Περίεργο, αλλά το πνεύμα της θυσίας δεν μπορεί ούτε τούτη η λαίλαπα να το ξεριζώσει. Έτσι οι γονείς θυσιάζονται, οι φίλοι παραμένουν αλληλέγγυοι, οι ξένοι θαυμάζουν τη φιλοξενία, τα τριαντάφυλλα των κήπων μοσχοβολούν και τα οπωροφορόφα δέντρα της υπαίθρου φορτώνονται γλυκούς καρπούς.
Όμως το δεκάμηνο μωρό έσκουζεν, γιατί το γάλα της μάνας του το στείρεψεν η ανύπαρκτη διατροφή. Και το δεκατετράχρονο αγόρι της οικογένειας, έκλαιγε κι αυτό, γιατί έφευγε σχεδόν νηστικό για το σχολείο. Στην ίδια θέση μια άλλη τρομακτική πλειονότητα… Κείνη τη στιγμή της νηστικομούρας έμπαινε κι η γιαγιά, αλλά επέστρεψε σπίτι της τρομαγμένη. Με δάκρυα γνωστοποίησε στον άντρα της τα συμβάντα στο λιμοκτονισμένο σπίτι της κόρης τους. Μα τί περισσότερο να τους κάνομεν;… είναι βλέπεις τέσσερα τα παιδιά, που να φτάσουν 700 ευρώ για την εξαμελή οικογένεια…
Δε μου χρειάζεται μια τέτοια αξιοπρέπεια. Τι έπαθες, μη χάσομεν και τον νου μας… Κάτσε και δε θα αργήσω. Σε λίγο μια «Ρομάν» άπλωνε το χέρι της ζητιανιάς στους περαστικούς. Νεόφτωχη και τούτη, ψιθύριζαν ορισμένοι και προσφέρουν τα κέρματα του υστερήματός τους. Κάποιοι γενναιόδωροι έδιδαν και χάρτινα. Θεέ μου, πλήρωσέ τους το!.. Μάζεψα κάμποσα, μ’ αυτά θα γίνει κι η εγχείρηση του άντρα μου. Οι άνθρωποι της συμπόνιας δε λείπουν. Άλλο πάλι σ’ άλλο στέκι θα βρεθώ, μουρμούριζε κι έτρεχε αλαφιασμένη…
Το βράδυ δείπνησαν πλουσιοπάροχα, γάλα άφθονο το βρέφος και νόστιμα κεφτεδάκια οι άλλοι, μαζί κι η μόνη γριούλα της γειτονιάς… Βουβό, αλλά και τόσο χαρούμενο δείπνο! Γέμισε κι ο σύζυγος το τσουβάλι αγριόχορτα κι έφυγαν και πούλησαν κιόλας. Ευλογημένη η μέρα έχει η χάρη Του και για τις άλλες, είπαν κι αποκοιμήθηκαν ειρηνικά.
Κείνη τη μέρα η γιαγιά έτρεξε πάλι στο στέκι, κι ο Αντρέας γέμισε το σακί χορταρικά και κάθισε στο μωρό για να πάει η γυναίκα του στα ψώνια. Τώρα είχαν λεφτά! Ο μαθητής βρέθηκε στα πόδια του πατέρα του με ύφος ενόχου. Καλά χθες αρχίσετε και σήμερα απεργείτε; Ναι μπαμπά κι αισθάνομαι ντροπή που το ‘σκασα σαν ανεύθυνος και δειλός… Μια μέρα θέλω να συζητήσομε πολιτικά. Ο γονιός αφάνταστα προβληματισμένος άκουε μόνο.
Μου αρέσουν οι αμερόληπτοι, οι αντικειμενικοί καθηγητές, πατέρα. Ο καθηγητής της Ιστορίας, είναι λεβέντης και μας κάνει να νιώθομεν πραγματικά ελληνόπουλα. Ποτέ δεν μας στρέφει εναντίον κανενός… Τέτοιος πρέπει να ‘ναι ο αληθινός παιδαγωγός, και το πρόσωπο του περήφανου μπαμπά άστραφτε. Ωρίμασες γιε μου και χαίρομαι γι’ αυτό!
Σηκώθηκαν κι οι δυο και πήγαν για ειδήσεις, έφτασαν στο σημείο που ακούετο πως ο κ. Πρύτανης ήταν κλειδωμένος στην αίθουσα. Κάθε εχέφρων άνθρωπος διερωτήθηκε, αν πάθαινε συγκοπή ο επιστήμονας; Κι η ψυχολογική ζημιά του φοιτητή ποιά θα ήταν; Ακούστηκαν και για τις ζημιές μέσα κι έξω στο «Καποδιστριακό». Μα πάλι αναλογίστηκαν οι υπεύθυνοι την κατεδάφιση των αγοριών και των κοριτσιών. Ξενύχτησαν λέει στα κρατητήρια κι άκουαν βρισιές κι έβλεπαν γρυλίσματα… Πολύ διδακτική σκηνή για νέους ανθρώπους! …Μπράβο μας!
Τότε ο πατέρας ύψωσε περισσότερο τη φωνή και υπογράμμιζε. Άλλους εμφύλιους δε θέλομε, συνδυάζουμε τις στενοκεφαλιές και την οποιαδήποτε ανελευθερία. Καμαρώνουμε τα παιδιά μας, όταν εκφράζονται με ευφράδεια κι ειρηνικότητα. Ένα μόνο μικρό κομμάτι μας έχει απομείνει, κατά χιλιάδες ξενιτεύτηκαν τα υπόλοιπα. Η πραγματική παιδεία ανοίγει τους νεανικούς ορίζοντες και τα μαθαίνει πως στ’ αλήθεια θα καταξιώνονται. Με μεράκι να τα μαθαίνουμε σωστά να επιλέγουν και να αφοσιώνονται σε κάθε τίμιο, πολιτισμένο κι ιερό!
Πατέρας και γιος δακρυσμένοι αγκαλιάστηκαν και σιωπηλά υποσχέθηκαν να μένουν μακριά από τη βλοσυρή δουλικότητα και τη θανατηφόρα κακότητα. Πνεύμα θυσίας κι αξιοπρέπειας έχουν ανάγκη. Μη σκοτώνουν ποτέ τον πολύτιμον χρόνο τους, να τους δίνομεν έμπρακτα να το καταλαβαίνουν με γλυκύτητα και πειθώ. Πνεύμα θυσίας είναι κι αυτό που τίποτε δεν μπορεί να το αφανίσει!
