Στο μικροσκόπιο της δημοτικής αρχής βρίσκεται τους τελευταίους μήνες το ιστορικό κέντρο του Ρεθύμνου, σε μια προσπάθεια αυτό να «ζωντανέψει» με παρεμβάσεις αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμισης όσο και μέσα από δράσεις που θα επιτρέψουν την αρμονική συνύπαρξη επιχειρηματιών και κατοίκων. Το θέμα απασχολεί έντονα την κοινωνία του Ρεθύμνου, καθώς τα τελευταία χρόνια υπάρχουν σοβαρά ζητήματα που δημιουργούν προβλήματα στην λειτουργία της παλιάς πόλης, με αποτέλεσμα να επικρατούν εικόνες αναρχίας και αταξίας την ίδια στιγμή που οι κάτοικοι ο ένας μετά τον άλλο την εγκαταλείπουν.
Ήδη έχει ξεκινήσει μια διαβούλευση με τους τοπικούς φορείς για την εκπόνηση μιας κανονιστικής που θα αφορά την επίλυση χρόνιων προβλημάτων του ιστορικού κέντρου του Ρεθύμνου και θα επιτρέπει την αρμονική συνύπαρξη του επιχειρείν με την κατοικία. Βασική προϋπόθεση είναι η αναθεώρηση και έκδοση Προεδρικού διατάγματος, το οποίο θα περιλαμβάνει τις χρήσεις γης της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου και ταυτόχρονα θα επιτρέπει την αξιοποίηση της χρήσης του δευτέρου ορόφου των κτιρίων. Παράλληλα η δημοτική αρχή θα διεκδικήσει και θα ζητήσει την αξιοποίηση προγραμμάτων ζητώντας ταυτόχρονα να υπάρχουν άξονες που θα αφορούν αποκλειστικά και μόνο τα ιστορικά κέντρα, ώστε με τις απαραίτητες χρηματοδοτήσεις να μπορέσει να διατηρήσει ιστορικά κτίρια και κατοικίες και αυτά να δοθούν σε χρήσεις με τους μόνιμους κατοίκους. Ο αντιδήμαρχος καθημερινότητας πόλης, Θωμάς Κρεβετζάκης, μίλησε στα «Ρ.Ν.» για τον σχεδιασμό που είναι στα σκαριά με σκοπό αυτός ήδη να ξεκινά σταδιακά να εφαρμόζεται με την έναρξη της φετινής τουριστικής περιόδου.
Δακτύλιος όλο το χρόνο
Η εφαρμογή του δακτυλίου δώδεκα μήνες το χρόνο στο ιστορικό κέντρο του Ρεθύμνου είναι η πρώτη παρέμβαση με άμεση ισχύ ήδη από την 1η Απριλίου, όπως ανέφερε ο Θωμάς Κρεβετζάκης, υποστηρίζοντας ότι το μέτρο του δακτυλίου περιλαμβάνεται σε μια ξεχωριστή κανονιστική που θα ψηφιστεί τις επόμενες ημέρες.
Σύμφωνα με αυτή από την 1η Απριλίου έως και τις 30 Νοέμβριο ο δακτύλιος θα είναι σε ισχύ από τις 11:00 το πρωί έως τις 6:00 το επόμενο πρωί απαγορεύοντας τη διέλευση οχημάτων και δίκυκλων στα όρια της παλιάς πόλης. Από την 1η Δεκεμβρίου έως και τις 30 Μαρτίου το ωράριο λειτουργίας του δακτυλίου θα είναι από τις 11:00 το πρωί έως τις 11:00 το βραδύ.
Παράλληλα περιορίζεται σημαντικά ο χρόνος των φορτοεκφορτώσεων των καταστημάτων, ο οποίος θα γίνεται από συγκεκριμένες θέσεις και όχι άναρχα, όπως γίνεται μέχρι σήμερα, ενώ η διανομή φαγητού εντός των ορίων της παλιάς πόλης θα γίνεται αποκλειστικά με τη χρήση ποδήλατου.
Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο καθημερινότητας πόλης το ηλεκτρονικό σύστημα καταγραφής των παραβατών του δακτυλίου έχει αποφέρει καρπούς για αυτό και εξετάζεται η τοποθέτηση επιπλέον καμερών σε άλλα σημεία για την ενίσχυση του μέτρου.
Σε σχετικές δηλώσεις του τόνισε: «Η παλιά πόλη πάντοτε απασχολεί ως αντικείμενο την καθημερινότητά μας, παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια στο τραπέζι βρίσκονται διάφορες αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Η πρώτη που έχει δρομολογηθεί αυτή τη στιγμή είναι η ισχύς του μέτρου του δακτυλίου καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ο δήμος θα προχωρήσει άμεσα σε σχετική κανονιστική προβλέποντας παράλληλα τον περιορισμό του ωραρίου των φορτοεκφορτώσεων και της τροφοδοσίας των καταστημάτων. Οι φορτοεκφορτώσεις θα γίνονται από συγκεκριμένες θέσεις είτε εντός του ιστορικού κέντρου είτε περιμετρικά. Επίσης απολύτως ξεκάθαρο θα είναι στο εξής ότι η διανομή φαγητού θα γίνεται αποκλειστικά με ποδήλατο τόσο για τις επιχειρήσεις που έχουν έδρα την παλιά πόλη όσο και για τις επιχειρήσεις εκτός του ιστορικού κέντρου που θέλουν να εξυπηρετούν πελάτες της παλιάς πόλης. Η κανονιστική είναι έτοιμη και την επόμενη εβδομάδα θα πέρασε από την κοινότητα, ακολούθως από την επιτροπή ποιότητας ζωής και από το δημοτικό συμβούλιο. Τα δεδομένα μέχρι στιγμής της ηλεκτρονικής παρακολούθησης του δακτυλίου το 2020, μια χρονιά προβληματική λόγω της πανδημίας, ήταν ιδιαίτερα θετικά. Σταδιακά είχαμε μια διαρκή μείωση των παραβάσεων, μας δόθηκαν οι απαραίτητες πληροφορίες για το ποιες περιοχές πρέπει το σύστημα των καμερών να επεκταθεί, έτσι ώστε κάποια κενά σε διαδρομές αποφυγής καταγραφής της παράβασης να καλυφτούν. Σε ό,τι αφορά τους μόνιμους κατοίκους της παλιάς πόλης έχει προβλεφτεί το μεγαλύτερο μέρος να σταθμεύσει στην περιοχή της ελεγχόμενης στάθμευσης, ενώ για το υπόλοιπο τμήμα θα οριστούν συγκεκριμένες περιοχές στην Μελισσινού και στη Σοχώρα, ώστε ένα πάγιο αίτημα των κατοίκων να ικανοποιηθεί. Ο δήμος όλο αυτό το διάστημα θέλησε εν εξυπηρετήσει επιχειρηματίες της παλιάς πόλης επιτρέποντας τη διέλευση των Ι.Χ. τους, όμως, υπήρξε κατάχρηση. Είναι προσβλητικές οι εικόνες να σταθμεύουν μπροστά από μνημεία όπως είναι η Κρήνη Ριμόντι, κάτι που άσχετα με το δακτύλιο απαγορεύεται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Θεωρώ ότι έχουμε αποτύχει διαχρονικά στο να καλλιεργήσουμε τη νοοτροπία και την παιδείας στους συμπολίτες μας να αναγνωρίσουν το ιστορικό περιβάλλον στο οποίο ζουν και την αξία του. Είναι οξύμωρο να έχουμε είτε μια δημοτική αρχή είτε προεδρεία συλλόγων τα οποία έχουν πλήρη αντίληψη της αξίας του ιστορικού περιβάλλοντος και των βημάτων που πρέπει να κάνουμε για περαιτέρω ανάπτυξη, αλλά παρόλα αυτά είτε οι πολίτες είτε οι επαγγελματίες να μην προσαρμόζονται».
Απαραίτητη η τροποποίηση το Προεδρικού Διατάγματος για τις χρήσεις γης
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη και τη λειτουργία της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου χαρακτηρίζεται, σύμφωνα με τον κ. Κρεβετζάκη, η τροποποίηση του Προεδρικού Διατάγματος του 1985, το οποίο πλέον θεωρείται ξεπερασμένο, αφού δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του ιστορικού κέντρου. Όπως επισημαίνει σε αυτό πρέπει να συμπεριληφθούν οι χρήσεις γης της παλιάς πόλης άλλα και της χρήσης του β’ ορόφου των κτιρίων. Όπως είπε έχει γίνει μια πρώτη συζήτηση με τους βουλευτές του νομού και μέσα από τη διαβούλευση που είναι σε εξέλιξη ο φάκελος με τις σχεδιαζόμενες δράσεις και παρεμβάσεις θα κατατεθεί αρμοδίως προκείμενου αυτές να συμπεριληφθούν στο σχετικό προεδρικό διάταγμα. Ειδικότερα, είπε: «Είναι αναγκαίο να πάμε μια τροποποίηση του ΠΔ που θα τροποποιεί χρήσεις και δράσεις που λαμβάνουν χώρα στο ιστορικό κέντρο με μια αναπτυξιακή προοπτική, για τα επόμενα 20-30 χρόνια. Πρέπει να ενταχθούν στο ΠΔ οι χρήσεις γης αλλά κι η χρήση του β’ ορόφου, η οποία θα πρέπει να γίνει με προσοχή, ώστε να μην αλλοιώσει τις περιοχές αμιγούς κατοικίας. Αλλά είναι οξύμωρο ένας πολύ μεγάλος αριθμός κτιριακού αποθέματος που έχει αυτή τη στιγμή το ιστορικό κέντρο να μην μπορεί να χρησιμοποιηθεί».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην συμπεριφορά αρκετών επιχειρηματιών που δείχνουν ασέβεια απέναντι σε μνημεία και κτίρια τοποθετώντας πινακίδες και εμπορεύματα σε αυτά στο πλαίσιο της προβολής της επιχείρησής τους τονίζοντας χαρακτηριστικά πως τέτοιες ενέργειες δεν συνάδουν με τη στόχευση του δήμου για ποιοτικό τουρισμό και επέκταση της τουριστικής περιόδου: «Παρ’ όλες τις προσπάθειες που έχουν γίνει διαχρονικά από το δήμο να διευκολυνθεί το επιχειρείν βλέπουμε και αυτό είναι μια αποτυχία ότι ένας μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών είτε εστίασης είτε εμπορικών να υπερβαίνουν τα όρια και καταστρατηγούν ακόμα και τον ίδιο τον χαρακτήρα της παλιάς πόλης. Το παράδειγμα εμπορικών επιχειρήσεων που ξεπερνούν τα όρια των προθηκών που τους έχει δώσει ο δήμος και δημιουργούν τριτοκοσμική εικόνα αναρτώντας εμπορεύματα σε βενετσιάνικα θυρώματα αλλοιώνοντας τις προσόψεις των καταστημάτων τους, είναι σαφέστατο ότι όποια συζήτηση θέλουμε να κάνουμε για ποιοτικό τουρισμό, για προσέκλυση τουριστών υψηλότερων εισοδηματικών κριτηρίων, για επέκταση της σεζόν 12 μήνες δεν μπορεί να γίνει χωρίς αλλαγές».
Αξιοποίηση τω χρηματοδοτικών εργαλείων
Η αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων αποτελεί μονόδρομο τόσο σε ό,τι αφορά την αποκατάσταση παλαιών κτιρίων μέσα από το πρόσφατο πρόγραμμα «Διατηρώ κατ’ οίκον», που εξήγγειλε ο πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Χατζηδάκης, όσο και άλλα προγράμματα που θα αφορούν τους ίδιους τους επιχειρηματίες: «Το πρόγραμμα που εξαγγέλθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος θα έδινε την δυνατότητα αποκαταστάσεων ενός πολύ μεγάλου αριθμού κτιρίων της παλιάς πόλης, μειώνοντας το κόστος για τους ιδιοκτήτες, το οποίο θα αποτελούσε και ένα επιπλέον παράγοντα για να διατηρηθεί και να αυξηθεί ο αριθμός των μόνιμων κάτοικων που φθίνει σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Τα τελευταία χρόνια δείχνει να μειώνεται και να αλλοιώνεται και ο χαρακτήρας δρόμων που παραδοσιακά ήταν εμπορικό, ένα ιστορικό κέντρο χωρίς κατοίκους, είναι προδιαγραμμένο ότι θα παρακμάσει. Παράλληλα αναζητούμε εργαλεία χρηματοδοτικά, ώστε μέσα από το «open mall» να καλυφτεί ένα μέρος των εξόδων δράσεων που θα περιλαμβάνονται στην νέα κανονιστική. Απουσιάζει σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνηση ένα πρόγραμμα οικονομικό που θα επικεντρώνεται στη διατήρηση και ανάπτυξη των ιστορικών κέντρων. Μια από τις προτάσεις που είχαμε υποβάλει στην επιτροπή 1821 που είχε γίνει δεκτή, ήταν η δημιουργία ενός δικτύου ιστορικών κέντρων που θα αποτελούσε ένα άξονα οικονομικής και τουριστικής ανάπτυξης που θα ξέφευγε από την κλασική προσέγγιση».
Κανονιστική παλιάς πόλης
Στην κανονιστική της παλιάς πόλης, όπως ανέφερε στα «Ρ.Ν.», ο κ. Κρεβετζάκης περιλαμβάνεται ένα μητρώο καταστημάτων (εμπορικών, εστίασης και κατοίκων, όπου η καταγραφή θα γίνει με βάση τα κτίρια και όχι τα πρόσωπα), την ανάπτυξη τραπεζοκαθισμάτων σε περιοχές που δεν θα εμποδίζεται η διέλευση των πεζών και γενικότερα η λειτουργία του ιστορικού κέντρου. Τα τραπεζοκαθίσματα θα είναι πτυσσόμενα έτσι ώστε να μπορούν να φυλάσσονται στους εσωτερικούς χώρους των καταστημάτων. Σκοπός και στόχος, σύμφωνα με τον κ. Κρεβετζάκη είναι να υπάρξει ένας εξωραϊσμός της παλιάς πόλης: «Έχει συζητηθεί με τον Σύλλογο Εστίασης οι επιχείρησες που πρόκειται να αδειοδοτηθούν στο εξής να χρησιμοποιήσουν στην ανάπτυξη μισθωμένου χώρου ενιαία πτυσσόμενα τραπεζοκαθίσματα και οι ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις σε εύλογο χρονικό διάστημα να το αντικαταστήσουν, ώστε να γίνει ένας συνολικός εξωραϊσμός της εικόνας του δημόσιου χώρου».
Παράλληλα στην κανονιστική θα προβλέπεται ο περιορισμός για μείωση οικοδομικών εργασιών την καλοκαιρινή περίοδο, ώστε να υπάρχει η ελάχιστη δυνατή όχληση στους επισκέπτες. Παράλληλα προβλέπεται η ψηφιακή καταγραφή της ηχορρύπανσης των οδών του ιστορικού κέντρου. Παράλληλα θα απαγορεύεται ρητά η ανάρτηση πινακίδων και διαφημιστικών σε κοινοχρήστους μη μισθωμένους χώρους του δήμου.
Νέο αναψυκτήριο και παιδική χαρά στην πλατεία Μικρασιατών
Στην νέα κανονιστική της παλιάς πόλης περιλαμβάνεται και η λειτουργία του δημοτικού αναψυκτηρίου, όπου χρόνια τώρα σχεδιάζεται στην πλατειά Μικρασιατών, η μελέτη του έργου είναι έτοιμη όπως ανέφερε ο κ. Κρεβετζάκης και εκκρεμεί η έγκριση των ορών δόμησης από την Πολεοδομία. Παράλληλα στην πλατεία Μικρασιατών στο πλαίσιο των δράσεων του «Ανοιχτού κέντρου εμπορίου» περιλαμβάνεται νέα παιδική χαρά και εγκαταστάσεις αθλητικές και φωτισμός των μνημείων, ενώ όπως ξεκαθάρισε ο κ. Κρεβετζάκης θα γίνει αποκατάσταση των δημοτικών τουαλετών, οι οποίες θα επιβλέπονται από τον ανάδοχο του αναψυκτηρίου.
Παράλληλα σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο καθημερινότητας υπάρχει συνεργασία του Δήμου με την αρχαιολογία και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και θα τοποθετηθούν σε διάφορα σημεία της παλιάς πόλης γλυπτά.
«Γίνεται προσπάθεια παράλληλα με τις επεμβάσεις του open mall (νέα παιδική χαρά, αθλητικές εγκαταστάσεις εξωτερικού χώρου), να δημιουργηθεί ένα δημοτικό καφέ ήπιας δόμησης, προκειμένου η πλατεία να ξαναποκτήσει χρήση και να εποπτεύεται».
Βασικό ζητούμενο είναι και παραμένει βέβαια η εποπτεία των προβλέψεων της νέας κανονικής της παλιάς πόλης, για αυτό και κρίνεται απαραίτητη η ενίσχυση της επιτροπής ελέγχου έως ότου συσταθεί η δημοτική αστυνομία, η οποία προβλέπεται στο νέο οργανισμό λειτουργίας του δήμου Ρεθύμνης. «Στόχος μας είναι η επίλυση των παθογενειών που έχουν αναπτυχθεί όλα αυτά τα χρόνια και η δημιουργία ενός νέου αναπτυξιακού οράματος».