Στην εισήγησή του στο πρόσφατο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, όπου η γλώσσα εργασίας ήταν τα αγγλικά και δεν δόθηκε η απαιτούμενη δημοσιότητα σε κάποια σημαντικά που ακούστηκαν εκεί, εκτός ίσως από την κόντρα Άδωνη Γεωργιάδη με τον υφυπουργό Αμανατίδη του ΣΥΡΙΖΑ, που αποχώρησε απ’ το συνέδριο όταν ο πρώτος είπε ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο χειρότερος πρωθυπουργός, ο Λουκάς Παπαδήμος διατύπωσε τρία πιθανά σενάρια για την ελληνική οικονομία, το καλό, το κακό και το άσχημο, όπως είπε, παραφράζοντας το γνωστό φιλμ.
Αν και o κ. Παπαδήμος θεωρεί το καλό σενάριο ως το πιθανότερο να συμβεί, υπό προϋποθέσεις, για το κακό σενάριο ανέφερε τα εξής (μεταφράζω από το πρωτότυπο αγγλικό κείμενο):
«Το κακό σενάριο [εάν συνέβαινε] θα χαρακτηριζόταν από καθυστερήσεις και ελλείψεις στην υιοθέτηση των απαραίτητων πολιτικών, από επανάληψη των παλιών λαθών σε περιβάλλον συνεχιζόμενης πολιτικής αφερεγγυότητας και αντιδικίας και αυξανόμενων κοινωνικών εντάσεων, καθώς η οικονομική αδυναμία και η υψηλή ανεργία θα διατηρούνταν, ενώ οι σχέσεις της Ελλάδος με τους Ευρωπαίους εταίρους της θα επιδεινώνονταν. Ένα τέτοιο σενάριο είναι ανεπιθύμητο όχι μόνο εξ αιτίας των βραχυπρόθεσμων συνεπειών του, αλλά και γιατί θα οδηγούσε σε αστάθεια και θα εξελισσόταν στο άσχημο σενάριο. Θα πρέπει να γίνει σαφές σε όλους ότι η πιθανότητα ενός τέταρτου προγράμματος είναι μηδενική. Εάν αποτύχουμε να βγούμε από την κρίση και να επανεγκαταστήσουμε την ανάπτυξη, το άσχημο σενάριο θα ξεδιπλωθεί οδηγώντας σε έξοδο της Ελλάδος από την Ευρωζώνη».
Από όλα τα παραπάνω προκύπτουν -κατά την άποψή μου- τα εξής (δικές μου, επαναλαμβάνω, επισημάνσεις):
1) Ο εποικοδομητικός ρόλος των μέσων μαζικής ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της κρίσης, που πάντα φροντίζουν να μας ενημερώνουν για τα ουσιώδη που πρέπει να ξέρουμε από τα πολλά που συμβαίνουν γύρω μας.
2) Όσοι εξ υμών πιστεύετε ότι δεν θα πετύχει το τρίτο μνημόνιο, προετοιμαστείτε για έξοδο.
Άραγε, θα πετύχει το Τρίτο Μνημόνιο;
Μεταξύ των πολλών δεινών που άφησε πίσω της η χούντα, ήταν και η απαγόρευση κατά την εκφορά πολιτικά ορθού δημοσίου λόγου μεταπολιτευτικά, της χρήσεως ιατρικής ορολογίας για την απόδοση της κατάστασης στην οποία βρίσκεται κάθε φορά η χώρα.
Πιστεύω πως αδίκως στερηθήκαμε τη διαπαιδαγωγική ισχύ των διδαγμάτων της Ιατρικής όσοι -αυτολογοκρινόμενοι λόγω του φόβου μας μη μας καταγγείλουν ότι χρησιμοποιούμε ορολογία «γύψου»- αποφύγαμε να χρησιμοποιήσουμε ιατρικούς όρους για να εξηγήσουμε, μεταξύ άλλων, ποια είναι για παράδειγμα η δουλειά της Ε.Ε., της ΕΚΤ και του ΔΝΤ στη χώρα μας, όταν μάλιστα το τελευταίο είναι παγκοσμίως γνωστό για την «ιατρική του» (την κοινώς λεγόμενη «IMF medicine»).
Με ιατρικούς όρους, λοιπόν, η Ελλάδα το καλοκαίρι του 2015 ξαναμπήκε στην εντατική. Στο τέλος του ’14, είχε βγει στην ανάκαμψη, βγήκε δηλαδή από την εντατική στην οποία είχε μπει για πρώτη φορά τον Μάιο του 2010. Δεν ήταν, ασφαλώς, σε θέση να τρέχει δέκα φορές το τετράγωνο μέσα στη βροχή, πλην όμως πήγε στο δωμάτιο του νοσοκομείου της Ευρωζώνης, σηκώθηκε απ’ το κρεβάτι, έκανε βήματα, άρχισε να τρώει κανονικά, βελτιώθηκε η υγεία της και αν συνέχιζε το ίδιο, ανέμενε εξιτήριο…
Η νέα ιατρική ομάδα, όμως, που ανέλαβε την παρακολούθησή της από τον Γενάρη του 2015 και μετά, την έστειλε ξανά πίσω στην εντατική, όπου βρίσκεται και σήμερα. Η ανάπτυξη γύρισε σε ύφεση και τα πρωτογενή πλεονάσματα σε ελλείμματα.
Με τη διαφορά ότι σήμερα, όντας εκ νέου στην εντατική, ο Έλληνας ασθενής χτυπήθηκε και από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη (προσφυγικό).
Θα καταφέρει, άραγε, να επιβιώσει αυτή τη φορά; Ή θα χρειαστεί λοβοτομή, ήτοι έξοδο από την Ευρωζώνη ή και από την Ε.Ε.;
Ως γνωστόν, η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, άρα…
* Ο Π. Γκλαβίνης είναι αν. καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ
