Νέα όψη αναμένεται να αποκτήσει η πυκνοκατοικημένη περιοχή γύρω από το 2ο Γυμνάσιο και Λύκειο του Δήμου Ρεθύμνου, καθώς ήδη εκπονείται μελέτη ανάπλασης που στοχεύει στην πλήρη αναμόρφωση της περιοχής, με ανασχεδιασμό και ανακατανομή χρήσεων, ώστε να βελτιωθεί στο σύνολό της η λειτουργία του δημόσιου χώρου.
Η αρχιτεκτονική μελέτη του έργου με τίτλο «Ανάπλαση περιοχής γύρω από το 2ο Γυμνάσιο – Λύκειο Δήμου Ρεθύμνου εκπονήθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Ρεθύμνης, με σκοπό την υποβολή πρότασης και ένταξης σε πρόγραμμα χρηματοδότησης Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων και βασίζεται στη φιλοσοφία της βιώσιμης κινητικότητας. Η μελέτη στόχο έχει να δημιουργήσει αφενός τις προϋποθέσεις για την ασφαλή μετακίνηση των παιδιών στο σχολικό συγκρότημα, να αξιοποιήσει το κοινόχρηστο χώρο προς όφελος των πεζών και των κατοίκων, ενώ προβλέπει και τη δημιουργία υπαίθριων χώρων – πάρκων άθλησης, τα οποία τις απογευματινές ώρες θα μπορούν αν αξιοποιούνται από τους κατοίκους.
Ειδικότερα, η περιοχή μελέτης έχει συνολικό εμβαδό περίπου 13.800 m2 και βρίσκεται στη νότια πλευρά της πόλης του Ρεθύμνου. Πρόκειται για τους τέσσερις δρόμους που περιβάλλουν το σχολικό συγκρότημα του 2ου Γυμνασίου – Λυκείου και ειδικότερα: Την οδό Παστέρ μέσου πλάτους 8,50m, την οδό Καλλέργη μέσου πλάτους 5,50 μ. που αναπτύσσονται στον άξονα ανατολής – δύσης και την οδό Ασκούτση και Σκουλά με άξονα βορρά – νότο και μέσο πλάτος 7,00μ. Οι δρόμοι είναι διπλής κατεύθυνσης και δεν υπάρχουν διαμορφωμένοι χώροι στάθμευσης.
Το σχολείο έχει τρεις εισόδους επί των οδών Παστέρ, Ασκούτση και Σκουλά. Επίσης υπάρχουν ελεύθεροι χώροι πρασίνου περιμετρικά του οικοπέδου του σχολείου, αδιαμόρφωτοι και αυτοί.
Ο αντιδήμαρχος τεχνικών έργων, Άγγελος Μαλάς, τόνισε πως πρόκειται για ένα έργο υψίστης σημασίας για τον Δήμο σε μια γειτονιά που με τις παρεμβάσεις που έχουν σχεδιαστεί θα αναβαθμιστεί και θα βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των κατοίκων της: «Για εμάς είναι ένα σημαντικό έργο, το οποίο απευθύνεται σε μια γειτονιά που σήμερα έχει μεγάλο πρόβλημα με τους δρόμους της. Με την σχεδιαζόμενη παρέμβαση θα δώσουμε ταυτόχρονα μια «ανάσα» σε ένα χώρο όπως είναι το σχολείο συνδυάζοντας χρήσεις. Έτσι οι μαθητές των σχολείων θα μπορούν τις πρωινές ώρες να εκτονώνονται στους χώρους αυτούς, όπου προβλέπεται να κατασκευαστούν πάρκα, χώροι άθλησης και γενικότερα χώροι αναψυχής και τις απογευματινές ώρες, τα οφέλη αυτά θα τα γεύονται οι περίοικοι. Παράλληλα με τα πάρκα κάνουμε μια κυκλοφοριακή μονοδρόμηση της περιοχής, ώστε να παρέχουμε ασφάλεια κατά την προσέλευση και αποχώρηση μαθητών και εκπαιδευτικών από το σχολείο. Η παρέμβαση αυτή θα αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής, την καθημερινότητα των συνδημοτών μας και χαράσσει ένα νέο άξονα στην περιοχή πέριξ του 2ου Γυμνασίου – Λυκείου, στην οποία θα μπορούν αργότερα να «κολλήσουν» νέα έργα. Πλέον, είμαστε στο στάδιο ολοκλήρωσης της μελέτης για να εκπονηθούν οι προϋπολογισμοί και αυτή θα δοθεί σε διαβούλευση για να δούμε μήπως χρειάζεται να ενσωματώσουμε τυχόν άλλες παρεμβάσεις».
Η υφιστάμενη κατάσταση
Η περιοχή του σχολείου βρίσκεται σε σημείο της πόλης που έχει μείνει σχεδόν ανεπηρέαστο από τις αναπλάσεις των κεντρικών οδών και δεν εξυπηρετείται άμεσα από το νέο δίκτυο βιώσιμης κινητικότητας. Οι κοινόχρηστοι χώροι είναι πολύ περιορισμένοι, δεν υπάρχουν ορισμένες περιοχές για κοινωνικές χρήσεις γειτονιάς και η προτεραιότητα στο δημόσιο χώρο δίνεται στην κίνηση και τη στάθμευση του αυτοκινήτου. Ειδικότερα:
- Η προσβασιμότητα στο σύνολο των υφιστάμενων πεζοδρομίων είναι ανεπαρκής. Υπάρχει παντελής απουσία διαβάσεων πεζών και των αντίστοιχων ραμπών, καθώς και οδηγών όδευσης τυφλών. Τα πεζοδρόμια δεν πληρούν τις απαιτούμενες ελάχιστες διαστάσεις, ώστε να επιτρέπουν ελεύθερη και ανεμπόδιστη κίνηση σε πεζούς και αμαξίδια.
- Η πρόσβαση στις εισόδους του σχολείου γίνεται με επικινδυνότητα και χωρίς διαμορφωμένο χώρο αναμονής και στάσης-στάθμευσης οχημάτων.
- Σημειακά εμπόδια (δέντρα, ιστοί πινακίδων, στύλοι της ΔΕΗ κλπ.) συναντώνται τακτικά.
- Την κατάσταση δυσχεραίνει η στάθμευση αυτοκινήτων και μηχανών επάνω στα πεζοδρόμια ή επί της οδού σε τυχαίες θέσεις.
- Η φύτευση δεν είναι τακτική, αλλά όπου συναντάται αποτελεί σημειακό εμπόδιο.
- Η κατάσταση του οδοστρώματος παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα.
- Ο φωτισμός είναι ανεπαρκής.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι ελεύθεροι χώροι πρασίνου δεν προσεγγίζονται εύκολα λόγω της υψομετρικής διαφοράς και λόγω της έλλειψης διαμορφώσεων, καθιστικών και φωτισμού.
Οι στόχοι της μελέτης
- Οργάνωση των πεζοδρομίων, των διαβάσεων και της σήμανσης σύμφωνα με τις προδιαγραφές της νομοθεσίας για την προσβασιμότητα και την ασφάλεια των πεζών.
- Προστασία της κίνησης των πεζών.
- Εκτεταμένη μονοδρόμηση όλων των οδών περιμετρικά του σχολείου, ώστε να διευθετείται η κυκλοφορία με ασφάλεια και να δημιουργείται ικανός χώρος για πεζοδρόμια.
- Βιοκλιματική αναβάθμιση της περιοχής με την οργάνωση και ενίσχυση φύτευσης, όπου είναι γεωμετρικά εφικτό σε συνδυασμό και με την χρήση νέων ψυχρών υλικών.
- Εγκατάσταση στον δημόσιο χώρο του απαραίτητου αστικού εξοπλισμού που θα ενισχύσει και θα υποστηρίξει την χρήση του (τραπεζόπαγκοι, κερκίδες, μονόζυγα, υπαίθριο γυμναστήριο, καλαθάκια απορριμμάτων, καθιστικά παγκάκια, παρκινγκ ποδηλάτων, κτλ).
- Αναβάθμιση του δημοτικού φωτισμού σε όλο το μήκος του άξονα των οδών με κατάλληλα φωτιστικά εξοικονόμησης ενέργειας.
- Χρήση υλικών κατασκευής κατάλληλων με τον χαρακτήρα της περιοχής αλλά και σε συνάφεια με τα υφιστάμενα υλικά των πρόσφατων αναπλάσεων με στόχο την ομοιογενή εικόνα του δημόσιου χώρου.
- Διαμόρφωση οργανωμένων χώρων στάθμευσης οχημάτων, μηχανών και ποδηλάτων, καθώς και στάθμευση για άτομα με αναπηρία.
- Διαμόρφωση τριών μικρών πάρκων γειτονιάς με πρόσβαση και χρήση τόσο εξωτερικά όσο και από το σχολείο.
Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων σε μια πρόταση αναδιοργάνωσης υφιστάμενου δημόσιου χώρου, είναι απαραίτητο να οργανωθεί παράλληλα και η αναβάθμιση του συνόλου των δικτύων Οργανισμών Κοινής Ωφελείας που διέρχονται από την περιοχή ανάπλασης. Προτείνεται συνεργασία με την ΔΕΗ για την υπογειοποίηση εναέριων δικτύων της και υπέργειων υποσταθμών και αντίστοιχα σε συνεργασία με την Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης προτείνεται η αναπροσαρμογή δικτύου. Παράλληλα με ενημέρωση και συνεργασία με ΟΤΕ θα γίνει ορθή και έγκαιρη διαχείριση του δικτύου τηλεπικοινωνιών που διέρχονται από την περιοχή του έργου.
Πρόταση Ανάπλασης
Το πλάτος οδοστρώματος και στις τέσσερις οδούς περιμετρικά του σχολείου για τις οποίες προτείνεται η μονοδρόμησή τους διαμορφώνεται στα 3,50m. και οργανώνεται η παρόδια στάθμευση πλάτους 2,20 m. Από την μία πλευρά του δρόμου. Οπότε σχεδιάζονται 28 θέσεις στάθμευσης οχημάτων (μία για ΑμεΑ), 16 μοτοποδηλάτων και 16 θέσεις στάθμευσης ποδηλάτων σε ποδηλατοστάσια.
Τα πεζοδρόμια διαπλατύνονται και ο οδός Παστέρ διαμορφώνεται σε οδό ήπιας κυκλοφορίας με ισοσταθμία δρόμου και πεζοδρομίων, όπως φαίνεται στην εικόνα που ακολουθεί. Έτσι δημιουργείται ένας ελεύθερος χώρος όπου οι πεζοί κινούνται με ασφάλεια και σε προτεραιότητα και τα οχήματα περνούν με χαμηλή ταχύτητα και μόνο για να αποβιβάσουν κατ’ ανάγκη στις προκαθορισμένες θέσεις στάσης παρά την οδό ή να κατευθυνθούν στα ιδιωτικά γκαράζ κατοίκων.
Κίνηση πεζών: Τα πεζοδρόμια επανασχεδιάζονται με ιδιαίτερη προσοχή να κατοχυρώνεται και στα πιο δυσμενή σημεία ζώνη ελεύθερης όδευσης με ελάχιστη διάσταση το 1,55 m. Οι ράμπες προσαρμογής με το οδόστρωμα έχουν κλίση έως 8% και διαμορφώνονται κατάλληλα. Οι διαβάσεις των πεζών οργανώνονται σε κάθε οδό και κοντά στις εισόδους του σχολείου, ώστε να είναι ασφαλής η διέλευση των πεζών σε κάθε σημείο του άξονα.
Όπου το πλάτος του πεζοδρομίου επιτρέπει διαμορφώνονται μικροί χώροι πρασίνου με χαμηλή φύτευση.
Πάρκα Γειτονιάς
Επί της οδού Παστέρ διαμορφώνεται το υφιστάμενο μακρόστενο πάρκο με φοίνικες σε πάρκο γειτονιάς με κτιστούς καθιστικούς πάγκους, φωτισμό και φύτευση. Η πρόσβαση γίνεται από το πεζοδρόμιο της οδού Παστέρ και κατασκευάζεται χαμηλή περίφραξη με καθιστικά στο βορρά. Στο Νότο όπου υπάρχει η ψηλή περίφραξη της αυλής του σχολείου, προτείνεται η διαμόρφωση τοίχου αναρρίχησης με βλίτρωση «πιασιμάτων» αναρρίχησης σε χαμηλό ύψος και με μαλακό δάπεδο από βότσαλο. Επί της οδού Ασκούτση διαμορφώνεται πάρκο γειτονιάς που προβλέπεται να έχει χρήση κυρίως από εφήβους. Έτσι προτείνεται η κατασκευή κτιστών κερκίδων, βρύσης, ενός πολυόργανου-μονόζυγου. Το πάρκο θα έχει είσοδο και από το πεζοδρόμιο της οδού αλλά και από το σχολείο.
Ανατολικά στην οδό Σκουλά τμήμα της αυλής αποκόπτεται και διαμορφώνεται υπαίθριο γυμναστήριο με διπλή είσοδο (και από το σχολείο και από το πεζοδρόμιο) και διαμορφώνεται κατάλληλα η είσοδος για να έχει πρόσβαση όχημα και μικρό πυροσβεστικό.
Στην οδό Σκουλά υπάρχει ανηφορικής κλίσης ελεύθερος χώρος πρασίνου που διαμορφώνεται σε χώρο στάθμευσης και πάρκο με καθιστικούς τραπεζόπαγκους.
Φωτισμός: Στόχος της πρότασης φωτισμού, είναι η ανάδειξη των παρεμβάσεων, η ασφαλής χρήση του χώρου και η εξοικονόμηση ενέργειας. Τοποθετούνται νέοι ιστοί, μονόστυλοι φανοστάτες ύψους 4m. με χαμηλής κατανάλωσης σώματα και στις δύο πλευρές των δρόμων.
Θέσεις κάδων: Σχεδιάζονται σε εσοχές του πεζοδρομίου και σε θέσεις που υποδείχθηκαν από την αρμόδια υπηρεσία.
Φύτευση: Η υπάρχουσα φύτευση στα σημεία που εμποδίζει ελεύθερη ζώνη κίνησης στα νέα πεζοδρόμια και τον νέο ποδηλατόδρομο καταργείται. Παράλληλα προτείνεται η φύτευση νέων δεντροστοιχιών με κατάλληλα για αστικό κέντρο δέντρα και η τοποθέτηση καθιστικών δίπλα σε αυτά. Η επιλογή της φύτευσης θα γίνει από το τμήμα πρασίνου του Δήμου. Τα δέντρα τοποθετούνται σε ειδικές θέσεις φύτευσης που καλύπτονται από μεταλλικές σχάρες και το σύνολο των δέντρων θα αρδεύονται με κατάλληλο δίκτυο.