Λινάτσες και σκαλωσιές στη λεωφόρο, εκεί που στεγαζόταν μέχρι πρότινος ο ΟΤΕ, σημαίνουν το τέλος μιας εποχής για ένα από τα πιο εμβληματικά κτίρια του Ρεθύμνου.
Βέβαια το πρώτο «καμπανάκι» είχε σημάνει από καιρό στο χώρο που μας ήταν οικείος ακόμα κι αν -ελέω λογαριασμών- γινόταν πότε πότε εφιαλτικός. Οι βιτρίνες με όλες τις προκλήσεις στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας θύμιζαν πως «ο κόσμος άλλαξε αλλάξαν κι οι καιροί».
Η πάλαι ποτέ δημόσια υπηρεσία είχε μεταβληθεί σε ένα πολυκατάστημα που προκαλούσε ακόμα και για να «χαζέψουμε» μοντέλα κινητών…
Τώρα δεν θα θυμίζει τίποτα από το απώτερο παρελθόν πόσο μάλλον από το ακόμα πιο παλιό. Αλήθεια πότε ξεκινά αυτό;
«Κι έκλαψα πικρά»
Ο κ. Αριστείδης Λιαναντωνάκης μας είχε πει κάποτε, στο πλαίσιο μιας έρευνας για τη Μάχη της Κρήτης.
– Στο χώρο που βλέπετε σήμερα τον ΟΤΕ, στεγαζόταν η Δημοτική Φιλαρμονική. Αναφέρομαι φυσικά σε μια εποχή, πριν από τον πόλεμο. Στο μεγάλο βομβαρδισμό, εγώ βρισκόμουν στο χωριό, όπου είχαμε μεταφερθεί οικογενειακώς για λόγους ασφαλείας. Μόλις ηρέμησαν λίγο τα πράγματα, κατέβηκα μια μέρα στην πόλη κι αντί να πάω κατευθείαν στο προορισμό μου, παρέκαμψα για να δω την τύχη του κτιρίου που σπούδαζα μουσική και συνδεόταν με τις ομορφότερες μνήμες μου.
Δεν μπορώ να σας περιγράψω την οδύνη μου όταν αντίκρισα το βομβαρδισμένο τοπίο. Κάθισα σε μια πέτρα κι έκλαψα πικρά…
Επιστροφή με επαγγελματική ιδιότητα
Κι όμως στο χώρο αυτό θα επέστρεφε ο κ. Λιαναντωνάκης με υπαλληλική ιδιότητα.
Μας λέει σχετικά ο εκλεκτός κ. Χαράλαμπος Μακρυλάκης με τον οποίο ξεκινήσαμε το νοσταλγικό μας οδοιπορικό:
– Με τον κ. Λιαναντωνάκη ήμασταν η δεύτερη σειρά υπαλλήλων μετά την ίδρυση του ΟΤΕ στο Ρέθυμνο το 1949. Παρακολουθήσαμε μαθήματα στη σχολή του ΤΑΠ-ΟΤΕ και διοριστήκαμε το 1955. Εννοείται ότι όλη η διαδικασία γινόταν μετά από εξετάσεις.
– Αναφερθήκατε στην δεύτερη σειρά. Ποιοι ήταν οι πρώτοι υπάλληλοι;
– Ήταν ο Μανόλης Ρολόγης, γιος του γιατρού, ο Μανούσος Πολίτης, ο Νίκος Ψύρρης… Ήταν επίσης ο Κονταξάκης, ο Σπαντιδάκης, ο Ανυφαντάκης…
– Ποια ήταν τα καθήκοντά σας;
– Ήταν διοικητικά Τηλεγραφείο, λογιστήριο…
– Που στεγαζόταν πρώτα ο ΟΤΕ;
– Εκεί που είναι σήμερα το κατάστημα Κουκλινού, στη λεωφόρο δίπλα στο γνωστό κτίριο. Ήταν τότε ιδιοκτησίας «Κλειδή». Κάτω λειτουργούσε ταχυδρομείο και πάνω το τηλεγραφείο…
– Πώς ήταν εκείνα τα πρώτα χρόνια;
– Δύσκολα. Πολύ δουλειά… Ιδιαίτερα στο τηλεγραφείο. Στις γιορτές ξενυχτούσαμε για να ανταποκριθούμε στα καθήκοντά μας. Ήταν βλέπετε το τηλεγράφημα ένας τρόπος σύντομης επικοινωνίας. Βέβαια μας πλήρωναν και υπερωρίες. Στις αργίες είχαμε προσαύξηση 175%. Καλά τα χρήματα αλλά όπως έλεγε ένας συνάδελφος «ματωμένα λεφτά». Πολύωρη και σκληρή δουλειά, ιδιαίτερα τη νύχτα, χωρίς βοηθητικά μέσα… Αλλά δεν υπήρχε άλλη μορφή έγκαιρης επικοινωνίας από τα τηλεγραφήματα.
– Και πώς βρεθήκατε δίπλα;
– Με την πάροδο του χρόνου και προς το τέλος της δεκαετίας του 50, η υπηρεσία μας είχε αρχίσει να αναπτύσσεται. Δημιουργήθηκε θέμα χώρου… Τότε ο δήμος μας παραχώρησε το διπλανό τμήμα που ήταν ιδιοκτησία Καστρινάκη. Το ζεύγος αυτό των σημαντικών για την πόλη συμπολιτών, είχε δωρίσει την οικία του στο Δήμο. Μας παραχωρήθηκε λοιπόν αλλά για την ανέγερση έπρεπε να χρηματοδοτήσει ο ΟΤΕ, η κεντρική διοίκησή του δηλαδή… Δεν ήταν εύκολο όμως… Θα έπρεπε να υποστηριχθεί το αίτημα και από ιδιώτες… Να φανεί ότι υπάρχει ζήτηση για συνδέσεις. Χρειαζόμασταν γραμμές… Για να μη χαθεί η ευκαιρία κάναμε εικονικές αιτήσεις προκειμένου να πετύχουμε τη χρηματοδότηση. Και τα καταφέραμε. Κτίστηκε ο χώρος δίπλα και μεταφερθήκαμε…
Οικογενειακό περιβάλλον
Στο σημείο αυτό παίρνει το λόγο η κ. Ελένη Μακρυλλάκη που είχε εργαστεί επί σειρά ετών ως τηλεφωνήτρια.
– Εγώ διορίστηκα το 58 μετά από εξετάσεις, στο νέο κτίριο. Άρα είχε τελειώσει η πρώτη φάση της ανέγερσης. Ισόγειο ήταν… Είχε όμως κήπο στο πίσω μέρος από την πλευρά της Γερακάρη. Αρχικά δεν υπήρχε άνεση… Ήμασταν όλοι στριμωγμένοι. Εμείς οι τηλεφωνήτριες σε ένα διάδρομο, τα γραφεία πιο κεί …Μετά βέβαια αποκτήσαμε κάποια άνεση όταν κτίστηκαν οι όροφοι. Δυστυχώς όμως δεν υπήρχε ασανσέρ κι ήταν βέβαια μια δύσκολη άσκηση να ανεβαίνουμε καθημερινά τόσες σκάλες…
Επικρατούσε όμως μια εξαιρετική ατμόσφαιρα. Ο ένας σεβόταν τον άλλο. Εμείς οι κοπέλες είχαμε αναπτύξει και φιλική σχέση. Βοηθούσε η μια την άλλη… Περάσαμε αξέχαστα χρόνια.
– Είχατε και μια εξαιρετικά δραστήρια Λέσχη.
– Πράγματι. Αρχικά ήταν στην Ασκούτση, στην οικία Μιχάλη Τζεκάκη… Μετά πήγαμε απέναντι στον ΟΤΕ στη Λεωφόρο… Κάναμε εκδρομές, χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις, αποκριάτικους χορούς… Ήταν όμορφα…
Οι «δικοί μας άνθρωποι»
Κι ήρθε η στιγμή για τις δικές μας αναμνήσεις…
Ήταν όμως διαφορετική και η σχέση συνδρομητών και υπαλλήλων του ΟΤΕ.
Πέρασαν εξαιρετικές μορφές από τη διεύθυνση.
Ο πρώτος που γνώρισα και εντυπωσιάστηκα ήταν ο Παντελής Φραγκάκης. Ο άνθρωπος που άνοιγε και τις πόρτες της καρδιάς του για να ακούσει το πρόβλημα όποιου χτυπούσε την πόρτα του γραφείου του.
Κι είχε παντού μόνο φίλους… Συνήθιζε να συστήνει υπομονή. Κι έλεγε πως ο καλύτερος τρόπος να σκεφτείς πιο καθαρά είναι να περπατήσεις πλάι στη θάλασσα. Ν’ αδειάσει από μιζέρια ο νους. Και να πάρεις τη ζωή στα χέρια σου.
Παρενθετικά πρέπει να αναφέρουμε τη σύζυγό του Κατίνα, τηλεφωνήτρια, μια δυναμική γυναίκα που αργότερα μας κατέπληξε με τις δραστηριότητές της στον πολιτιστικό τομέα.
Τι να πούμε και τι να πρωτοθυμηθούμε για τον εξαίρετο Στέλιο Σπαντιδάκη με κείνο το υπέροχο γλυκύτατο χαμόγελο, τον κ. Χαράλαμπο Μακρυλλάκη, το Μιχάλη Κονταξάκη τον κ. Μ. Γαληνό που όλοι θαύμαζαν…
Αυτοί αξιοποιούσαν τις δυνατότητες που τους έδινε η αρμοδιότητά τους για να εξυπηρετήσουν το συνδρομητή… Ας μας συγχωρεθούν οι παραλήψεις που θα καλυφθούν σε επόμενο δημοσίευμα. Αυτούς θυμόμαστε πιο έντονα όπως και τον κ Δημήτρη Σαμψών… Ένα σπάνιο άνθρωπο με μεγάλη καρδιά και απίστευτη υπομονή.
Οι τηλεφωνήτριες ήταν επίσης αξέχαστες. Όλες χαρισματικές και δραστήριες τόσο στην κοινωνική ζωή όσο και στην πολιτιστική. Τέτα Δερεδάκη, από τις πλέον καλλίφωνες χορωδούς, πρόσφατα και συγγραφέας, Άσπα Παπαδάκη Μαρκουλάκη με πλούσιο συγγραφικό και ποιητικό έργο, Ελένη Πετρακάκη, Δέσποινα Ιμβρίντελλη, Ιουλία Λουκάκη και άλλες που θα αναφερθούμε αναλυτικά στην παρουσία τους σε επόμενο δημοσίευμα.
Αυτές οι κυρίες ήταν οι καλοί άγγελοι των δημοσιογράφων. Εκείνη την εποχή που δεν ήταν εύκολη η σύνδεση, για να δώσουμε ανταπόκριση στο κρατικό ραδιόφωνο και στις εφημερίδες έπρεπε να μας διευκολύνουν οι κυρίες. Καλούσαμε λοιπόν και ζητούσαμε με χρέωση του «εργοδότη» της Αθήνας να γίνει η σύνδεση. Πως τα κατάφερναν κι ακούγαμε εκείνο το υπέροχο «Μην κλείνετε» εκείνες το ξέρουν. Γιατί δεν ήταν εύκολο…
Όπως μας εξήγησε η κα Μακρυλάκη, ακόμα και οι τηλεφωνήτριες του ΟΤΕ Ρεθύμνου ζητούσαν τη σύνδεση από συναδέλφους της Αθήνας. Δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν απευθείας με το συνδρομητή…
Θυμάμαι πως τις επιστρατεύαμε κι όταν το τηλέφωνο που μας ενδιέφερε φαινόταν υπόπτως κατειλημμένο. Μας ελευθέρωναν τη γραμμή με το δικό τους μοναδικό και κομψό τρόπο.
Ήταν και οι τεχνικοί αυτοί που μας υποχρέωναν συνέχεια. Είχαμε βλάβη στο τηλέτυπο, ερχόταν ο «γιατρός» του, ο αξέχαστος Γιάννης Καφφάτος να το βάλει πάλι σε λειτουργία. Κι ήταν ευλογία να έχεις ξανά στο αυτί τον εκνευριστικό βέβαια αλλά πολύτιμο ήχο του «εργαλείου» που μας εξασφάλιζε έτοιμο κείμενο από τη βασική ειδησεογραφία για να κλείσουμε πιο σύντομα την εφημερίδα.
Ήταν κι οι μεγάλες στιγμές που ο ΟΤΕ ήταν κοντά στο δημοσιογράφο. Στις απευθείας μεταδόσεις της όλης τελετής στο Αρκάδι ερχόταν συνήθως από βραδύς στο μοναστήρι ο κ. Μάρκος Στυλιανουδάκης να επιμεληθεί τη σύνδεση με το link.
Το βράδυ ήταν καλά αλλά την επομένη το πρωί μας τρύπαγε το κόκκαλο το κρύο. Μοναδική μας καταφυγή μόλις τέλειωναν οι δοκιμές, να τρυπώσουμε στην κουζίνα όπου ο κ. Κλάδος ευλογημένος να είναι πάντα μας ζέσταινε με το πρωινό που μας ετοίμαζε.
Ίδια ένταση επικρατούσε σε βραδιά εκλογών, αλλά και τελευταία με το Καρναβάλι.
Θα συνεχίσουμε όμως…
