Ένα ταξίδι στο χρόνο, μια ιστορική αναδρομή για τον καφέ και τα καφενεία, με αφετηρία και προορισμό την πόλη του Ρεθύμνου. Αυτό είναι το βιβλίο του δικηγόρου Χάρη Καλαϊτζάκη, με το οποίο ταξίδεψαν πολλοί ρεθεμνιώτες το πρωί της Κυριακής, στη διάρκεια της βιβλιοπαρουσίασης που πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα του Ωδείου. Με οδηγό-πιλότο το βιβλίο παλιοί και νέοι Ρεθεμνιώτες ταξίδεψαν από την εποχή της ενετοκρατίας, μέχρι και τη δεκαετία του ’80. Μέσα από παλιές ελληνικές ταινίες που προβάλλονταν στη διάρκεια της παρουσίασης, φωτογραφίες ντοκουμέντα σε συνδυασμό με τις αναμνήσεις που αναπόλησαν οι Ελένη Γιαννακάκη, πρώην καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, συγγραφέας, η Ελένη Τζέτζου, δικηγόρος και Μανώλης Καρνιωτάκης, συγγραφέας που παρουσίασαν το βιβλίο.
Πληθώρα στοιχείων που προέκυψαν από συστηματική έρευνα και αναδεικνύουν ένα σημαντικό κομμάτι της πολιτισμικής ιστορίας του Ρεθύμνου, περιλαμβάνονται στον τόμο του Χάρη Καλαϊτζάκη, ο οποίος είναι αφιερωμένους στους «κυνηγούς» (του Κρυμμένου Θησαυρού, μια διοργάνωση η οποία κάθε χρόνο κερδίζει το ενδιαφέρον χιλιάδων ρεθεμνιωτών.
Ο ίδιος ο Χάρης Καλαϊτζάκης, μιλώντας για το βιβλίο, αλλά κυρίως για τα όσα έχουν αλλάξει στο ρόλο των καφενείων του τότε και του σήμερα, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις διαπροσωπικές σχέσεις οι οποίες πλέον έχουν αντικατασταθεί από τις νέες τεχνολογίες προσθέτοντας πως είναι απαραίτητο οι νέοι να γνωρίζουν την ιστορία του τόπου τους. Χαρακτηριστικά, ανέφερε: «Βλέπω εδώ μια κοσμοσυρροή για τα καφενεία του Ρεθύμνου. Ο ρεθεμνιώτης αγαπάει την ιστορία του, αγαπάει τους ανθρώπους τους παλιούς και θέλει να διατηρήσει την παράδοση του τόπου. Είναι μια προσπάθεια που γίνεται για να καταδειχθεί η ιστορική φυσιογνωμία μιας πόλης, όπως ήταν στα παλιά τα χρόνια, παλαιότερες δεκαετίες, όπως ήταν επί Τουρκοκρατίας ακόμα, και θεωρώ ότι κάπως και αυτή θα συμβάλλει στην ιστορία του τόπου. Η κύρια αφιέρωση του βιβλίου μου γίνεται σε αυτή τη διαδικασία που κάθε χρόνο συμβαίνει στην πόλη και που συγκεντρώνει χιλιάδες κόσμου με μεγάλο ενδιαφέρον.
Το βιβλίο περιλαμβάνει την ιστορία των καφενείων του τόπου, με μια γενικότερη αναφορά στην ιστορία του καφέ και των καφενείων παγκόσμια και με εξειδίκευση όσον αφορά το Ρέθυμνο, την ιστορική διαδρομή των καφενείων από την ενετοκρατία μέχρι και το 1980. Θεωρώ όμως ότι αυτό που έχει αλλάξει είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις. Βέβαια το παρήγορο είναι ότι δημιουργούνται κάποια παραδοσιακά καφενεία, που σιγά -σιγά οι άνθρωποι αρχίζουν να ξαναπηγαίνουν εκεί και δημιουργούνται νέες εστίες σε επανάληψη των εστιών συνεύρεσης του παρελθόντος, που τόσα πολλά είχαν δώσει στο δεσμό των ανθρώπων μεταξύ τους. Επειδή με την εισβολή της τεχνολογίας έχουν συμβεί όλες αυτές οι δομικές αλλαγές στον κοινωνικό ιστό, θεωρώ ότι μια αναδρομή στον τρόπο αυτό της παλιάς συνεύρεσης των κατοίκων της πόλης μας, είναι ωφέλιμη και ικανή να δώσει ανθρώπινη μορφή στην κοινωνία του τόπου».
Η κυρία Ελένη Γιαννακάκη, συγγραφέας έκανε λόγο για ένα βιβλίο με πληθώρα στοιχείων που θα αποτελέσει πολύ καλή παρακαταθήκη στην πολιτιστική κληρονομιά της πόλης. Ειδικότερα, είπε: «Είναι ένα πολύ καλά ερευνημένο βιβλίο. Η έρευνα είναι φανταστική, επειδή ανέτρεξε σε παλαιότερες πηγές, έβγαλε δικά του συμπεράσματα, τα συνέταξε σε ένα δικό του κείμενο με ένα ρέοντα λόγο με αρκετή προφορικότητα, που είναι ακριβώς το ήθος του Χάρη. Ακόμα και αν δεν δεις το επώνυμο στον τίτλο του βιβλίου, ξέρεις ότι είναι ο Χάρης. Με εντυπωσίασε το βάθος της έρευνας από την μια και από την άλλη έχει δώσει πολλές πληροφορίες για τα καφενεία, αλλά και για την πολιτισμική ζωή της πόλης και αυτό είναι πολύ καλό, γιατί αν όλα αυτά δεν καταγραφούν χάνονται. Αυτό το βιβλίο είναι μια πολύ καλή παρακαταθήκη στη πολιτιστική κληρονομιά της πόλης.
Ο Μανόλης Καρνιωτάκης στη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου δήλωσε γοητευμένος από το περιεχόμενο του βιβλίου και συνεχάρη το συγγραφέα. Ξεκινώντας την παρουσίαση ανέφερε: «Ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι ο Χάρης θα αναπαλαίωνε έτσι ξαφνικά και τόσο γρήγορα χωρίς να με έχει βάλει τουλάχιστον μέσα σε ένα μεγάλο ξύλινο γαλλικό βαρέλι. Όπως εσείς έτσι και εγώ αγαπώ τούτη τη μάνα- πόλη. Το Ρέθυμνο και η αγάπη μου για αυτή είναι το πιο ισχυρό ενοχοποιητικό στοιχείο για το χαρακτηρισμό μου, ως ύποπτο εραστή του παρελθόντος, δεν λησμονώ ποτέ τις ομορφιές της, τις ανατολές και τα δειλινά της. Συχνά περιδιαβαίνω τα σοκάκια της και όπως αχνίζει ο φρεσκοψημένος καφές αχνίζουν και οι μνήμες μου από το βιβλίο του Χάρη».
Μιλώντας για το βιβλίο η κυρία Τζέτζου, ανέφερε: «Πάντα ένα βιβλίο είναι συναρπαστικό ακόμα και αν δεν έχεις άμεση άποψη του χώρου που διαδραματίζεται, πόσο μάλλον αυτό που αφορά την ιστορία μας, την καθημερινότητα μιας εποχής που κάποιοι από εμάς αγγίξαμε. Ένα βιβλίο που σε παίρνει από το χέρι και σε περπατά σε όλες τις γωνιές που γέμισαν με τη μυρωδιά του καφέ, τα χωρατά, τις εξομολογήσεις, τις παρεξηγήσεις, τις φιλικές συναντήσεις, την απόλαυση να ξεκινάς τη μέρα σου περνώντας πρωί -πρωί από τον καφενέ για να «καθαρίσεις» το μυαλό σου πριν το μεροκάματο και την απόλαυση να τελειώνεις τη μέρα σου κατάκοπος, ακουμπώντας την κούρασή σου πάνω σε ένα τεζιάκι. Η νοσταλγία, οι εικόνες και το χρώμα μιας άλλης εποχής, για άλλους από εμάς κοντινής και για άλλους μακρινής, ξεπηδούν από τις σελίδες τούτου του βιβλίου που με περίσσεια φροντίδα παραδίδει σε μας τους αναγνώστες ο Χάρης Καλαϊτζάκης. Ένα βιβλίο που ανοίγοντάς το, αρώματα από καφέδες, φασαριόζικες εικόνες φίλων, αρχίζουν να αναδύονται μπροστά μας».
Την εκδήλωση συντόνιζε ο Γιάννης Καλαϊτζάκης, εκδότης -διευθυντής της εφημερίδας «Κρητική Επιθεώρηση».
Κοινωνικός θησαυρός
Ετούτος ο ταξιδευτής, σαν εδικός μας μοιάζει…
Είναι του Χάρη η γραφή, που στην ψυχή μας λιάζει!
Μνήμες ‘πιτήδεια κι όμορφα, η πέννα του σκαλίζει!
Στα καφενεία τα παλιά, το νου μας ξεμυαλίζει….
Κείμενα λογοτεχνικά, σαν μια ζεστή κουβέντα!
Φωτογραφίες σπάνιες, του Τόπου ντοκουμέντα!
Οι καφετζήδες άπαντες, σ’ ένα τόμο όλοι!
Κοινωνικός ο θησαυρός, στου Χάρη το περβόλι!
Χάρη μου καλοτάξιδο, να ‘ναι το πόνημά σου!
Τώρα και στους δημιουργούς, θ’ ανήκει τ’ όνομά σου!
Στο Ρέθυμνο που ακούγεται:
Η πόλις των γραμμάτων!
«Καλαϊτζάκης» πρόσθεσαν!
στην στήλη ονομάτων!
Κωστής Ι.Γ. Καλλέργης (Κιγκ).
