Συντριπτική καταστροφή των ελαιόδεντρων της Κρήτης από τον δάκο

Της ΕΛΠΙΔΑΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ

Τεράστιες είναι φέτος οι ζημιές που έχουν προκαλέσει οι εκτεταμένες δακοπροσβολές στα ελαιόδεντρα της Κρήτης οδηγώντας εκατοντάδες αγρότες σε αδιέξοδο. Η ελαιοκομική περίοδος εξελίσσεται αρνητικά για την πλειοψηφία των παραγώγων που έρχονται αντιμέτωποι με χαμηλής ποιότητας ελαιόλαδο, διαπιστώνοντας με απογοήτευση ότι το υψηλό κόστος παραγωγής σε συνδυασμό με την χαμηλή τιμή πώλησης του λαδιού υποβαθμίζουν το κατά τα λεγόμενα «χρυσάφι» της Κρήτης. Η ανησυχία και ο προβληματισμός των ελαιοπαραγωγών είναι διάχυτος, ενώ και ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης κρούει το καμπανάκι κινδύνου για το μέλλον της ελαιοκαλλιέργειας στο νησί επαναλαμβάνοντας με έμφαση την ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία του προϊόντος.

Η περιφερειοποίηση του προγράμματος δακοκτονίας, ώστε αυτό να υλοποιείται σε τοπικό επίπεδο έγκαιρα και αποτελεσματικά, χωρίς να υπάρχουν τα γνωστά προσκόμματα της γραφειοκρατίας που συνεπάγονται πληθώρα αγκυλώσεων και καθυστερήσεων σε βάρος των ελαιοδέντρων και των παραγωγών, θεωρείται πλέον μονόδρομος. Ο ΣΕΔΗΚ επισημαίνει ότι οι ψεκασμοί πρέπει να ξεκινούν προ της πήξης του ελαιοκάρπου, δηλαδή τέλη Μαΐου αρχές Ιουνίου και όχι αργότερα, τονίζοντας ότι οι συνέπειες μετά θα είναι αρνητικές.

Η πλημμελής και αναποτελεσματική δακοκτονία έχει σαν συνέπεια σοβαρές περιβαλλοντικές, διατροφικές και οικονομικές και επιπτώσεις κυριότερες από τις οποίες είναι η υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου, η οποία εκτός των άλλων επηρεάζει την τιμή του, γεγονός που πλήττει τη συνολική οικονομία του νησιού και οδηγεί τους παραγωγούς στην εφαρμογή ατομικών ψεκασμών των δέντρων με ισχυρά εντομοκτόνα, με συνέπεια σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την υγεία των καταναλωτών και τη δυσφήμιση του προϊόντος.

Τα παραπάνω επισημανθήκαν στην χθεσινή εκλογοαπολογιστική συνέλευση του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο.

Ειδικότερα, ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ, Γιώργος Μαρινάκης ανέφερε:

«Το προϊόν έχει πληγεί από το δάκο σε βαθμό συντριπτικό. Υπάρχουν περιοχές που έχουν πάθει καθολική καταστροφή. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η Κρήτη είναι περισσότερο πλέον Αφρική από την Ευρώπη, εννοώ κλιματολογικά. Η Πελοπόννησος δεν έχει ζημιά. Ο λόγος είναι γιατί εκεί ο καρπός δένει 20 μέρες αργότερα από ότι ο δικός μας. Όταν λοιπόν εφαρμόζουμε τις ίδιες ημερομηνίες και την ίδια πολιτική που εφαρμόζουμε στην Πελοπόννησο με την Κρήτη η αστοχία είναι δεδομένη. Εμείς επιμένουμε στην περιφερειοποίηση όλου του συστήματος της δακοκτονίας. Από την προμήθεια των φυτοφαρμάκων μέχρι και τη διαχείριση όλου του θέματος, που έχει να κάνει και με τον τρόπο που επιβλέπουμε την ποιότητα της συγκεκριμένης διαδικασίας. Έχουμε πει επανειλημμένως ότι δεν είναι δυνατόν να προστατεύεται ο παγετός και να μην προστατεύεται η θερμοπληξία. Εμείς είμαστε νότια περιοχή, δεν μπορεί να έχουν προνόμια μόνο οι βόρειες περιοχές. Θέλει μια γενικότερη αναθεώρηση το σύστημα προστασίας του ελαιοπαραγωγού, όπως και της ΚΑΠ. Είχαμε επιμείνει ότι γίνεται μια αδικία σε βάρος της Κρήτης και άλλων ελαιοπαραγωγικών περιοχών, υπέρ πάλι άλλων περιοχών της Ελλάδας που είχαν περισσότερους βουλευτές. Είναι ξεκάθαρο το θέμα. Είναι θέμα συσχετισμού πολιτικών δυνάμεων. Όχι συσχετισμών, αριθμητικών πολιτικών δυνάμεων. Όμως ο ελαιοπαραγωγός την πάτησε και ενημερώσαμε όλους τους βουλευτές της Κρήτης. Δεν μπορεί να χάνεται αυτό το χρυσάφι επειδή παίρνουν κάποιοι στην Αθήνα αποφάσεις για εμάς χωρίς να ξέρουν τις ιδιαιτερότητες που έχει η περιοχή μας. Πρέπει όλοι μαζί να συνεργαστούμε, να ευαισθητοποιηθούμε, να ενημερωθούμε, να μην κάνουμε άσκοπους ψεκασμούς, να μη δηλητηριάζουμε το προϊόν μας και μας το γυρνάνε πίσω οι έμποροι και οι εξαγωγείς. Πρέπει να τα λύσουμε αυτά τα θέματα και στην επιμόρφωση των παράγωγων».

Από την πλευρά του ο επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ, Νίκος Μιχελάκης, είπε: «Τα καίρια θέματα που απασχολούν την ελαιοκομία της Κρήτης είναι η δακοκτονία και οι τιμές. Οι παραγωγοί έχουν δεχτεί ισχυρά πλήγματα εξαιτίας της κακής τροπής που έχουν λάβει τα δυο αυτά θέματα. Οι τιμές από πέρυσι το Γενάρη έχουν ξεκινήσει να πέφτουν, μέχρι και σήμερα καταγράφουν πτώση, με αποτέλεσμα οι τιμές να μην μπορούν να καλύψουν το κόστος παραγωγής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα αρκετοί να σκέπτονται -κάποιοι το έχουν κάνει ήδη και εγκαταλείπουν την ελαιοκαλλιέργεια. Από την άλλη μεριά το επίκαιρο πρόβλημα αυτές τις μέρες είναι οι εξελίξεις στη δακοκτονία. Προσβολές του δάκου έντονες και εκτεταμένες υπάρχουν σε όλη την Κρήτη. Όλοι οι παραγωγοί και οι ελαιοτριβείς μιλούν για μεγάλες δακοπροσβολές -το ακριβές μέγεθος θα μετρηθεί από τις ΔΑΟΚ, υπηρεσίες αγροτικής ανάπτυξης- ωστόσο τα στοιχεία που υπάρχουν από ελαιοτριβεία δείχνουν ότι οι οξύτητες είναι πολύ ψηλές, τόσο που κανείς δεν τις περίμενε και όλοι αναζητούν τα αίτια για την κακή εξέλιξη».

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Μιχελάκης στην ανάγκη έγκαιρης έναρξης του πρώτου ψεκασμού, ο οποίος όπως εξήγησε πρέπει να γίνεται προ της πήξης του πυρήνα της ελιάς: «Γενεσιουργά αιτία για την πλημμελή εφαρμογή της δακοκτονίας είναι η υπεχρηματοδότηση και η γραφειοκρατία. Από τα 35 εκ. ευρώ που κόστιζε η δακοκτονία προ μνημονίων σήμερα φτάνει τα 17 εκ. ευρώ. Άρα έχουν αποκοπεί σημαντικές δαπάνες από εποπτεία εργασιών -επόπτες-τομεάρχες και από αμοιβές εργατών και εργολάβων και αυτό οπωσδήποτε δημιουργεί ατέλειες στην εφαρμογή της μεθόδου. Από την άλλη η γραφειοκρατία με διαγωνισμούς που μακροημερεύουν, με αποτέλεσμα τον Αύγουστο να παραδίδονται τα φάρμακα. Ξεκινούμε τους ψεκασμούς με φάρμακα προηγούμενης περιόδου, χωρίς να ξέρουμε αν εξακολουθούν να είναι δραστικά κτλ. Τα δευτερογενή αίτια που προκαλούνται από αυτά τα δυο είναι η κακή εκτέλεση της διαδικασίας. Άλλη αιτία είναι ότι πολλοί ελαιώνες δεν έχουν ψεκαστεί και αυτοί αποτελούν εστία μόλυνσης, γιατί ο δάκος εξαπλώνεται πολύ εύκολα. Κατά την άποψή μας κύριας σημασία είναι η εκτέλεση της πρώτης διαβροχής, δηλαδή του πρώτου ψεκασμού που πρέπει να γίνεται αρκετά νωρίς πριν από την πήξη του πυρήνα, χωρίς να περιμένουμε ένδειξη παγίδων. Πρέπει να ψεκάζονται όλοι οι ελαιώνες και να έχει λήξει ο ψεκασμός πριν την πήξη του πυρήνα, γιατί τότε υπάρχουν τα πρώτα άτομα του δάκου που αποτελούν τους γεννήτορες των άλλων ατόμων που θα δημιουργηθούν τις μετέπειτα εποχές. Άρα για μας είναι καθοριστικής σημασίας η πρώτη διαβροχή, αν δεν εξολόθρευσης τα πρώτα τα υπόλοιπα δεν μπορείς να τα ελέγξεις» τόνισε χαρακτηριστικά.

Αναφερόμενος στις χαμηλές τιμές του ελαιολάδου ο επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ τόνισε ότι θα πρέπει να αναθεωρηθεί ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς υποστηρίζοντας ότι δεν φταίει η χαμηλή παράγωγη για τις χαμηλές τιμές αλλά η δομή της αγοράς. Ειδικότερα είπε: «Για τις τιμές εμείς πρέπει να επαναλάβουμε ότι βασικό αίτιο της εξέλιξης των τιμών της Κρήτης σε σχέση με την Ιταλία, που επίσης δεν είχε πέρυσι καλή παραγωγή, είναι η δομή και η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Ελλάδα και Ιταλία με την ίδια χαμηλή παραγωγή: η Ιταλία είχε τιμές που έφταναν τα 6 ευρώ και στη Ελλάδα τα 3. Αυτό εξηγείται ότι εμείς εδώ έχουμε άλλη δομή στην αγορά. Το χύμα ελαιόλαδο πωλείται από ελαιοτριβεία και λίγους εμπόρους. Αυτοί προσφέρουν το λάδι σε Ιταλούς εμπόρους και φαίνεται ότι η προσφορά γίνεται εύκολα και παρουσιάζεται διογκωμένη στην πράξη, με αποτέλεσμα οι τιμές να είναι χαμηλότερες από ότι στην Ιταλία. Χρειάζεται επανεξέταση του τρόπου που λειτουργεί η αγορά μας. Πρέπει να συμπτυχθούν οι μονάδες, ώστε η προσφορά να γίνεται από λιγότερους και να γίνεται η διαπραγμάτευση με καλύτερους ορούς έναντι των αγοραστών. Σε ό,τι αφορά το τυποποιημένο δεν χωλαίνουμε από τον αριθμό των τροποποιητικών επιχειρήσεων. Είναι πάνω από 30 οι άδειες που έχουν δοθεί από υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, όμως, οι περισσότερες είναι μικρές μονάδες που τυποποιούν από 50 έως και 500 τόνους το χρόνο. Δεν έχουν τα φόντα να διεισδύσουν σε μεγάλες αγορές και αλυσίδες του εξωτερικού, όχι μόνο διακίνησης αλλά κυρίως διαφήμισης του προϊόντος».

Κατά τη χθεσινή εκλογοαπολογιστική συνέλευση παρουσιάστηκαν οι δράσεις του ΣΕΔΗΚ σε όλα τα επίπεδα. Έγινε εκτενής αναφορά στις ενέργειες του συνδέσμου για τα προβλήματα της δακοκτονίας, τα υπομνήματα που έχει αποστείλει στο αρμόδιο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ζητώντας την άρση των αδικιών, που προκαλεί στην ελαιοκαλλιέργεια η νέα ΚΑΠ με την μείωση των επιδοτήσεων για την ελιά αλλά και στις αποζημιώσεις που ζήτησε για τους παραγωγούς, οι καλλιέργειες των οποίων επλήγησαν από τις καιρικές συνθήκες την άνοιξη του 2015. Παράλληλα έγινε αναφορά στην έκδοση δελτίου τιμών ελαιολάδου και κάτι που συμβάλλει στην διαφάνεια της αγοράς, στις ενέργειες για το ελαιόλαδο στην λιανική αγορά και στο χώρο της εστίασης, καθώς και σε μια σειρά πρωτοβουλιών και δράσεων για τις ορθές πρακτικές εμπορίας και διάθεσης του κρητικού λαδιού, την ανάδειξη των μνημειακών ελαιοδέντρων αλλά και τις εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της νεολαίας για το κρητικό λάδι και τη διασύνδεσή του με τον τουρισμό και τον πολιτισμό του νησιού.

Κατά την χθεσινή εκλογική διαδικασία επανεξελέγη πρόεδρος του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης ο δήμαρχος Ρεθύμνου, Γιώργος Μαρινάκης.

Ο πρόεδρος του ΣΕΔΗΚ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη η αυτοδιοίκηση να στηρίξει και να υποστηρίξει τις δράσεις του ΣΕΔΗΚ τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Πρέπει όλοι να καταλάβουμε και να συναισθανθούμε την αναγκαιότητα ύπαρξης του ΣΕΔΗΚ. Κάνω μια έκκληση σε όλους τους συνάδελφους να επανεξετάσουμε την στάση μας απέναντι στο ΣΕΔΗΚ. Δεν είναι μια τυπική υποχρέωση συνδρομής, είναι ουσία και σεβασμός προς τους ελαιοπαραγωγούς μας, να σκύψουμε πάνω από τα προβλήματά του και μέσα από το δικό μας αυτοδιοικητικό όργανο να υπερασπιστούμε και να βρούμε λύσεις για όλα αυτά που συμβαίνουν. Θα προσπαθήσω μέσα από τα όργανά μας, και από την ΠΕΔ, όπου εξελέγην και είμαι μέλος να δημιουργηθεί ένας ουσιαστικός διάλογος σαν αυτοδιοίκηση γενικότερα για την αγροτική οικονομία και ιδιαίτερα για την ελαιοκομία που αφορά και αναφέρεται σε όλη την Κρήτη. Ο ΣΕΔΗΚ έχει να επιδείξει και νομοθετικές παρεμβάσεις και πολιτικές παρεμβάσεις και ευαισθητοποίηση και συνένωση δυνάμεων και αφύπνιση περιβαλλοντικών συνειδήσεων μέσα από ημερίδες, προγράμματα και διαγωνισμούς που όλα αυτά τα χρόνια κάνει. Θέλουμε να συνεχίσουμε, αλλά θέλουμε να έχουμε τη δυνατότητα να το κάνουμε και αυτό το δίνει μόνο η συλλογικότητα και η συνειδητοποίηση όλων ότι ο ΣΕΔΗΚ είναι όργανο που η αυτοδιοίκηση χρειάζεται και για αυτό το δημιούργησε» σημείωσε ο Γ. Μαρινάκης.

Μετά την χθεσινή εκλογοαπολιγιστική συνέλευση η σύσταση του νέου Δ.Σ. είναι:

Πρόεδρος: Μαρινάκης Γεώργιος – Δήμαρχος Δήμου Ρεθύμνου

Γενικός Γραμματέας: Πωλιουδάκης Ανδρέας– Αντιδήμαρχος Δήμου Φαιστού

Ταμίας: Σταυρουλάκης Σταύρος – Αντιδήμαρχος Δήμου Αποκορώνου

Μέλη: –Κελαΐδής Ιωάννης – Αντιδήμαρχος Δήμου Κισσάμου

– Βαβουράκης Εμμανουήλ – Αντιδήμαρχος Δήμου Αγίου Βασιλείου

– Μακρυνάκης Νικόλαος – Αντιδήμαρχος Δήμου Σητείας

–Αφορδακός Νικόλαος – Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αγίου Νικολάου

–Μεραμβελιωτάκης Γεώργιος – Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Χερσονήσου

– Βουλγαράκης Νικόλαος – Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Πλαταιά

– Κλάδος Βασίλης – Αντιδήμαρχος Δήμου Αμαρίου

– Καστελιανάκης Κωνσταντίνος – Αντιδήμαρχος Δήμου Αγίου Νικολάου

– Αγριμάκης Νικόλαος – Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Ρεθύμνου

– Σωπασής Μιχάλης – Αντιδήμαρχος Δήμου Μυλοποτάμου

– Σηφάκης Στυλιανός – Αντιδήμαρχος Δήμου Γόρτυνας

– Τουλουπάκη Θεοδώρα – Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Κισσάμου

– Καλαΐτζάκης Γεώργιος – Αντιδήμαρχος Δήμου Πλατανιά

Τα προβλήματα που έχει προκαλέσει ο δάκος στην ελαιοπαραγωγή της Κρήτης επεσήμανε στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκη Βορίδη, ο αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου, Νίκος Συριγωνάκης.

Η ενημέρωση έγινε στη διάρκεια συνάντησης που είχαν στην Αθήνα τις προηγούμενες μέρες. Ο κ. Συριγωνάκης αναφέρθηκε στις καταστροφές που έχουν γίνει, εξήγησε πως υπάρχει σοβαρή ποσοτική αλλά και ποιοτική υποβάθμιση της παραγωγής και ζήτησε να υπάρξουν αποζημιώσεις. Παράλληλα, επεσήμανε την αναγκαιότητα να μεταφερθούν πόροι και αρμοδιότητες στην Περιφέρεια για την καλύτερη εφαρμογή της δακοκτονίας.

Να σημειωθεί πως ήδη έχει κλειστεί ραντεβού και το επόμενο διάστημα θα πραγματοποιηθεί νέα συνάντηση στο γραφείο του υπουργού στην Αθήνα, στην οποία θα μετέχουν οι τέσσερις χωρικοί αντιπεριφερειάρχες της Κρήτης και ο θεματικός αντιπεριφερειάρχης Πρωτογενή Τομέα, για να τεθεί συνολικά το πρόβλημα και να παρουσιαστούν όλα τα δεδομένα και οι λύσεις που απαιτούνται.