Το φιλόδοξο σχέδιο που έχει ο Δήμος Ρεθύμνου για την ανάδειξη και κατ’ επέκταση την διάσωση του ιστορικού Φρουρίου της Φορτέτζας συμπεριλαμβανομένου όμως και του κτιρίου των φυλακών, παρουσίασε στον γενικό γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού, Γιώργο Διδασκάλου ο δήμαρχος, Γιώργος Μαρινάκης, κατά την συνάντηση που είχαν το βράδυ της Πέμπτης στο υπουργείο.
Άλλωστε η δημοτική αρχή έχει ήδη καταθέσει στο υπουργείο Εσωτερικών τον φάκελό της, ώστε το έργο να ενταχθεί και να χρηματοδοτηθεί από το πρόγραμμα «Φιλόδημος 1», ενώ σύμφωνα με τα όσα τόνισε στα «Ρ.Ν.» ο κ. Μαρινάκης και ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού φάνηκε να συμφωνεί σε αυτό.
Ο δήμαρχος Ρεθύμνου μάλιστα μίλησε για το μάστερ πλαν που θα συνταχθεί, καθώς και για την προγραμματική σύμβαση που θα υπογραφεί το επόμενο διάστημα μεταξύ υπουργείου και Δήμου, ενώ εμφανίστηκε ικανοποιημένος από τα όσα ειπώθηκαν μεταξύ τους και για το θέμα της παραχώρησης του κτιρίου των φυλακών στο Δήμο. Άλλωστε όπως μας ανέφερε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος, ο ίδιος ο κ. Διδασκάλου φέρεται να είπε αυτολεξεί ότι «που θα ξαναβρεθεί αυτή η ευκαιρία». Παράλληλα, στο επίκεντρο των συζητήσεων των κ.κ. Διδασκάλου και Μαρινάκη βρέθηκε και το θέμα της κατασκευής του νέου Αρχαιολογικού Μουσείο στην πόλη μας.
Σε ό,τι αφορά πάντως, στο θέμα της ανάδειξης και αξιοποίησης του εμβληματικού κάστρου της Φορτέτζας, ο Γιώργος Μαρινάκης ανέφερε στην εφημερίδα μας τα παρακάτω: «Είναι ένα πολύ μεγάλο σχέδιο και αυτό το αντιλαμβάνονται και στο Υπουργείο. Άλλωστε, αυτό που προέκυψε από την συνάντησή μας είναι ότι στο επόμενο διάστημα θα έχουμε μια απόλυτη, θα έλεγα, συνεργασία μεταξύ του υπουργείου, του δήμου και όλων των εμπλεκομένων φορέων και υπηρεσιών, ώστε να κάνουμε ένα μάστερ πλαν για την ανάδειξη όλου του κτιριακού πλούτου της Φορτέτζας και των φυλακών.
Παράλληλα, θα «τρέξουμε» και το θέμα του αρχαιολογικού μουσείου. Άλλωστε, συμφωνήθηκε να γίνει μια προγραμματική σύμβαση μεταξύ υπουργείου Πολιτισμού και του Δήμου Ρεθύμνου που θα τα διαλαμβάνει όλα. Εκεί θα ξεκαθαρίζονται οι ρόλοι, οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες όλων μας. Δηλαδή, τι θα κάνει η κάθε μεριά και τι θα παραχωρεί η μία πλευρά στην άλλη. Και αυτό θα ξεκινήσει πολύ σύντομα, ανεξάρτητα από τις όποιες αντιδράσεις καταγράφονται σήμερα. Άλλωστε, ποιος μπορεί να πει «όχι» σ’ ένα πρόγραμμα 20 εκατομμυρίων ευρώ, για λόγους αποθηκευτικούς; Ούτε το υπουργείο συναινεί σε αυτό και μάλιστα μιλά περί συνεργασίας και συνεννόησης. Όπως συμφωνήσαμε με τον κ. Διδασκάλου, όλα αυτά θα γίνουν με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ώστε να ρυθμιστούν όλες οι λεπτομέρειες και οι τεχνικές και οι λειτουργικές και οι πρακτικές».
Η συνάντηση με τον υπουργό Εσωτερικών
Ωστόσο, το μεγαλόπνοο σχέδιο του Δήμου για την ανάδειξη του συνόλου των κτιρίων της Φορτέτζας, συζητήθηκε μεταξύ άλλων και στην συνάντηση που είχε χθες το πρωί ο Γιώργος Μαρινάκης με τον υπουργό Εσωτερικών, Τάκη Θεοδωρικάκο. Ο υπουργός Εσωτερικών φέρεται να είπε στον δήμαρχο Ρεθύμνου ότι τους επόμενους μήνες θα γίνει η αξιολόγηση του φακέλου που υπέβαλε ο Δήμος στο πρόγραμμα «Φιλόδημος 1».
«Ενημέρωσα τον υπουργό ότι υπέβαλα τον φάκελο του Δήμου στα «εμβληματικά έργα» για την Φορτέτζα και του είπα ότι θέλω την συνηγορία του για το θέμα αυτό. Επίσης του έκανα γνωστό το πόσο θα συμβάλει αυτό το έργο στην διάσωση ενός μνημείου και στην ανάπτυξη του πολιτιστικού και τουριστικού προϊόντος του Ρεθύμνου. Και μάλιστα ο κ. Θεοδωρικάκος μου είπε ότι τους επόμενους μήνες θα γίνει η αξιολόγηση του φακέλου μας», παρατήρησε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Ρεθύμνου.
Η φιλόδοξη πρόταση του Δήμου για την Φορτέτζα
Η συνολική παρέμβαση που σχεδιάζει ο Δήμος -προϋπολογισμού 18 εκατομμυρίων ευρώ- που θα αναβαθμίσει το φρούριο της Φορτέτζας και τον περιβάλλοντα χώρο, καθιστώντας τον κέντρο πολιτισμού, περιγράφεται στα παρακάτω οκτώ διακριτά υποέργα:
1) «Αποκατάσταση Παλαιών Φυλακών Φορτέτζας και επανάχρηση με λειτουργία πολιτιστικών δραστηριοτήτων».
2) «Αποκατάσταση κτιρίων Φορτέτζας και επανάχρησή τους με λειτουργία πολιτιστικών δραστηριοτήτων»,
2.1 Κτίριο Πυροβολικού
2.2 Κτίριο Φυλακών του Ρέκτορα
2.3 Τζαμί Ιμπραήμ Χαν
2.4 Επισκοπικό Μέγαρο
2.5 Αποθήκες Βόρειας πυλίδας
2.6 Πυριτιδαποθήκες
2.7 Επιπρομαχώνας Αγ. Λουκά
2.8 Κτίριο Τουρκοκρατίας
3) «Ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου Φορτέτζας».
4) «Αποκατάσταση τειχών με αυτεπιστασία υπ. Πολιτισμού».
5) Αυτεπιστασία Αρχαιολογίας για επίβλεψη εργασιών.
6) «Προμήθεια εξοπλισμού Φορτέτζας».
7) Προμήθεια οργάνων μέτρησης επικινδυνότητας κτιρίων.
8) Τοποθέτηση έξυπνων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας και ΑΠΕ.
Ο προϋπολογισμός της παρέμβασης
Το συνολικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 18.010.000,00 ευρώ.
Πιο αναλυτικά η κατανομή ανά υποέργο:
1) «Αποκατάσταση Παλαιών Φυλακών Φορτέτζας και επανάχρηση με λειτουργία πολιτιστικών δραστηριοτήτων» 5.600.000,00€.
2) «Αποκατάσταση κτιρίων Φορτέτζας και επανάχρησή τους με λειτουργία πολιτιστικών δραστηριοτήτων», 3.400.00,00€.
3) «Ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου Φορτέτζας» 2.600.000,00€.
4) «Αποκατάσταση τειχών με αυτεπιστασία Υπ. Πολιτισμού» 4.550.000,00€.
5) Αυτεπιστασία Αρχαιολογίας για επίβλεψη εργασιών 750.000,00€.
6) «Προμήθεια εξοπλισμού Φορτέτζας» 310.000,00€.
7) Προμήθεια οργάνων μέτρησης επικινδυνότητας κτιρίων 270.000,00€.
8) Τοποθέτηση έξυπνων συστημάτων διαχείρισης ενέργειας και ΑΠΕ 750.000,00€.
Στο επίκεντρο και το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο
Εν τω μεταξύ, κατά την διάρκεια της συνάντησης του δημάρχου Ρεθύμνου με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού, στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε και το θέμα της κατασκευής του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου στο Ρέθυμνο και συγκεκριμένα σε χώρο που προτίθεται να παραχωρήσει ο Δήμος ειδικά για το σκοπό αυτό.
Όπως ειπώθηκε το επόμενο διάστημα αναμένεται να γίνει η προκήρυξη της σχετικής μελέτης, ο προϋπολογισμός της οποίας θα ανέλθει τελικά στις 500 χιλιάδες ευρώ (και όχι 2,5 εκ. ευρώ όπως αρχικά είχε αποτιμηθεί). Και ενώ υπάρχει δέσμευση από την Περιφέρεια Κρήτης, ότι θα χρηματοδοτήσει την εν λόγω μελέτη, χθες ο κ. Μαρινάκης εξασφάλισε την δέσμευση και του γενικού γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού πως αν κριθεί απαραίτητο, θα συνδράμει οικονομικά και το υπουργείο.
Στο σημείο αυτό, ο κ. Μαρινάκης τόνισε στα «Ρ.Ν.» τα παρακάτω: «Για το Αρχαιολογικό Μουσείο είπαμε ότι θα προκηρύξουμε την μελέτη. Άλλωστε, τα έθεσα όλα μαζί, δηλαδή και το μάστερ πλαν που θα γίνει για την ανάδειξη της Φορτέτζας συμπεριλαμβανομένου και του κτιρίου των φυλακών και παράλληλα μιλήσαμε και για το θέμα του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Εξήγησα επίσης στον κ. Διδασκάλου ότι ένας λόγος για τον οποίο η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου αντιδρά είναι επειδή νομίζει ότι έχουμε παραμερίσει την επιδίωξή μας να αποκτήσουμε Αρχαιολογικό Μουσείο στο Ρέθυμνο. Κάτι το οποίο δεν ισχύει. Αρχικά είχε γίνει μια αποτίμηση της (αρχικής) μελέτης στα 2,5 εκατομμύρια ευρώ, μετά έγινε λόγος για 1 εκατομμύριο ευρώ και τώρα μιλούν για 500 χιλιάδες ευρώ. Ωστόσο, υπάρχει ήδη η δέσμευση από την Περιφέρεια Κρήτης για την χρηματοδότηση της μελέτης, ενώ χθες δεσμεύτηκε και ο γενικός γραμματέας ότι αν χρειαστεί θα καταθέσει και το υπουργείο τον οβολό του».
Υπενθυμίζεται ότι η κατασκευή του νέου Αρχαιολογικού Μουσείο στο Ρέθυμνο θα γίνει στο οικόπεδο ιδιοκτησίας του Δήμου, που στεγάζεται σήμερα το ΚΤΕΛ, στην περιοχή του Κουμπέ.
Ωστόσο παρά το γεγονός, ότι μετά από πέντε τουλάχιστον χρόνια προσπαθειών και πιέσεων εκδόθηκε το απαιτούμενο ΦΕΚ με την υπογραφή του υπουργού Περιβάλλοντος για το τοπικό ρυμοτομικό σχέδιο της οικοπεδικής έκτασης, εντούτοις, το έργο συναντούσε προσκόμματα που «φρέναραν» σημαντικά την υλοποίησή του. Προσκόμματα, που εκτός της γραφειοκρατίας, περιλαμβάνουν και σειρά εξειδικευμένων μελετών υψηλού κόστους έως ότου έρθει η στιγμή να μπουν τα πρώτα θεμέλια στον οικοπεδικό χώρο, που αν μην τι άλλο απαιτούν πάρα πολύ χρόνο.
Μιλώντας σχετικά πριν από λίγους μήνες στην εφημερίδα μας η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου, Αναστασία Τζιγκουνάκη, είχε τονίσει ότι προκειμένου να ξεκαθαριστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς, έχει αποστείλει σχετικό έγγραφο στην Εταιρία Ακινήτων του Δημοσίου, ζητώντας εγγράφως διευκρινίσεις για τον αριθμό των στρεμμάτων που είναι στην κυριότητα της Εφορείας Αρχαιοτήτων, αλλά και τους αποδεικτικούς τίτλους ιδιοκτησίας.
Ταυτόχρονα έχει ζητηθεί από την Διεύθυνση Μελετών και Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτιρίων του υπουργείου Πολιτισμού ένα νέο τοπογραφικό σχέδιο, όπως αυτό προκύπτει μετά τη δημοσίευση στο ΦΕΚ του τοπικού ρυμοτομικού. Ωστόσο με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Ρεθύμνου έχει ξεκαθαριστεί σαφώς το ιδιοκτησιακό καθεστώς του οικοπέδου του Κουμπέ.
Χαρακτηριστικά η κα Τζιγκουνάκη, είχε αναφέρει τότε τα εξής: «Μας ζήτησαν από την αρμόδια για τα κτιριακά Διεύθυνση του υπουργείου Πολιτισμού να βρούμε από την Εταιρία Ακινήτων των Δημοσιών τα αποδεικτικά έγγραφα σε σχέση με την παραχώρηση της έκτασης και το ακριβές κομμάτι του οικοπέδου, που σχεδιάζεται να κατασκευαστεί το μουσείο να επιβεβαιώσουμε ότι έχει μεταγραφεί στο υπουργείο Πολιτισμού. Η συγκεκριμένη έκταση ήταν ένα μεγάλο οικόπεδο συνολικής έκτασης 24.500 τ.μ. Το 1989 παραχωρήθηκε στον Δήμο Ρεθύμνου. Ο Δήμος παραχώρησε σε μας τα 6.000 τ.μ. Άρα είχε τροποποιηθεί η παραχώρηση προς τον Δήμο και είχαν εξαιρεθεί αυτά τα 6.000 τ.μ. τα δικά μας. Το θέμα όμως είναι ότι δεν έχουμε τα στοιχεία για το αν η έκταση αυτή έχει μεταγραφεί στο υπουργείο Πολιτισμού. Και αυτό ζητάμε από την Εταιρία Ακινήτων του Δημοσίου να μας διευκρινίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς. Δεν μας έχουν απαντήσει ακόμα.
Επίσης, το δεύτερο σκέλος είναι ότι μας ζητούν το τοπογραφικό διάγραμμα της έκτασης. Βρήκαμε το παλιό που είχαν χρησιμοποιήσει για την τροποποίηση του τοπικού ρυμοτομικού και αυτό μας έστειλε η κα Κελέκη και εμείς στείλαμε στο υπουργείο για να το έχουν σαν βάση. Εφόσον ολοκληρωθούν αυτές οι διαδικασίες, θα πρέπει να προχωρήσουμε στην προγραμματική σύμβαση που θα συναφθεί μεταξύ Περιφέρειας Κρήτης, υπουργείου Πολιτισμού και Εφορείας Αρχαιοτήτων, όπως έχουμε πει, για να ακολουθήσει η διαδικασία του διεθνούς διαγωνισμού αρχιτεκτονικής προμελέτης για την κατασκευή του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Ρεθύμνου».
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η απουσία ενός νέου σύγχρονου μουσείου, που θα μπορέσει να στεγάσει στους χώρους του τον πλούσιο πολιτιστικό θησαυρό του Νομού προβάλλοντας το σύνολο του αρχαιολογικού πλούτου, αποτελεί ένα μεγάλο έλλειμμα για το Ρέθυμνο.
Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια, ως προσωρινή λύση, λειτουργεί στην αίθουσα του Αγίου Φραγκίσκου ένας μουσειακός χώρος, όπου οι Ρεθεμνιώτες και οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν μέρος των συλλογών, αφού ένα πολύ μεγάλο μέρος αυτών παραμένει κλεισμένος σε αποθήκες.
