαλάσσιες, 1 στην εφοδιαστική αλυσίδα, 9 στις σιδηροδρομικές μεταφορές και 3 στις εναέριες μεταφορές)
Το έργο, που διαθέτει ήδη εγκεκριμένη και ανηρτημένη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), χρηματοδοτήθηκε στο πλαίσιο των δράσεων για την αναδιάρθρωση της χώρας, υπό την οικονομική διαχείριση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
Επισημαίνεται ότι για την εφαρμογή του Σχεδίου επιβάλλεται ολοκληρωμένη μελέτη σκοπιμότητας και ανάλυση εναλλακτικών λύσεων για κάθε μέτρο, προκειμένου να καθοριστούν λεπτομερώς τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά του και οι ακριβείς τεχνικές προδιαγραφές του.
Παράλληλα με το εθνικό σχέδιο δημιουργήθηκε στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, σύστημα παρακολούθησης της εφαρμογής του με βάση το μοντέλο στο οποίο στηρίχθηκε όλη η προεργασία των δύο ετών για την εκπόνησή του. Με τον τρόπο αυτό, θα γίνεται τεκμηριωμένη αποτύπωση της εξέλιξης εφαρμογής του σχεδίου, θα τεκμηριώνονται οι ανάγκες χρηματοδότησης μελετών και έργων και θα υπάρχουν μετρήσιμα στοιχεία αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας. Επίσης, εκπαιδεύτηκε προσωπικό του υπουργείου, προκειμένου να αποτελέσει την ομάδα παρακολούθησης του ΕΣΣΜ