Ένα δροσερό και «καταπράσινο» βιβλίο που μοσχοβολά αρώματα μιας άλλης εποχής και το οποίο υπόσχεται να ταξιδέψει τον αναγνώστη σε κάθε γωνιά της πόλης μας, όπου υπήρχε ή εξακολουθεί να υπάρχει αστικό πράσινο, είναι αυτό που παρουσιάστηκε το απόγευμα της Τετάρτης στον δημοτικό κήπο και φέρει την υπογραφή του Δρ. παιδαγωγικής και συγγραφέα, Χάρη Στρατιδάκη. Τίτλος του νέου βιβλίου του συγγραφέα είναι «θα υπάγω εις τους κήπους», ενώ η εκδήλωση οργανώθηκε από τις «Ημέρες Ρεθύμνου 2019» και τις «Εκδόσεις Γραφοτεχνική».
Το νέο βιβλίο του Χάρη Στρατιδάκη, που επιμελήθηκε η Αγγελική Βλαχοπούλου, είναι της σειράς «Ιστορικές περιηγήσεις στο Ρέθυμνο» και μέσα από τις 160 σελίδες του, ο συγγραφέας καλύπτει ένα ευρύ θέμα, που περιλαμβάνει τον δημοτικό κήπο έκτασης (24.270 στρεμμάτων), όπως και 47 ακόμη μικρά ή μεγάλα πάρκα, που έχουν κι αυτά λίγο μεγαλύτερη έκταση. Παρουσιάζονται δηλαδή οι έξι δημόσιοι κήποι που δημιουργήθηκαν τον τελευταίο ενάμιση αιώνα στο Ρέθυμνο, όπως και εκείνοι των τεκέδων Χασάν Μπαμπά και Βελή Πασά, και βεβαίως ο θρυλικός κήπος του Αλή Βαφή Σελιανάκη.
Δεν θα μπορούσε επίσης, να παραλειφθεί η αναφορά στους ιστορικούς κήπους της υπόλοιπης Κρήτης και στους πρωτοπόρους της δημιουργίας τους. «Αναφορές υπάρχουν και για τους δυτικούς και τους ανατολικούς κήπους, καθώς και για τις μεταξύ τους ομοιότητες και διαφορές, ενώ εξετάζονται και οι ιδιωτικοί κήποι του Ρεθύμνου, που έμειναν γνωστοί ως Περβόλες (Χαρακιών, Λυκούργου, Αγγελιδάκαινας, Πυθαγόρα και Ελιδακιού). Ακόμη, στο βιβλίο παρουσιάζονται πράσινες πλατείες και πλατώματα του Ρεθύμνου, οι βενετσιάνικες διπλές κούρτες (αυλές), με τα πηγάδια, τα μποντζάλε (επιστόμιά) τους και οι αυλές της περιόδου της οθωμανικής κατοχής, με τα αναβρυτήρια και τις κρήνες τους», είπε χαρακτηριστικά ο συγγραφέας.
Χάρης Στρατιδάκης: «Σήμερα δεν υπάρχει πολιτική πρασίνου»
Ο ίδιος ο συγγραφέας μιλώντας στα «Ρ.Ν.» για το νέο του βιβλίο υπογράμμισε με έμφαση πως το Ρέθυμνο στο παρελθόν υπήρξε πολύ περισσότερο πράσινη πόλη, παρότι σήμερα. Αν και -όπως είπε- τα τελευταία πέντε χρόνια υπάρχει μία κινητικότητα από εθελοντές με επικεφαλής τον Μιχάλη Κουμνά.
«Σήμερα δεν υπάρχει πολιτική πρασίνου, αν πρέπει να βγάλουμε ένα συμπέρασμα. Δηλαδή, πως θα φυτευτεί και πως θα συντηρηθεί το υπάρχον πράσινο κατ’ αρχήν σε συνθήκες κρίσης, πως θα προστατευθούν τα δένδρα τα οποία κόβονται αλύπητα για αναπτυξιακούς συνήθως επικαλούμενους λόγους και πως θα αυξηθεί αυτό το πράσινο, με αυξανόμενη και την κοινωνική ευαισθησία. Ουσιαστικά το βιβλίο ψάχνει το πράσινο από παλιά. Είναι ένα βιβλίο για την ιστορία του ρεθεμνιώτικου πρασίνου από την βενετοκρατία με όσα στοιχεία μπορούσα να προσκομίσω, στην διάρκεια της τουρκοκρατίας μέχρι και σήμερα», τόνισε μεταξύ άλλων ο Χάρης Στρατιδάκης.
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και ο χαιρετισμός που απηύθυνε στην εκδήλωση ο πρόεδρος του συλλόγου κατοίκων της παλιάς πόλης, Θωμάς Κρεβετζάκης. Ο κ. Κρεβετζάκης χαρακτηριστικά σημείωσε τα εξής: «Το βιβλίο αναφέρεται και στην ιστορία του δημοτικού κήπου του Ρεθύμνου που είναι ο παλαιότερος της Κρήτης, αλλά και στους προηγούμενους και φυσικά και στους μεταγενέστερους. Το κομμάτι του αστικού πρασίνου το συναντήσαμε όσον αφορά το ιστορικό κέντρο. Γενικότερα πάντως, στο θέμα του πρασίνου αυτή την στιγμή η πόλη μας και ειδικά το σύγχρονο κομμάτι, δηλαδή, η καινούργια πόλη, δείχνει να υστερεί. Αυτό είναι μία πραγματικότητα και θα πρέπει με συγκεκριμένες ενέργειες να αναπτύξουμε περισσότερες εστίες πρασίνου. Μέσα στην πόλη πάντως, υπάρχει μόνο ο δημοτικός κήπος και περιαστικά ότι συναντάμε. Οπότε χρειάζεται μία επαναχάραξη των εστιών πρασίνου στην πόλη μας συνολικά».
Εν τω μεταξύ, στις προσπάθειες αύξησης του πρασίνου αναφέρθηκε ο συμπολίτης μας εθελοντής, Μιχάλης Κουμνάς. Χαρακτηριστικά ο κ. Κουμνάς σημείωσε τα εξής: «Από την εμπειρία μου τα τελευταία πέντε χρόνια μπορώ να πω ότι οι συμπολίτες μας είναι πραγματικά έτοιμοι να δεχτούν, να αγκαλιάσουν και να αγαπήσουν το αστικό πράσινο. Έχουμε δει πως ότι και αν έχουμε φυτέψει δεν υπάρχουν βανδαλισμοί, κλοπές ή άλλες ενέργειες ή πράξεις εχθρικές απέναντί τους. Πιστεύουμε ότι το αστικό πράσινο έχει την δυνατότητα να διεισδύσει σε όλους τους δημόσιους χώρους της πόλης μας και έχουμε την πεποίθηση ότι οι συμπολίτες μας είναι έτοιμοι σήμερα να το δεχτούν».
Μαριάννα Καλαϊτζιδάκη: «Οι νέοι σήμερα δεν έχουν ούτε ένα ενδιαφέρον για τα φυτά»
Στα οφέλη του πράσινου στην ζωή και την καθημερινότητά μας, στην σχέση που έχουν στις μέρες μας οι νέοι με τα φυτά της πατρίδας μας, αλλά και στις εκπαιδευτικές μεθόδους που θα πρέπει να ακολουθούν όχι μόνο οι εκπαιδευτικοί, αλλά και οι ίδιοι οι γονείς, αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην ομιλία της, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Βιολογίας και Οικολογίας του πανεπιστημίου Κρήτης, Μαριάννα Καλαϊτζιδάκη, η οποία ήταν μία από τις παρουσιάστριες του νέου βιβλίου του Χάρη Στρατιδάκη.
Χαρακτηριστικά η κα Καλαϊτζιδάκη ανέφερε: «Το νέο βιβλίο του Χάρη Στρατιδάκη περιγράφει τους αστικούς και ιδιωτικούς κήπους στο Ρέθυμνο και έτσι μας προκαλεί το ενδιαφέρον σε μία ενότητα που λέγεται αστικό πράσινο, που για τους περισσότερους συμπολίτες μας είναι άνευ σημασίας. Το αστικό πράσινο στις πόλεις που ζούμε τα 2/3 του ευρωπαϊκού πληθυσμού έχει μεγάλη αξία. Και αυτό διότι μας προσφέρει στιγμές χαλάρωσης και αναψυχής. Αυτό είναι το πιο δεδομένο σε όλους, το πιο γνωστό, όμως έχει και περιβαλλοντικό όφελος, διότι το πράσινο ρυθμίζει την θερμοκρασία, το μικροκλίμα της περιοχής, προσφέρει σκίαση στην πόλη, μειώνει τις θερμοκρασίες στα αστικά κέντρα, μειώνει την ηχορύπανση, βελτιώνει την ποιότητα του αέρα και παρέχει ευκαιρίες κοινωνικής συναναστροφής που λείπουν στις μέρες μας.
Επίσης, παρέχει ευκαιρίες εκπαίδευσης, βιωματικής εκπαίδευσης, έξω από την σχολική αίθουσα στην πόλη και θα καλέσω τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς να καταβάλουν προσπάθεια να βγάζουν τα παιδιά έξω από την σχολική αίθουσα, έξω από τα διαμερίσματα, να γνωρίσουν τα φυτά της πόλη μας και της πατρίδας μας, γιατί έχει διαπιστωθεί στην διεθνή βιβλιογραφία και το έχω παρατηρήσει και εγώ τα είκοσι χρόνια που διδάσκω στο παιδαγωγικό τμήμα ότι οι νέοι σήμερα δεν έχουν ούτε ένα ενδιαφέρον για τα φυτά. Δεν έχουν γνώσεις για τα φυτά. Μπορώ να σας πω ότι πολλοί από αυτούς, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν μια βελανιδιά από μια ελιά. Όλοι η παραδοσιακή σοφία που είχαν οι γονείς μας και οι πρόγονοί μας που ζούσαν από τα φυτά, που ακόμα και η λαϊκή ιατρική ήταν στηριγμένη στα φυτά, έχει εξαφανιστεί. Τα παιδιά τώρα, με μελέτες των Η.Π.Α., περνάνε λιγότερο χρόνο έξω απ’ ότι οι φυλακισμένοι! Μπορείτε να το φανταστείτε αυτό; Σε έναν ιδιότυπο κατ’ οίκον περιορισμό ζούμε. Πρέπει λοιπόν όλοι, εμείς οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς να πάρουμε τις ευκαιρίες, να μάθουμε το αστικό πράσινο, όπως μας το περιγράφει ο κ. Στρατιδάκης στο βιβλίο του έχοντας κάνει όλη αυτή την έρευνα και ενώνοντας πληροφορίες από πολλές πηγές και να προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που μας προτείνει. Εμείς οι εκπαιδευτικοί, είτε στην αυλή του σχολείου, είτε στο γενικό αλσύλλιο, είτε στον δημοτικό κήπο για να βελτιωθεί και η σωματική και η ψυχική υγεία των παιδιών και των ενηλίκων».
Μίνωας Αλεφαντινός: «Οι πόλεις όταν σχεδιάζονται πρέπει να είναι η προέκταση της φύσης»
Ιδιαίτερη αναφορά στο αστικό πράσινο του Ρεθύμνου και δη στους ανθοστόλιστους κήπους των σπιτιών του ιστορικού κέντρου, έκανε στην διάρκεια της ομιλίας του και ο αρχιτέκτονας μηχανικός και αντιδήμαρχος Ρεθύμνου, Μίνωας Αλεφαντινός.
Ο κ. Αλεφαντινός μιλώντας ειδικά για τον δημοτικό κήπο της πόλης μας τόνισε πως όλοι οι Ρεθεμνιώτες, λίγο πολύ έχουν συνδέσει τα παιδικά τους χρόνια με το «καμάρι» του Ρεθύμνου. «Το βιβλίο του Χάρη Στρατιδάκη -είπε- είναι ένα βιβλίο που μιλά για το πράσινο, για τα λουλούδια, για τον κήπο μας, για τους κήπους της πόλης μας… Αυτό όμως που ξυπνά μνήμες από τα παιδικά μας χρόνια και βέβαια είναι το σημείο αναφοράς του Ρεθύμνου, είναι ο κήπος μας. Όλοι ξέρουμε ποιος είναι ο κήπος του Ρεθύμνου, ένας κήπος που ζει και μας συντροφεύει περίπου ενενήντα χρόνια και βοηθά στις σχέσεις όλων μας. Άλλωστε, τέσσερις γενιές Ρεθεμνιωτών έχουν περάσει από τον κήπο αυτό και είναι ένα καμάρι για την πόλη μας. Άρα λοιπόν, το Ρέθυμνο είναι στενά συνδεδεμένο με το πράσινο».
Μιλώντας επίσης, ο αντιδήμαρχος Ρεθύμνου και για τις αναπλάσεις που έγιναν κυρίως τα τελευταία χρόνια στην πόλη μας και οι οποίες έχουν άμεση σχέση με το πράσινο, τόνισε με έμφαση πως η πόλη πρέπει να είναι κομμάτι του πρασίνου, δηλαδή, κομμάτι της φύσης. «Όσο και αν ακούγεται οξύμωρο ή υπερβολικό, οι πόλεις όταν σχεδιάζονται πρέπει να είναι μια προέκταση της φύσης, το λέω σαν αρχιτέκτονας, όσο δύσκολο και αν είναι το παραβλέψαμε για πάρα πολλά χρόνια, κυριάρχησε το κτίσμα έναντι της φύσης και τώρα η φύση έχει δώσει τα μηνύματά της, τα οποία πρέπει να τα αφουγκραστούμε με προσοχή και έχει αποδειχτεί ότι οι πόλεις πρέπει να είναι η προέκταση της φύσης, ακόμα και τώρα», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Και συνεχίζοντας πρόσθεσε ότι σαν κοινωνία προλαβαίνουμε να κάνουμε αυτή την «στροφή», εννοώντας προς το πράσινο. «Αυτό αποδείχτηκε και με τις φυτέψεις που κάναμε τα τελευταία δεκατρία χρόνια, όπου πάνω από δύο χιλιάδες φυτά και δένδρα φυτεύτηκαν στις αναπλάσεις που έγιναν στην λεωφόρο Κουντουριώτη και την οδό Μοάτσου. Και σε πείσμα όλων όσων έλεγαν ότι δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Οι καταστηματάρχες όλοι πρόσεχαν τα δένδρα που ήταν μπροστά στα καταστήματά τους και αυτή την στιγμή νομίζω ότι έχουμε ένα πολύ αξιοπρεπές πράσινο. Αν σκεφτεί κανείς ότι είναι μία πόλη που το πράσινο στις αναπλάσεις μπήκε μαζί με την μελέτη, δηλαδή, δεν ήταν κάτι που υπήρχε πριν. Φυσικά όμως, υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης, αφού κανένα έργο δεν σχεδιάστηκε ποτέ στον Δήμο Ρεθύμνου και να μην έχει γίνει ιδιαίτερη μνεία για το πράσινο. Άρα ελπίζω ότι με τα χρόνια θα βελτιώνεται η πόλη και σε αυτόν τον τομέα», κατέληξε χαρακτηριστικά ο Μίνωας Αλεφαντινός.
Εν τω μεταξύ, το ποίημα που έγραψε για την βραδιά, διάβασε και ο πρώην υπεύθυνος του τομέα πρασίνου του δήμου Ρεθύμνου, Γιώργος Κτιστάκης. Χαρακτηριστικά είπε:
«ΥΠ-όκειμαι τσι ΑΓΩ-νιάς, του χρόνου μου μαρτύριο,
ρήμα ΣΤΟΥΣ ΚΗΠΟΥΣ αν δε πω, μέρας βασανιστήριο.
Χρόνια ε γλυκοσάλεψα, στου κήπου μετερίζια
έμαθα, είδα και πολλά, ματιά δεν είναι ίδια
όσα σιο θρονιαστήκανε τσι μνήμης τα θηκάρια,
φωνάζουν, θέλουν να γεννούν ρίμας μαργαριτάρια
Του βραχίτωνα η θωριά, με του μπαμπού το νάζι,
χαρίζουν θαυμασμού ματιά, το ύψος ντους τρομάζει.
Τσι πικροδάφνης η γιομορφιά, τσι ερυθρίνης μοιάζει
μα η τσιτέ τσι δεύτερης, πονεί και γλυκοσφάζει.
Χορίζια οι αγκάθες σου, τρυπούνε και γομάρι,
μα ώς σου πέσει ο ανθός, γλακούν ποιος θα τον πάρει.
Στου πεύκου το παχιά σκιανιό μόλις η κάψα πιάσει,
δροσοσταλίδες ακουμπούν το γέρο που αράσει.
Του σούρουπου τα μαγικά τραγούδια αναστορούμε,
ζιγαρδελιού και κοτσυφού κελάρυσμα θυμούμαι.
Νύκτες στα φεγγαρόλουστα παγκάκια, φιλιωμένοι
τραγουδιστά, μ’ένα κρασί οι νιοι ευτυχισμένοι.
Τσ’ αυγής το γλυκοσάλεμα, έφερνε τη μαγεία
η φύση ολοζώντανη, γεννούσε ευτυχία.
Τα λίγα δά ε τούτα να, με ΧΑΡΗ ΣΤΡΑΤ-αρίζω
Λ-ΙΔΑΚΗΣ κήπου θα γεννώ, τη ρήμα θα ορίζω».
Το νέο βιβλίο του κ. Στρατιδάκη είναι αφιερωμένο στη μνήμη του κατεξοχήν οικολόγου της πόλης, Ιδομενέα Σταυρουλάκη. Την εκδήλωση συντόνισε η αντιπρόεδρος του συλλόγου κατοίκων της παλιάς πόλης, Πετρούλα Βαρθαλίτου, ενώ αποσπάσματα λογοτεχνικών κειμένων διάβασαν οι Κατερίνα Ξεκάλου, ο Γιώργος Ξενικάκης και η Κατερίνα Τσακάλη. Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του δήμου Ρεθύμνου, ενώ της βιβλιοπαρουσίασης στον δημοτικό κήπο, προηγήθηκε ξενάγηση από τον ίδιο τον συγγραφέα, με σημείο αφετηρίας την πλατεία της Νομαρχίας.
