Ολοένα και περισσότερο, άνθρωποι όλων των ηλικιών, μικροί και μεγάλοι, απευθύνονται στο νέο μέσο, τόσο για ενημερωτικό ή ψυχαγωγικό σκοπό, όσο και ως τρόπο κοινωνικοποίησης. Κι αν κάποιος ενήλικας, μπορεί να ισχυριστεί ότι κατέχει το σωστό κριτήριο, το μέτρο χρήσης του ή τους κινδύνους που ενέχει, δεν ισχύει το ίδιο για τα παιδιά τα οποία ανακαλύπτουν σε αυτό, έναν καινούργιο θαυμαστό κόσμο, με άπειρες δυνατότητες.
Ο Σύλλογος Γονέων Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Κρήτης, σε συνεργασία με τον Σύλλογο Διδασκόντων του σχολείου, έχοντας υπόψη τις αμφιβολίες και τα ερωτήματα που αυτές γεννούν σχετικά με την ψηφιακή εποχή στην εκπαίδευση, αλλά και με το διαδίκτυο γενικότερα, διοργάνωσε χθες ενημερωτική ομιλία-συζήτηση στο αμφιθέατρο του ΤΕΙ, στον χώρο του σχολείου, πάνω στο ζήτημα της ασφαλούς πλοήγησης στο Ιντερνετ. Τη βασική εισήγηση ανέλαβε η συνεργάτης του Safer Internet, Λούση Σιρινιάν, που παρουσίασε ερευνητικά δεδομένα από ανώνυμα ερωτηματολόγια, συμπληρωμένα από τα παιδιά του σχολείου, ενώ η συζήτηση πλαισιώθηκε από τους πανεπιστημιακούς Ηλία Κουρκούτα και Ελένα Βιταλάκη.
«Η ανάγκη για ενημέρωση προκύπτει από πολύ νωρίς»
To Safer Internet αποτελεί μια δράση του ελληνικού κέντρου ασφαλούς διαδικτύου που σκοπό έχει να ενημερώσει γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά για την ασφάλεια της πλοήγησης στο διαδίκτυο. «Η ανάγκη για ενημέρωση προκύπτει από πολύ νωρίς. Μέχρι πριν από τρία χρόνια στην Ε Δημοτικού, τώρα κατεβήκαμε στην Δ Δημοτικού και μάλλον τα επόμενα δύο χρόνια όπως φαίνεται, θα πρέπει να γίνονται ενημερώσεις από την Γ Δημοτικού, καθώς τα παιδιά από πολύ νωρίς ξεκινούν τη χρήση του Ιντερνετ. Παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια, μιλώντας στο Facebook- αυτά είναι τα δύο μεγάλα προβλήματα που θα μιλήσουμε σήμερα- φτάνουν στο σημείο να μιλούν ή να συναντούν αγνώστους», είπε στο περιθώριο της χθεσινής ομιλίας της ενώπιων των γονέων και κηδεμόνων του Πειραματικού Γυμνασίου Ρεθύμνου, η Λούση Σιρινιάν.
Σύμφωνα με την ίδια τα ερωτηματολόγια που μοιράστηκαν στα παιδιά είχαν σκοπό «Να ερευνήσουν κατά πόσο τα παιδιά χρησιμοποιούν το Ιντερνετ και για ποιους λόγους, δηλαδή διασκέδαση, μαθήματα στο σχολείο, συνομιλία στο Facebook κ.λπ. Επίσης, αν συνομιλούν με αγνώστους και κατ’ επέκταση, αν έχουν συναντηθεί με αυτούς, αν τους έχει συμβεί κάτι άσχημο από το διαδίκτυο, αν κάποιος τα εκβίασε, τα κορόιδεψε, τα σχολίασε αρνητικά ή αν τα ίδια τα παιδιά έχουν τέτοιες συμπεριφορές σε κάποιον άλλον στο διαδίκτυο. Οι τελευταίες ερωτήσεις αφορούσαν το αν μπορούν να αναγνωρίσουν τον εθισμό στο διαδίκτυο αλλά και το αν γνωρίζουν τη γραμμή βοήθειας, γιατί σε αυτή θα απευθυνθούν μόνα τους. Συνήθως τα παιδιά δεν μιλάνε όταν συμβαίνει κάτι», πρόσθεσε. Η άγνοια των παιδιών για τους κινδύνους που ενέχει το διαδίκτυο προκύπτει από μια σειρά φαινομένων, όπως ότι «δεν κλειδώνουν τους λογαριασμούς τους στο Facebook« ή «ότι τα παιδιά παίζουν συνήθως παιχνίδια που δεν αντιστοιχούν στην ηλικία τους, δηλαδή επιλέγουν ένα παιχνίδι για 18 χρονών, ενώ είναι 12 και ένα παιχνίδι για 16 χρονών, ενώ είναι 7», σύμφωνα με την ίδια.
«Η διαλεκτική επικοινωνία παιδιών και γονιών καλό θα ήταν να καλλιεργείται από πολύ νωρίς μέσα στην οικογένεια»
Η κυρία Ελενα Βιταλάκη αναφέρθηκε στο θέμα της χθεσινής ομιλίας υπό το εκπαιδευτικό πρίσμα. Θέλοντας να δώσει κάποιες συμβουλές για το πως οι γονείς με τα παιδιά μπορούν να αλληλεπιδρούν στο σπίτι, έτσι ώστε να μειώσουν τα κρούσματα επαφής με αγνώστους μέσω του διαδικτύου, είπε ανάμεσα σε άλλα ότι «Δεν υπάρχει μια κατάλληλη συνταγή. Ομως η σωστή αντίληψη αποκτάται σιγά-σιγά. Η διαλεκτική επικοινωνία παιδιών και γονιών καλό θα ήταν να καλλιεργείται από πολύ νωρίς μέσα στην οικογένεια. Θέλει πολύ υπομονή γιατί και τα παιδιά είναι σε μια δύσκολη φάση, την εφηβεία, όπου έχουν την αντίδραση, τον καθημερινό αντίλογο. Δεν έχουμε να κάνουμε με παιδάκια Γ’ και Δ’ δημοτικού, όπου ακόμα τα πράγματα είναι εύκολα και υπό έλεγχο. Την δεξιότητα αυτή οι γονείς την αποκτούν με τον καιρό και με την παράλληλη σωστή ενημέρωση από ειδικούς».
Για το αν υπάρχει ασφαλής πλοήγηση στο Ιντερνετ η κυρία Βιταλάκη εξέφρασε την άποψη πως «Οταν το ίντερνετ χρησιμοποιείται σαν ένα γνωστικό εργαλείο είναι ασφαλές και ωφέλιμο προς εμάς. Απόλυτα ασφαλής πλοήγησης βέβαια δεν υπάρχει. Οπως περπατάς στο δρόμο και δεν ξέρεις τι μπορεί να τύχει». Τέλος έκανε και μια αναφορά στην αναγκαιότητα της συνεργασίας σχολείο και οικογένειας πάνω στο εν λόγω θέμα. «Ενα ζήτημα επίσης είναι και ο ρόλος των δασκάλων στην επαφή των παιδιών με το ίντερνετ. Χρειάζεται και η δική τους κατάρτιση, ώστε να μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά στο πως να σερφάρουν με ασφάλεια στο ίντερνετ. Καλό θα ήταν δηλαδή να υπήρχε μια συνεργασία σχολείου-οικογένειας σε αυτά τα ζητήματα», επισήμανε σχετικά.
«Χρειάζεται ένας διακριτικός έλεγχος»
Κατά τον καθηγητή του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Ηλία Κουρκούτα «Τα αποτελέσματα δεν ενδείκνυνται για συμπεράσματα που να δείχνουν μία απειλή ή την ύπαρξη ενός σημαντικού κινδύνου. Αυτό στο οποίο εστιάζεται είναι αν τα παιδία εκτίθενται σε κινδύνους, όπως δηλαδή το να συναντήσουν κάποιον άγνωστο, σε μη ελεγχόμενο χώρο και να εκτεθούν, γιατί γνωρίζουμε ότι πολλές φορές ενήλικοι με διάφορους σκοπούς χρησιμοποιούν το Ιντερνετ και τα παιχνίδια για να πλησιάσουν ανήλικους για σεξουαλικό σκοπό. Τώρα υπήρχαν παιδία που συνομιλούσαν με αγνώστους κυρίως συνομηλίκους, σε κάποιες μόνο περιπτώσεις μιλούσαν με ενηλίκους αλλά δεν φαίνεται να εκτέθηκαν σε άμεσο κίνδυνο».
Οσον αφορά τον εθισμό στο διαδίκτυο, ο ίδιος σημείωσε ότι «Εξαρτήσεις υπάρχουν εκεί που υπάρχουν γενικότερα προβλήματα. Υπάρχουν και με τα κινητά. Το διαδίκτυο είναι ένα μέσο τόσο εργασίας, όσο και κοινωνικής δικτύωσης και άντλησης πληροφοριών. Θεωρώ, όμως, ότι εκτός από τους κινδύνους πρέπει να τονίσουμε και τα θετικά».
«Θα πρέπει να ενημερωθούν και τα παιδιά και οι γονείς για τους κινδύνους. Είναι πολύ βασικό αυτό. Παράλληλα πρέπει να μπαίνουν όρια σε σχέση με τον χρόνο χρήσης. Δεν είναι κακό αυτό. Οπως μπαίνουν αλλού έτσι πρέπει να μπαίνουν και εδώ. Χρειάζεται ένας διακριτικός έλεγχος, αλλά θεωρώ ότι μέσα από μια καλή σχέση γονέα παιδιού, συνήθως τα παιδιά εκμυστηρεύονται στους γονείς τους τις περιπτώσεις που υπάρχουν κίνδυνοι ή νιώθουν απειλή», τόνισε ο κ. Κουρκούτας καταλήγοντας, στις δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.».
Οσον αφορά την έρευνα καθεαυτή, παρόλο που τα ευρήματα δεν μπορούν να γενικευθούν, οι απαντήσεις των παιδιών του Πειραματικού Γυμνασίου δείχνουν ότι όσο μεγαλώνουν ηλικιακά, τόσο συχνότερα συναντάται η περίπτωση της ιντερνετικής συνομιλίας με κάποιον άγνωστο, φτάνοντας στην Γ’ Γυμνασίου το 31% του συνόλου. Ένα άλλο αξιοσημείωτο στοιχείο είναι ότι ενώ τα παιδιά της Α’ Γυμνασίου έχουν δεχθεί άσχημη συμπεριφορά μέσω διαδικτύου σε ποσοστό 43%, στη Β’ φτάνει το 53%, ενώ στη Γ’ τάξη του Γυμνασίου διαμορφώνεται στο 73%. Πάντως μόλις ένα στα τέσσερα παιδιά απευθύνθηκε τελικώς για βοήθεια σε κάποιον μετά από μια δυσάρεστη διαδικτυακή επαφή. Τέλος σχετικά με το αν έχουν συναντηθεί με κάποιον άγνωστο με τον οποίο ήρθαν σε επαφή μέσω διαδικτύου, τα ποσοστά είναι σχετικά σταθερά γύρω στο 25% και πάλι όμως με αυξητική τάση όσο το παιδί μεγαλώνει (21% στην Α τάξη, 24% στη Β’ και 28%). Βέβαια η πλειονότητα των περιπτώσεων αφορούσαν συναντήσεις με συνομήλικους σε οικεία περιβάλλοντα.
Οι δράσεις του προγράμματος Safer Internet, ξεκίνησαν πέρυσι με επισκέψεις σε έξι δημοτικά σχολεία. Φέτος το Πειραματικό Γυμνάσιο ήταν το πρώτο σχολείο δευτεροβάθμιου επιπέδου, ενώ μετά τα Χριστούγεννα θα ακολουθήσουν κι άλλες επισκέψεις σε γυμνάσια. «Πρέπει να μάθουμε να το χρησιμοποιούμε σωστά όπως φοράμε αντηλιακή και καπέλο, το καλοκαίρι στη θάλασσα, φοράμε τη ζώνη ασφαλείας για το αυτοκίνητο, έτσι κι εδώ βάζουμε φίλτρα. Οι γονείς, γονεϊκό έλεγχο. Τα παιδιά, πρέπει να αναπτύξουν με τη βοήθεια των γονιών και των εκπαιδευτικών την κριτική σκέψη να καταλάβουν που μπορεί να κινδυνεύουν και που όχι και φυσικά να πάρουν την ευθύνη των πράξεών τους, υπό την έννοια ότι αν τους συμβεί κάτι θα απευθυνθούν στη γραμμή βοήθειας», είπε κλείνοντας την κουβέντα μας η κυρία Σιρινιάν.
Σημειώνεται ότι υπάρχουν άλλες δυο δράσεις οι οποίες συνεργάζονται με το Safer Internet. Το Safe Line, ένας ιστότοπος όπου γίνονται καταγγελίες για παράνομο υλικό στο Ιντερνετ και η ανοιχτή γραμμή βοήθειας στο τηλέφωνο 8001180015 στο Νοσοκομείο Αγλαΐα Κυριακού, όπου απαντούν εξειδικευμένα άτομα σε ερωτήσεις σχετικά με τη διαδραστική τεχνολογία.
