Η λύση που παρουσιάστηκε προ ημερών από τον Υπουργό Υποδομών για τον ΒΟΑΚ γέννησε δικαιολογημένα ερωτηματικά, καθώς η κλίμακα, στην οποία παρουσιάστηκε η βασική προτεινόμενη λύση, δεν προσφέρεται για μια στοιχειώδη μελέτη της πρότασης. Το σύνολο του τμήματος Χανιά – Αγ. Νικόλαος προωθείται με τρεις μεθόδους ανάθεσης. Το Χανιά – Χερσόνησος με σύμβαση παραχώρησης, το Χερσόνησος – Νεάπολη με ΣΔΙΤ και τέλος το Νεάπολη – Αγ. Νικόλαος ως κλασικό δημόσιο έργο προς το οποίο θα διοχετευθούν οι πιστώσεις του Πάνορμος – Εξάντης που δεν προχώρησε.
Θυμίζω ότι η επεξεργασία που έγινε από το Υπουργείο δεν ξεκίνησε από το μηδέν, αλλά βασίστηκε στην μελέτη που επεξεργάστηκε ο ΟΑΚ και η οποία, για την επεξεργασία που έγινε από το Υπουργείο με τους συμβούλους που επέλεξε, θεωρήθηκε σαν Αρχική Τεχνική Λύση. Η μελέτη αυτή παρουσιάστηκε αρκετές φορές στους φορείς της Κρήτης και συνάντησε ευρεία αποδοχή από το Περιφερειακό Συμβούλιο και τον Περιφερειάρχη Κρήτης. Η μελέτη αυτή διαβιβάστηκε τον Μάρτιο του 2018 στο Υπουργείο, το οποίο ανέλαβε την περαιτέρω διαδικασία ωρίμανσης και δημοπράτησης του έργου, η οποία ήδη βρίσκεται σε προχωρημένο σημείο.
Ήδη η προκαταρκτική λύση που παρουσιάστηκε από τον Υπουργό μέσω μιας σειράς συμβάσεων συμβούλου που αναθέτει το Υπουργείο προωθείται σε φάση προμελέτης οδοποιίας και προκαταρκτικής τεχνικών. Μετά την παράδοση και έγκριση των μελετών αυτών θα δοθεί στους διαγωνιζόμενους η μοναδική τεχνική λύση επί της οποίας θα ζητηθούν οι δεσμευτικές τους προσφορές. Δεν γνωρίζω τι θα ισχύσει για την περιβαλλοντική αδειοδότηση της λύσης.
Οι γενικές παραδοχές πάνω στις οποίες βασίστηκε η λύση του Υπουργείου είναι:
Τα χαρακτηριστικά του υφιστάμενου ΒΟΑΚ είναι:
α. Λειτουργία ως υπεραστικής οδός που εξυπηρετεί τη σύνδεση των Περιφερειακών Ενοτήτων (πρώην Νομούς) της Περιφέρειας της Ν. Κρήτης.
β. Αναπτύσσεται σε εδάφη πεδινά, λοφώδη και ορεινά.
γ. Η σημερινή μετρημένη κυκλοφορία του ανέρχεται σε λιγότερο από ~18 000 οχήματα /ημέρα και στις δυο κατευθύνσεις.
Σύμφωνα με τις ΟΜΟΕ-Δ και δεδομένου ότι η οδός συνδέει Περιφερειακές Ενότητες (Νομούς), αυτή κατατάσσεται στην κατηγορία οδών ΑII, δηλαδή η επιτρεπόμενη ταχύτητά της μπορεί να είναι Vεπ ≤ 110 km/h. Η απαίτηση για σχεδιασμό του νέου οδικού άξονα με ταχύτητα μελέτης 100 km/h, σύμφωνα με τις ισχύουσες ΟΜΟΕ-Δ, καλύπτεται με την εφαρμογή της τυπικής διατομής β4ν*.
Ο φόρτος σχεδιασμού του νέου οδικού άξονα προσδιορίζεται σε 25 έτη από σήμερα (υλοποίηση 5 έτη και λειτουργία 20 έτη), δηλαδή στο 20ο έτος λειτουργίας (από την έναρξη λειτουργίας του). Με βάση τη σημερινή κυκλοφορία και με ρυθμό αύξησης 3% ετησίως (υπεραισιόδοξη εκτίμηση), ο φόρτος σχεδιασμού, που αντιστοιχεί στον 30ο φόρτο του 25ου έτους από σήμερα, εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε 2 560 οχήματα/ώρα/κατεύθυνση.
Τα τμήματα που ενδιαφέρουν κατ’ εξοχήν τον νομό Ρεθύμνου, με τα βασικά τους χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω:
Τμήμα «Βρύσες – Ατσιπόπουλο» ΧΘ 33+089 – 54+857
Εφαρμόζεται η χάραξη του ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΔΟΞΙΑΔΗ, με ταχύτητα μελέτης Ve=120 km/h, εκτός τμήματος μήκους 2,3 km με ταχύτητα μελέτης Ve=100 km/h.
Προβλέπονται δύο ανισόπεδοι κόμβοι.
ΑΚ Γεωργιούπολης, πλήρης κόμβος, νοτιοανατολικά του οικισμού Γεωργιούπολης στη ΧΘ 37+600.
ΑΚ Επισκοπής, πλήρης κόμβος με έναν ισόπεδο Κ3, νοτίως του οικισμού Πύργου και βορείως του οικισμού Επισκοπής, στη ΧΘ 44+000.
Προβλέπονται δέκα γέφυρες συνολικού μήκους 1992, 0 μέτρων και 5 σήραγγες ανοικτής και υπόγειας εκσκαφής συνολικού μήκους μονού κλάδου 7600,0 μέτρων.
Περιλαμβάνει ακόμα 13 Κάτω διαβάσεις και 6 Άνω διαβάσεις.
Βασικό χαρακτηριστικό της λύσης είναι η εγκατάλειψη της παραλιακής χάραξης από πριν την Γεωργιούπολη και μέχρι την Ζουρίδα και η όδευση νότια από την τουριστική Ζώνη.
Τμήμα «Ατσιπόπουλο – Αμάριο» (κατασκευασμένο) ΧΘ 54+857 – 62+473
Δεν προβλέπεται τροποποίηση της χάραξης του υφιστάμενου έργου, το οποίο κατασκευάστηκε με ακτίνες οριζόντιων καμπυλών R=550 – 2750 m και με ταχύτητα μελέτης κατά τμήματα Ve=80 – 110 km/h.
Δεν προβλέπονται νέα τεχνικά έργα. Δεν προβλέπεται αναβάθμιση των υφισταμένων ανισόπεδων κόμβων. Αναφέρομαι κυρίως στον κόμβο Ατσιποπούλου.
Τμήμα «Αμάριο – Εσταυρωμένος» ΧΘ 62+473 – 69+601
Εφαρμόζεται η χάραξη της ΑΤΛ, που ακολουθεί τον υφιστάμενο παραλιακό ΒΟΑΚ και με ταχύτητα μελέτης κατά τμήματα Ve=120 km/h.
Στο εν λόγω τμήμα υπάρχει μια εναλλακτική χάραξη (ΧΘ 61+849 – 73+153, Μελετητής Γραφείο Δοξιάδη) σύνδεσης Αμαρίου με Πάνορμο, με παράκαμψη του Εσταυρωμένου (μέσω του Αδελιανού κάμπου), η οποία προσεγγίζει τον οικισμό Σκαλέτα, με ταχύτητα μελέτης Ve=120 km/h, εκτός τμήματος μήκους 1,2 km με ταχύτητα μελέτης Ve=100 km/h και τμήματος μήκους 3,6 km με ταχύτητα μελέτης Ve=110 km/h.
Προβλέπονται οι παρακάτω ανισόπεδοι κόμβοι.
ΑΚ Εσταυρωμένου (βόρεια χάραξη), πλήρης κόμβος δυτικά του οικισμού Εσταυρωμένου επί της υφιστάμενης χάραξης του ΒΟΑΚ, στη ΧΘ 66+400.
ΑΚ Εσταυρωμένου (νότια χάραξη), πλήρης κόμβος με δυο ισόπεδους Κ3 βορείως και νοτίως του άξονα, στον Αδελιανό κάμπο, στη ΧΘ 66+100.
ΑΚ Λατζιμά, πλήρης κόμβος επί του άξονα του υφιστάμενου ΒΟΑΚ, στη θέση «Λατζιμά», στη ΧΘ 73+800.
Όσον αφορά τα τεχνικά, προβλέπεται η κατασκευή των ακόλουθων τεχνικών έργων.
(3) γεφυρών για τη διέλευση ισάριθμων ρεμάτων:
– Χ.Θ. 64+750, μήκους L=63μ.,
– Χ.Θ. 65+850, μήκους L=50μ. και
– Χ.Θ. 68+644, μήκους L=14μ.,
(5) Κ.Δ. διαστάσεων (ΠxY) 11,50μ.x5,00μ., συνολικού μήκους 150μ. περίπου
(1) ΚΔ διαστάσεων (ΠxY) 26,40μ.x5,00μ., συνολικού μήκους 54μ.
Θα απαιτηθούν επίσης τοίχοι αντιστήριξης για μείωση του εύρους κατάληψης του αυτ/μου, ηχοπετάσματα και ηλεκτροφωτισμός.
Επισημαίνεται ότι για την εναλλακτική χάραξη (μελέτη Γραφείου Δοξιάδη) σύνδεσης Αμαρίου με Πάνορμο, με παράκαμψη του Εσταυρωμένου (μέσω Αδελιανού κάμπου), προσεγγίζοντας τον οικισμό Σκαλέτα, προβλέπονται:
(5) γέφυρες:
– ΧΘ 62+993 (ενιαία χιλιομέτρηση), μήκους L=100 m
– ΧΘ 67+174 (ενιαία χιλιομέτρηση), μήκους L=293 m
– ΧΘ 68+573 (ενιαία χιλιομέτρηση), μήκους L=50 m
– ΧΘ 69+538 (ενιαία χιλιομέτρηση), μήκους L=109 m
– ΧΘ 70+445 (ενιαία χιλιομέτρηση), μήκους L=20 m
(5) Κάτω Διαβάσεις συνολικού μήκους ~250 m
(5) Άνω Διαβάσεις συνολικού μήκους ~300 m
(2) δίδυμες σήραγγες υπόγειας εκσκαφής συνολικού μήκους 1330 m
(1) σήραγγα ανοικτής εκσκαφής συνολικού μήκους 350 m
Τμήμα «Εσταυρωμένος – Γεροπόταμος» ΧΘ 69+601 – 75+696
Εφαρμόζεται η χάραξη της ΑΤΛ, που ακολουθεί τον υφιστάμενο παραλιακό ΒΟΑΚ, με ταχύτητα μελέτης Ve=120 km/h, εκτός από το τμήμα ΧΘ 71+350 έως 72+625 όπου η ταχύτητα περιορίζεται στα 80 km/h, επειδή οι οριζόντιες καμπύλες της χάραξης έχουν R= 320 έως 370 m (περιοχή διέλευσης μέσω οικισμού). Σε αυτό το τμήμα συνεχίζεται η εναλλακτική χάραξη (ΧΘ 61+849 – 73+153) που αναφέρθηκε ανωτέρω .
Τμήμα «Γεροπόταμος – Λινοπεράματα» ΧΘ 75+696 – 120+033
Εφαρμόζεται η χάραξη της ΝΑΜΑ ΑΕ, που προέκυψε από την τροποποίηση της χάραξης της ΑΤΛ της ΘΑΛΗΣ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ ΕΕ (με Ve=80 km/h), προκειμένου η ταχύτητα μελέτης να αυξηθεί σε Ve=100 km/h.
Σημειώνεται ότι πρέπει να τροποποιηθεί η χάραξη στη ΧΘ 85+115 με εφαρμογή R=620 m, στη θέση 117+015 με εφαρμογή R=620 m και στη θέση 112+194 με εφαρμογή R=528 m, ώστε να επιτρέπει ταχύτητα μελέτης 100 km/h.
ΑΚ Γεροποτάμου / Λαυρίου, πλήρης κόμβος με δυο ισόπεδους Κ3 βορείως και νοτίως του άξονα, ανατολικά του οικισμού Γεροποτάμου και του οικισμού Λαυρίου, στη ΧΘ 76+800.
ΑΚ Πανόρμου – Σκεπαστής
• Δυτικός ημικόμβος, μισός κόμβος, ανατολικά του οικισμού Πανόρμου, που εξυπηρετεί τις κινήσεις «Ρέθυμνο – Πάνορμος» και «Πάνορμος – Ρέθυμνο», στη ΧΘ 80+250.
• Ανατολικός ημικόμβος, το υπόλοιπο μισό του κόμβου, νοτίως του οικισμού Σκεπαστής, που εξυπηρετεί τις υπόλοιπες κινήσεις, στη ΧΘ 82+750.
ΑΚ Εξάντη – Μπαλίου
• Δυτικός κλάδος, ¼ κόμβου, βορείως του οικισμού Εξάντη, εξυπηρετώντας τη σύνδεση του οικισμού με το Ρέθυμνο, στη ΧΘ 85+500.
• Ανατολικοί κλάδοι, ¾ κόμβου, νοτίως του οικισμού Μπαλίου, που εξυπηρετεί τις υπόλοιπες κινήσεις, στη ΧΘ 89+150.
ΑΚ Σισών, πλήρης κόμβος με ένα ισόπεδο Κ3 βορείως του άξονα, στη ΧΘ 97+700, βορείως του οικισμού Σισών.
ΑΚ Φόδελε, πλήρης κόμβος με δυο ισόπεδους Κ3 βορείως και νοτίως του άξονα, νοτίως της παραλίας Φόδελε, στη ΧΘ 105+500.
ΑΚ Αγ. Πελαγία, πλήρης κόμβος με ένα ισόπεδο Κ3, νοτιοδυτικά του άξονα, και νοτίως του οικισμού της Αγ. Πελαγίας, στη ΧΘ 112+650.
ΑΚ Παλαιοκάστρου, ημικόμβος βορείως του οικισμού Παλαιοκάστρου, που εξυπηρετεί τις κινήσεις «Παλαιόκαστρο – Ρέθυμνο» και «Ρέθυμνο – Παλαιόκαστρο», στη ΧΘ 116+250.
Σε ό,τι αφορά τα τεχνικά έργα στο τμήμα αυτό έχουμε ουσιαστική βελτίωση της σημερινής χάραξης και αυτό συνεπάγεται πλήθος τεχνικών έργων.
Έτσι έχουμε κοιλαδογέφυρες συνολικού μήκους 2.715 μέτρων, σήραγγες μονού κλάδου συνολικού μήκους 2823, 0 μέτρων και σήραγγες διπλού κλάδου συνολικού μήκους 5840,0 μέτρων. Υπάρχει επίσης ένα πλήθος ανισόπεδων διαβάσεων.
Συνοψίζοντας με βάση τα σημερινά δεδομένα θεωρώ ότι η πρόταση όπως διαμορφώθηκε αποτελεί βελτιωμένη λύση σε σχέση με την πρόταση ΟΑΚ που συντάχθηκε με τον περιορισμό του σεβασμού των υφισταμένων εγκεκριμένων μελετών. Ευνόητο είναι ότι πλάι στην κύρια αρτηρία αναπτύσσεται σε όλο το μήκος και το παράπλευρο δίκτυο.
Το τμήμα Βρύσες – Ατσιπόπουλο αλλάζει τελείως χάραξη μέχρι την Ζουρίδα και κινείται νοτιότερα παρακάμπτοντας την παραλιακή ζώνη. Μια βασική παρατήρηση είναι ότι σε σχέση με την λύση του ΟΑΚ έχει δύο ανισόπεδους κόμβους λιγότερους. Τον δεύτερο στην Γεωργιούπολη και του Γερανίου. Ο κόμβος στο Γεράνι είναι νομίζω απαραίτητος και πρέπει να διεκδικηθεί.
Από την Ζουρίδα έως τον κόμβο Αμαρίου η χάραξη παραμένει όπως την ξέρουμε αναβαθμίζοντας σε τετράιχνα τα τμήματα που δεν είναι. Μειονέκτημα ότι δεν φαίνεται να αναβαθμίζει τον κόμβο Ατσιποπούλου.
Στο τμήμα από κόμβο Αμαρίου μέχρι την Σκαλέτα έχουμε ως βασική πρόταση την διαπλάτυνση της υφισταμένης χάραξης και ως εναλλακτική λύση την νότια παράκαμψη της έντονα αναπτυγμένης παραλιακής ζώνης, όπου σε ορισμένες θέσεις η διαπλάτυνση του υφισταμένου δρόμου φαίνεται προβληματική. Θεωρώ ότι θα πρέπει να διεκδικήσουμε να εφαρμοστεί η εναλλακτική λύση, ώστε να μην περιοριστεί το δυναμικό της περιοχής.
Το τμήμα Σκαλέτα – Πάνορμο παραμένει στην υπάρχουσα χάραξη με διαπλάτυνση της διατομής. Η διέλευση από τα όρια του Πανόρμου χρειάζεται κάποια επανεξέταση και σε κάθε περίπτωση μέτρα ηχοπροστασίας.
Στο υπόλοιπο τμήμα μέχρι τα Λινοπεράματα οι αλλαγές είναι ουσιαστικές και βελτιώνουν θεαματικά την υπάρχουσα κατάσταση.
Βασικό θέμα για το Ρέθυμνο παραμένει η σύνδεση του ΒΟΑΚ με το αεροδρόμιο Χανίων πράγμα που δεν αποτελεί αντικείμενο της Σύμβασης παραχώρησης αλλά των μελετών που θα γίνουν για τις επεκτάσεις και τις κάθετες συνδέσεις του ΒΟΑΚ στη υπό ανάθεση στρατηγική μελέτη.
* Ο Άρης Χατζηδάκης είναι πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΟΑΚ
