Η παραλία των 11 χιλιομέτρων του Ρεθύμνου από το Δελφίνι μέχρι και την Σκαλέτα αποτελεί το μεγαλύτερο βιότοπο αναπαραγωγής της θαλάσσιας χελώνας στην Κρήτη. Ωστόσο, τα στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας καταγράφουν σημαντική μείωση του μέσου όρου των φωλιών της χελώνας Καρέτα – Καρέτα, κάτι που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην τουριστική ανάπτυξη και την άναρχη δόμηση στις παραλίες ωοτοκίας και στη μη συμμόρφωση αρκετών επιχειρηματιών με τα διαχειριστικά μέτρα για την προστασία του είδους.
Ομπρελοκαθίσματα και διάφορα έπιπλα παραλίας που θα πρέπει να απομακρύνονται την νύχτα, ώστε να υπάρχει ελεύθερο πεδίο για τις χελώνες που εναποθέτουν τα αβγά τους στην ακτή, λειτουργούν ως εμπόδια, σε συνδυασμό με τον έντονο φωτισμό.
Ο Σύλλογος «Αρχέλων» ασχολείται πολύ ενεργά με την προστασία της θαλάσσιας χελώνας και σε αυτήν την προσπάθεια συνδράμουν αποτελεσματικά η περιφέρεια Κρήτης, οι δήμοι και οι ιδιώτες.
Χθες το πρωί, στην Αντιπεριφέρεια Ρεθύμνου πραγματοποιήθηκε συνάντηση ενημέρωσης για τα μέτρα διαχείρισης που πρέπει να λαμβάνονται κατά την διάρκεια της τουριστικής περιόδου στις παραλίες του νομού Ρεθύμνου και κυρίως στις βόρειες ακτές, καθώς αποτελούν σημεία ωοτοκίας της θαλάσσιας χελώνας.
Η θαλάσσια χελώνα Καρέτα – Καρέτα και ο τουρισμός δεν είναι ανταγωνιστές, αλλά σύμμαχοι για την περαιτέρω ανάπτυξη του τουριστικού μας προϊόντος. Η θαλάσσια χελώνα όπως υπογραμμίστηκε στην διάρκεια της χθεσινής σύσκεψης παρουσία και ξενοδόχων αλλά και επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στις παραλίες αποτελεί ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα για τις περιοχές όπου γεννάει, γιατί αυτές οι περιοχές και διαφημίζονται και αναβαθμίζονται.
Είναι γνωστό άλλωστε ότι αρκετοί τουρίστες ενδιαφέρονται ιδιαιτέρως για τη φιλοπεριβαλλοντική πολιτική κάθε τόπου και δεν είναι λίγοι και εκείνοι που με γνώμονα αυτό επιλέγουν και συγκεκριμένες ξενοδοχειακές μονάδες.
Ωστόσο, αν και όπως ανέφερε η υπεύθυνη του συλλόγου, αρκετοί επαγγελματίες σε ποσοστό 29% σε επίπεδο δήμου συμμορφώθηκαν με τα μέτρα, ο αριθμός είναι πολύ μικρός. Η ευαισθητοποίηση των επιχειρηματιών αλλά και η συνεργασία όλων των φορέων δήμου, περιφέρειας και συλλόγου αποτελεί μονόδρομο για την προστασία του είδους, που επιλέγει τις παραλίες μας για την αναπαραγωγή του.
Ειδικότερα, η Αθανασία Νικολοπούλου, υπεύθυνη για το πρόγραμμα της Κρήτης του συλλόγου Αρχέλων, υποστήριξε: «Το 2016 έδειξε μια μικρή βελτίωση αναφορικά με την τήρηση των μέτρων, πολύ μικρή καθώς ένα ποσοστό περίπου 27% των επιχειρηματιών εφάρμοσαν τα μέτρα προστασίας που έχουν να κάνουν είτε με την απομάκρυνση των επίπλων θαλάσσης από την παραλία για να υπάρχει διαθέσιμος χώρος για ωοτοκία, είτε με το φωτισμό που το πρόβλημα επί της ουσίας δημιουργείται όταν υπάρχει φωτισμός το βράδυ αποπροσανατολίζει τα χελωνάκια, χάνονται και έχουμε υψηλή θνησιμότητα, παρόλα αυτά είναι πολύ μικρό το ποσοστό συγκριτικά με τον αριθμό των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται πάνω στον κόλπο του Ρεθύμνου που αποτελεί παραλία ωοτοκίας. Ευελπιστούμε φέτος να υπάρξει εφαρμογή των μέτρων από περισσότερες επιχειρήσεις, γιατί είδαμε ότι πέρσι παρά τη μεγάλη αύξηση που είχαμε στον αριθμό των φωλιών στην Ελλάδα και γενικά στη Μεσόγειο και στην Κρήτη, στις περιοχές ωοτοκίας, στο Ρέθυμνο δεν υπήρχε σχεδόν καθόλου αύξηση, είναι δηλαδή περίπου στον ίδιο αριθμό φωλιών. Και δείχνει από τη συστηματική καταγραφή που κάνει ο Αρχέλων κάθε χρόνο δείχνει ένα ποσοστό μείωσης, μια συνεχιζόμενη μείωση στον αριθμό των φωλιών, η οποία μέχρι το ’16 έχει φτάσει στο 46% για την τελευταία δεκαετία. Δηλαδή 46% μείωση στο μέσο ετήσιο αριθμό φωλιών, στο Ρέθυμνο μόνο. Αυτό οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε την παραλία, γιατί ενώ καταγράφονται πολλά ίχνη από θαλάσσιες χελώνες, δυστυχώς πολύ λίγα από αυτά τα ίχνη καταλήγουν να είναι φωλιά. Οπότε σημαίνει ότι οι χελώνες βγαίνουν έξω, προσπαθούν να γεννήσουν και για κάποιο λόγο, κάτι τους εμποδίζει και επιστρέφουν στη θάλασσα». Η ίδια έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάγκη συνεργασίας όλων για την προστασία του είδους: «είμαστε όλοι υπεύθυνοι για το φυσικό μας πλούτο και για τη βιοποικιλότητα του τόπου αυτού. Η καλή συνεργασία είναι αυτή που προάγει ένα θετικό αποτέλεσμα. Υπάρχει εκπρόσωπος του Αρχέλων στην Κρήτη, υπάρχει εκπρόσωπος του Αρχέλων σε κάθε περιοχή ωοτοκίας και είμαστε, οι εκπρόσωποι αυτοί έχουν σαν ευθύνη τους να έρχονται σε επαφή και σε συνεργασία με οποιονδήποτε και θέλει να προστατεύσει φυσικά το είδος αυτό και να προστατεύσει την ίδια την παραλία που αξιοποιεί. Οπότε είναι αμφίδρομη η ευθύνη που έχουμε. Και μέσω συνεργασιών και μέσω του διαλόγου και μέσω του να δίνουμε την πληροφορία που χρειάζεται ο καθένας, να καταφέρουμε να προστατεύσουμε το είδος και τους βιοτόπους αναπαραγωγής».
Οι χελώνες και ο τουρισμός δεν είναι ανταγωνιστές αλλά σύμμαχοι
Ο προϊστάμενος του Τμήματος Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης, Μάνος Νικολουδάκης ανέφερε πως η προστασία της θαλάσσιας χελώνας δεν είναι αποτρεπτική για την τουριστική ανάπτυξη, αντίθετα όπως είπε μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό κίνητρο για την αύξηση της επισκεψιμότητας: «Η χελώνα μαζί με τη βαριά μας βιομηχανία του τουρισμού δεν είναι ανταγωνιστές αλλά σύμμαχοι. Η θαλάσσια χελώνα Καρέτα – Καρέτα αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα στις περιοχές όπου υπάρχει ωοτοκία της, όπως μία από αυτές τις περιοχές είναι το Ρέθυμνο. Γι’ αυτό η Περιφέρεια Κρήτης θα λάβει όλα τα μέτρα τη φετινή σεζόν ούτως ώστε να μην έχουμε μείωση στον αριθμό των φωλιών αλλά τουλάχιστον διατήρηση και αν είναι δυνατόν και αύξηση. Γι’ αυτό εξάλλου και η φετινή συνάντηση διοργανώθηκε ένα μήνα νωρίτερα, πέρσι είχε γίνει τον Μάιο και φέτος έγινε αρχές Απριλίου.
Ο τομέας του περιβάλλοντος, εκτός από την ενημέρωση, περιλαμβάνει και την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που προβλέπει κάποια αυστηρά πρόστιμα για τους παραβάτες. Δυστυχώς η υπηρεσία είναι υποστελεχωμένη καθώς στο τμήμα υπηρετούν εγώ σαν προϊστάμενος και μια ακόμα νέα συνάδελφος πολιτικός μηχανικός, για δύο φορές τη βδομάδα».
Συνεργασία του δήμου με το σύλλογο Αρχέλων
Η συνεργασία των τοπικών φορέων με το σύλλογο Αρχέλων κρίνεται επιβεβλημένη κυρίως στο κομμάτι της ενημέρωσης των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στις παραλίες. Πέρυσι ο σύλλογος ενημέρωσε 25.000 επιχειρηματίες στο νησί για τις δραστηριότητες, ωστόσο με βάση τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν μόλις το 29% των επαγγελματιών εφαρμόζουν διαχειριστικά μέτρα για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας.
Εκ μέρους του Δήμου Ρεθύμνης, ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Μίνως Αλεφαντινός τόνισε: «Πρέπει να χαιρετίσουμε την πρωτοβουλία αυτή της Περιφέρειας που πολύ νωρίς φέτος, ξεκινώντας απ’ το Ρέθυμνο αρχίζει αυτή η ενημέρωση του κόσμου. Ο σύλλογος Αρχέλων είναι ένας σύλλογος που δραστηριοποιείται για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας και στόχος είναι συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς και με τους χρήστες, ούτως ώστε με τη συνεχή ενημέρωση, την αλληλοεκτίμηση των γεγονότων όπως ακριβώς αυτά έχουν, να έχουμε τελικά ένα καλύτερο αποτέλεσμα, γιατί όπως βλέπετε τα τελευταία χρόνια είναι φθίνουσα η πορεία όσο αφορά τη ζώνη ωοτοκίας, που ο ευλογημένος αυτός τόπος έχει στην παραλία του. Από πέρσι ξεκινήσαμε και σα δήμος, σε συνεργασία με τον Αρχέλων να ενημερώνουμε τον κόσμο, να μιλάμε συνεχώς γι’ αυτό, γιατί πρέπει να ξεκαθαρίσουμε εξ αρχής ότι η τουριστική δραστηριότητα δεν είναι σε καμία περίπτωση αντιμέτωπος ή αντίπαλος με τη προστασία της θαλάσσιας χελώνας. Η χελώνα υπήρχε πριν από μας και οφείλουμε, έχουμε ηθική υποχρέωση να υπάρχει και μετά από μας. Εκείνο που με σοκάρει είναι πραγματικά, να κάνει κάποια χελώνα εκατοντάδες ή χιλιάδες μίλια για να φτάσει κάπου να εναποθέσει τα αυγά της και επειδή βρήκε ένα εμπόδιο, μια καρέκλα ή οτιδήποτε, τη στιγμή που θέλει να ωοτοκήσει, να γυρίσει πίσω και να πετάξει τα αυγά αυτά στη θάλασσα και να καταστραφούν. Αυτό και μόνο πρέπει να το έχουμε συνέχεια στο μυαλό μας και να δραστηριοποιηθούμε ακόμα περισσότερο, πάντα με όπλο την καλύτερη ενημέρωση του κόσμου. Βλέπω ότι υπάρχει μια ευαισθητοποίηση από τους χρήστες της παραλίας, νομίζω ότι πρέπει να εντατικοποιηθούνε και οι έλεγχοι, ούτως ώστε να μην υπάρχει αυτό που αναφέρθηκε προηγουμένως άνιση μεταχείριση. Πρέπει εκεί μιλώντας, με ενημέρωση, και κατά δεύτερον με κατασταλτικά μέτρα, οπωσδήποτε να αντιμετωπίσουμε τα φαινόμενα, ούτως ώστε το 27% -που είναι πάρα πολύ μικρό ποσοστό- των ανθρώπων που συμμορφώθηκαν με τις υποδείξεις του Αρχέλων για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας, το 27 να πάψει να υφίσταται γιατί μας προσβάλλει σαν τόπο. Ξέρω πολύ καλά ότι μεγάλες αλυσίδες, που τουλάχιστον με αυτές είμαστε σε επαφή που δραστηριοποιούνται στο Ρέθυμνο, έχουν ειδικά προγράμματα ενημέρωσης και ιδιαίτερα των μικρών παιδιών, το οποίο είναι πολύ ενθαρρυντικό γιατί συμμετέχουν πάρα πολύ και με ιδιαίτερο ενθουσιασμό και ενδιαφέρον. Άρα νομίζω ότι εκεί είναι καλά τα αποτελέσματα. Το θέμα είναι να καταλάβουμε ότι η χελώνα είναι ένα επιπλέον συν για τον τουρισμό και όχι κάτι που μας δημιουργεί προβλήματα στην παραλία μας».
