Συστάσεις για την αντιμετώπιση του επιβλαβούς για τα ελαιόδεντρα οργανισμού Xylella

Από το τμήμα Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού ελέγχου της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνης ανακοινώνεται η νέα εμφάνιση του επιβλαβούς οργανισμού καραντίνας Xylella fastidiosa στην Περιφέρεια του Πόρτο της Πορτογαλίας.
Το βακτήριο Xylella fastidiosa (Well et Raju) είναι γνωστό από τα τέλη του 18ου αιώνα για τις σοβαρές ζημιές, που προκαλεί στην Αμερικανική ήπειρο, ιδιαίτερα σε αμπέλια (ασθένεια Pierce), εσπεριδοειδή (ποικιλοχρωματική χλώρωση, citrus variegated chlorosis,) και πυρηνόκαρπα (αδροβακτηρίωση), ενώ προσβάλλει και πολλά άλλα καλλιεργούμενα φυτά, διάφορα καλλωπιστικά (ιδιαίτερα την πικροδάφνη), δασικά και ζιζάνια.
Υπενθυμίζουμε ότι:
• Στην Ευρώπη βρέθηκε αρχικά στην επαρχία του Lecce της περιφέρειας της Απουλίας στη Νότια Ιταλία (Οκτώβριος 2013) να προσβάλλει ελαιόδεντρα και να προκαλεί σ’ αυτά μια ασθένεια που εξαπλώνεται ταχύτατα. Αργότερα, στην ίδια περιφέρεια της Ιταλίας, εξαπλώθηκε και στις επαρχίες Taranto και Brindisi. Τον Ιούλιο 2015 βρέθηκε στην Γαλλία, στην Κορσική και στην Κυανή Ακτή, σε καλλωπιστικά φυτά Polygala myrtifolia. Τον Απρίλιο του 2016 βρέθηκε σε ένα φυτό Nerium oleander στη Γερμανία. Τον Οκτώβριο του 2016 βρέθηκε σε φυτά Prunus avium στη Μαγιόρκα της Ισπανίας. Τον Ιούνιο του 2017 επεκτάθηκε και στην ηπειρωτική Ισπανία.
• στην ίδια Περιφέρεια του Πόρτο της Πορτογαλίας σύμφωνα:
Α. Με την με Αριθ. Πρωτ. 501/6423/14-01-2019 εγκύκλιο του ΥΠΑΑΤ, το βακτήριο βρέθηκε κατά τη διάρκεια των επίσημων επισκοπήσεων σε ασυμπτωματικά φυτά Lavandula dentata (οδοντωτή λεβάντα) ηλικίας έξι ετών και άνω, εντός ζωολογικού πάρκου (Zoo de Santo Inacio).
Β. Με την με Αριθ. Πρωτ. 2404/42032/01-03-2019 εγκύκλιο του ΥΠΑΑΤ, βρέθηκαν τρία νέα θετικά δείγματα σε συμπτωματικά φυτά Rosmarinus officinalis (δενδρολίβανο) και σε ασυμπτωματικά φυτά των Artemisia arborescens (αρτεμισία ή αψιθιά) και Coprosma repens σε δημοτικό φυτώριο του Vila Nova de Gaia, 1km από την αρχική εστία.
Γ. Με την με Αριθ. Πρωτ.: 9606/232699/18-09-2019 εγκύκλιο του ΥΠΑΑΤ βρέθηκαν δυο νέα θετικά δείγματα σε ασυμπτωματικά φυτά Acacia longifolia(ακακία μακρόφυλλος) και Ilex aquifolium (ελαιόπρινος, λιόπρινο και αρκουδοπούρναρο).
Καλούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι (φυτώρια, σημεία πώλησης καλλωπιστικών φυτών και πολλαπλασιαστικού υλικού, παραγωγοί, ιδιώτες Γεωπόνοι, Γεωπόνοι των Δήμων και εργολάβοι δημοσίων κηποτεχνικών έργων, Τελωνειακοί) για την εφαρμογή της εκτελεστικής απόφασης της Επιτροπής 2015/789/ΕΕ και συγκεκριμένα για τα εξής:
1. Οι επαγγελματίες, οι οποίοι προμηθεύουν συγκεκριμένα φυτά που καλλιεργήθηκαν, έστω για ένα μέρος της ζωής τους, σε οριοθετημένη περιοχή ή τα οποία μετακινήθηκαν μέσω τέτοιας περιοχής, τηρούν αρχείο για κάθε παρτίδα που προμηθεύουν και για τον επαγγελματία ο οποίος την παρέλαβε.
2. Οι επαγγελματίες οι οποίοι προμηθεύονται συγκεκριμένα φυτά που καλλιεργήθηκαν, έστω για ένα μέρος της ζωής τους, σε οριοθετημένη περιοχή ή τα οποία μετακινήθηκαν μέσω τέτοιας περιοχής, τηρούν αρχείο για κάθε παρτίδα που παραλαμβάνουν και για τον προμηθευτή.
3. Οι επαγγελματίες φυλάσσουν τα αρχεία, που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 επί τρία έτη από την ημερομηνία προμήθειας ή παραλαβής της αντίστοιχης παρτίδας.
4. Οι επαγγελματίες που αναφέρονται στις παραγράφους 1 και 2 ενημερώνουν αμέσως τον αντίστοιχο αρμόδιο επίσημο φορέα για κάθε παρτίδα που προμήθευσαν ή παρέλαβαν. Η ενημέρωση αυτή περιλαμβάνει στοιχεία για την καταγωγή, τον αποστολέα, τον παραλήπτη, τον τόπο προορισμού, τον ατομικό αύξοντα αριθμό, αριθμό εβδομάδας ή αριθμό παρτίδας του φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου, καθώς και την ταυτότητα και την ποσότητα της οικείας παρτίδας.
Σύμφωνα με το άρθρο 9, παράγραφο 1 της 2015/789/ΕΕ η μετακίνηση στο εσωτερικό της Ένωσης, εντός ή εκτός των οριοθετημένων περιοχών, των συγκεκριμένων φυτών τα οποία καλλιεργήθηκαν, έστω για ένα μέρος της ζωής τους, σε οριοθετημένη περιοχή, που έχει καθοριστεί σύμφωνα με το άρθρο 4, απαγορεύεται.
Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1, σύμφωνα με το άρθρο 9, παράγραφο 2 της 2015/789/ΕΕ, η μετακίνηση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί αν τα συγκεκριμένα φυτά έχουν καλλιεργηθεί σε τόπο ο οποίος πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Όλα τα φυτά που αναφέρονται στην παράγραφο 1 μετακινούνται προς και εντός του εδάφους της Ένωσης μόνο εάν συνοδεύονται από φυτοϋγειονομικό διαβατήριο που καταρτίζεται και εκδίδεται σύμφωνα με την οδηγία 92/105/ΕΟΚ της Επιτροπής.
Τα συγκεκριμένα φυτά, που μετακινούνται διαμέσου ή εντός οριοθετημένων περιοχών μεταφέρονται σε κλειστούς περιέκτες ή συσκευασίες, γεγονός που αποτρέπει την επιμόλυνση με τον συγκεκριμένο οργανισμό ή οποιονδήποτε από τους φορείς του.
Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι της εκτελεστικής απόφασης 2015/789/ΕΕ περιλαμβάνεται κατάλογος των φυτών, που είναι γνωστό ότι είναι ευπαθή στα ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά απομονωθέντα στελέχη του συγκεκριμένου οργανισμού («συγκεκριμένα φυτά»)
Στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II της εκτελεστικής απόφασης 2015/789/ΕΕ περιλαμβάνεται κατάλογος φυτών, που είναι γνωστό ότι είναι ευπαθή στα ευρωπαϊκά απομονωθέντα στελέχη του συγκεκριμένου οργανισμού («φυτά-ξενιστές»).
Τονίζεται ότι, στη χώρα μας δεν έχει διαπιστωθεί η παρουσία του Xylella fastidiosa. Η εφαρμογή της φυτοϋγειονομικής νομοθεσίας, η πραγματοποίηση των προβλεπόμενων ελέγχων και η διατήρηση της Χώρας απαλλαγμένης από το επικίνδυνο βακτήριο είναι θέμα Εθνικής Σημασίας και Ύψιστου Δημοσίου Συμφέροντος.