Σωστή διατροφή, άσκηση, καλή ψυχολογία και συντροφικότητα συνθέτουν τους βασικούς παράγοντες όχι μόνο για την μακροζωία αλλά και την ευζωία. Η παράταση του χρόνου ζωής, ο μέσος όρος της οποίας σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι τα 80 έτη αποτελεί τον βασικότερο στόχο τον οποίο έχει θέσει η κομισιόν και δεν αφορά μόνο την μακροζωία αλλά και την αναβαθμισμένη ποιότητα ζωής στα γηρατειά. Το μοναδικό ελληνικό νησί που κατατάσσεται στις μπλε ζώνες του κόσμου -εκείνες δηλαδή τις περιοχές που έχουν την μεγαλύτερη μακροζωία είναι η Ικαρία, ενώ πριν 40 χρόνια τη θέση αυτή κατείχε η Κρήτη. Ωστόσο η αλλαγή του τρόπου ζωής και η απομάκρυνση από το κρητικό διατροφικό πρότυπο είχε ως αποτέλεσμα η θέση αυτή να χαθεί. Στα παραπάνω βέβαια προστίθεται και ο γονιδιακός παράγοντας, ο οποίος σύμφωνα με τους επιστήμονες διαδραματίζει έναν καθοριστικό ρόλο, όπως εξίσου σημαντικό είναι να υπάρχει και ένα επαρκές σύστημα υγείας, το οποίο δεν θα ασχολείται μονάχα με τη διαχείριση της αρρώστιας αλλά θα δίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στον τομέα της πρόληψης.
Τα παραπάνω στοιχεία επισημάνθηκαν στη διάρκεια επιστημονικής εκδήλωσης που διοργανώθηκε το πρωί της Κυριακής στο ξενοδοχείο Αχίλλειον από το Ερευνητικό Ινστιτούτο για τη μακροζωία και την πρόληψη των ασθενειών του γήρατος σε συνεργασία με την Ιατρική Εταιρία Ρεθύμνου.
Σε σχετικές δηλώσεις του ο καθηγητής καρδιολογίας Χριστόδουλος Στεφανάδης ανέφερε χαρακτηριστικά: «Πολλοί είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την μακροζωία και την ευζωία. Οι παράγοντες αυτοί αφορούν την διατροφή, την άσκηση, την ψυχολογία, τη συντροφικότητα, την ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου όπως είναι η υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, η χοληστερίνη. Βέβαια αυτά δεν αρκούν γιατί υπάρχει και ο γονιδιακός παράγοντας -δηλαδή το προκαθορισμένο προφίλ του καθενός. Μπορεί κάποιος να έχει τη δυνατότητα να φτάσει στα 110 χρόνια όμως αν δεν ακολουθεί ένα υγιεινό τρόπο ζωής δεν θα μπορέσει να τα εξαντλήσει, δηλαδή η βιολογία μπορεί να δώσει τη δυνατότητα όμως δεν είναι ικανή συνθήκη για να εξαντλήσει το όριο όπου δίνει η φύση».
Αναφερόμενος στην μελέτη που κάνει το Ινστιτούτο στο οποίο προεδρεύει ο κ. Στεφανάδης, επεσήμανε: «κάνουμε μια μελέτη που λέγεται «Ικαρία», που είναι το νησί που έχει τους μακροβιότερους κατοίκους. Το ποσοστό των υπερήλικων στην Ικαρία είναι δεκαπλάσιο από ότι σε άλλες περιοχές. Παλιά η Κρήτη είχε ένα τέτοιο προνόμιο, το οποίο όμως εξανεμίστηκε με τον τουρισμό και την αλλαγή της διατροφής. Η πρώτη μελέτη που έγινε αφορούσε την Κρήτη και την Κέρκυρα και είχε δείξει ότι η Κρήτη είχε μακροβίοτα πριν 40 χρόνια. Τώρα δεν υπάρχει αυτό. Οι παλιοί Ικαριώτες έχουν μια άλλη ψυχολογία, έχουν αυτό που λέμε συντροφικότητα, οικογενειακή ζωή -παντρεμένοι περισσότεροι- κάνουν άσκηση και τρέφονται σωστά. Η ψυχολογία είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Η καλή ψυχολογία δεν έρχεται με φάρμακα. Χρειάζεται απλά να αποδεσμευτεί κανείς από τον χρόνο, από το ρολόι. Να έχει το βιολογικό του ρολόι. Είναι δύσκολο αυτό το αντιλαμβάνομαι. Δεν μπορούμε να πάμε πίσω στα σπήλαια για να ζήσουμε πολύ. Πρέπει όμως να τα συμβιβάσει κανείς, να κάνει διάφορες ασκήσεις που θα περιορίσουν το άγχος όπως είναι το γιόκα».
Από την πλευρά του ο Πέτρος Γιαννετάκης, πρόεδρος Ιατρικής Εταιρείας Ρεθύμνου, ειδικός παθολόγος, τόνισε : «Πράγματι υπάρχουν κάποια μυστικά που αν κάποιος τα γνωρίζει και κυρίως αν τα εφαρμόσει μπορεί πράγματι να πετύχει το στόχο. Ένα στόχο που έρχεται από πολύ μακριά, που ήταν και θα είναι να ζήσει κανείς περισσότερο και καλύτερα. Αυτό το έχουμε πετύχει σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό σήμερα. Πριν από αρκετά χρόνια -περίπου 200- ο μέσος όρος ζωής ήταν 20, σήμερα έχει ανεβεί άνω των 65-70 και για ορισμένα ανεπτυγμένα κράτη πάνω από 80. Στην Ελλάδα για παράδειγμα έχουμε γενικό μέσο χρόνο ζωής γύρω στα 80 και κάτι. Από το 80 που είναι ο γενικός μέσος όρος ζωής το 77 είναι άνδρες και στο 82 οι γυναίκες. Όμως οι άνδρες υπερέχουν της ευζωίας. Και υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σε Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Ικαρία που είναι από τις μπλε ζώνες του κόσμου, όπου οι κάτοικοι έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να ξεπεράσουν τα 90 έτη ζωής πάνω από πέντε έως δέκα φορές περισσότερο από τον υπόλοιπο πληθυσμό και επίσης το ποσοστό των καρδιαγγειακών νοσημάτων είναι το μισό σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Άρα λοιπόν η Ικαρία φημίζεται και για αυτό βρίσκεται μεταξύ των πέντε μπλε ζωνών του κόσμου. Πιθανώς οι λόγοι να είναι γονιδιακοί, διατροφικού παράγοντα και άσκηση. Σε κάθε περίπτωση η επιστήμη έχει καταφέρει να πετύχει ένα χρόνο ζωής περί τα 80 – 90 -100 χρόνια και πιστεύω ότι ο επόμενος στόχος είναι να ξεπεράσει το φράγμα των 90-100 χρόνων και όχι μόνο αυτό αλλά να περνάμε και καλύτερα και αυτό ακόμα να αφορά ένα μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού γιατί σήμερα ασφαλώς είναι οι μειονότητες όπου ζουν πάνω από 90-100 χρόνια».
Ο Χρήστος Λιονής καθηγητής Γενικής Ιατρικής και Πρωτοβάθμιας Περίθαλψης Πανεπιστημίου Κρήτης τόνισε πως η Ελλάδα διαθέτει τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμών, τους υψηλότερους δείκτες στο κάπνισμα και την παχυσαρκία και το χαμηλότερο ποσοστό προληπτικού έλεγχου στον καρκίνο του εντέρου. Επεσήμανε πως απαιτούνται δομικές αλλαγές στο σύστημα υγείας, ώστε να δίνεται βαρύτητα στην πρόληψη και όχι μόνο στην διαχείριση της ασθένειας, ενώ επεσήμανε πως προϋπόθεση είναι και οι αλλαγές σε τομείς που αφορούν την δημόσια και κοινωνική ζωή για να υπάρξουν οι συνθήκες που θα εξασφαλίσουν την μακροζωία και τα υγιή γηρατειά: «Τα υγιή γηρατειά είναι στόχος της Ε.Ε., είναι μέρος μιας μεγάλης πολιτικής που έχει ξεκινήσει η Κομισιόν εδώ και πάρα πολλά χρόνια στην προσπάθειά της να δώσει ζωή, ευζωία περισσότερα με άλλα λόγια κίνηση και υγεία στα γηρατειά. Όσο προχωρά η ηλικία είναι σαφές ότι μειώνεται η άμυνα στον οργανισμό και έτσι υπάρχουν τρόποι που μπορεί το ηλικιωμένο άτομο να διατηρηθεί σε μια φυσική κατάσταση τέτοια που να του επιτρέψει εξαιρετική ποιότητα ζωής. Αυτό έχει τεκμηριωθεί από πολλές μελέτες και γι’ αυτό η στρατηγική αυτή δίνει σήμερα πολλές κατευθύνσεις και κυρίως προτάσεις, μέτρα πολιτικής στις υπηρεσίες υγείας αλλά όχι μόνο με την στενή έννοια σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής που θα επιτρέψουν και θα διευκολύνουν αυτά τα γηρατειά όσο μπορούν μακριά από την αρρώστια. Δεν είναι μόνο η διατροφή και η άσκηση αλλά και οι εμβολιασμοί, η πολυφαρμακία -υπάρχουν πολλές κατευθυντήριες γραμμές που θα πρέπει να στρέψει την προσοχή όχι μόνο το σύστημα υγείας αλλά όλοι οι τομοίς της δημόσιας και κοινωνικής ζωής για να επιτρέψουν στο ηλικιωμένο άτομο να φτάσει εκεί που είναι να φτάσει χωρίς να έχει θέματα υγείας και χωρίς αναπηρία. Ένα από τα μεγάλα θέματα είναι η ευπάθεια που σημαίνει ότι το ηλικιωμένο άτομο συχνά φτάνει σε παθολογικές καταστάσεις -ένα περίεργο σύνδρομο- που εμποδίζει το άτομο να ζήσει όχι μόνο να έχει μια καλή φυσική ζωή. Αυτή η ευπάθεια σημαίνει άτομα που μένουν στο σπίτι, που δεν τρέφονται σωστά, που δεν παίρνουν τα λευκώματα δηλαδή τις πρωτεΐνες τους, που δεν κινούνται, που επηρεάζονται από την απομόνωση και την ψυχική αποστέρηση με αποτέλεσμα αυτά τα άτομα να γερνούν πολύ πιο γρήγορα και φεύγουν από τη ζωή πολύ πιο γρήγορα. Άρα ένας από τους βασικός στόχους αυτής της πολιτικής είναι η παρεμπόδιση του συνδρόμου της ευπάθειας δίνεται πολύ μεγάλη σημασία.
Χρειάζεται μια συνεργασία πολλών τομέων, για παράδειγμα οι πτώσεις αποτελούν ένα μεγάλο θέμα για τους ηλικιωμένους, γιατί οδηγούν σε κατάγματα, τα οποία κατάγματα οδηγούν σιγά σιγά σε αναπηρία και στο θάνατο. Είναι οι εμβολιασμοί, είναι μερικά θέματα που θέλουν την ενεργοποίηση των υπηρεσιών υγείας και των άλλων τομέων -η υγιεινή της κατοικίας, η ασφάλεια μέσα στην κατοικία, η ασφάλεια των δρόμων, όλα αυτά τα μέτρα θα πρέπει να φιλτραριστούν σε μια πολιτική που θα βάζει μέσα όλους τους τομείς και τις δομές υγείας και της εκπαίδευσης που σημαίνει ότι ο συντονισμός των τομέων που θα προστατέψουν την υγεία των ηλικιωμένων ατόμων θα πρέπει να κουβεντιαστεί».