Β’ μέρος
…Η χαρά της Αγίας Ελένης δεν μπορούσε να περιγραφεί. Ευχαρίστησε τον Θεό από τα βάθη της καρδιάς της. Το θαύμα το είδαν και πολλοί Εβραίοι και πίστεψαν στον Χριστό. Η βασίλισσα κάλεσε στη συνέχεια τον Ιούδα που είχε βαπτιστεί Χριστιανός και είχε λάβει το όνομα Κυριάκος και του ανέθεσε να βρει τους Ήλους (τα καρφιά), με τους οποίους καρφώσανε τον Χριστό. Ο Κυριάκος με άλλους Χριστιανούς προσευχήθηκαν και αμέσως έλαμψε ο τόπος που ήταν τα καρφιά χωμένα. Έσκαψαν και τα βρήκαν. Η Αγία Ελένη παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του 335 μ.Χ. τον ύψωσε στον φρικτό Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον πανίερο και περικαλλή ναό της Αναστάσεως. Το σημαντικό αυτό γεγονός σημάδεψε τη ζωή της Εκκλησίας και γι’ αυτό άρχισε να εορτάζεται ως λαμπρή ανάμνηση και έτσι καθιερώθηκε η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Την ίδια μέρα εορτάζεται και η δεύτερη Ύψωση. Το 614 μ.Χ. οι Πέρσες κυρίεψαν την Παλαιστίνη, λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα και πήραν ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους. Η παράδοση λέει ότι άπειρα θαύματα γινόταν εκεί. Οι πυρολάτρες Πέρσες θεώρησαν το Τίμιο Ξύλο μαγικό το φύλασσαν και το προσκυνούσαν χωρίς να ξέρουν την πραγματική φύση και ιδιότητά του. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος όταν νίκησε τους Πέρσες παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο Ναό της Αναστάσεως. Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 626 μ.Χ. και τότε ήταν που ψάλθηκε για πρώτη φορά το Σώσον Κύριε τον λαόν σου και ευλόγησον την κληρονομίαν σου νίκας τοις ευσεβεύσι κατά βαρβάρων δωρούμενος, και των σον φυλάτον δια του Σταυρού σου πολίτευμα.
Η Αγία Ελένη πριν φύγει για την Κωνσταντινούπολη διέταξε και έκοψαν με πριόνι τον Τίμιο Σταυρό από πάνω έως κάτω. Έτσι έγιναν δύο σταυροί με λιγότερο πάχος. Τον έναν τον άφησε στα Ιεροσόλυμα και τον άλλον τον πήρε μαζί της στην Κωνσταντινούπολη. Επιστρέφοντας πέρασε και από την Κύπρο έχοντας μαζί της τον Σταυρό. Ο Σταυρός όμως, χάθηκε και πήγε σε ένα βουνό που από τότε το ονόμασαν Σταυροβούνιο. Εκεί υπάρχει μέχρι σήμερα η Ιερά Μονή Σταυροβουνίου. Σήμερα το μεγαλύτερο κομμάτι του Τιμίου Σταυρού βρίσκεται στο Άγιο Όρος, στη Μονή Ξηροποτάμου
Το ιερό προσκύνημα του Τιμίου Σταυρού στο Ρέθυμνο
Το πανέμορφο εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού, που πήρε και το όνομα του όλη η γύρω περιοχή και που είναι χτισμένο στο λοφίσκο Φουρκοκέφαλο ή λόφος του Αγίου Αθανασίου όπως ήταν το όνομά του κατά την Ενετοκρατία, έχει τη δική του συγκινητική ιστορία.
Ο λόφος όπου είναι χτισμένος ο Ιερός Ναός του Τιμίου Σταυρού ήταν τόπος εκτέλεσης των Ρεθεμνιωτών επαναστατών επί των Ενετών (Φούρκα =πάσσαλος, αγχόνη) ενώ υπήρχαν επίσης δύο ναοί του Αγίου Αθανασίου των Φράγκων και των Ελλήνων. Μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα η τοποθεσία γύρω από τον λόφο ήταν κατοικία λεπρών, γνωστός ως «Μεσκηνιά».
Το 1935 μια ευλαβής γυναίκα η Αικατερίνη Βασιλάκη ή Στεφάναινα είχε κειμήλιο ένα σταυρό με Τίμιο Ξύλο που έκανε πολλά θαύματα και το σπίτι της είχε γίνει προσκύνημα. Ζήτησε χώρο να χτιστεί ναός στον Τίμιο Σταυρό αφού το πνεύμα του Κυρίου την καλούσε στην τοποθεσία αυτή και που ήταν στην κατοχή των οικογενειών Γιαννούλη και Γαβαλά. Ο πρώτος αμέσως παραδίδει το οικόπεδό του ενώ ο δεύτερος όχι. Όμως την νύχτα στον ύπνο του είδε όραμα με το Χριστό λέγοντάς του «Γιατί δεν παραχωρείς τον τόπο να χτιστεί ο ναός μου; Πήγαινε να δεις πως εδώ και αιώνες τον έχω σημαδέψει». Το επόμενο πρωί πήγε στον βράχο όπου σήμερα είναι χτισμένη η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού και είδε τα τέσσερα σημεία του βράχου σημαδεμένα. Και έτσι παραχώρησε και το δικό του οικόπεδο και μαζί με την εργατικότητα της Στεφάναινας και τη βοήθεια των Ρεθεμνιωτών χτίστηκε ο ναός που μέχρι σήμερα είναι το πιο λαμπρό προσκύνημα της πόλης του Ρεθύμνου.
Βιβλιογραφία:
Πανάγιος Τάφος εκδ. Μ.Κ.Ο. Αλληλεγγύη της Εκκλησίας της Ελλάδος (2010)
Γιάννη Σμυρνιωτάκη Η Ανάσταση του Χριστού εκδ. Σμυρνιωτάκη (1995)
Συναξάρι Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης εκδ. Ένθεος Βίος
Λευτέρη Κρυοβρυσανάκη Πανόραμα Ρεθύμνου (2006)
