Σταυρωθέντος σου Χριστέ, πᾶσα ἡ Κτίσις βλέπουσα ἔτρεμε, τὰ θεμέλια τῆς γῆς, διεδονήθησαν φόβῳ τοῦ κράτους σου· σοῦ γὰρ ὑψωθέντος σήμερον, γένος Ἑβραίων ἀπώλετο, τοῦ Ναοῦ τὸ καταπέτασμα, διερράγη διχῶς, τὰ μνημεῖα ἠνεῴχθησαν, καὶ νεκροὶ ἐκ τῶν τάφων ἐξανέστησαν. Ἑκατόνταρχος ἰδὼν τὸ θαῦμα, ἔφριξε· παρεστῶσα δὲ ἡ Μήτηρ σου, ἐβόα θρηνῳδοῦσα μητρικῶς· Πῶς μὴ θρηνήσω, καὶ τὰ σπλάγχνα μου τύψω, ὁρῶσά σε γυμνόν, ὡς κατάκριτον ἐν ξύλῳ κρεμάμενον; Ὁ σταυρωθεὶς καὶ ταφείς, καὶ ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν, Κύριε δόξα σοι.
Στιχηρό Ἰδιόμελο των Αίνων της Μεγάλης Παρασκευής, μέλος Θεοδώρου Φωκαέως, ήχος γ’.
Μεγάλη Παρασκευή νωρίς το μεσημέρι στο Γολγοθά. Οι σταυροί του Ιησού και των δύο ληστών αποθέτονται στο έδαφος, η φρίκη της ποινής της σταύρωσης αρχίζει. Έτοιμο ήταν και το προς σφαγή Ιερό θύμα. Ο Κύριος γυμνώνεται και τον ξαπλώνουν στο Σταυρό. Τα σφυριά κτυπούν και οι κρότοι ακούονται. Τα καρφιά διαπερνούν τις σάρκες και καρφώνονται στο ξύλο. Το αίμα αρχίζει να τρέχει, η ύψιστη θυσία αρχίζει. Ο πρώτος λόγος του Εσταυρωμένου ακούεται Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι.1 Ο Σταυρός υψώνεται. Το θέαμα της Παρασκευής εκείνης στο Γολγοθά, υπερβαίνει σε φρίκη οποιοδήποτε άλλο φρικτό θέαμα. Ποιος βρίσκεται στο Σταυρό; Ο αθώος, ο δίκαιος, ο φτωχός, εκείνος που δεν είχε κανένα δικό Του μέρος να μένει, Αυτός που δεν διέπραξε καμία αμαρτία, στο στόμα Του δεν βρέθηκε ποτέ δόλος, που ευεργέτησε τους πάντες και αυτούς ακόμα τους εχθρούς Του, Αυτός που κήρυξε την αλήθεια χωρίς φόβο, ο γλυκύτατος Ιησούς. [..]καὶ μετὰ ἀνόμων ἐλογίσθη·2 κατά την Γραφή, ο Άγιος ως αμαρτωλός, ως κακούργος.
Εκείνοι που βρέθηκαν στο Γολγοθά, πήγαν ως απλοί θεατές για να δουν το φρικτό θέαμα. Και δεν ήταν λίγοι αλλά εκατοντάδες που ήθελαν να δουν τον Ιησού ατιμασμένο, γυμνό, αιμόφυρτο, εξουθενωμένο, μέσα σε αγωνία να παλεύει με τον θάνατο. Σχεδόν κανένας δεν δείχνει οίκτο, κανένα δάκρυ. Μόνο πολλοί λίγοι δικοί Του άνθρωποι έκλαιγαν γι’ αυτόν, […] εἱστήκεισαν δὲ πάντες οἱ γνωστοὶ αὐτοῦ ἀπὸ μακρόθεν, καὶ γυναῖκες αἱ συνακολουθήσασαι αὐτῷ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας, ὁρῶσαι ταῦτα.3 Βέβαια θεατές δεν είναι μόνο ο λαός, ο οποίος παρακολουθεί τη Σταύρωσή Του, χωρίς να συναισθάνεται, χωρίς να δακρύζει, χωρίς καμία λέξη συμπάθειας υπέρ Του, θεατές είναι και οι μεγάλοι εχθροί Του, οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι, οι θρησκευτικοί άρχοντες του Ισραήλ. Καρδιές σκληρές που έκαναν το παν για να Τον δουν νεκρό.
Από τη στιγμή που ο Κύριος άρχισε το έργο της σωτηρίας σαν τον ήλιο που διαχέει τις ευεργετικές του ακτίνες, αυτοί Τον μίσησαν, Τον φθόνησαν, διότι ήταν απείρως ανώτερος απ’ αυτούς ως διδάσκαλος και κατέκρινε τα πονηρά τους έργα. Σκέφτονταν ότι αν έμενε για πολύ ακόμα ο λαός θα αφυπνίζονταν, θα γνώριζε την αλήθεια και αυτοί θα έχαναν την αξία τους. Γι’ αυτό τώρα που Τον έβλεπαν στο Σταυρό αισθάνονται χαρά, χαρά σατανική και με ύβρεις και ειρωνείες εκφράζονται εναντίον Του, […] καὶ εἱστήκει ὁ λαὸς θεωρῶν. ἐξεμυκτήριζον δὲ καὶ οἱ ἄρχοντες σὺν αὐτοῖς λέγοντες· ἄλλους ἔσωσε, σωσάτω ἑαυτόν, εἰ οὗτός ἐστιν ὁ Χριστὸς ὁ τοῦ Θεοῦ ἐκλεκτός.4[…] ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῶν! σῶσον σεαυτόν· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, κατάβηθι ἀπὸ τοῦ σταυροῦ.5
Αλλά όχι, ο Ιησούς δεν κατέβηκε από το Σταυρό. Στο Σταυρό δίνει τη μάχη, εκδηλώνει τη δύναμή Του. Ίδια συμπεριφορά αντιμετώπισε και από τους Ρωμαίους που ανέλαβαν τη Σταύρωση, […] ἐνέπαιζον δὲ αὐτῷ καὶ οἱ στρατιῶται προσερχόμενοι καὶ ὄξος προσφέροντες αὐτῷ καὶ λέγοντες· εἰ σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων, σῶσον σεαυτόν.6 Δεν ήταν δυνατόν να περιμένει ο Χριστός καλύτερη συμπεριφορά από τους υπηρέτες της Ρώμης, όταν οι άρχοντες και ο λαός του Ισραήλ που Τον γνώριζαν, αυτή τη συμπεριφορά έδειχναν απέναντί Του, πόσο μάλλον ο ξένος, ο εθνικός, ο ειδωλολάτρης κατακτητής.
Μέσα σε αυτό το κλίμα της φρίκης, δύο μόνο αναγνώρισαν τη Θεότητά Του. Ο ένας ο ληστής απευθύνει τη συγκινητικότερη προσευχή των αιώνων […] μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου.7 Μια προσευχή που παραμένει αθάνατο κειμήλιο, θησαυρός ανεκτίμητος στην Εκκλησία. Η μετάνοια του ληστή ήταν ένα θαύμα, το σπουδαιότερο απ’ όσα συνέβησαν κατά την Σταύρωση. Ο άλλος ο εκατόνταρχος Λογγίνος αναφώνησε […] ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἦν οὗτος.8 Αργότερα μαρτύρησε για Εκείνον και η Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου.
Η φύση δεν έμεινε απαθής μπροστά στο Θείο Δράμα Ἦν δὲ ὡσεὶ ὥρα ἕκτη καὶ σκότος ἐγένετο ἐφ᾿ ὅλην τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης, τοῦ ἡλίου ἐκλείποντος,9[..] Πενθούσε το Δημιουργό της, το Δεύτερο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Λέγεται ότι ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης που ζούσε στην Αθήνα, εκείνη την ημέρα και χωρίς να γνωρίζει για τα γεγονότα που συνέβαιναν στην Ιερουσαλήμ, είδε το σκοτάδι να προχωράει, να απλώνεται και να καλύπτει όλη την Αθήνα και όλο τον κόσμο, ως εκεί που έβλεπε το μάτι του ανθρώπου.
Και όταν ο Κύριος παρέδωσε το πνεύμα Του, το σκοτάδι διαδέχθηκε ο σεισμός […] ἡ γῆ ἐσείσθη καὶ αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν,[…]10. Μέσα σε λίγες στιγμές τα γέλια και οι κοροϊδίες σταμάτησαν, οι γλώσσες που ενέπαιζαν και έβριζαν τον Θεάνθρωπο επίσης σταμάτησαν. Επικράτησε πανικός, το σκοτάδι και ο σεισμός ήταν σημεία πένθους της δημιουργίας για το συντελούμενο έγκλημα και συνάμα η νίκη του Χριστού επί του θανάτου, η κάθοδος στον Άδη ολοκληρώνεται με την ταφή και το σφράγισμα του τάφου. Η ολοκλήρωση της νίκης θα έρχονταν σε λίγες μόνο ώρες με την Ανάστασή Του.
Γιώργος Λινοξυλάκης
