Με τους εκπαιδευτικούς, της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με συνέδεαν ανέκαθεν δεσμοί συναισθηματικοί και εγκάρδιοι. Η λέξη «δάσκαλος» με μετέφερε αείποτε συνειρμικά στην αείμνηστη δασκάλα μητέρα μου, η οποία είχε υπηρετήσει, -μεταξύ των άλλων, στο Νιο – Χωριό. Θυμάμαι πόσο συμπονούσε και πόσο, θαύμαζε, όταν ήταν συνταξιούχος, τον κάθε συνάδελφό της και ιδιαίτερα εκείνον τον εργαζόμενο κάτω από άθλιες, δυσβάσταχτες συνθήκες πάνω στα χιονισμένα βουνά, είτε τον άλλο που τον μετέθεταν από τη Φολέγανδρο, στ’ Αγραφα και από εκεί στα σύνορα. Επομένως το πνευματικό πόνημα που θα λάβω, ως προσφορά από έναν δάσκαλο, με συγκινεί πάντοτε, ως ένα ευπρόσδεκτο, ακριβό δώρο.
Το πρόσφατο πόνημα-μνημόσυνο «Ανιχνεύοντας μέσα από τη ζωή τους τις αξίες του παλιότερου Ρεθύμνου», στο οποίο ο εκπαιδευτικός, συγγραφέας Χάρης Στρατιδάκης πλέκει εγκώμιο, σχετικό με τη ζωή και την προσφορά των γονέων του, προσελκύει το αδιάπτωτο ενδιαφέρον του κάθε αναγνώστη, και συγκινεί εμάς της παλαιότερης ρεθεμνιώτικης γενιάς, καθώς αναβιώνει μιαν ανεπανάληπτη, ξεχασμένη, μακρινή εποχή, όπως εκείνη των εγκαρδίων σχέσεων. Καταγράφονται γεγονότα μιας χρονικής περιόδου, κατά την οποία, συνέδεε τους Ρεθεμνιώτες μια αμοιβαιότητα συναισθημάτων. Υπήρχε τότε κατανόηση, συμπόνια, αδιατάραχτη εμπιστοσύνη και ανιδιοτελής επικοινωνία στις σχέσεις. Ανεξάλειπτη ανάμνηση ο πατέρας, καθηγητής, εξαίρετος φιλόλογος, Κώστας Στρατιδάκης, ο οποίος με είχε τιμήσει με τη φιλία του. Ήταν ένας εκ των πρώτων συμπολιτών, που γνώρισα στο Ρέθυμνο, όταν κατέφθασα ως νεοφανής επιστήμων στα μέσα της δεκαετίας του 1950-60, επανερχόμενος τότε στη γενέτειρα και απαλλασσόμενος των στρατιωτικών υποχρεώσεων, μετά από πολύχρονη θητεία και τύχη αγαθή, μεταξύ των επιζώντων του επάρατου εμφυλίου.
Ο αείμνηστος Κ. Στρατιδάκης είχε έναν χαρακτήρα αδαμάντινο, ακέραιο, αξιαγάπητο και πνευματώδη. Ο συγγραφέας αφηγείται το βίο του με σαφήνεια και αποδίδει την προσωπικότητά του παραστατικά.
Στενή η γνωριμία μας και με το θείο του, της Πηγιανής ρίζας, το Μανόλη Στρατιδάκη, γείτονα στο αμπέλι του Παπίδα στην Πηγή.
Από την πλευρά της μητέρας του συγγραφέα Αργυρούλας ήταν πασίγνωστος, στην παλιά ρεθεμνιώτικη κοινωνία, ο παππούς, στρατολόγος Ψιμικός, Γείτονας κι αυτός της οδού Καστρινογιαννάκη, άνθρωπος ευπροσήγορος, πράος και καλοκάγαθος, ενέπνεε σ’ εμάς τους νέους το θαυμασμό, καθώς κατόρθωσε να διαφύγει από την ομηρία των 110 εκτελεσθέντων στα Μισίρια. Με την οικογένεια του Σταύρου Λιαναντωνάκη εξ’ άλλου μας συνέδεε στενή οικογενειακή σχέση, η οποία συνεχίζεται ως τις μέρες μας στα εγγόνια και στα δισέγγονα των παππούδων. Γνωστός, και ο θείος Δημήτρης Μουσούρος προσηνής και συμπαθής στην κοινωνία. Το βιβλίο αναφέρεται εμπεριστατωμένα στα δύο εκατέρωθεν γενεαλογικά δέντρα των ευκλεών προγόνων. Εις το ένα, το εκ πατρός κλάδο του πατέρα Κώστα αφ’ ενός και αφ’ ετέρου εις τον άλλον εκ μητρός Αργυρής.
Πέραν όμως αυτής της παράθεσης και μνημόνευσης των αγαπημένων προγόνων του Χ. Στρατιδάκη και της οικογένειάς του, ως αξιοσέβαστο παράδειγμα ο συγγραφέας επεκτείνεται και μας μεταφέρει όλη την πάλαι ποτέ ρεθυμνιακή περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Τον πολιτισμένο και εκλεπτυσμένο κοινωνικό περίγυρο της πόλης μας με τις ριζωμένες, πατροπαράδοτες χαρακτηριστικές συνήθειες. Τις συμπεριφορές που διαμορφώθηκαν και όπως διαμορφώθηκαν, μετά από μια μακραίωνη παράδοση και επιβίωσαν σε τούτη την άκρη της ελληνικής Επικράτειας από γενιά σε γενιά.
Ο συγγραφέας αναγνωρίζει και τιμά αυτές τις αξίες τις πολύτιμες, τις άφθαρτες και τις μνημειώδεις. Ούτω πως επιχειρεί στο συγγραφικό του αυτό εγχείρημα, να μας δώσει μια νοητήν εικόνα, μια φευγαλέα γεύση νοσταλγίας και αναπόλησης από το άλλοτε κοινωνικό κλίμα. Από ότι χάθηκε και από ότι έσβησε.
Ιδιοφυή, πηγαία άλλα πρωτοποριακή θα χαρακτήριζα την έμπνευση του συγγραφέα όπως εκδώσει ένα βιβλίο συνταιριασμένο και σχετικό με ως άνω ειρημένα. Πρόκειται για έκδοση-εκπλήρωση επιβεβλημένου καθήκοντος μνημοσύνου, ασυνήθους μεν, αλλά του πλέον αυθεντικού τρόπου αντιπροσφοράς και εκφράσεως ενδομύχων αισθημάτων. Είναι η πιο εγκάρδια και άκρως αξιόλογη ανθρώπινη εκδήλωση οφειλής των απογόνων προς τους προγόνους. Είναι η άριστη απόδοση ενός ηθικού χρέους και απότιση φόρου τιμής στους γονείς. Είναι η συγκινητική πρωτοβουλία, η οποία περιποιεί τιμή και στον ίδιο τον περινούστατο συγγραφέα. Ο περιεκτικός, συνοπτικός τόμος συνιστά εκτός των άλλων εύστοχο διδακτικό παράδειγμα, όχι μόνο στους τυχερούς μικρούς μαθητές, αλλά και στον κάθε ενήλικα.
Υπόδειγμα κόσμιας, ευπρεπούς, αλλά και συνετής γραφής συνιστά το πόνημα εν αντιθέσει με εκδόσεις παλαιότερων συμπολιτών, με σχόλια τα οποία ολισθαίνουν, θίγουν και διασύρουν τη γενέτειρα.
Εν κατακλείδι ο περινούστατος συγγραφέας, σχολικός σύμβουλος παραθέτει αποφθεγματικές φράσεις εντολές, διδακτικού περιεχομένου, χωρίς επιτακτικό χαρακτήρα. Πολύτιμη για τους γονείς αυτή η φιλότιμη εκπόνηση παραινέσεων, η σύντομη διατύπωση γνωμικών και καρπός γόνιμου πνευματικού μόχθου.
Το άλλο πόνημα του συγγραφέα «Μια μέρα στο σχολείο της ύστερης Κρητικής Πολιτείας» είναι εκπαιδευτικού περιεχομένου. Το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι πρωτίστως πολύτιμη υπηρεσία, η οποία ασκείται υπέρ του κοινού συμφέροντος. Επομένως είναι λειτούργημα, πλέον του επαγγελματικού τομέα, όπως είναι του γιατρού, του αρχαιολόγου κλπ.
Ο Χάρης Στρατιδάκης υπήρξε σε όλη του τη σταδιοδρομία ο αφοσιωμένος και ο προσηλωμένος, εις το έπακρον, στο λειτούργημα αυτό της παιδείας. Στάθηκε ο ευσυνείδητος δάσκαλος ο ακάματος πνευματικός εργάτης, υπόδειγμα και πρότυπο εκπαιδευτικού στη συστηματική παροχή γνώσεων, που στοχεύει στην άνοδο του πνευματικού επιπέδου της νέας γενιάς.
Στο εν λόγω βιβλίο ο συγγραφέας, εκπαιδευτικός πραγματεύεται ένα θέμα μέχρι τούδε ανεξερεύνητο. Το έδαφος, σ’ αυτή την περίοδο της κρητικής ιστορίας, είναι ακόμα παρθένο για το μελετητή. Ο Χ. Στρατιδάκης εισδύει στους χώρους της ιστορίας και ανασύρει πλείστα στοιχεία. Ενδιατρίβει στα ουσιώδη σημεία ενός καθεστώτος σαν αυτό της περιόδου της Κρητικής Πολιτείας ιδιόμορφου και ιδιότυπου, gui generis, ενός συστήματος προστατευτικού και συνάμα αυταρχικού των τεσσάρων αυτόκλητων Μεγάλων Δυνάμεων. Στα χρόνια της Κρητικής Πολιτείας η κυρίαρχη τάση είναι να δοθεί μια δυναμική για τη διάδοση και την άνθηση των γραμμάτων, κατά το παράδειγμα του Καποδίστρια, ο οποίος συνέστησε τα πρώτα σχολεία στοιχειώδους εκπαιδεύσεως. Είναι η περίοδος εκείνη της ιστορίας του μαρτυρικού νησιού, κατά την οποία η νεοσύστατη Κρητική Πολιτεία, δίδει προτεραιότητα στη στοιχειώδη εκπαίδευση. Η εποχή της Αναγέννησης και της Ενετοκρατίας στην Κρήτη, στα τέλη του 18ου αιώνα, ήταν παρελθόν, ο Χορτάτσης, ο Πικατώρος, ο Τζάνε Μπουνιαλής και οι άλλοι φωτισμένοι Ρεθεμνιώτες ήταν άγνωστοι. Βασική εθνική αναγκαιότητα ήταν το πέρασμα από το σκοτάδι της δουλείας στο φως της ελευθερίας. Το παιδαγωγικό έργο ήταν θαυμαστό κάτω από συνθήκες άθλιες και αντίξοες. Ο αγώνας υπεράνθρωπος, τιτάνιος. Το καθήκον του δάσκαλου ήταν εκ των ων ουκ άνευ, για την εξαφάνιση κάθε ίχνους σκοταδισμού στο χώρο της παιδείας, σε εποχή κατά την οποία, ο λαός είχε βυθιστεί για αιώνες σε βαθιά, δεινή αμάθεια. Ο συγγραφέας ερευνά συστηματικά, ανασύρει άγνωστα στοιχεία και απαντά σε πλείστα συγκεκριμένα αναπάντητα μέχρι χθες ερωτήματα. Τι διδάσκονταν τα Κρητικόπουλα, σχολικής ηλικίας, πριν από ένα αιώνα; Πώς μπορούσαν να ανταποκρίνονται σε πρωινό και απογευματινό πρόγραμμα; Γιατί τα χαρούπια κι οι σταφίδες ήταν περιζήτητα στο δεκατιανό τους; Ποιές ήταν οι δέκα επίσημες και οι επτά ανεπίσημες τιμωρίες, που δέχονταν; Σε τι σπίτι κατοικούσαν και πώς ήταν ντυμένα; Πόσο επηρέαζε η σχολική τους απόδοση και συμμετοχή στις οικογενειακές εργασίες; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα ο συγγραφέας δίνει σαφείς, εκτενείς απαντήσεις.
Πολύ χαρακτηριστική και εκφραστική η φωτογραφία του εξωφύλλου. Αντανακλά και αποδίδει άψογα το κλίμα της εποχής. Η δυσθυμία, η μελαγχολία, η βαθιά θλίψη, τα λυπημένα καχεκτικά προσωπάκια των αγέλαστων παιδιών, απεικονίζουν εμφατικά τη σκληρή αμείλικτη πραγματικότητα εκτενώς της χρονικής περιόδου.
Επίλεκτο στέλεχος της παιδείας ο πολυγραφότατος εκπαιδευτικός με εικοσάδα και πλέον μελετών, ερευνών, σπουδών, δοκιμιών κλπ. κλπ. στο ενεργητικό του με ευσυνείδητη μεθοδικότητα στην άσκηση του επαγγέλματος και με υπευθυνότητα, συνέπεια και τήρηση της δεοντολογίας εις το έπακρο, κατέκτησε επαξίως την οργανική θέση του σχολικού συμβούλου! (παλαιότ. σχολικός επιθεωρητής).
